1, 2. (a) Tịn̄ nte isan̄ Ruth ye Naomi etiede, ye ọkpọsọn̄ mfụhọ oro mmọ ẹkamade ẹsan̄a n̄ko. (b) Nso inam isan̄ Ruth okpụhọde ye eke Naomi?

RUTH ke asan̄a ye Naomi ke usụn̄, ke n̄kokon̄ unaisọn̄ Moab emi ofụm esibarade. Mmọ mbiba kpọt ẹsan̄a ke akamba unaisọn̄ emi! Kere nte Ruth esede eka ebe esie mbubreyo oro utịn oyomde ndisop onyụn̄ ekerede m̀mê edi se itọn̄ọde ndiyom ebiet emi mmimọ idinade eyo ama okụt. Enye enen̄ede ama Naomi, onyụn̄ eben̄e idem ndinam kpukpru se enye ekekeme man ese aban̄a enye.

² Mmọ mbiba ẹdu ke ọkpọsọn̄ mfụhọ. Ebịghi ebe Naomi akakpa, edi enyene se inamde enye ofụhọ idahaemi—n̄kpa nditọ esie mbiba, Chilion ye Mahlon. Ruth ofụhọ n̄ko sia Mahlon ekedi ebe esie. Enye ye Naomi ẹka ebiet kiet—Bethlehem ke Israel. Edi ke ẹtịmde ẹse, isan̄ mmọ idịghe ata ukem, sia Naomi ọnyọn̄ ufọk, edi Ruth aka obio emi enye mîfiọkke. Enye ọwọrọ ọkpọn̄ ubon mmọ, obio mmọ, mme abasi mmọ, ye ofụri usụn̄ uwem mmọ.—Kot Ruth 1:3-6.

3. Mme ibọrọ mbụme ewe ẹdin̄wam nnyịn ikpebe mbuọtidem Ruth?

³ Nso ikpanam eyenan̄wan emi anam kpukpru emi? Ruth edikeme didie ndifiak ntọn̄ọ uwem nnyụn̄ nse mban̄a Naomi? Nte idibọrọde mme mbụme emi, iyokụt ekese n̄kpọ emi ikemede ndikpep nto mbuọtidem Ruth, eyen Moab. (Se n̄ko ekebe oro “ Ekpri Edinem N̄wed.”) Edi yak ise kan̄a se ikanamde iban iba emi ẹnam utọ anyan isan̄ oro ẹka Bethlehem.

4, 5. (a) Ntak emi mbonubon Naomi ẹkewọrọde ẹkedụn̄ ke Moab? (b) Mme mfịna ewe ke Naomi ekenyene ke Moab?

⁴ Ruth okokpon ke Moab, ekpri obio emi odude ke edem usiahautịn Inyan̄ Inụn̄. Ikpehe emi enyene mme n̄kokon̄ unaisọn̄ emi eto mîwakke ye mme ebeden̄. ‘Isọn̄ Moab’ ama esifọn n̄kpọ etieti idem ke ini akan̄ okodude ke Israel. Akan̄ emi akanam Ruth okụt Mahlon ye ubon esie.—Ruth 1:1.

⁵ Akan̄ oro okodude ke Israel akanam Elimelech ebe Naomi  ada n̄wan ye nditọiren esie mbiba ọkpọn̄ obio emana mmọ okodụn̄ ke Moab. Anaedi ndika n̄kodụn̄ ke obio owo ikayakke mmọ ẹkpono Jehovah nte ẹkpekponode, sia nditọ Israel ẹma ẹnyene akpan ebiet emi Jehovah ọkọdọhọde mmọ ẹsika ẹketuak ibuot ẹnọ imọ. (Deut. 16:16, 17) Edi Naomi ikayakke oro anam mbuọtidem esie emem. Kpa ye oro, enye ama ofụhọ etieti ke ini ebe esie akakpade.—Ruth 1:2, 3.

6, 7. (a) Ntak emi ẹkerede ke ama afịna Naomi ke ini nditọiren esie ẹkedọde iban Moab? (b) Ntak emi usụn̄ nte Naomi akanamde n̄kpọ ye iban nditọ esie ọkọfọnde?

