1, 2. Ntak oro ikpadade akam nte akwa ifet, ndien ntak oyomde ifiọk se Bible ekpepde aban̄a akam-a?

ISỌN̄ enen̄ede ekpri ke ẹmende ẹdomo ye akaka ekondo. Ke akpanikọ, ke enyịn Jehovah, kpa “andinam enyọn̄ ye isọn̄,” “mme idụt ẹbiet ntọi mmọn̄ ke aban̄.” (Psalm 115:15; Isaiah 40:15) Kpa ye oro, Bible ọdọhọ ete: “Jehovah emekpere kpukpru mmọ eke ẹsemede ẹnọ enye, kpukpru mmọ eke ẹsemede ẹnọ enye ke akpanikọ. Enye ayanam se mme andibak enye ẹmade: onyụn̄ okop eseme mmọ, onyụn̄ anyan̄a mmọ.” (Psalm 145:18, 19) Kam kere se oro ọwọrọde! Ata ọkpọsọn̄ Andibot emekpere kpukpru mmọ eke “ẹsemede ẹnọ enye ke akpanikọ.” Nso akwa ifet ke nnyịn inyene ntem ndibọn̄ akam nnọ Abasi!

² Nte ededi, edieke iyomde Jehovah okop akam nnyịn, ana ibọn̄ akam inọ enye ke usụn̄ oro enye enyịmede. Didie ke ikpanam oro edieke nnyịn mîfiọkke se Bible ekpepde aban̄a akam? Oyom nnyịn ifiọk se N̄wed Abasi etịn̄de aban̄a n̄kpọ emi, koro akam esin̄wam nnyịn nditịm nsan̄a n̄kpere Jehovah.

3. Nso idi akpan ntak kiet oro akpanamde ibọn̄ akam inọ Jehovah?

³ Akpan ntak kiet oro akpanamde ibọn̄ akam inọ Jehovah  edi koro enye ọdọhọde nnyịn inam ntre. Ikọ esie esịn udọn̄ ọnọ nnyịn ete: “Ẹkûtịmede esịt ke baba n̄kpọ kiet, edi ke kpukpru n̄kpọ ẹda akam ye n̄kpeubọk ọkọrọ ye ekọm ẹsian Abasi eben̄e mbufo; ndien emem Abasi emi akande kpukpru ekikere eyekpeme esịt mbufo ye ukeme ukeren̄kpọ mbufo ke Christ Jesus.” (Philippi 4:6, 7) Ke akpanikọ, nnyịn idifụmike utọ ima ima ndutịm emi Akakan Andikara ekondo anamde mi ọnọ nnyịn!

4. Didie ke ndibọn̄ akam kpukpru ini nnọ Jehovah ọsọn̄ọ itie ebuana nnyịn ye enye?

⁴ Ntak efen oro akpanamde ibọn̄ akam edi koro ndibọn̄ akam kpukpru ini nnọ Jehovah edi usụn̄ ndisọn̄ọ itie ebuana nnyịn ye enye. Mme ufan akpanikọ isinemeke nneme n̄kukụre ke ini ẹyomde n̄kpọ ẹto kiet eken. Utu ke oro, nti ufan ẹsinyene udọn̄ ke idem kiet eken, ndien itie ufan mmọ esinen̄ede ọsọn̄ nte mmọ ẹnemede mme ekikere ye mme mfịna mmọ. Ke ndusụk idaha, itie ebuana nnyịn ye Jehovah Abasi etie ntre. N̄wed emi an̄wam fi ndikpep ekese mban̄a se Bible ekpepde aban̄a Jehovah, mme edu esie, ye mme uduak esie. Afo emedi edifiọk ke Abasi odu. Akam ọnọ fi ifet nditịn̄ mme ekikere ye ntụk fo  nnọ Ete fo eke heaven. Nte afo anamde emi, afo eyenen̄ede asan̄a ekpere Jehovah.—James 4:8.

5. Nso iwụt ke Jehovah isikopke kpukpru akam?

⁵ Ndi Jehovah esikop kpukpru akam? Kere se enye eketịn̄de ye nditọ Israel oro ẹkesọn̄de ibuot ke eyo prọfet Isaiah: “Ke ini mbufo ẹwakde ndibọn̄ akam, ami n̄kopke: iyịp ọmọyọhọ mbufo ke ubọk.” (Isaiah 1:15) Ntre, ndusụk n̄kpọ ẹkeme ndinam Abasi okûkop akam nnyịn. Ntem, man Abasi okop akam nnyịn, odu ndusụk akpan n̄kpọ oro anade inam.

