Be ka se isịnede

Be ka se isịnede

IBUOT 35

Ọwọrọetop Ukwọrọikọ ke Obot

Ọwọrọetop Ukwọrọikọ ke Obot

MATTHEW 5:1–7:29 LUKE 6:17-49

  • JESUS ỌKWỌRỌ IKỌ KE OBOT

Anaedi idem emem Jesus ke emi enye ama akada ofụri okoneyo ọbọn̄ akam onyụn̄ emek owo 12 ke otu mbet esie ete ẹdi apostle imọ. Eyo esiere, ke ọdọn̄ enye ndin̄wam mme owo, enye onyụn̄ ọtọn̄ọ ndin̄wam mmọ. Enye ada ke mben obot ke Galilee anam emi. Etie nte n̄kan̄ emi enye adade ekpere Capernaum emi enye esiwakde ndidu n̄kwọrọ ikọ nnyụn̄ n̄kọk mme owo udọn̄ọ.

Mme owo ẹto nsio nsio itie emi oyomde usụn̄ ẹdi ẹbịne enye. Ndusụk mmọ ẹto ata usụk usụk ko ke Jerusalem ye nsio nsio ebiet ke Judea ẹdi. Mmọ eken ẹto mbeninyan̄ Tyre ye Sidon ẹdi. Ntak emi mmọ ẹdide ẹbịne Jesus? Mmọ ẹdi “ndikop ikọ esie, man enye onyụn̄ anam udọn̄ọ okụre mmọ.” Se Jesus onyụn̄ anamde edi oro, enye anam “udọn̄ọ okụre mmọ kpukpru.” Kere nte Jesus anamde idem ọsọn̄ kpukpru mbon emi ẹdọn̄ọde. Enye ebịn n̄ko ndedehe spirit osion̄o ke idem “mmọ emi ndedehe spirit,” oro edi ndiọi angel Satan ẹfịnade.—Luke 6:17-19.

Ekem Jesus oyom ebiet oro ọfọnde ke obot oro etie, ndien mme owo ẹtie ẹkanade enye ẹkụk. Etie nte mbet esie, akpan akpan mme apostle 12, ẹnen̄ede ẹtie ẹkpere enye. Kpukpru owo ẹyom ndikop se andikpep emi anamde utọ ikpọ utịben̄kpọ emi oyomde nditịn̄. Jesus ọkwọrọ etop emi enyenede ufọn ọnọ kpukpru mbon emi ẹdude do. Toto ke ini oro, ata ediwak mbon en̄wen ẹdia ufọn ukwọrọikọ esiemmọ emi. Nnyịn n̄ko imekeme ndidia ufọn ukwọrọikọ esie emi, sia enye ọkwọrọ ata ikọ Abasi ke usụn̄ emi ememde onyụn̄ ọsọpde an̄wan̄a owo. Jesus etịn̄ n̄kpọ emi mme owo ẹdiọn̄ọde ẹnyụn̄ ẹkụtde kpukpru usen. Oro anam ikọ esie enen̄ede an̄wan̄a mbon emi ẹyomde Abasi owụt mmimọ nte ikpodude eti uwem. Nso akpan n̄kpọ ke Jesus etịn̄ emi anamde ukwọrọikọ esie enen̄ede enyene ufọn?

MMANIE ẸKOP ATA INEMESỊT?

Idụhe owo emi mîyomke ndikop inemesịt. Jesus ọfiọk emi, ntre enye ọtọn̄ọ ukwọrọikọ esie ke nditịn̄ mban̄a mbon emi ẹkopde ata inemesịt. Kere nte n̄kpọ emi enemde mbon emi ẹdude do. Edi ndusụk n̄kpọ emi enye etịn̄de anam idem akpa mmọ.