⁶ Etie nte Naomi ama afiak ofụhọ ke ini nditọ esie mbiba emi ẹkedọde iban Moab. (Ruth 1:4) Enye ama ọfiọk kpukpru se Abraham ete ete mmọ akanamde man ọdọ n̄wan emi okokponode Jehovah ke otu ikọt mmọ ọnọ Isaac eyen esie. (Gen. 24:3, 4) Ekem Ibet Moses ama owụk nditọ Israel ete ẹkûdọ mbon esenidụt mbak mmọ idinam nditọ Israel ẹkpono mme abasi en̄wen.—Deut. 7:3, 4.

⁷ Edi kpa ye oro, Mahlon ye Chilion ẹkesụk ẹdọ iban Moab. Edieke edide n̄kpọ emi ama afịna Naomi, enye ikayakke emi anam enye etre ndifọn ido nnyụn̄ mma iban nditọ esie—Ruth ye Orpah. Ekeme ndidi Naomi ama ekere ke mmọ ẹkeme nditiene mmimọ n̄kpono Jehovah usen kiet. Edide ama ekere m̀mê ikekereke, se idiọn̄ọde edi ke Ruth ye Orpah ẹma ẹnen̄ede ẹma Naomi. Mmọ ndikedi nti ufan ama an̄wam mmọ ẹyọ n̄kpọ mmọn̄eyet oro ọkọwọrọde mmọ. Iban iba emi ikenyeneke nditọ mbemiso mme ebe mmọ ẹkekpan̄ade.—Ruth 1:5.

8. Ekere ke nso ikanam Ruth ama Jehovah?

⁸ Ndi ido ukpono Ruth ama an̄wam enye ekeme ndiyọ n̄kpọ mmọn̄eyet oro? Nnyịn ikereke ntre. Mbon Moab ẹma ẹkpono ediwak abasi, ndien akpan abasi mmọ ẹkedi Chemosh. (Num. 21:29) Ibak ama okpon etieti ini oro ndien etie nte ido ukpono mbon Moab ama esitiene abak ibak, emi ama esịne ediwa nditọwọn̄. Se ededi emi Ruth ekekpepde oto Mahlon m̀mê Naomi aban̄a Jehovah Abasi Israel emi edide Abasi ima ye mbọm, ama enen̄ede okpụhọde ye se enye ọkọdiọn̄ọde aban̄a mme abasi mmọ. Jehovah edi Abasi ima, idịghe abasi ibak. (Kot Deuteronomy 6:5.) Ke ebe Ruth ama akakpa, etie nte Ruth ama enen̄ede ekpere Naomi onyụn̄ okop se enye eketịn̄de aban̄a Jehovah, kpa ata ọkpọsọn̄ Abasi, mme utịbe utom esie, ye nte enye amade onyụn̄ atuade ikọt esie mbọm.

9-11. (a) Nso ubiere ke Naomi, Ruth, ye Orpah ẹkenam? (b) Nso ke ikeme ndikpep nto n̄kpọ mmọn̄eyet emi ọkọwọrọde Naomi, Ruth, ye Orpah?

⁹ Naomi ke okosụk akpan̄ utọn̄ m̀mê oyokop n̄kpọ aban̄a  obio mmọ. Usen kiet, enye ama okop ke akan̄ idụhe aba ke Israel, ndien etie nte enye okokop emi ke inua mme anyamurua. Jehovah ama eti ikọt esie. Udia ama afiak odu ke Bethlehem, man ekekem ye se enyịn̄ obio emi ọwọrọde, “Ufọk Udia.” Ntre, Naomi ama ebiere ndifiak nnyọn̄ ufọk.—Ruth 1:6.

¹⁰ Edi nso ke Ruth ye Orpah ẹdinam idahaoro? (Ruth 1:7) Se iwọrọde mmọ anam mmọ ẹnen̄ede ẹkpere Naomi. Etie nte mfọnido Naomi ye nte Naomi ọbuọtde idem ye Jehovah anam Ruth enen̄ede ekpere enye. Mme ebeakpa ita emi ẹtọn̄ọ isan̄ uka Judah.

¹¹ N̄wed Ruth eti nnyịn nte ke n̄kpọ mmọn̄eyet ye nnama ẹsiwọrọ kpukpru owo, nti owo ye mme idiọkowo. (Eccl. 9:2, 11) Enye owụt n̄ko nte ke ọfọn iyak mme owo ẹdọn̄ nnyịn esịt ke ini utọ n̄kpọ ntem ọwọrọde nnyịn, akpan akpan mbon emi ẹbuọtde idem ye Jehovah, kpa Abasi emi Naomi okokponode.—N̄ke 17:17.

