1, 2. (a) Toto ke eset, nso isinem ikọt Jehovah ndinam? (b) Nso ke Jehovah ada nte ata akpan n̄kpọ?

TOTO ke eset, esinem mme anam-akpanikọ asan̄autom Jehovah ndibọp ufọk oro ọnọde enyịn̄ Abasi ubọn̄. Ke uwụtn̄kpọ, nditọ Israel ẹma ẹdat esịt ndibọp ataya utuakibuot ẹnyụn̄ ẹtat ubọk ẹnọ mme n̄kpọ ẹda ẹbọp.—Ex. 35:30-35; 36:1, 4-7.

² Idịghe mme n̄kpọ oro ẹdade ẹbọp ufọk ẹnen̄ede ẹnam ẹtoro Jehovah, inyụn̄ idịghe mmọ ke enye ada nte ata akpan n̄kpọ. (Matt. 23:16, 17) Se Jehovah adade nte ata akpan n̄kpọ—oro edi, enọ oro ọnọde enye ubọn̄ akan—edi mme asan̄autom esie ndituak ibuot nnọ enye, emi esịnede edu n̄waidem ye edisịn ifịk nnam utom. (Ex. 35:21; Mark 12:41-44; 1 Tim. 6:17-19) Ata ọkpọ ikọ edi oro. Ntak-a? Sia ẹsibọp ufọk, ẹnyụn̄ ẹwụri mîdịghe ufọk oro owụre ke idemesie. Ke uwụtn̄kpọ, ataya utuakibuot ye temple idụhe aba. Mme ufọk oro ẹkeme ndiwụre, edi Jehovah ifreke ntatubọk mme anam-akpanikọ asan̄autom esie ye se mmọ ẹkenamde man ẹbọp mme ufọk oro.—Kot 1 Corinth 15:58; Mme Hebrew 6:10.

3. Nso ke idineme ke ibuot emi?

³ Mme asan̄autom Jehovah eyomfịn ẹnen̄ede ẹsịn ifịk n̄ko ẹbọp mme itie utuakibuot. Ndien se Edidem nnyịn Jesus Christ adade nnyịn usụn̄ inam enen̄ede edi n̄wọrọnda! Ke akpanikọ, Jehovah ọdiọn̄ ukeme oro isịnde. (Ps. 127:1) Ke ibuot emi, nnyịn idineme ifan̄ kpọt ke otu utom oro inamde ye nte utom oro anamde ẹtoro Jehovah. Nnyịn iyokop n̄ko se ndusụk mbon oro ẹtienede ẹnam utom emi ẹtịn̄de.

4. (a) Ntak emi iyomde ediwak itie utuakibuot? (b) Ntak emi ẹtan̄de ndusụk n̄kọk itieutom ẹdian kiet? (Se ekebe oro “ Ẹkpụhọ Nte Ẹbọpde N̄kọk Itieutom Man Ekekem ye Se Ẹyomde.”)

⁴ Nte ikenemede ke Ibuot 16, Jehovah oyom nnyịn isop idem ọtọkiet ituak ibuot inọ imọ. (Heb. 10:25) Mme mbono esop nnyịn ẹsinam mbuọtidem nnyịn etetịm okpon, ẹnyụn̄ ẹnam inen̄ede isịn ifịk inam utom ukwọrọikọ. Nte mme akpatre usen ẹkperede utịt, Jehovah ke anam utom oro awara. Ndien emi anam ediwak tọsịn owo ẹbụn̄ọ ẹdụk esop esie kpukpru isua. (Isa. 60:22) Nte mme andidu ke idak Obio Ubọn̄ ẹwakde, ntre ke oyom ẹnyene ediwak itie umịn̄n̄wed  man ẹmịn̄ mme n̄wed un̄wam ukpep Bible. Imonyụn̄ iyom ediwak itie utuakibuot efen efen.