6. Man Abasi okop akam nnyịn, nso idi akpan n̄kpọ oro ẹyomde, ndien didie ke nnyịn ikeme ndiwụt enye?

⁶ Akpan n̄kpọ oro ẹyomde edi nnyịn ndinyene mbuọtidem. (Mark 11:24) Apostle Paul ekewet ete: “Ke mbuọtidem mîdụhe owo ikemeke nditịm nnem [Abasi] esịt, koro ana owo eke asan̄ade ekpere Abasi enịm ke akpanikọ ete enye odu ye nte ke enye edi andinọ mmọ eke ẹsịnde ifịk ẹyom enye utịp.” (Mme Hebrew 11:6) Ndinyene ata mbuọtidem idịghe sụk edifiọk ke Abasi odu, n̄ko ke enye esikop onyụn̄ ọbọrọ akam. Nnyịn ida utom iwụt mbuọtidem nnyịn. Ana nnyịn inam ẹkụt in̄wan̄-in̄wan̄ nte ke nnyịn imenyene mbuọtidem ebe ke nte nnyịn idude uwem kpukpru usen.—James 2:26.

7. (a) Ntak oro ikpowụtde ukpono ke ini ibọn̄de akam inọ Jehovah? (b) Ke ini ibọn̄de akam inọ Abasi, didie ke ikpowụt nsụhọdeidem inyụn̄ itịn̄ se itode nnyịn esịt?

⁷ Jehovah n̄ko oyom mbon oro ẹbọn̄de akam ẹnọ imọ ẹnam ntre ke nsụhọdeidem ye ke ofụri esịt. Ndi nnyịn inyeneke ntak ndisụhọde idem ke ini itịn̄de ikọ inọ Jehovah? Ke ini mme owo ẹnyenede ifet nditịn̄ ikọ ye edidem m̀mê andikara, mmọ ẹsinam ntre ukpono ukpono, ẹkponode enye ke ntak akwa itie esie. Adan̄a didie akan oro ke nnyịn ikposụhọde idem ke ini ibọn̄de akam inọ Jehovah!  (Psalm 138:6) Kamse, enye edi ‘Ata Ọkpọsọn̄ Abasi.’ (Genesis 17:1, NW) Ke ini ibọn̄de akam inọ Abasi, usụn̄ oro itịn̄de ikọ ye enye ekpenyene ndiwụt ke nnyịn ke nsụhọdeidem imọfiọk inyụn̄ inyịme idaha nnyịn ke iso esie. Utọ nsụhọdeidem oro n̄ko ayanam nnyịn itịn̄ mme n̄kpọ oro ẹtode nnyịn esịt, ifepde nditịn̄ ukem ikọ kpukpru ini ke akam.—Matthew 6:7, 8.

8. Didie ke ikpanam n̄kpọ ke n̄kemuyo ye se iben̄ede?

⁸ N̄kpọ efen oro anade inam man Abasi okop akam nnyịn edi ndinam n̄kpọ ke n̄kemuyo ye se iben̄ede. Jehovah oyom isịn ofụri ukeme inam n̄kpọ ke n̄kemuyo ye akam nnyịn. Ke uwụtn̄kpọ, edieke idọhọde, “Nọ nnyịn udia eke ekemde nnyịn ke usen mfịn,” ana nnyịn isịn ifịk ke utom ekededi oro inamde. (Matthew 6:11; 2 Thessalonica 3:10) Edieke nnyịn ibọn̄de akam iyom un̄wam ndikan mmeme ikpọkidem, oyom nnyịn ikpeme man ifep mme idaha oro ẹkemede ndida nnyịn nsịn ke idomo. (Colossae 3:5) Ke adianade ye mme akpan n̄kpọ emi, odu ediwak mbụme ẹban̄ade akam emi nnyịn iyomde ẹbọrọ.

9. Anie ke nnyịn ikpọbọn̄ akam inọ, ndien ke enyịn̄ anie?

⁹ Anie ke nnyịn ikpọbọn̄ akam inọ? Jesus ekekpep mbet esie ete ẹbọn̄ akam ẹnọ “Ete nnyịn emi odude ke heaven.” (Matthew 6:9) Ntre, ana ibọn̄ akam inọ Jehovah Abasi kpọt. Nte ededi, Jehovah oyom nnyịn ifiọk inyụn̄ inyịme idaha oro ikpọn̄-ikpọn̄ edibon Eyen imọ, Jesus Christ, enyenede. Nte nnyịn ikekpepde ke Ibuot 5, ẹkenọ Jesus edi isọn̄ man edifak nnyịn osio ke idiọkn̄kpọ ye n̄kpa. (John 3:16; Rome 5:12) Enye edi Akwa Oku ye Ebiereikpe emi ẹmekde. (John 5:22; Mme Hebrew 6:20) Ntre, N̄wed Abasi eteme nnyịn ete ibọn̄ akam ke enyịn̄ Jesus. Enye ke idemesie ọkọdọhọ ete: “Ami ndi usụn̄ ye akpanikọ ye  uwem. Baba owo kiet itieneke Ete ibọhọke ebe ke ami.” (John 14:6) Man Jehovah okop akam nnyịn, ana ibọn̄ akam inọ enye kpọt ebe ke enyịn̄ Jesus.