Enye ọdọhọ ete: “Mmọ oro ẹkerede ẹban̄a unana mmọ ke n̄kan̄ eke spirit ẹkop inemesịt, koro obio ubọn̄ heaven enyenede mmọ. Mmọ oro ẹfụhọde ẹkop inemesịt, koro ẹyedọn̄ mmọ esịt. . . . Mmọ oro ẹkopde biọn̄ ye nsatitọn̄ edinen ido ẹkop inemesịt, koro mmọ ẹyeyụhọ. . . . Mmọ oro ẹkọbọde ke ntak edinen ido ẹkop inemesịt, koro obio ubọn̄ heaven enyenede mmọ. Mbufo ẹkop inemesịt ke ini mme owo ẹsụn̄ide mbufo ẹnyụn̄ ẹkọbọde mbufo . . . ke ntak mi. Ẹdara ẹnyụn̄ ẹfrọ ke idatesịt.”—Matthew 5:3-12.

Nso utọ “inemesịt” ke Jesus etịn̄ aban̄a mi? Enye itịn̄ke iban̄a owo ndibre mbre nsak imam. Inemesịt enye emi aka anyan akan oro. Enye edi owo ndiyụhọ ye se enye enyenede nnyụn̄ nnam ofụri se akpanade enye anam.

Jesus ọdọhọ ke mbon emi ẹfiọkde ke imenen̄ede iyom Abasi ada mmimọ usụn̄, emi ẹfụhọde ke ntak idiọkn̄kpọ mmọ, emi ẹdide ẹdifiọk ẹnyụn̄ ẹnyịmede ndituak ibuot nnọ Abasi, ẹkop ata inemesịt. Ekpededi ẹsasua mmọ m̀mê ẹkọkọbọ mmọ ke ntak emi ẹnamde uduak Abasi, mmọ ẹsụk ẹkokop inemesịt koro mmọ ẹfiọk ke Abasi ama se mmimọ inamde, ndien ke enye ọyọnọ mmimọ nsinsi uwem.

Edi ediwak owo ẹkere ke ndinyene okụk nnyụn̄ ndia uwem esinam owo okop inemesịt. Jesus ọdọhọ ke n̄kpọ en̄wen esinam owo okop inemesịt. Enye etịn̄ ikọ emi anamde mme owo ẹkere n̄kpọ ete: “Mbọm mbufo mbon inyene, koro mbufo ẹmenyenyene ndọn̄esịt mbufo ọyọhọ ọyọhọ. Mbọm mbufo emi ẹyụhọde ke emi, koro mbufo ẹyetie biọn̄. Mbọm mbufo emi ẹsakde imam ke emi, koro mbufo ẹyefụhọ ẹnyụn̄ ẹtua eyet. Mbọm, ke ini kpukpru owo ẹtịn̄de se ifọnde ẹban̄a mbufo, koro mme ete ete mmọ ẹkenamde kpa ntre ye mme prọfet nsu.”—Luke 6:24-26.

Ntak emi mbon inyene, mbon emi ẹsakde imam, ye mbon emi mme owo ẹtorode ẹnyenede mbọm? Koro mbon emi ẹyakde utọ n̄kpọ emi ẹdi ebeiso n̄kpọ ke uwem mmọ isimaha ndinam n̄kpọ Abasi, idinyụn̄ ikopke ata inemesịt. Ikọ Jesus iwọrọke ke owo ama edi ubuene mîdịghe etie biọn̄ ke enye okop inemesịt. Edi mme ubuene ye mbon n̄kpọnnam ẹsiwak ndinam se Jesus ekpepde, mmọ ẹsinyụn̄ ẹkop ata inemesịt.

Jesus ọdọhọ mbet esie ete: “Mbufo ẹdi inụn̄ isọn̄.” (Matthew 5:13) Idịghe ata ata inụn̄ ke Jesus etịn̄ aban̄a. Edi etịn̄ aban̄a ufọn emi inụn̄ enyenede. Ẹma ẹnịm inụn̄ ẹkpere itieuwa ke temple Abasi ndien ẹma ẹsisịn enye ke uwa. Ẹkeme ndidọhọ n̄ko ke inụn̄ isiyakke n̄kpọ abiara. (Leviticus 2:13; Ezekiel 43:23, 24) Mbet Jesus ẹdi “inụn̄ isọn̄” sia mmọ ẹn̄wam mbon en̄wen ẹtre ndidu oburobụt uwem ẹnyụn̄ ẹka iso ẹnam n̄kpọ Abasi. Ke nditịm ntịn̄, ukwọrọikọ mmọ ekeme ndinịm mbon oro ẹkpan̄de utọn̄ ẹnọ mmọ uwem.