5. Ntak emi enyịn̄ oro Ufọkmbono Obio Ubọn̄ odotde? (Se ekebe oro “ Ufọkabasi Obufa Un̄wana.”)

⁵ Ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ mbụk ikọt Jehovah eyomfịn, Nditọ Ukpepn̄kpọ Bible ẹma ẹfiọk ke oyom inyene mme itie usopidem mmimọ man ida inịm mme mbono esop. Etie nte ẹkebọp ata akpa itie utuakibuot ke isua 1890 ke West Virginia ke U.S.A. Etisịm iduọk isua 1930, ikọt Jehovah ẹma ẹbọp mîdịghe ẹdiọn̄ ediwak itie usopidem, edi mme itie utuakibuot oro ikenyeneke akpan enyịn̄. Edi ke isua 1935, Brọda Rutherford ama aka Hawaii, emi ẹkebọpde ufọkmbono ke obufa n̄kọk itieutom. Ke ini ẹkebụpde Brọda Rutherford m̀mê ẹkpekot didie ufọk oro, enye ama ọbọrọ ete: “N̄kere ke ikpokot enye ‘Ufọkmbono Obio Ubọn̄,’ sia se isinamde edi oro, isikwọrọ eti mbụk Obio Ubọn̄.” (Matt. 24:14) Esisịt ini ke oro ebede, ẹma ẹtọn̄ọ ndisikot ata ediwak itie usopidem ikọt Jehovah eken ke ofụri ererimbot nnennen enyịn̄ oro.

6, 7. Ntak emi okoyomde ẹbọp ediwak Ufọkmbono Obio Ubọn̄ usọp usọp?

 ⁶ Ke mme iduọk isua 1970, ẹma ẹyom ata ediwak Ufọkmbono Obio Ubọn̄ usọp usọp. Nditọete ke United States ẹma ẹsio eti usụn̄ oro ẹkemede ndida mbọp ndiye Ufọkmbono Obio Ubọn̄ ke usen ifan̄ kpọt, ẹdi. Etisịm isua 1983, ẹma ẹbọp utọ Ufọkmbono Obio Ubọn̄ oro 200 ke United States ye Canada. Nditọete ẹma ẹtọn̄ọ mme Kọmiti Ubọpufọk Eke Ikpehe ke Ikpehe man ẹda ẹnam utom emi. Usụn̄ ubọpufọk emi ama enen̄ede ọfọn tutu ke isua 1986, Otu Emi Ẹsede Ẹban̄a Utom Mme Ntiense Jehovah ẹma ẹnyịme ndutịm emi, ndien ke isua 1987, ẹma ẹnyene mme Kọmiti Ubọpufọk Eke Ikpehe ke Ikpehe (RBC) 60 ke United States. * Ke isua 1992, ẹma ẹmek mme Kọmiti Ubọpufọk Eke Ikpehe ke Ikpehe n̄ko ke Argentina, Australia, France, Germany, Japan, Mexico, South Africa, ye Spain. Ke akpanikọ, odot inọ nditọete oro ẹsịnde ifịk ẹbọp mme Ufọkmbono Obio Ubọn̄ ye Ufọk Mbono ibetedem koro utom oro mmọ ẹnamde edi kpa utom Abasi.

⁷ Mme Ufọkmbono Obio Ubọn̄ oro ẹbọpde usọp usọp mi ẹnọ ata eti ikọ ntiense ke mme obio oro ẹbọpde mmọ. Ke uwụtn̄kpọ, n̄wedmbụk n̄kpọntịbe kiet ke Spain ama enyene akpan ibuotikọ oro ọkọdọhọde, “Mbuọtidem Owụhọde Obot.” Ke ini n̄wedmbụk n̄kpọntịbe emi eketịn̄de n̄kpọ aban̄a kiet ke otu utọ Ufọkmbono Obio Ubọn̄ oro ke Martos, enye ama obụp ete: “Ke ererimbot emi mme owo ẹdide ibụk ntem, ẹsan̄a didie ẹnyene mme anamutom unyịmesịt emi ẹtode nsio nsio ikpehe [ke Spain], emi ẹnyụn̄ ẹnyịmede ndiwa  idem n̄ka Martos man ẹkebọp utọ ufọk emi mînyeneke mbiet mi ke nte ẹsọpde ubọk, nte enye eyede, ye nte kpukpru n̄kpọ ẹsan̄ade ke ndutịm?” Ibuotikọ oro akada ikọ emi kiet ke otu Mme Ntiense oro edide anamutom unyịmesịt eketịn̄de ọbọrọ mbụme oro ete: “Ukpep oro Jehovah ọnọde nnyịn anam ikeme ndinam emi.”