10. Ntak emi mîyomke ikama m̀mê inịm idem ke san̄asan̄a usụn̄ ke ini ibọn̄de akam-a?

¹⁰ Nte ana ikama m̀mê inịm idem ke san̄asan̄a usụn̄ ke ini ibọn̄de akam? Baba-o. Jehovah iyomke ẹkama idem ke san̄asan̄a usụn̄, edide ke nte ẹnịmde ubọk m̀mê idem. Bible ekpep ke imekeme ndinịm idem mbọn̄ akam ke ata ediwak usụn̄. Emi esịne nditetie, ndinonụhọ, nditọn̄ọ edọn̄, ye ndidada. (1 Chronicles 17:16; Nehemiah 8:6; Daniel 6:10; Mark 11:25) Se inen̄erede idi akpan n̄kpọ ikan edi ndinyene nnennen idaha ekikere idịghe san̄asan̄a usụn̄ emi inịmde idem oro mbon en̄wen ẹkemede ndikụt. Ke akpanikọ, ke mme edinam eke usen ke usen m̀mê ke ini isobode mbabuat n̄kpọntịbe, nnyịn imekeme ndibọn̄ akam ke esịt nnyịn ke ebiet ekededi oro idude. Jehovah esikop utọ akam oro, okposụkedi mbon oro ẹdude ẹkpere nnyịn mîfiọkke ke nnyịn ke ibọn̄ akam.—Nehemiah 2:1-6.

11. Mme ọkpọkpọ mfịna ewe ẹdot ẹsịn ke akam?

¹¹ Nso ke ikpeben̄e? Bible anam an̄wan̄a ete: “Se ededi oro nnyịn iben̄ede ekekem ye uduak esie, enye [Jehovah] ọbiọn̄ utọn̄ ke eben̄e nnyịn.” (1 John 5:14) Ntre, nnyịn imekeme ndiben̄e n̄kpọ ekededi oro ekemde ye uduak Abasi. Ndi edi uduak esie nnyịn ndiben̄e mme n̄kpọ oro ẹfịnade nnyịn? Ih! Ndibọn̄ akam nnọ Jehovah etie ukem nte nditịn̄ ikọ ye n̄kpet-n̄kpet ufan. Nnyịn imekeme nditịn̄ ikọ ifụre ifụre, ‘in̄wan̄a esịt nnyịn’ inọ Abasi. (Psalm 62:8) Ọfọn ndiben̄e edisana spirit, koro emi ayan̄wam nnyịn inam se inende. (Luke 11:13) Nnyịn imekeme n̄ko ndiben̄e ndausụn̄ ke ndinam nti ubiere inyụn̄ iben̄e ukeme ndiyọ mme mfịna. (James 1:5) Edieke inamde idiọkn̄kpọ, nnyịn ikpenyene ndibọn̄ akam mben̄e edifen nnọ ọkọn̄ọde ke uwa Christ. (Ephesus 1:3, 7) Nte  ededi, akam nnyịn ikpenyeneke ndisịne sụk mme n̄kpọ oro ẹbehede nnyịn. Nnyịn ikpenyene ndisịn mbon en̄wen—mbonubon ye ekemmọ mme andituak ibuot—ke akam nnyịn.—Utom 12:5; Colossae 4:12.

12. Didie ke ikpenịm mme n̄kpọ oro ẹnyenede ebuana ye Ete nnyịn eke heaven akpa ke akam nnyịn?

¹² Mme n̄kpọ oro ẹnyenede ebuana ye Jehovah Abasi ẹkpedi akpa ke akam nnyịn. Ke akpanikọ, nnyịn imenyene ntak nditoro nnyụn̄ n̄kọm enye ke ofụri esịt ke ofụri mfọn esie ye nnyịn. (1 Chronicles 29:10-13) Ke ini Jesus ekekpepde akam uwụtn̄kpọ oro ẹwetde ke Matthew 6:9-13, enye ama ekpep nnyịn ete iben̄e ite yak ẹkpono m̀mê ẹnam enyịn̄ Abasi asana. N̄kpọ efen oro enye akasiakde ekedi yak Obio Ubọn̄ Abasi edi, yak ẹnam uduak esie ke isọn̄ nte ẹnamde ke heaven. Ke ama akasiak mme akpan n̄kpọ emi ẹnyenede ebuana ye Jehovah mi ama, Jesus ama asiak mme mfịna idem owo. Ukem ntre, ke ini nnyịn inịmde mme n̄kpọ Abasi akpa ke akam nnyịn, nnyịn iwụt ke nnyịn idịghe ibụk.