12, 13. Ntak emi Naomi okoyomde Ruth ye Orpah ẹfiak ẹnyọn̄, ẹkûtiene imọ, ndien nso ke iban iba emi ẹkenam ke akpa ini oro enye ọkọdọhọde mmọ ẹnyọn̄?

¹² Enyene se ifịnade Naomi nte mmọ ẹsụk ẹkade ke usụn̄. Enye ekere aban̄a iban iba emi ẹsan̄ade ye enye, ye ima oro mmọ ẹkemade enye ye nditọ esie. Ikenemke enye ndikere nte enye edikabarede idi mbiomo inọ mmọ. Edieke mmọ ẹkpọn̄de obio emana mmọ ẹtiene enye ẹnyọn̄ Bethlehem, nso ke enye edikeme ndinam nnọ mmọ do?

¹³ Ekem, Naomi ọdọhọ mmọ ete: “Mbufo ẹnyọn̄ọ ufọk mme eka mbufo. Jehovah akpakam owụt mbufo ima-mfọnido, kpa nte mbufo ẹkewụtde mme ebe mbufo oro ẹkekpan̄ade ẹnyụn̄ ẹwụtde mi n̄ko.” Enye ama onyụn̄ ọdọhọ ke imodori enyịn ke Jehovah ayafiak ọnọ mmọ ebe, mmọ ẹyenyụn̄ ẹtọn̄ọ uwem obufa. Mbụk oro ọdọhọ ete: “Ntre enye etịm mmọ inua, mmọ ẹnyụn̄ ẹmenede uyo ẹtua eyet.” Imokụt ntak emi Ruth ye Orpah mîkekemeke ndidian̄ade n̄kpọn̄ utọ an̄wan emi ọkọfọnde ido okonyụn̄ ekerede aban̄a mbon en̄wen ntre. Mmọ mbiba ẹma ẹka iso ẹdọhọ  enye ẹte: “Nnyịn idisan̄a ye afo inyọn̄ itiene orụk fo.”—Ruth 1:8-10.

14, 15. (a) Nso ke Orpah ọkọnyọn̄ ebịne? (b) Didie ke Naomi okodomo ndikpek Ruth ọkpọn̄ imọ?

¹⁴ Edi Naomi ikenyịmeke. Enye ama ọsọn̄ọ ọdọhọ ke inyeneke se imọ idikemede ndinam nnọ mmọ ke Israel, koro imọ inyeneke ebe emi edisede aban̄a imọ, inyeneke nditọ emi mmọ ẹkpedọde, inyụn̄ inyeneke-nyene idotenyịn ndinyene ebe m̀mê nditọ en̄wen aba. Enye ama ọdọhọ ke enen̄ede abiak imọ nte imọ mîkemeke ndin̄wam mmọ. Se Naomi eketịn̄de ama etịm an̄wan̄a Orpah. Enye ama enyene owo ke Moab, enyene eka, onyụn̄ enyene ufọk. Eketie enye nte ọfọn ndifiak nnyọn̄ Moab. Ntre, enye ama etịm Naomi inua mfụhọ mfụhọ, ọkọm enye unyọn̄, onyụn̄ ọnyọn̄ ufọk.—Ruth 1:11-14.

¹⁵ Nso kaban̄a Ruth? Enye n̄ko ama enyene owo ke Moab, enyene eka, onyụn̄ enyene ufọk kpa nte Orpah. Edi Bible ọdọhọ ete: “Ruth ọsọn̄ọ eyịre ye enye.” Ekeme ndidi Naomi ke aka esie, ekere ke mmọ ẹnyọn̄ọ, edi ekem okop ke Ruth ke etiene imọ. Ntre enye ọsọn̄ọ ọdọhọ Ruth ete: “Sese! n̄wan eyeneka uberi ọnyọn̄ etiene orụk esie ye mme abasi esie. Tiene n̄wan eyeneka uberi nyọn̄.” (Ruth 1:15) Andikot mbụk emi oyokụt akpan n̄kpọ ke ikọ Naomi emi. Orpah ikọnyọn̄ke ibịne ikọt mmọ kpọt, edi ọkọnyọn̄ ebịne “mme abasi esie” n̄ko. Enye okosụk oyom ndika iso n̄kpono Chemosh ye mme nsunsu abasi eken. Ndi se Ruth okonyụn̄ oyomde ndinam edi oro?