8. Ewe obufa ndutịm ke Otu Emi Ẹsede Ẹban̄a Utom Mme Ntiense Jehovah ẹkenyịme ẹtọn̄ọ ke isua 1999, ndien ntak-a?

⁸ Nte iduọk isua 1900 akasan̄ade ekpere utịt, mme owo ke mme idụt oro nditọete nnyịn mînen̄ekede inyene n̄kpọ ẹma ẹbụn̄ọ ẹdụk esop Jehovah. Mme esop ẹma ẹsịn ofụri ukeme mmọ man ẹbọp mme itie usopidem. Edi ẹma ẹsak ẹnyụn̄ ẹsari nditọete nnyịn ke ndusụk idụt oro mme Ufọkmbono Obio Ubọn̄ mîkeyehe nte mme itie utuakibuot eken. Ọtọn̄ọde ke 1999, Otu Emi Ẹsede Ẹban̄a Utom Mme Ntiense Jehovah ẹma ẹnyịme ndutịm ubọpn̄kpọ oro anamde ẹsọsọp ẹbọp mme Ufọkmbono Obio Ubọn̄ ke mme idụt oro mîtịmke inyene n̄kpọ. Ẹda okụk emi mme idụt oro ẹnyenede n̄kpọ ẹtịpde “[ẹnam] n̄kpọ edi ukem ukem.” (Kot 2 Corinth 8:13-15.) Ndien nditọete emi ẹtode mme idụt eken ẹma ẹnọ idem unyịme unyịme ndin̄wam ke utom.

9. Ewe utom eketie nte ke owo idikemeke ndinam, edi nso ke ẹkenam?

⁹ Ke nsonso oro, eketie nte owo idikemeke ndinam. Ndụn̄ọde oro ẹkenamde ke isua 2001 okowụt ke ẹkeyom Ufọkmbono Obio Ubọn̄ 18,300 ke idụt 88 oro mînen̄ekede inyene n̄kpọ. Un̄wam oro spirit Abasi ye Edidem Jesus Christ  ẹnọde anam ẹkeme ndinam n̄kpọ oro owo mîkpekemeke ndinam. (Matt. 19:26) Ke ufan̄ isua 15, ọtọn̄ọde ke isua 1999 esịm 2013, ikọt Abasi ẹbọp Ufọkmbono Obio Ubọn̄ 26,849. * Jehovah ke aka iso ọdiọn̄ utom ukwọrọikọ, ntre ke isua 2013, ima ikụt ke ẹyoyom n̄kpọ nte Ufọkmbono Obio Ubọn̄ 6,500 ke mme idụt oro, ndien idahaemi ẹyom ata ediwak Ufọkmbono Obio Ubọn̄ efen efen kpukpru isua.

10-12. Didie ke edibọp mme Ufọkmbono Obio Ubọn̄ anam ẹnọ enyịn̄ Jehovah ubọn̄?

¹⁰ Didie ke edibọp mbufa Ufọkmbono Obio Ubọn̄ anam ẹtoro enyịn̄ Jehovah? Mbụkutom emi otode n̄kọk itieutom Zimbabwe ọkọdọhọ ete: “Ke ini ẹbọpde obufa Ufọkmbono Obio Ubọn̄, mme andidụk mbono esop ẹsiwak utịm ikaba ke ufan̄ ọfiọn̄ kiet ẹkan nte ekesiwakde.” Ke ediwak idụt, etie nte mme owo ẹsimen̄e ndidụk mme mbono esop nnyịn tutu nnyịn inyene itie utuakibuot oro odotde. Ke ndondo oro ẹbọpde Ufọkmbono Obio Ubọn̄ ẹkụre, enye esisọp ọyọhọ onyụn̄ oyom ẹbop en̄wen. Edi idịghe ediye ufọk oro ẹbọpde kpọt esidụri mme owo ọsọk Jehovah. Ata ima Christian oro mme andibọp ufọkmbono emi ẹnyenede esitiene anam mme owo ẹkpụhọde nte mmọ ẹsede esop Jehovah. Kot ndusụk ke otu mme utọ uwụtn̄kpọ oro mi.