13. Nso ke N̄wed Abasi ekpep aban̄a uniọn̄ akam oro ẹnyịmede?

¹³ Akam nnyịn ọkpọniọn̄ adan̄a didie? Bible inịmke adan̄a ekededi ke uniọn̄ ini oro ẹkpebọn̄de edide akam idemowo, m̀mê enye oro ẹbọn̄de ke ibuot ofụri owo. Mmọ ẹkeme ndidi mbio mbio akam oro ẹbọn̄de ke ini udia m̀mê nnyan ọkpọkpọ akam oro ẹn̄wan̄ade esịt ẹnọ Jehovah. (1 Samuel 1:12, 15) Nte ededi, Jesus ama asua ọnọ mme okụt idem ke edinen oro ẹkebọn̄de nnyan akam n̄wụtidem man mbon en̄wen ẹkụt. (Luke 20:46, 47) Jehovah imaha utọ akam oro. Edi akpan n̄kpọ nte nnyịn itịn̄ se itode nnyịn esịt. Ntem, uniọn̄ akam oro ẹnyịmede ekeme ndikpụhọde etiene se owo oyomde ye mme idaha.

14. Nso ke ikọ Bible ọwọrọ ke ini enye esịnde udọn̄ ọnọ nnyịn ete ‘ika iso ibọn̄ akam,’ ndien nso nsịnudọn̄ ke inyene ito emi?

¹⁴ Ikafan̄ ke ikpọbọn̄ akam? Bible esịn udọn̄ ọnọ nnyịn  ete “ẹka iso ndibọn̄ akam,” “ẹkọbọ ke akam,” ‘ẹkûnyụn̄ ẹdop akam.’ (Matthew 26:41; Rome 12:12; 1 Thessalonica 5:17) Ke akpanikọ, mme ikọ emi iwọrọke ke ana nnyịn ida kpukpru ini ibọn̄ akam inọ Jehovah. Utu ke oro, Bible esịn udọn̄ ọnọ nnyịn ete ibọn̄ akam kpukpru ini, ika iso ndikọm Jehovah inyụn̄ iyom ndausụn̄, ndọn̄esịt, ye ukeme ito enye. Nte idịghe n̄kpọ ndọn̄esịt ndifiọk nte ke Jehovah inịmke adan̄a ke uniọn̄ m̀mê ibat ini oro ikpọbọn̄de akam inọ enye? Edieke nnyịn inen̄erede iwụt esịtekọm iban̄a ifet edibọn̄ akam, nnyịn iyenyene ediwak ifet ndibọn̄ akam nnọ Ete nnyịn eke heaven.

15. Ntak ikpesịnde “Amen” ke utịt ọkpọkpọ akam m̀mê enye oro ẹbọn̄de ke ibuot ofụri owo?

¹⁵ Ntak emi ikpesịnde “Amen” ke utịt akam-a? Ikọ oro “amen” ọwọrọ “ih,” m̀mê “yak edi ntre.” Mme uwụtn̄kpọ N̄wed Abasi ẹwụt ke ọfọn ndisịn “Amen” ke utịt ọkpọkpọ akam m̀mê enye oro ẹbọn̄de ke ibuot ofụri owo. (1 Chronicles 16:36; Psalm 41:13) Ndisịn “Amen” ke utịt akam nnyịn ọsọn̄ọ ke ikọbọn̄ akam ofụri esịt. Ke ini isịnde “Amen”—edide ke esịt nnyịn m̀mê itịn̄de uyo ọwọrọ ke utịt akam emi owo en̄wen ọbọn̄de ke otu owo, nnyịn iwụt nte ke imenyịme ye mme n̄kpọ oro enye eketịn̄de ke akam oro.—1 Corinth 14:16.

16. Nso mbuọtidem ke nnyịn ikeme ndinyene mban̄a akam?

¹⁶ Ndi Jehovah esinen̄ede ọbọrọ mme akam? Ih, enye esibọrọ! Nnyịn imenyene mbuọtidem nte ke ‘Enye emi okopde akam’ esikop akam ofụri esịt emi ediwak miliọn owo ẹbọn̄de ẹnọ enye. (Psalm 65:2) Jehovah ekeme ndibọrọ akam nnyịn ke nsio nsio usụn̄.

