DOMINICAN REPUBLIC
Ẹka Iso Ẹkwọrọ Ikọ
Mme Isụn̄utom Ẹdedịbe Ẹkwọrọ Ikọ
N̄kpọ ama ọtọn̄ọ ndisọn̄ ye nditọete ke ini ẹketrede utom mmọ. Isụn̄utom emi ekekerede Alma Parson ọkọdọhọ ete: ‘Owo ikayakke nnyịn ikwọrọ ikọ aba, owo ikonyụn̄ iyakke idụk mbono esop ke Ufọkmbono Obio Ubọn̄ nnyịn. Ndima nditọete nnyịn ẹma ẹbọ ufen etieti ẹnyụn̄ ẹsobo nsio nsio idomo.’ Ẹma ẹkọbi ndusụk mmọ, ẹnyụn̄ ẹsio mbon eken ke utom. Edi enyene eti n̄kpọ emi eyenete emi etide. Enye ọdọhọ ete: ‘Ima isikụt nte Jehovah adade nnyịn usụn̄ onyụn̄ ekpemede nnyịn ata ediwak ini.’ Sia nditọete ẹkenịmde ke Jehovah ‘ada mmọ usụn̄,’ mmọ ẹma ẹka iso ẹdịbe ẹkwọrọ ikọ.
Lennart Johnson ọdọhọ ke owo ikayakke mmimọ idụk mbono esop aba. Enye ọdọhọ n̄ko ete: ‘Nditọete ẹma ẹbahade idem ẹdọn̄ ke n̄kpri otu ẹnyụn̄ ẹtọn̄ọ ndidụk mbono esop ke ufọk owo. Ẹma ẹda ekpri masịn ẹnam fotokọpi ke mme ibuotikọ Enyọn̄-Ukpeme, se ikesikpepde ekedi emi. Kpukpru nditọete emi ẹkesọn̄ọde ẹda ẹma ẹma nte Jehovah akadade mboho n̄kpri otu emi ọsọn̄ọ mmimọ idem.’
Roy ye Juanita Brandt ẹma ẹsịne ke otu mbon emi mîkọkpọn̄ke idụt oro ke ini ẹketrede utom nnyịn
Emi itetịn̄ mi, ukara ke ẹkeyep nditọete etieti, ke ẹnyụn̄ ẹsịn ntịme ye mmọ. Edi nditọete ikayakke ndịk anam mmọ. Ke leta emi Hungría ekewetde ọnọ Adaibuot Ukara Dominican Republic ke September 15, 1950, enye ọkọdọhọ ete: “Imokot Lee Roy Brandt ye ikpọ owo Mme Ntiense Jehovah eken ediwak ini idi ọfis emi, inyụn̄ idọhọ mmọ ẹtre kpukpru utom n̄ka mmọ oro sia ukara Dominican Republic ẹtre utom mmọ; edi etie nte mmọ inyịmeke ndikop. Kpukpru usen, mme owo ke nsio nsio itie ke idụt emi ke ẹtọt mmọ ẹnọ nnyịn, ẹte ke mmọ ke ẹdịbe ẹkwọrọ ikọ, idaha se ukara ẹketịn̄de ye mmọ ke n̄kpọ ndomokiet.” Ke utịt leta oro, enye ama ọdọhọ yak ukara ẹbịn ‘ikpọ owo Mme Ntiense Jehovah emi ẹdide isenowo’ ẹsio ke idụt oro.
Mmọ ‘Ẹma Ẹsọn̄ọ Nditọete Idem’
Ke utịt utịt 1950, Brọda Knorr ye Brọda Henschel ẹma ẹka idụt oro. Ke oro ebede, ẹma ẹnọ ndusụk isụn̄utom do ẹka Argentina, Guatemala, ye Puerto Rico. Mme isụn̄utom emi ẹkesụhọde ẹma ẹyom utom ẹnam man ẹyak mmọ ẹsụk ẹdụn̄ ke Dominican Republic. Ke uwụtn̄kpọ, Brọda Brandt akanam utom ye kọmpeni ikan̄ ilektrik, mbon eken ẹkpep mme owo Ikọmbakara. Ẹkewet ntem ẹban̄a mme isụn̄utom oro ke N̄wedisua 1951: “Nte mmọ ẹkenyịmede ndidu ke idụt oro utu ke ndifehe nnyọn̄ ama ọsọn̄ọ ikọt Ọbọn̄ emi mmọ ẹkekpepde akpanikọ idem. Esịt ama enem kpukpru owo ndikụt nte mmọ ẹsọn̄ọde ẹda ẹnam utom mmọ uko uko.”
‘Mmọ ndinyịme ndidu ke idụt oro ama ọsọn̄ọ nditọete idem’
Dorothy Lawrence ama esịne ke otu mme isụn̄utom emi ẹkesikpepde mme owo Ikọmbakara. Edi idịghe Ikọmbakara kpọt ke enye ekesikpep, enye ama esikpep mme owo Bible n̄ko. Se enye akanamde emi ama an̄wam ediwak owo ẹdụk esop.
Ikọt Jehovah ẹma ẹsio usụn̄ en̄wen ẹdi man ẹkeme ndika iso n̄kwọrọ ikọ sia ẹkeyepde-yep mmọ. Ndusụk ini mmọ ẹma ẹsimụm n̄wed ẹwak ẹkpan̄ ẹdọn̄ ke ekpat ọfọn̄idem m̀mê ke ekpat urua ẹda ẹka ukwọrọikọ man owo ididiọn̄ọ se mmọ ẹnamde. Ẹkesiwet ibatutom nte ẹwet n̄kpọ emi ẹyomde ndidep ke urua. Utu ke n̄wed, n̄kpri n̄wed, magazine, mfiakn̄ka, ye hour, edikụt pawpaw, ọkọti, nsenunen, cabbage, ye spinach. Ẹkesikot Enyọn̄-Ukpeme emi ẹdade ekpri masịn ẹnam fotokọpi, yuca. Yuca ekedi enyịn̄ iwa emi akawakde etieti do.
Ke Ẹka Iso Ẹnam Mme Owo Ẹdi Mbet
Ke June 16, 1954, Rafael Trujillo ama esịn ubọk ke n̄wed ye Pope. N̄wed emi ama anam mme oku Roman Catholic ke Dominican Republic ẹnen̄ede ẹnyene odudu. Emi itetịn̄ mi, ẹma ẹtetre utom Mme Ntiense ke isua inan̄. Kpa ye oro, ke 1955, mme asuanetop 478 ẹkedu ke Dominican Republic. Ẹkesan̄a didie ẹwak ntem kpa ye utọ ukọbọ oro? N̄wedisua 1956 ọkọdọhọ ete: “Spirit Jehovah ọsọn̄ọ nnyịn idem. Nditọete ẹnen̄ede ẹdiana kiet, ẹbuọt idem ke Abasi, ẹnyụn̄ ẹka iso ẹnam n̄kpọ uko uko.”
Ke July 1955, n̄kọk itieutom ẹma ẹnọ leta emi ukara ẹsịnde ubọk ẹsọk Trujillo. Ke leta oro, ẹma ẹtịn̄ nsio nsio ntak emi anamde Mme Ntiense ẹkûdụk ekọn̄ ẹnyụn̄ ẹdọhọ Trujillo ‘ayak Mme Ntiense Jehovah ye Watch Tower Bible and Tract Society ẹnam utom mmọ.’ Ndi Trujillo ama enyịme?
