1-3. (a) Nso mfịna ikpekesịm ikọtufọk Abigail? (b) Nso ke idikpep iban̄a eti an̄wan emi?

ABIGAIL ama okụt ke idem enen̄ede enyek akparawa esie. Enyene se ikanamde idem enyek akparawa oro. N̄kpọ nte mbonekọn̄ 400 ke ẹkedi ke usụn̄. Mmọ ẹkedi ndiwot kpukpru irenowo ke ufọk Nabal ebe Abigail. Ntak-a?

² Nabal akada kpukpru emi edi. Enye ama afiak anam ndisịme oro enye esinamde. Edi isan̄ enye emi, enye ọkọduọ odụk ubọk owo oro mîdidiaha ndisịme esie—enye ọkọsọn̄ọ David enyịn. David ekedi etubom ekọn̄ onyụn̄ enyene mbonekọn̄ oro ẹnen̄erede ẹdaha uko. Ntem owoutom Nabal kiet oro ekesikpemede erọn̄ ama edi ebịne Abigail, sia enye ekekerede ke Abigail ọyọfiọk se akpanamde man anyan̄a mmimọ. Edi nso ke n̄wan kiet kpọt ekeme ndinam mbonekọn̄?

³ Yak ibem iso ineme esisịt iban̄a eti an̄wan emi. Anie ke Abigail ekedi? Didie ke mfịna emi ọkọtọn̄ọ? Ndien nso ke ikeme ndikpep nto mbuọtidem esie?

4. Nabal ekedi nso utọ owo?

⁴ Abigail ekedi ata eti an̄wan ọnọ Nabal, edi Nabal ikedịghe eti ebe. Imọdiọn̄ọ ke Nabal ama enyene okụk ye nte ke okụk emi ama ọdọk enye ibuot. Edi mme owo ẹkeda enye didie? Idụhe owo ndomokiet ke Bible oro ẹkotde utọ idiọk enyịn̄ emi ẹkekotde Nabal. Enyịn̄ esie ọwọrọ “Ndisịme.” Nnyịn idiọn̄ọke m̀mê ete ye eka esie ẹkesio enye enyịn̄ emi m̀mê ẹkedikot enye enyịn̄ emi ke ntak usụn̄ uwem esie, edi se ifiọkde edi ke enye ekedi ata ndisịme owo. Nabal ama “ọsọn̄ ido onyụn̄ ọdiọk uwem.” Enye ama esifiomo  mme owo onyụn̄ akpa mmịn; ediwak owo ẹkefefehe enye ẹnyụn̄ ẹsua enye.—1 Sam. 25:2, 3, 17, 21, 25.

5, 6. (a) Ekere ke nti edu ewe ke Abigail ekenyene? (b) Ekere ke nso ikanam Abigail ọdọ utọ obukpo owo oro?

⁵ Abigail ikebietke Nabal ke usụn̄ ndomokiet. Enyịn̄ esie ọwọrọ “Ete Mi Enem Idem Esịt.” Ediwak ete ẹsinem esịt ndinyene ediye eyenan̄wan, edi ete oro enyenede ọniọn̄ esinen̄ede okop inemesịt edieke eyen esie enyenede eti ibuot. Mbon oro ẹyede isiwakke ndinyene eti ibuot, ọniọn̄, uko, m̀mê mbuọtidem. Edi Abigail iketiehe ntre. Bible otoro enye ke eti ibuot ye uyai esie.—Kot 1 Samuel 25:3.

⁶ Mfịn, ndusụk owo ẹkeme ndikere m̀mê nso ikanam utọ enyene-ibuot eyenan̄wan oro ọkọdọ utọ obukpo owo oro. Ti ete ke mme ete ye eka ẹkesiyom ebe m̀mê n̄wan ẹnọ nditọ mmọ ke eyo Bible. Idem mbon oro mîkoyomke ebe m̀mê n̄wan inọ nditọ mmọ ẹkesụk ẹyom nditọ mmọ ẹdọ owo emi mmọ (oro edi, mme ete ye eka) ẹmade. Nnyịn ifiọkke m̀mê ete ye eka Abigail ẹkedọhọ enye ọdọ Nabal ke ntak emi Nabal ekedide imọ ye ọwọrọiso owo, m̀mê Abigail akakam ọdọ Nabal ke ntak emi n̄kpọ ọkọsọn̄de ye mmọ? Se ededi oro ekedide ntak, okụk Nabal ikanamke enye edi eti ebe.

7. (a) Nso ke mme ete ye eka mfịn mîkpanamke edieke mmọ ẹyomde ndikpep nditọ mmọ ẹkpono ndọ? (b) Nso ke Abigail ekebiere ndinam?