Jesus afiak ọdọhọ mbet esie ete: “Mbufo ẹdi un̄wana ererimbot.” Owo isidomoke utuenikan̄ imen aban̄ ifụk, edi ẹsidori ke enyọn̄ okpokoro man un̄wana esie ayama ọnọ mbon emi ẹdude ke ufọk. Ntem, Jesus eteme nnyịn ete: “Ẹyak un̄wana mbufo ayama ke iso owo, man mmọ ẹkpekụt nti utom mbufo ẹnyụn̄ ẹnọ Ete mbufo emi odude ke heaven ubọn̄.”—Matthew 5:14-16.

JESUS OYOM MBET ESIE ẸNEN̄EDE ẸKPONO IBET ABASI

Mme adaiso ido ukpono mme Jew ẹse Jesus nte owo emi abiatde Ibet Abasi, ndien ibịghike mmọ ẹkediomi ndiwot enye. Mmọdo, Jesus etịn̄ ke iso kpukpru owo ete: “Ẹkûkere ẹte n̄kedi ndibabiat Ibet m̀mê uwetn̄kpọ mme Prọfet. N̄kedịghe ndibabiat, edi n̄kedi ndinam enye osu.”—Matthew 5:17.

Jesus okpono Ibet Abasi etieti onyụn̄ ọdọhọ mbon en̄wen ẹtiene ẹnam kpa ntre. Enye ọdọhọ ete: “Owo ekededi eke abiatde kiet ke otu ata ekpri ewụhọ emi onyụn̄ ekpepde mme owo ndinam ntre, ẹdikot enye ‘ata ekpri’ ke obio ubọn̄ heaven.” Ikọ esie ọwọrọ ke utọ owo oro ididụkke Obio Ubọn̄ Abasi. Enye ọdọhọ n̄ko ete: “Amaedi owo ekededi eke anamde onyụn̄ ekpepde mmọ, ẹyekot enye emi ‘akamba’ ke obio ubọn̄ heaven.”—Matthew 5:19.

Jesus ikam imaha-ma owo enyene ekikere oro ekemede ndinam enye abiat Ibet Abasi. Ke Jesus ama eketịn̄ ke Ibet ọdọhọ: “Kûwot owo,” enye etịn̄ n̄kpọ en̄wen adian do ete: “Owo ekededi eke akade iso ndiyat esịt ye eyenete esie ẹyekot enye ẹte edinam ibat ke esopikpe.” (Matthew 5:21, 22) Edi ata idiọkn̄kpọ owo ndika iso nyat esịt ye owo, sia oro ekeme ndinam enye oyom usụn̄ ndiwot owo oro. Ntem Jesus etịn̄ adan̄a nte owo ekpesịnde ukeme man odu ke emem ye owo ete: “Ke ntre, edieke afo adade enọ fo edi itieuwa ndien afo eti do ete ke eyenete fo enyene ikọ ye afo, kpọn̄ enọ fo nịm do ke iso itieuwa, nyụn̄ nyọn̄; kebem iso nam emem ye eyenete fo, ndien ekem, ke ama akafiak edi, wa enọ fo.”—Matthew 5:23, 24.