16-18. (a) Didie ke Ruth okowụt ima-nsọn̄ọnda? (b) Nso ke ikeme ndikpep nto Ruth mban̄a ima-nsọn̄ọnda? (Se n̄ko ndise iban iba emi.)

¹⁶ Nte Naomi okosụk etịn̄de ikọ emi, Ruth ama ebebiere ke  esịt esie se enye oyomde ndinam. Enye ama enen̄ede ama Naomi ye Abasi Naomi ke esịt esie. Ntre Ruth ama ọdọhọ Naomi ete: “Kûkpe mi ubọk ete n̄kpọn̄ fi, n̄kûnyụn̄ ntiene fi; koro nyaka ebiet eke afo edikade, nyonyụn̄ ndan̄ ke ebiet eke afo edidan̄de. Orụk fo eyedi orụk mi, Abasi fo oyonyụn̄ edi Abasi mi. Nyakpa ke ebiet eke afo edikpade, ẹyenyụn̄ ẹbụk mi do. Yak Jehovah anam ntem ye ami, onyụn̄ ọdọdiọn̄ anam ntre, ke mîdịghe n̄kpa kpọt edidian̄ade mi ye afo.”—Ruth 1:16, 17.

¹⁷ Isua 3,000 ẹbe tọn̄ọ Ruth eketịn̄ ikọ emi, edi enye ke osụk ototụk owo. Ikọ emi anam ifiọk ata ediye edu kiet—ima-nsọn̄ọnda. Ruth ama enen̄ede ama Naomi onyụn̄ ọsọn̄ọ ada ye enye tutu enyịme ndika ebiet ekededi emi Naomi akakade. N̄kpa kpọt ekekeme ndidian̄ade mmọ. Ikọt Naomi ẹdidi ikọt esie, sia enye ama eben̄e idem ndikpọn̄ kpukpru n̄kpọ ke Moab, ọkọrọ ye mme abasi Moab. Ruth iketiehe nte Orpah; enye ama ọdọhọ Naomi ke ofụri esịt ete ke iyom Jehovah Abasi Naomi edi Abasi imọ n̄ko. *

¹⁸ Ntre mmọ ẹka iso ke isan̄ mmọ, sụk mmọ mbiba idahaemi. N̄wed kiet ọdọhọ ke etie nte akada mmọ urua kiet ndisịm Bethlehem. Imenịm ke kpa ye oro mmọ ẹkefụhọde, ke mmọ mbiba ẹma ẹsidọn̄ kiet eken esịt ke usụn̄ isan̄ emi.

19. Afo ekere ke didie ke nnyịn ikeme ndiwụt ima-nsọn̄ọnda nte Ruth ke ubon, ke esop, ye ke otu mme ufan nnyịn?

¹⁹ Mme n̄kpọ oro ẹnamde owo ofụhọ ẹwak etieti ke ererimbot emi. Ke “ndiọkeyo emi ọsọn̄de ndiyọ” mi, nnyịn imesisobo ukụt ye nnama. (2 Tim. 3:1) Ntre edu oro Ruth ekenyenede etetịm edi akpan n̄kpọ akan idahaemi. Ima-nsọn̄ọnda—kpa ima oro owo amade owo en̄wen inyụn̄ inyịmeke ndidian̄ade n̄kpọn̄ enye—ayan̄wam nnyịn ke idiọk ererimbot emi. Oyom utọ ima emi odu ke ndọ, ke ubon, ke esop Christian, ye ke otu mme ufan. (Kot 1 John 4:7, 8, 20.) Ndinyene utọ ima emi owụt ke ikpebe n̄wọrọnda uwụtn̄kpọ Ruth.

20-22. (a) Uwem ke Moab akanam Naomi etie didie? (b) Nso ukwan̄ ekikere ke Naomi ekenyene aban̄a mme n̄kpọ oro ẹkewọrọde enye? (Se n̄ko James 1:13.)

²⁰ Owo ekeme ndidọhọ ke imenyene ima-nsọn̄ọnda, edi ikemeke ndiwụt emi ke ini n̄kpọ etịbede. Edi nte Ruth ọkọsọn̄ọde  ada ye Naomi ye Jehovah emi enye ekemekde ndikpono ama owụt ke enye enyene orụk ima emi.

