Mme Isọn̄ Bible

NTE Israel ẹkeben̄ede idem ndidụk Isọn̄ Un̄wọn̄ọ, Moses ama etịn̄ ọkpọsọn̄ udọn̄ esie ọnọ Abasi, ete: “Mbọk, yak mbe n̄kokụt eti isọn̄ emi odude ke edem Jordan oko, eti obot oro.”—De 3:25.

Owo ikenyịmeke Moses ebe odụk, edi enye ama ọdọk obot emi asakde iso ese Jericho onyụn̄ ada ese isọn̄ oro—‘Gilead, tutu esịm ke Dan ye isọn̄ Judah, tutu esịm ke inyan̄ edem usop-utịn, ye edem usụk, ye itịghede Jordan.’ (De 3:27; 34:1-4) Ndi omokop mme enyịn̄ obio oro? Ndi ọmọfiọk ebiet emi mmọ ẹdude?

Ibat ibat owo ke otu ikọt Jehovah mfịn ẹkeme ndika ediwak ebiet oro mmọ ẹkotde ẹban̄a ke Bible. Mmọ ikemeke ndinam se Abasi ọkọdọhọde ke imọ iyanam Abraham anam, ndisan̄a ke uniọn̄ ye ke ubara Isọn̄ Un̄wọn̄ọ. (Ge 13:14-17) Kpa ye oro, mme Christian akpanikọ ẹnyene ọkpọsọn̄ udọn̄ ndifiọk mme ebiet oro ẹsiakde ke Bible nnyụn̄ nse nte kiet enyenede ebuana ye efen.

‘Kụt Eti Isọn̄’ edi n̄wed oro afo ekemede ndida nnam ifiọk N̄wed Abasi fo atara. Enye ọdọn̄ọ mme ndise ata ata ebiet, utọ nte Gilead, oro ẹwụtde ke ikpaedem. Se ikam inen̄erede ikama ntọt ikan edi mme ndise obio, emi ẹkemede ndinam fi enen̄ede ọfiọk mme ebiet oro ẹsiakde ke Bible.

Ndise obio oro ẹdude ke page 2 ye 3 ẹwụk ntịn̄enyịn ke mme akpan idụt m̀mê mme ikpehe. Ke uwụtn̄kpọ, ke ini afo okụtde nte Assyria ye Egypt ẹkekperede Isọn̄ Un̄wọn̄ọ, mme ntịn̄nnịm ikọ oro ẹban̄ade mme idụt oro ẹyenen̄ede ẹn̄wan̄a fi. (Isa 7:18; 27:13; Ho 11:11; Mic 7:12) Anyan anyan ekpri ikpehe oro ẹkotde Isọn̄ Un̄wọn̄ọ ekedi usụn̄ oro ediwak mbonurua eset ẹkesisan̄ade ẹbe, ndien mme idụt en̄wen ẹma ẹsiyom ndida eti isọn̄ in̄wan̄ ibokpot, in̄wan̄ vine, ye in̄wan̄ olive esie nnyene.—De 8:8; Jg 15:5.

Ndusụk ini oyoyom afo ada ndise obio kiet odomo ye efen. Ke uwụtn̄kpọ, ẹkenọ Jonah aka ibuot obio Assyria, edi enye okosio aka Tarshish. (Jon 1:1-3) Nte afo omokụt mme ikpehe oro ke akpa ndise obio oro? Edi kûda ke Tarshish edi Tarsus, emi apostle Paul akamanade. Afo oyokụt Tarsus ye mme akpan obio eken ke ndise obio oro odude mi.

Kere ban̄a uniọn̄ ye usụn̄ isan̄ Abraham ke ini afo okụtde Ur, Haran, ye Jerusalem. Ke Jehovah ama okokot enye osio ke Ur, enye okodụn̄ ke Haran ndien ekem ọwọrọ aka Isọn̄ Un̄wọn̄ọ. (Ge 11:28–12:1; Ut 7:2-5) Isan̄ Abraham eyenen̄ede an̄wan̄a fi nte afo ekpepde ibuotikọ oro “Eyo Mme Ete-Ekpụk,” ke Page 6-7.

Akpa ndise obio ye enye oro ẹwụtde mi inyeneke akpan ini. Ke ẹsiode iba oro ẹfep, mme ndise obio ke ofụri ofụri ẹtiene ini oro n̄kpọ ẹkedade itie. Mme obio m̀mê mme ọyọhọ ntọt oro ẹdude ke ndise obio ẹnyene ebuana ye mme n̄kpọntịbe oro ẹkedade itie ke akpan ini kiet. Okposụkedi Index (page 34-35) mîsịneke kpukpru ebiet oro ẹsiakde ke mme ndise obio, nte ido edide enye ekeme ndin̄wam fi okụt m̀mê ewe mme ndise obio ẹnyene ebuana ye n̄kpọ oro afo anamde ndụn̄ọde aban̄a.