Ibet en̄wen akpan efịbe. Jesus ọdọhọ ete: “Mbufo ẹma ẹkop ẹte ẹkedọhọ ẹte, ‘Kûsịn efịbe.’ Edi ndọhọ mbufo nte owo ekededi eke owụkde enyịn ese n̄wan tutu udọn̄ idan̄ edemede enye, enye esesịn efịbe ye enye ama ke esịt esie.” (Matthew 5:27, 28) Jesus iketịn̄ke iban̄a owo ndinyene idiọk ekikere emi ekemede ndidụk owo esịt idahaemi ekem ọwọrọ, edi eketịn̄ aban̄a owo ndikokoi ‘n̄wụk enyịn nse n̄wan.’ Owo ama owụk enyịn ese n̄wan, oro ekeme ndinam ọdọn̄ enye ndinyene ebuana ye n̄wan oro. Edieke ifet odude, enye ekeme ndisịn efịbe. Nso ke owo akpanam mbak emi editịbe? Oyoyom owo oro enen̄ede ekpeme idemesie. Jesus ọdọhọ ete: “Edieke enyịn nnasia fo oro anamde fi atuak ukot ọduọ, wụbede enye top duọk. . . . Edieke ubọk nnasia fo anamde fi atuak ukot ọduọ, sịbe enye top duọk.”—Matthew 5:29, 30.

Ndusụk owo ẹsinyịme ẹsịbe mmimọ ubọk m̀mê ukot emi mîfọnke man mmọ ẹka iso ẹdu uwem. Oro anam Jesus ọdọhọ ke ọfọn isịbe m̀mê iwụbede n̄kpọ ekededi emi ekemede ndinam nnyịn iduọ itop iduọk, ekpededi enye edi akpan n̄kpọ nte enyịn m̀mê ubọk, mbak nnyịn idikere oburobụt n̄kpọ idinyụn̄ inam oburobụt ido. Enye ọdọhọ ke ‘ọfọn owo nditaba kiet ke otu ndido idemesie akan nditop enye ofụri idem nduọk ke Gehenna’ (ebiet emi ẹkesifọpde mbio ke edem ibibene Jerusalem). Emi ada aban̄a nsinsi nsobo.

Jesus etịn̄ n̄ko nte ikpanamde n̄kpọ ye mbon emi ẹsịnde ntịme ye nnyịn. Enye ọdọhọ ete: “Ẹkûn̄wana ye idiọkowo; edi owo ekededi ama eyịbi fi mfụk nnasia, wọn̄ọde mfụk eken n̄ko nọ enye.” (Matthew 5:39) Emi iwọrọke ke owo ikemeke ndinyan̄a idemesie m̀mê ikọtufọk esie edieke owo oyomde ndiwot mmọ. Jesus etịn̄ aban̄a ndisiak owo ufia, ndien ufia ikemeke ndinọ owo unan m̀mê ndiwot owo, edi esisesuene owo. Se ikọ esie ọwọrọde edi: Edieke owo asiakde nnyịn ufia m̀mê osụn̄ide nnyịn man itọhọ m̀mê in̄wana ye enye, yak nnyịn ikûsio usiene.

Item emi ekem ye ibet Abasi emi ọdọhọde owo ama mbọhọidụn̄ esie. Ntem Jesus ọdọhọ mbon emi enye ọkwọrọde ikọ ọnọ ete: “Ẹka iso ẹma mme asua mbufo ẹnyụn̄ ẹbọn̄ akam ẹyom ufọn mmọ eke ẹkọbọde mbufo.” Enye ọnọ ata eti ntak emi anade mmọ ẹnam emi ete: “Man mbufo ẹkpedi nditọ Ete mbufo emi odude ke heaven, sia enye anamde utịn esie asiaha ọnọ mme idiọkowo ye nti owo onyụn̄ anamde edịm edep ọnọ ndinen owo ye mme anam ukwan̄ido.”—Matthew 5:44, 45.

Jesus etịn̄ ibio ibio se ikọ esie emi ọwọrọde ete: “Mbufo ẹfọn ẹma, kpa nte Ete mbufo eke heaven ọfọnde ama.” (Matthew 5:48) Ikọ Jesus iwọrọke ke ana ifọn ukem ukem nte Jehovah. Edi ọwọrọ ke edieke idomode ndikpebe Jehovah, ke imekeme ndima kpukpru owo, ye idem mbon emi ẹsuade nnyịn. Imekeme ndidọhọ n̄ko ke ikọ esie ọwọrọ yak ‘ika iso itua owo mbọm, kpa nte Ete nnyịn atuade owo mbọm.’—Luke 6:36.