17. Ntak ẹkemede ndidọhọ ke Abasi esida mme angel onyụn̄ ada mme asan̄autom esie emi ẹdude ke isọn̄ ọbọrọ mme akam nnyịn?

¹⁷ Jehovah esida mme angel esie ye mme asan̄autom  esie emi ẹdude ke isọn̄ ọbọrọ akam. (Mme Hebrew 1:13, 14) Ediwak ifiọk n̄kpọntịbe ẹdu ẹban̄ade mme owo emi ẹkebọn̄de akam ẹnọ Abasi ẹyom un̄wam man ẹfiọk Bible, emi mme asan̄autom Jehovah ẹkesobode ye mmọ esisịt ini ke oro ebede. Utọ ifiọk n̄kpọntịbe oro owụt ke mme angel ẹda usụn̄ ke utom ukwọrọikọ Obio Ubọn̄. (Ediyarade 14:6) Jehovah ekeme ndinam Christian an̄wam nnyịn nte ibọrọ akam nnyịn ke ini inen̄erede iyom un̄wam.—Mme N̄ke 12:25; James 2:16.

18. Didie ke Jehovah esida edisana spirit ye Ikọ esie ọbọrọ akam mme asan̄autom esie?

 ¹⁸ Jehovah Abasi n̄ko esida edisana spirit esie ye Ikọ esie, kpa Bible, ọbọrọ akam mme asan̄autom esie. Enye ekeme ndibọrọ akam oro ibọn̄de iyom un̄wam ke ndiyọ mme idomo ebe ke ndida edisana spirit esie nnọ nnyịn ndausụn̄ ye odudu. (2 Corinth 4:7) Ibọrọ akam emi ibọn̄de iyom ndausụn̄ esiwak ndito Bible, emi Jehovah adade an̄wam nnyịn ndinam nti ubiere. Imekeme ndikụt mme itie N̄wed Abasi oro ẹkemede ndin̄wam nnyịn ke ini ikpepde n̄kpọ ke idem nnyịn, ye ke ini ikotde mme n̄wed Christian, utọ nte enye emi. Ẹkeme ndidụri ntịn̄enyịn nnyịn n̄wụt mme akpan ekikere N̄wed Abasi ke ini ẹnemede n̄kpọ ke mme mbono esop Christian m̀mê ke mme ibọrọ emi mbiowo oro ẹwụtde edikere mban̄a ke esop ẹnọde.—Galatia 6:1.

19. Nso ke ikpeti edieke etiede nte ke nnyịn ibọhọ ibọrọ akam nnyịn ke ndusụk ini?

¹⁹ Edieke etiede nte Jehovah ebịghi ndibọrọ mme akam nnyịn, emi idịghe ke ntak oro enye mîkemeke ndibọrọ mmọ. Utu ke oro, ana nnyịn iti ke Jehovah esiyere mme akam ke n̄kemuyo ye uduak esie ye ke ekemini esie. Enye ọfiọk se nnyịn iyomde ye nte ekemede ndinam mme n̄kpọ oro nnọ nnyịn akan nte nnyịn ikerede. Ke ediwak ini, enye  esiyak nnyịn ‘ika iso iben̄e, iyom, inyụn̄ ikọn̄.’ (Luke 11:5-10) Utọ edisọn̄ọ nyịre oro owụt ke imenen̄ede iyom n̄kpọ oro, n̄ko ke imọbuọt idem ke Abasi. Ke adianade do, Jehovah ekeme ndibọrọ akam nnyịn ke usụn̄ oro nnyịn mîfiọkke. Ke uwụtn̄kpọ, utu ke ndimen idomo mfep, enye ekeme ndibọrọ akam nnyịn ke ndinọ nnyịn ukeme ndiyọ idomo oro.—Philippi 4:13.

20. Ntak oro ikpadade ifet edibọn̄ akam ke ọsọn̄urua?

²⁰ Nnyịn ikpowụt esịtekọm didie ntem nte ke Andibot akaka ekondo emi emekpere kpukpru mmọ eke ẹsemede ẹnọ enye ke nnennen usụn̄. (Psalm 145:18) Ẹyak nnyịn ida ọsọn̄urua ifet edibọn̄ akam inam n̄kpọ ọyọhọ ọyọhọ. Edieke inamde oro, nnyịn iyenyene inem inem ifet eke edinen̄ede nsan̄a n̄kpere Jehovah, Andikop akam.