²¹ Ke akpatre, iban iba emi ẹma ẹdisịm Bethlehem emi odude n̄kpọ nte kilomita 10 ọkpọn̄ Jerusalem ke n̄kan̄ usụk usụk. Etie nte ẹma ẹnen̄ede ẹdiọn̄ọ Naomi ye ubon mmọ ke Bethlehem sia ke ndondo oro mmọ ẹkedide ẹdisịm, ofụri obio ẹma ẹkop. Iban Bethlehem ẹma ẹdi ẹdise enye, ẹnyụn̄ ẹbụp ẹte: “Ndi Naomi edi emi?” Etie nte se ikọwọrọde enye ke Moab ama anam enye enen̄ede okpụhọde; iso esie ye nte enye akasan̄ade ama owụt ke enye okụt ukụt onyụn̄ ofụhọ ke ediwak isua.—Ruth 1:19.

²² Naomi ama asian mme iman ye n̄kani mbọhọidụn̄ esie nte uwem okodororede imọ. Enye ama akam ọdọhọ ẹkûkot imọ aba Naomi, emi ọwọrọde “Edinem,” edi ẹkam ẹkot Mara, emi ọwọrọde, “Ndotndot.” Mbọm mma mbon! Enye ekekere ke Jehovah Abasi anam uwem ọsọn̄ ye imọ kpa nte Job emi okodude mbemiso enye ekekerede.—Ruth 1:20, 21; Job 2:10; 13:24-26.

23. Nso ke Ruth ọkọtọn̄ọ ndikere mban̄a, ndien nso ndutịm ke ẹkenam ke Ibet Moses ẹnọ mme ubuene? (Se n̄ko ikọ idakisọn̄.)

²³ Nte iban iba emi ẹtọn̄ọde uwem ke Bethlehem, Ruth ama ọtọn̄ọ ndikere eti usụn̄ oro imọ ikpesede iban̄a idem imọ ye Naomi. Enye ama okop ke Jehovah ama anam eti ndutịm ọnọ mme ubuene ke Ibet emi enye ọkọnọde ikọt esie Israel. Ke ini ukpen̄e, ẹma ẹnyịme mmọ ẹsitiene mbon ukpen̄e ke in̄wan̄, ẹtan̄ se ibọhọde mmọ iduọn̄ọ, ẹnyụn̄ ẹkpen̄e se idude ke adan̄a in̄wan̄. *—Lev. 19:9, 10; Deut. 24:19-21.

24, 25. Nso ke Ruth akanam ke ini enye ekedide edisịm in̄wan̄ Boaz, ndien didie ke ẹkesitan̄ se isụhọde ke in̄wan̄?

²⁴ Ini ukpen̄e Barley edi emi, ke n̄kpọ nte ọfiọn̄ April ke n̄wed usenọfiọn̄ nnyịn. Ruth aka ndise m̀mê oyodu owo emi ediyakde imọ  isan̄a itan̄ barley. Enye edisịm in̄wan̄ Boaz emi edide imọ owo, onyụn̄ edide iman Elimelech ebe Naomi. Okposụkedi Ibet enyịmede enye asan̄a atan̄ se isụhọde ke in̄wan̄, enye ikodụkke ntre itọn̄ọ nditan̄, edi ama obụp etubom mbon ukpen̄e m̀mê imekeme ndisan̄a ntan̄. Enye ama enyịme, ntre Ruth ama ọtọn̄ọ utom iwiwa.—Ruth 1:22–2:3, 7.

²⁵ Kere nte Ruth asan̄ade mbon ukpen̄e ke edem. Nte mmọ ẹkpen̄ede barley, enye onụhọ atan̄ se ibọhọde iduọn̄ọ m̀mê se ẹbede ẹkpọn̄, ọbọp ke ebek ke ebek, onyụn̄ emen aka itie udịghi barley. Emi ikedịghe mmemmem utom akpan akpan ke eyo ama akasiaha. Edi Ruth ikọduọkke odudu, ibọhọke ke ini enye oyomde ndikwọhọde ibibiak m̀mê ke ini enye osụhọrede etetie esisịt ete idia ekpri udia uwemeyo ke “ufọk in̄wan̄”—eyedi ataya emi mbonutom ẹsidakde ibuot esisịt.

26, 27. Boaz ekedi nso utọ owo, ndien enye akanam n̄kpọ didie ye Ruth?