NDIBỌN̄ AKAM NNYỤN̄ MBUỌT IDEM YE ABASI

Jesus aka iso ke ukwọrọikọ esie ete: “Ẹtịm ẹkpeme mbak mbufo ẹdinam edinen ido mbufo ke iso owo ẹte mmọ ẹkụt.” Se enye etịn̄de adian do owụt ke ifọnke owo anam n̄kpọ Abasi esịn owo ke enyịn man ẹtoro enye. Enye ọdọhọ ete: “Ke ini afo ọnọde mme ubuene n̄kpọ, kûbem iso ufri obukpon̄, kpa nte mbon mbubịk ẹnamde.” (Matthew 6:1, 2) Ifọnke isan̄a itịn̄ inọ mme owo ke ini iyomde ndinọ owo n̄kpọ.

Ekem Jesus ọdọhọ ete: “Ke ini mbufo ẹbọn̄de akam, ẹkûbiet mbon mbubịk; koro mmọ ẹma ndida ke mme synagogue ye ke mme inụk ikpọ efak mbọn̄ akam man mme owo ẹkụt. . . . Edi, amaedi afo, ke ini ọbọn̄de akam, dụk ke ubet fo, ndien ke ama ekeberi usụn̄, bọn̄ akam nọ Ete fo emi odude ke ndịbe.” (Matthew 6:5, 6) Ikọ Jesus iwọrọke ke ọdiọk ndibọn̄ akam ke iso otuowo, sia enye ke idemesie ama esibọn̄ akam ke iso otuowo. Edi se enye ọdọhọde nnyịn ikûnam edi ndibọn̄ akam man ẹkụt ke nnyịn idi ikọt Abasi m̀mê man mme owo ẹtoro nnyịn.

Enye ọnọ otuowo item ete: “Ke ini ọbọn̄de akam, kûyịre nditịn̄ mfiak ntịn̄ n̄kpọ kiet, kpa nte mbon idụt ẹnamde.” (Matthew 6:7) Ikọ Jesus iwọrọke ke ọdiọk ndibọn̄ akam mban̄a n̄kpọ kiet ediwak ini. Edi ọwọrọ ke ọdiọk ndimụm akam ndọn̄ ke ibuot n̄kama ‘ntịn̄ mfiak ntịn̄,’ edide se itịn̄de oro an̄wan̄a nnyịn m̀mê in̄wan̄ake, m̀mê ebehe nnyịn m̀mê ibeheke. Ekem enye owụt nte ẹkpebọn̄de akam onyụn̄ asiak n̄kpọ itiaba emi ikpọbọn̄de akam iben̄e. Akpa n̄kpọ ita emi enye asiakde ẹwụt ke Abasi enyene unen ndikara, ẹnyụn̄ ẹban̄a edinam uduak Abasi. N̄kpọ ita oro ẹdi: Ẹnam enyịn̄ Abasi asana, Obio Ubọn̄ Abasi edi, ẹnyụn̄ ẹnam uduak Abasi. Ke ima iketịn̄ mme n̄kpọ emi ima, imekeme ndiben̄e Abasi n̄kpọ nte udia usen, edifen nnọ nnyịn ke mme idiọkn̄kpọ nnyịn, inyụn̄ iben̄e enye ite enye okûyak idomo emi okponde akan nnyịn esịm nnyịn, onyụn̄ osio nnyịn ke ubọk andidiọk.