⁷ Mme ete ye eka oro ẹnyenede ọniọn̄ ẹsida ini ẹkpep nditọ mmọ ndikpono ndọ. Mmọ isinyịkke nditọ mmọ ẹdọ owo ke ntak okụk isinyụn̄ inyịkke mmọ ẹtọn̄ọ ediomi ndọ ye owo ke ini mmọ mîkponke ikem ndidọ ndọ. (1 Cor. 7:36) Edi ini Abigail nditie n̄kere se ikanamde imọ idọ Nabal ama ebe. Enye ama eben̄e idem ndinam kpukpru se enye ekekeme man ndọ mmọ ọfọn.

8. Anie ke Nabal ọkọsọn̄ enyịn, ndien ntak emi ọkpọdọhọde ke se enye akanamde ama ọdiọk etieti?

⁸ Nabal ama anam uwem enen̄ede ọsọn̄ ye Abigail. Enye ama ọsọn̄ọ David enyịn. David ekedi anam-akpanikọ asan̄autom Jehovah oro Samuel ekeyetde aran, okonyụn̄ ọdọhọde ke Abasi emek ete ada itie Saul nte edidem. (1 Sam. 16:1, 2, 11-13) Ke ini David ekefehede mbak Edidem Saul ediwot imọ, enye ye mme anam-akpanikọ mbonekọn̄ esie 600 ẹkedụn̄ ke wilderness.

9, 10. (a) Nso utọ n̄kann̄kụk ke David ye ikọt esie ẹkedụn̄? (b) Ntak emi Nabal okpokowụtde esịtekọm aban̄a se David ye ikọt esie ẹkenamde? (Se n̄ko ikọ idakisọn̄ eke ikpehe ekikere 10.)

⁹ Nabal okodụn̄ ke Maon, edi ekesinam utom ke Carmel,  onyụn̄ etie nte enye ama enyene isọn̄ do n̄ko. * Enye ama enyene erọn̄ 3,000, ndien isọn̄ Carmel ama enen̄ede ọfọn se owo ekpetiede ọbọk erọn̄ sia nsehe mbiet ama odu. Mme owo ikodụn̄ke ikpere obio oro. Wilderness Paran okodu ke edem usụk obio oro. Usụn̄ emi ediwak ebeden̄ ye abaitiat ẹdude, emi ẹsisan̄ade ẹka Inyan̄ Inụn̄ okodu ke edem usiahautịn. Utọ n̄kann̄kụk emi ke David ye ikọt esie ẹkedụn̄ọ, ẹsisan̄a ẹyom udia. Mmọ ẹma ẹsiwak ndisobo n̄kparawa oro ẹkekpemede erọn̄ Nabal.

¹⁰ Didie ke mbonekọn̄ oro ẹkesisịnde idem ẹnam utom mi ẹkenam n̄kpọ ye mme ekpemerọn̄ Nabal? Ikpọkọsọn̄ke mmọ ndisimụm erọn̄ kiet nda n̄n̄wam idem ke ini ke ini, edi mmọ ikanamke oro. Mmọ ẹkekam ẹkpekpeme erọn̄ Nabal ye mme ekpemerọn̄ esie. (Kot 1 Samuel 25:15, 16.) Erọn̄ ye mme ekpemerọn̄ ẹma ẹsisobo ata ediwak n̄kpọndịk. Mme unam emi ẹsitade ekemmọ unam ẹkeyọyọhọ ini oro. Mme inọ ẹma ẹsito adan̄a Israel oro okodude ekpere ẹdiyịp n̄kpọ. *

11, 12. (a) Didie ke David okowụt mbufiọk ye ukpono ke etop oro enye ọkọdọn̄de ẹketobo Nabal? (b) Nso idiọk ke nte Nabal ọkọbọrọde etop David?

¹¹ Anaedi ama ọsọn̄ David ndisinọ kpukpru ikọt esie udia ke wilderness. Ntre, usen kiet enye ama ọdọn̄ isụn̄utom duop ẹbịne Nabal man enye esịn un̄wam ọnọ mmọ. David ọkọdọn̄ mme isụn̄utom emi ẹbịne Nabal ke ata eti ini, kpa ini oro mme enyene erọn̄ ẹkesifatde erọn̄ mmọ idet, ndien ẹma ẹsinọ mme owo enọ ẹnyụn̄ ẹsịn usọrọ ini oro. David okonyụn̄ etịn̄ ikọ ukpono ukpono. Enye akakam ọdọhọ ke imọ idi ‘David eyen esie,’ ndien ekeme ndidi enye eketịn̄ ntem man owụt ke imọfiọk ke Nabal ọsọn̄ọ imọ. Edi nso ke Nabal ọkọbọrọ?—1 Sam. 25:5-8.