N̄kpri ye ikpọ obio ke Isọn̄ Un̄wọn̄ọ ẹnen̄ede ẹwak ke ndise obio oro odude ke ufọt n̄wed emi (page 18-19). Mme Idiọn̄ọ Ẹdade ke Ndise Obio ẹyen̄wam fi okụt mme obio mme Levite ye obio ubọhọ itiokiet, ẹyenyụn̄ ẹn̄wam fi ọfiọk m̀mê ẹkesiak  ebiet oro ke N̄wed Abasi Usem Hebrew, N̄wed Abasi Usem Greek, m̀mê ke mbiba.

Owo ifiọkke kan̄a ọtọ emi ndusụk ebiet oro ẹsiakde ke Bible ẹdude, ke ntre ata ediwak ke otu mmọ idụhe ke ndise obio oro odude ke ufọt n̄wed emi. N̄ko-n̄ko, owo ikekemeke ndisịn kpukpru ikpọ ye n̄kpri obio, utọ nte kpukpru obio oro ẹsiakde ke esien ke esien. (Jos, ib. 15-19) Edi, nte ido edide, ndise obio oro esịne mme obio n̄kann̄kụk, ke ntem anamde fi ekeme ndikere ọtọ emi obio okpodude. Ẹnịm idiọn̄ọ ke ndusụk n̄kpọ obot (mme obot, mme akpa, ye mme itịghede mmọn̄), ndien ẹda nsio nsio uduot ẹwụt obot ye unaisọn̄. Mme utọ ọyọhọ ntọt oro ẹkeme ndinam fi ada enyịn ikike okụt ndusụk n̄kpọntịbe Bible.

Ntọt efen efen ẹban̄ade mme ebiet ke Bible ẹdu ke n̄wed ofụri orụk ifiọk oro Insight on the Scriptures, emi odude ke ediwak usem. * Nte afo adade enye ye mme n̄wed un̄wam ukpep Bible eken ekpep n̄kpọ, nịm ‘Kụt Eti Isọn̄’ kpere idem. Dụn̄ọde enye nte afo ekpepde ofụri N̄wed Abasi, emi enen̄erede enyene ufọn ke uwem fo.—2Ti 3:16, 17.

[Ikọ idakisọn̄]

[Ekebe ke page 5]

ẸKEWET MME N̄WED BIBLE KE

Babylon

Caesarea

Corinth

Egypt

Ephesus

Jerusalem

Macedonia

Moab

Patmos

Isọn̄ Un̄wọn̄ọ

Rome

Shushan

[Ndise Obio ke page 4, 5]

(Ama oyom ndikụt nte enye enen̄erede etie, se n̄wed)

Mme Isọn̄ Bible ye Mme Akpan Obio

A1 ITALY

A2 ROME

A3 SICILY

A3 MALTA

C2 MACEDONIA

C2 Philippi

C2 GREECE

C3 ATHENS

C3 Corinth

C3 CRETE

C4 LIBYA

D3 Antioch (eke Pisidia)

D3 Ephesus

D3 PATMOS

D3 RHODES

D4 MEMPHIS

D5 EGYPT

E2 ASIA MINOR

E3 Tarsus

E3 Antioch (eke Syria)

E3 CYPRUS

E4 Sidon

E4 Damascus

E4 Tyre

E4 Caesarea

E4 ISỌN̄ UN̄WỌN̄Ọ

E4 JERUSALEM

E4 MOAB

E4 Kadesh

E4 EDOM

F3 In̄wan̄ Eden?

F3 ASSYRIA

F3 Haran

F3 SYRIA

F4 ARABIA

G3 NINEVEH

G4 BABYLON

G4 CHALDEA

G4 Shushan

G4 Ur

H3 MEDIA

[Mme Obot]

E5 Obot Sinai

G2 OBOT ARARAT

[Mme Akpammọn̄]

C3 Inyan̄ Mediterranean (Akwa Inyan̄)

E1 Obubịt Inyan̄

E5 Ididuot Inyan̄

H2 Inyan̄ Caspia

H5 Itụn̄ Inyan̄ibom Persia

[Mme Akpa]

D5 Akpa Nile

F3 Akpa Euphrates

G3 Akpa Tigris