Didie ke ikpese inyene nnyịn? Jesus ọdọhọ otuowo oro ete: “Ẹtre ndibon n̄kpọuto nnọ idem mbufo ke isọn̄, ke ebiet emi utan̄kpọ ye n̄karafan̄ ẹbiatde, ye ke ebiet emi mme inọ ẹbụn̄de ẹdụk ẹyịp.” Ata eti item edi emi. Inyene ekeme nditahade, ndinyene inyene inamke owo edi n̄kpọ ndomokiet ke iso Abasi. Ntem, Jesus eteme ete: “Ẹbon n̄kpọuto ẹnọ idem mbufo ke heaven.” Nnyịn ibon n̄kpọuto inọ idem nnyịn ke heaven ke ini inịmde n̄kpọ Abasi akpa ke uwem nnyịn. Idụhe owo ndomokiet emi ekemede ndinam Abasi okûma nnyịn m̀mê ndikpan Abasi ndinọ nnyịn nsinsi uwem. Ikọ Jesus emi enen̄ede edi akpanikọ: “Ebiet emi n̄kpọuto fo odude, do ke esịt fo edidu n̄ko.”—Matthew 6:19-21.

Jesus ọnọ uwụtn̄kpọ man anam ikọ esie an̄wan̄a, enye ọdọhọ ete: “Utuenikan̄ idem owo edi enyịn. Do, edieke enyịn fo enen̄erede ese, ofụri idem fo ayayama; edi edieke enyịn fo ọdiọkde, ofụri idem fo eyekịm.” (Matthew 6:22, 23) Ke ini enyịn nnyịn ọfọnde enye editie nte utuenikan̄ inọ nnyịn. Edi man enyịn nnyịn edi utuenikan̄ ọnọ nnyịn, ana inam enye ese n̄kpọ kiet kpọt, okûyo uka n̄kan̄ emi m̀mê n̄kan̄ oko, sia oro idiyakke ida uwem nte Abasi adade. Edieke iwụkde enyịn ise inyene utu ke ndinam n̄kpọ Abasi, ‘ofụri idem nnyịn eyekịm,’ imakam ikeme nditọn̄ọ ndidu idiọk uwem.

Ekem Jesus ọnọ ata eti uwụtn̄kpọ ete: “Baba owo kiet ikemeke ndidụk ufụn nnọ eteufọk iba; koro eyedi enye ayasua kiet onyụn̄ ama enye eken, mîdịghe enye ayadiana ye kiet onyụn̄ esịn enye eken ke ndek. Mbufo ikemeke ndidụk ufụn nnọ Abasi ye Inyene.”—Matthew 6:24.

Ekeme ndidi ndusụk mbon emi ẹkopde ikọ Jesus ke ẹkere nte idisan̄ade inyene mme n̄kpọ oro mmimọ inen̄erede iyom. Ntem, enye ọdọhọ mmọ ete: “Ẹse mme inuen enyọn̄, koro mmọ isuanke n̄kpasịp inyụn̄ idọkke-dọk inyụn̄ itan̄ke n̄kpọ ibon ke ubet ubonn̄kpọ; edi Ete mbufo eke heaven ọbọk mmọ.” Ikọ esie ọwọrọ ke edieke owo enịmde n̄kpọ Abasi akpa ke uwem esie, ke ufọn idụhe nditịmede esịt mban̄a se enye ananade.—Matthew 6:26.

Jesus etịn̄ n̄kpọ aban̄a ekpon̄idịm emi mme owo ẹkụtde ke obot oro ete: “Solomon ke ofụri ubọn̄ esie ikesịneke n̄kpọ nte kiet ke otu mmọ emi.” Jesus obụp mbụme emi anamde nnyịn ifiọk se ikọ esie emi ekpepde nnyịn ete: “Edieke Abasi esịnede mbiet ke ikọt n̄kpọ ntem, emi odude mfịn ndien n̄kpọn̄ ẹmen ẹtop ẹsịn ke usan̄uyo, adan̄a didie akan oro ke enye edisịne mbufo n̄kpọ?” (Matthew 6:29, 30) Enye ọnọ ata eti item ete: “Ẹkûtịmede esịt ẹdọhọ ẹte, ‘Nnyịn ididia nso?’ m̀mê, ‘Nnyịn idin̄wọn̄ nso?’ m̀mê, ‘Nnyịn idisịne nso?’ . . . Koro Ete mbufo eke heaven ọfiọk ke mbufo ẹmeyom kpukpru n̄kpọ emi. Ẹka iso, ndien, ndibem iso nyom obio ubọn̄ ye edinen ido esie, ndien ẹyedian kpukpru n̄kpọ emi ẹnọ mbufo.”—Matthew 6:31-33.