¹² Esịt ama ofụt enye! Akparawa oro iketịn̄de iban̄a ke ntọn̄ọ nte asiande Abigail se iketịbede ọdọhọ ke Nabal ama “an̄wan̄a isụn̄i ofụk mmọ.” Efam akanam Nabal ọdọhọ ke imọ idinọhọ mmọ uyo, mmọn̄, ye unam imọ. Enye ikadaha David ke n̄kpọ, okonyụn̄ ọdọhọ ke enye etie nte ofụn emi efehede ọkpọn̄ eteufọk esie. Etie nte Nabal ama asua David kpa nte Saul akasuade. Mmọ ikadaha David nte Jehovah akadade. Abasi ama enen̄ede ama David onyụn̄ ada enye nte owo emi edikarade Israel ke mîbịghike, utu ke ndida enye nte ofụn emi ọsọn̄de ibuot.—1 Sam. 25:10, 11, 14.

13. (a) Nso ke David ekebem iso anam ke ini enye okokopde ikọ usọn̄enyịn Nabal? (b) Nso ke edumbet emi odude ke James 1:20 ekpep nnyịn aban̄a iyatesịt David?

 ¹³ Ke ini mme isụn̄utom David ẹkenyọn̄de ẹditịn̄ kpukpru se iketịbede ẹnọ David, esịt ama ayat enye. Ntre, enye ama ọdọhọ mbonekọn̄ esie ete: “Mbufo kpukpru ẹbọbọ akan̄kan̄ mbufo.” David ama atan̄ n̄kpọekọn̄ esie asan̄a ye ikọt esie 400 adaha en̄wan. Enye ama ọn̄wọn̄ọ ndisobo kpukpru irenowo ke ufọk Nabal. (1 Sam. 25:12, 13, 21, 22) Se iketịbede ama edi se ikpayatde David esịt, edi nte enye akayatde esịt ikọfọnke. Bible ọdọhọ ete: “Iyatesịt owo [idaha] edinen ido Abasi idi.” (Jas. 1:20) Edi didie ke Abigail edinyan̄a ikọtufọk esie?

14. (a) Nso ke Abigail ekebem iso anam man enen̄ede se ikakwan̄ade oro? (b) Nso akpan n̄kpọ ke ikpep ito nsio nsio usụn̄ emi Nabal ye Abigail ẹkenamde n̄kpọ? (Se n̄ko ikọ idakisọn̄.)

¹⁴ Imokụt se Abigail akanamde man enen̄ede se ikakwan̄ade oro. Enye ama akpan̄ utọn̄ ọnọ akparawa oro, iketiehe nte ebe esie emi mîkesikpan̄ke utọn̄ inọ owo. Akparawa oro ọkọdọhọ ke Nabal ‘edi ata obukpo owo, ke inyụn̄ idịghe se ẹtịn̄de ikọ ye enye.’ * (1 Sam. 25:17) Nabal ama ada idemesie ke n̄kpọ tutu imaha ndisikpan̄ utọn̄ nnọ mbon en̄wen. Ediwak owo ẹtan̄ idem ntre n̄ko mfịn. Edi akparawa oro ama ọfiọk ke Abigail itiehe ntre, ndien enen̄ede etie nte oro akanam enye akasian Abigail n̄kpọ oro.

15, 16. (a) Didie ke Abigail okowụt ke imọ itie nte enyene-ido an̄wan oro ẹtịn̄de ẹban̄a ke n̄wed Mme N̄ke? (b) Ntak emi se Abigail akanamde mîwọrọke ke enye ikosụkke ibuot inọ ebe esie emi edide ibuot esie?

¹⁵ Abigail ama ọsọsọp anam n̄kpọ. N̄wed Abasi ọdọhọ ete: “Ndien Abigail awara.” Ikọ emi, “awara” odu utịm ikanan̄ ke mbụk emi, ndien kpukpru osụk aban̄a Abigail. Enye ama ada uyo, wine, erọn̄, edifọp ibokpot, ebok edisat grape, ye ebok fig ọsọk David ye ikọt esie. Emi owụt ke Abigail ama ọfiọk se ikodude ke ufọk mmọ, onyụn̄ esinen̄ede ese aban̄a ufọk esiemmọ nte enyene-ido an̄wan oro ẹtịn̄de ẹban̄a ke n̄wed Mme N̄ke. (N̄ke 31:10-31) Enye ama ọdọhọ mme isụn̄utom esie ẹmen mme n̄kpọ oro ẹbem imọ iso, ndien enye asan̄a ikpọn̄ etiene mmọ ke edem. Bible ọdọhọ ke enye ‘iketịn̄ke baba n̄kpọ kiet inọ ebe esie.’—1 Sam. 25:18, 19.