²⁶ Ekeme ndidi Ruth ikekereke ke imekeme ndidụk owo ndomokiet enyịn, edi ama odụk. Boaz ama obụp akparawa oro ekedide etubom mbon ukpen̄e m̀mê eyenan̄wan emi edi anie. Boaz ekedi ata owo Abasi. Ndusụk mbonutom esie ẹdi mme anam ukpekpe utom, ndusụk ẹdi mbon esenidụt, edi enye ekesikọm kpukpru mmọ ete: “Jehovah akpakam odu ye mbufo.” Ndien mmọ ẹbọrọ ete, “Jehovah akpakam ọdiọn̄ fi.” Owo Abasi emi akada Ruth nte eyen esie.—Ruth 2:4-7.

²⁷ Boaz okokot enye “eyen mi,” onyụn̄ ọdọhọ enye esidi  in̄wan̄ imọ editan̄ nyọhọ-nsụhọ, onyụn̄ adian idem ye nditọiban imọ mbak mbonutom ẹditụk enye. Boaz ama okụt ete ke enye enyene se edidiade uwemeyo. (Kot Ruth 2:8, 9, 14.) Ke akande oro, enye ama otoro onyụn̄ ọdọn̄ Ruth esịt. Didie?

28, 29. (a) Ẹkediọn̄ọ Ruth nte nso utọ an̄wan? (b) Didie ke afo ekeme ndiyak Jehovah edi ebiet ubọhọ fo nte Ruth akanamde?

²⁸ Ke ini Ruth okobụpde Boaz ntak emi enye ọfọnde ido ntre ye imọ emi idide owo esenidụt, Boaz ama ọbọrọ enye ete ke imokop kpukpru se enye anamde ọnọ Naomi eka ebe esie. Etie nte Naomi ama esitoro Ruth ke otu iban Bethlehem, ndien Boaz ama okop emi. Boaz ama ọfiọk n̄ko ke Ruth edituak ibuot ọnọ Jehovah idahaemi, ntak edi oro enye ọkọdọhọde Ruth ete: “Jehovah akpakam ọnọ fi utịp utom fo, Jehovah Abasi Israel, emi afo efehede edidụk idak mba esie oyom ubọhọ akpakam ọnọ fi utịp eke ọfọnde ama.”—Ruth 2:12.

²⁹ Anaedi ikọ emi ama enen̄ede ọdọn̄ Ruth esịt. Ruth ama ebiere ndifehe n̄kodụk idak mba Jehovah Abasi, kpa nte nditọ unen ẹsifehede ẹkedụk idak mba eka mmọ. Enye ama ọkọm Boaz ke ndidọn̄ imọ esịt, onyụn̄ aka iso ke utom esie tutu mbubreyo.—Ruth 2:13, 17.

30, 31. Nso ke ikeme ndikpep nto nte Ruth ekesinamde utom, okowụtde esịtekọm, ye ima-nsọn̄ọnda?

³⁰ Ruth ama enịm n̄wọrọnda uwụtn̄kpọ ata mbuọtidem ọnọ kpukpru mbon oro ẹsobode nsọn̄ọn̄kpọ mfịn. Enye ikekereke ke akpana ẹnanam n̄kpọ ẹnọ imọ sia imọ idide ebeakpa, edi ama okop inemesịt ke se ededi oro ẹkenọde enye. Bụt ikanamke enye ndinam utom okpọsọn̄ man ekeme ndise mban̄a edima eka ebe esie, kpa ye oro ekedide usụhọde utom. Enye ama okop onyụn̄ anam eti item emi ẹkenọde enye ẹban̄a mbon emi enye okpodụkde nsan̄a ye nte enye akpanamde utom inyeneke mfịna. Se ikenen̄erede in̄wam enye edi nte ke enye ikefreke ke Jehovah Abasi, kpa Ete esie eke heaven, edi ebiet ubọhọ esie.

³¹ Edieke inyenede ima-nsọn̄ọnda, isụhọrede idem, isịnde idem inam utom, inyụn̄ iwụtde esịtekọm nte Ruth, mbuọtidem nnyịn ọyọsọn̄ọ mbon en̄wen idem n̄ko. Edi didie ke Jehovah ekese aban̄a Ruth ye Naomi? Iyọbọrọ mbụme emi ke ibuot oro etienede.