SE IKPANAMDE MAN INYENE NSINSI UWEM

Enen̄ede ọdọn̄ mme apostle Jesus ye mbon eken emi ẹmade Abasi ndidu uwem ke usụn̄ emi edinamde esịt enem Abasi, edi imemke utom inọ mmọ. Ke uwụtn̄kpọ, ediwak Pharisee isikwe eti n̄kpọ emi mbon en̄wen ẹnamde edi ẹsiwak ndikụt ndudue nnọ mbon en̄wen. Ntem, Jesus ọdọhọ mbon emi enye ọkwọrọde ikọ ọnọ ete: “Ẹtre ndibiere ikpe nnọ owo mbak owo edibiere ikpe ọnọ mbufo; koro nte mbufo ẹbierede ikpe ẹnọ owo, kpasụk ntre ke ẹdibiere ẹnọ mbufo.”—Matthew 7:1, 2.

Uwụtn̄kpọ emi Jesus ọnọde owụt ke ifọnke owo etiene mme Pharisee, enye obụp ete: “Nte nnan ekeme ndida nnan usụn̄? Nte mmọ mbiba ididuọn̄ọke idụk obube?” Mmọdo, didie ke mbon oro ẹkpan̄de utọn̄ ẹnọ Jesus ẹkpese mbon en̄wen? Mmọ ikpesehe mme owo nte n̄kpọ eke ẹyomde ndikụt ndudue nnọ mmọ, sia oro ekpedi akwa idiọkn̄kpọ. Enye obụp mmọ ete: “Afo ekeme didie ndidọhọ eyenete fo ete, ‘Eyenete mi, yak nsio fi mbio ke enyịn,’ ke adan̄aemi afo mûkwe obukpọk emi odude fi ke enyịn? Mbubịk! Bem iso sio obukpọk emi odude fi ke enyịn fep, ndien afo eyetịm okụt nte edisan̄ade osio mbio oro odude ke enyịn eyenete fo.”—Luke 6:39-42.

Emi iwọrọke ke edieke owo anamde idiọkn̄kpọ, ke ikpanaha mbet Jesus ẹdọhọ ke se owo oro anamde ọdiọk. Jesus ọdọhọ mmọ ete: “Ẹkûmen edisana n̄kpọ ẹnọ mme ebua, ẹkûnyụn̄ ẹtomo mme pearl mbufo ẹbono mme edi ke iso.” (Matthew 7:6) Ikọ Abasi ọsọn̄ urua etieti, etie nte pearl. Edieke ndusụk owo ẹnamde n̄kpọ nte unam, mîdaha Ikọ Abasi ke akpan n̄kpọ, Jesus ọkọdọhọ mbet esie ẹkpọn̄ utọ mbon oro, ẹka ẹbịne mbon oro ẹdimade ndikop.

Jesus afiak etịn̄ n̄kpọ aban̄a akam onyụn̄ owụt ke oyom ẹka iso ẹbọn̄ akam ete: “Ẹka iso ẹben̄e, ndien ẹyenọ mbufo.” Abasi eben̄e idem ndikop akam nnyịn. Jesus owụt emi ke ini enye obụpde ete: “Anie ke otu mbufo ọkpọnọ eyen esie itiat ke ini eben̄ede enye uyo? . . . Ke ntre, edieke mbufo, okposụkedi emi ẹdiọkde, ẹfiọkde ndinọ nditọ mbufo nti enọ, adan̄a didie akan oro ke Ete mbufo emi odude ke heaven edinọ mbon oro ẹben̄ede enye nti n̄kpọ!”—Matthew 7:7-11.