 ¹⁶ Ndi emi ọwọrọ ke Abigail ikosụkke ibuot inọ ebe esie emi edide ibuot esie? N̄wan̄ansa-o! Nabal ọkọsọn̄ọ enyịn ye owo emi Jehovah ekeyetde aran, ndien se enye akanamde oro akpakanam ẹwot ikọtufọk esie oro mîkeduehe. Edieke Abigail mîkpakanamke se enye akanamde oro, ndi enye ikpeketieneke inyene ubọk ke idiọkn̄kpọ ebe esie? Inamke n̄kpọ m̀mê nso ikedi ntak, akana enye ada edisụk ibuot nnọ Abasi ke akpan n̄kpọ akan edisụk ibuot nnọ ebe esie.

17, 18. Abigail akanam n̄kpọ didie ke ini enye okụtde David, nso ke enye eketịn̄, nso ikonyụn̄ inam ikọ esie otụk David?

¹⁷ Abigail ama ọsọp ekesịm David ye ikọt esie onyụn̄ awara osụhọde ke edem enan̄-mbiomo ọduọ ke isọn̄ ke iso David. (1 Sam. 25:20, 23) Ekem enye ama etịn̄ se isịnede enye ke esịt ọnọ David, onyụn̄ ekpe enye ubọk ete efen ọnọ ebe imọ ye ikọtufọk imọ. Nso ikanam n̄kpeubọk esie ekeme ndisụk David esịt?

¹⁸ Enye ama ọduọhọ idemesie ke se iketịbede emi onyụn̄ ekpe David ubọk ete adahado ọnọ imọ. Enye ama enyịme ke ebe imọ edi ndisịme nte enyịn̄ esie ọwọrọde, ndien ekeme ndidi ikọ esie ọkọwọrọ ke ufọn idụhe David ndinọ utọ ndisịme owo oro ufen. Enye ama ọdiọn̄ọ ke David akasan̄a utom ọnọ Jehovah, n̄ko ke enye an̄wana “ekọn̄ Jehovah.” Enye ndikọdọhọ ke ‘Jehovah iditreke ndinịm David ke adausụn̄ Israel’ okowụt ke enye ama ọdiọn̄ọ ke Jehovah emek David ndidi edidem. Ke adianade do, enye ama ekpe David ubọk ete okûnam n̄kpọ emi iyịp owo edikọbọde enye, okûnyun̄ ayak emi edi “n̄kpọ iduọ” ọnọ enye, ndien etie nte enye ọkọdọhọ David okûnam n̄kpọ emi esịt edibiomde enye. (Kot 1 Samuel 25:24-31.) Ikọ esie emi ama enen̄ede otụk David!

19. Nso ke David eketịn̄ ke ama okokop se Abigail etịn̄de, ndien ntak emi David okotorode enye?

¹⁹ Nso ke David akanam? Enye ama ọbọ se Abigail akadade ọsọk enye onyụn̄ ọdọhọ ete: “Yak ekọm enyene Jehovah Abasi Israel, emi osiode fi ọdọn̄ ete edi edisobo ye ami mfịn emi! Yak ẹnyụn̄ ẹkọm fi ke eti ibuot fo, ẹnyụn̄ ẹkọm fi emi akpande mi ndinyene ubiomikpe iyịp mfịn emi.” David ama ọkọm Abigail ke nte enye ekenyenede uko awara edisobo ye imọ onyụn̄ akpande imọ ndidue isop iyịp. Enye ama osụhọde idem ọdọhọ Abigail ete: ‘Nyọn̄ ufọk fo ke emem; mmokop uyo fo.’—1 Sam. 25:32-35.

20, 21. (a) Nso ke afo ama aban̄a nte Abigail ekenyịmede ndifiak nnyọn̄ mbịne ebe esie? (b) Didie ke ini emi Abigail ekemekde nditịn̄ ikọ ye Nabal owụt ke enye ama enyene uko ye eti ibuot?

²⁰ Ke ini Abigail ọkọnyọn̄de edi, enye ama etie ekere se iketịbede  onyụn̄ okụt nte David emi ekedide anam-akpanikọ asan̄autom Abasi ekenen̄erede okpụhọde ye ebe esie emi ekedide owo ukpọtiọ. Edi enye ikayakke oro afịna imọ. Bible ọdọhọ ete: “Ekem Abigail ọnyọn̄ ebịne Nabal.” Abigail ama afiak ọnyọn̄ ufọk onyụn̄ akaka iso anam ukeme esie nte n̄wanndọ. Akana enye anam ebe esie ọfiọk ke ima inọ David ye ikọt esie enọ, okonyụn̄ ana enye asian ebe esie ke David okpokosobo ofụri ufọk mmimọ mbemiso ebe esie okopde ke inua owo en̄wen, koro emi ekpekedi ata n̄kpọ esuene. Edi enye ikekemeke nditịn̄ kpukpru emi idahaoro koro ete mbon ke akadia usọrọ nte edidem onyụn̄ akpa mmịn etieti.—1 Sam. 25:36.

²¹ Ntre, enye ama ebet tutu eyo esiere man wine atara ebe esie ke enyịn. Enyịn ayan̄wan̄a enye ini oro ndikop se n̄wan esie editịn̄de. Kpa ye oro, enye ekeme ndisụk nnam n̄wan esie n̄kpọ sia enye ekedide owo iyatesịt. Edi n̄wan esie ama aka ebịne enye okobụk kpukpru n̄kpọ emi ọnọ enye. Anaedi n̄wan esie ama ekere ke enye ayayat esịt onyụn̄ esịn ntịme. Edi enye eketie ntre nte itiat.—1 Sam. 25:37.

22. Nso iketịbe inọ Nabal, ndien nso ke oro ekpep nnyịn aban̄a kpukpru mfiomo ye ukụt oro ubon kiet kiet ẹsobode?

²² Nso ikanam enye? “Esịt esie [ama] odoro ibikpai, enye onyụn̄ akabade etie nte itiat.” Etie nte akpauben̄ okomụm enye. Ke n̄kpọ nte usen duop ẹma ẹkebe, enye ama akpa, edi idịghe udọn̄ọ oro okowot enye, ‘Jehovah ọkọtọ Nabal owot.’ (1 Sam. 25:38) Emi ama osio Abigail ke ufụn utọ ndọ oro. Okposụkedi emi Jehovah mîsiwotke owo ntre mfịn, mbụk emi anam ifiọk ke enye okụt kpukpru mfiomo ye ukụt oro ubon kiet kiet ẹsobode. Enye eyetre kpukpru emi ke edikem ini esie.—Kot Luke 8:17.

23. Nso edidiọn̄ efen ke Abigail ekenyene, ndien didie ke enye okowụt ke David ndidọ imọ inamke imọ ikohode idem?

²³ Edidiọn̄ efen ke ekebet Abigail ke ẹsiode enye ndiwọrọ ufụn idiọk ndọ ẹfep. Ke ini David okokopde ke Nabal akpa, enye ama ọdọn̄ mme isụn̄utom ẹkebụp Abigail m̀mê enye ọyọdọ imọ. Abigail ama ọbọrọ ete: “Se ofụn an̄wan fo mi ndisan̄a utom nnyụn̄ nyet ukot mme asan̄autom ọbọn̄ mi.” Emi owụt ke enye ikokohokede idem ke ini ọkọfiọkde ke David ọmọn̄ ọdọ imọ; akakam ọdọhọ ke imọ iyasan̄a utom  inọ mme asan̄autom David! Ekem, enye ama awara etịm idem ndikosobo ye David.—1 Sam. 25:39-42.

24. N̄kpọ eketie didie ye Abigail, edi didie ke ebe esie ye Jehovah ẹkeda enye?

²⁴ Emi iwọrọke ke kpukpru n̄kpọ ama ọfọn ama ye enye; uwem idimemke ye enye. David ama ọdọdọ Ahinoam, ndien uwem ikesimemke ye mme anam-akpanikọ iban oro ebe mmọ ọkọdọde ediwak iban. David ikedịghe edidem kan̄a, ndien akana enye akan ndusụk n̄kpọ ubiọn̄ọ mbemiso enye edide edidem. Edi Abigail ama ebere ye enye ke ofụri eyo uwem esie, aman eyen ọnọ enye, onyụn̄ edikụt ke obufa ebe imọ emi ọfọn ye imọ etieti—okpono imọ, inyụn̄ iyakke n̄kpọ anam imọ. Isan̄ kiet, David ama anyan̄a enye osio ke ubọk mbon oro ẹkemụmde enye! (1 Sam. 30:1-19) Se David akanamde emi owụt ke enye ekekpebe Jehovah Abasi emi amade onyụn̄ adade utọ mme anam-akpanikọ iban oro ẹnyenede eti ibuot ye uko ntre ke ọsọn̄urua.