Ekem Jesus etịn̄ ikọ emi mme owo ẹdade mfịn nte akakan ibet ete: “Kpukpru n̄kpọ eke mbufo ẹyomde mme owo ẹnam ye mbufo, ana mbufo n̄ko ẹnam kpasụk ntre ye mmọ.” Ndi ikpọfọnke kpukpru nnyịn ikere iban̄a ikọ Jesus emi inyụn̄ inam item esie emi? Edi imemke utom ndinam emi; Jesus owụt emi ke ikọ en̄wen oro enye etịn̄de ete: “Ẹbe ke mfafaha inuaotop ẹdụk; koro usụn̄ emi adade esịm nsobo atatara onyụn̄ an̄wan̄a, mme andibe ke enye ndụk ẹnyụn̄ ẹwak; edi inuaotop emi adade esịm uwem afafaha usụn̄ onyụn̄ esịre, ndien mme andikụt enye iwakke.”—Matthew 7:12-14.

Odu mbon emi ẹdiyomde ndiwọn̄ọde mme mbet n̄kpọn̄ usụn̄ oro adade esịm uwem, ntre Jesus odụri mbet esie utọn̄ ete: “Ẹkpeme idem ye mme prọfet nsu emi ẹfọrọde ikpa erọn̄ ẹdi ke ọtọ mbufo, edi emi ẹdide ndiọi wolf ke esịt esịt.” (Matthew 7:15) Jesus etịn̄ nte ẹkemede ndida mfri eto ndiọn̄ọ eti m̀mê idiọk eto. Ntem n̄ko ke edi ye mme owo. Ntre, imekeme ndida ukpepn̄kpọ ye edinam ndiọn̄ọ mme prọfet abian̄a. Jesus anam an̄wan̄a ke idịghe se owo etịn̄de anam enye edi mbet imọ edi akam edi se owo anamde. Ndusụk owo ẹdọhọ ke Jesus edi Ọbọn̄ mmimọ, edi ndi Jesus eyenyịme ndidi Ọbọn̄ mmọ edieke mmọ mînamke uduak Abasi? Jesus ọdọhọ ke ‘iyọdọhọ utọ mbon oro ite: Akananam ndiọn̄ọke mbufo! Ẹdian̄ade mi ke idem, mbufo mme abiatibet.’—Matthew 7:23.

Jesus ada ikọ esie ekeberi ntem: “Ẹyemen kpukpru owo eke ẹkopde ẹnyụn̄ ẹnamde ikọ mi emi ẹdomo ye owo ọniọn̄, emi ọbọpde ufọk esie odori ke enyọn̄ akamba itiat. Ndien edịm edep, ukwọ onyụn̄ edi, ofụm abara eberi ufọk oro edi enye iduọhọ, koro ẹbọpde enye ẹdori ke enyọn̄ akamba itiat.” (Matthew 7:24, 25) Nso inam ufọk oro mîduọhọ? Koro enyeneufọk oro ama ‘etịbi isọn̄ otụn̄ọ onyụn̄ esịn itiat idakisọn̄ odori ke enyọn̄ akamba itiat.’ (Luke 6:48) Ntem, idịghe ndikokop ikọ Jesus kpọt anam owo edi mbet, ana inen̄ede isịn idem inam ikọ esie.

Edi nso kaban̄a ‘owo eke okopde ikọ Jesus emi edi mînamke mmọ’? Enye etie nte “ndisịme owo, emi ọbọpde ufọk esie odori ke utan.” (Matthew 7:26) Edịm, ukwọ, ye ọkpọsọn̄ ofụm ẹyewụri ufọk oro.

Ke ini Jesus etịn̄de ikọ esie ama, idem akpa otuowo aban̄a usụn̄ oro enye ekpepde owo n̄kpọ. Enye ọkwọrọ ikọ nte owo emi Abasi ọnọde odudu, ikwọrọke nte mme adaiso ido ukpono mmọ. Etie nte ediwak mbon oro ẹkopde ikọ esie ẹkabade ẹdi mbet esie.