¹¹ Indonesia. Ke ini ete kiet oro ekesidade ese nte ẹbọpde Ufọkmbono Obio Ubọn̄ ọkọfiọkde ke kpukpru mbonutom oro ẹkedi mme anamutom unyịmesịt, enye ama ọdọhọ ete: “Ke akpanikọ, mbufo inyeneke mbiet! Mmokụt nte kpukpru mbufo ẹsịnde idem ẹnam utom ye idatesịt, kpa ye oro owo mîkpehe okụk. N̄kereke ke odu ido ukpono emi ebietde eke mbufo!”

¹² Ukraine. N̄wan kiet oro ekesisan̄ade kpukpru usen ebe Ufọkmbono Obio Ubọn̄ oro ẹkebọpde ama ọfiọk ke mbonutom oro ẹdi Mme Ntiense Jehovah, n̄ko ke ufọk oro edi Ufọkmbono Obio Ubọn̄. Enye ọkọdọhọ ete: “Ekpri eyeneka mi an̄wan oro akakabade edi Ntiense Jehovah ama etịn̄ n̄kpọ aban̄a Mme Ntiense Jehovah ọnọ mi. Ke ini n̄kadade nse nte ẹbọpde ufọk emi, mma mbiere ke ami n̄ko nyom nditiene ndu ke otu mme okpono Abasi emi. Mmokụt ke mme owo mbufo ẹmenyene ima.” N̄wan emi ama enyịme ẹkpep Bible ye imọ onyụn̄ ana baptism ke isua 2010.

13, 14. (a) Nso ke afo ekpep oto usụn̄ oro ebe ye n̄wan ẹkenamde n̄kpọ ke ini mmọ ẹkesede nte ẹnamde utom ke ebiet oro ẹkebọpde Ufọkmbono Obio Ubọn̄? (b) Nso ke afo akpanam man itie utuakibuot mbufo anam ẹnọ enyịn̄ Jehovah ubọn̄?

¹³ Argentina. Ebe ye n̄wan ẹma ẹsobo ye eyenete oro esede enyịn ke utom edibọp Ufọkmbono Obio Ubọn̄. Ebe oro ọkọdọhọ ete: “Nnyịn ima isida ise nte mbufo ẹbọpde ufọk emi, ndien . . . imebiere ndikpep n̄kpọ mban̄a Abasi ke ufọk emi.” Ekem enye ama obụp ete: “Nso ke idinam man idot ndisidụk mbono esop mi?” Ebe ye n̄wan oro ẹma ẹnyịme ẹdikpep Bible ye mmimọ, edi mmọ ẹkedọhọ ke ana ẹtiene ẹkpep ofụri ubon mmimọ n̄ko. Nditọete ẹma ẹnyịme ndikpep kpukpru mmọ ye idatesịt.

 ¹⁴ Ekeme ndidi ukunyeneke ifet nditiene mbọp Ufọkmbono Obio Ubọn̄ mbufo, edi odu ediwak n̄kpọ oro afo ekemede ndinam man itie utuakibuot mbufo ọnọ enyịn̄ Jehovah ubọn̄. Ke uwụtn̄kpọ, afo emekeme ndisịn ifịk n̄kot nditọ ukpepn̄kpọ Bible fo, mbon mfiakn̄ka fo, ye mbon en̄wen ẹtiene fi ẹdidụk mbono esop ke Ufọkmbono Obio Ubọn̄ oro. Emekeme n̄ko nditiene n̄kpọri nnyụn̄ ndiọn̄ itie utuakibuot mbufo. Edieke etịmde ọkọk ibuot, emekeme nditịp okụk man ẹda ẹse ẹban̄a Ufọkmbono Obio Ubọn̄ mbufo mîdịghe ẹda ẹbọp mme itie utuakibuot emi ke mme ebiet en̄wen ke ererimbot. (Kot 1 Corinth 16:2.) Kpukpru emi ẹnọ enyịn̄ Jehovah ubọn̄.

15-17. (a) Mmanie ẹsinam ekese utom ke utom edibọp mme itie utuakibuot? (b) Nso ke afo ekpep oto se mme ebe ye iban emi ẹnamde utom ubọpn̄kpọ ke ofụri ererimbot ẹtịn̄de?

¹⁵ Nditọete emi ẹdude ke obio oro ẹbọpde Ufọkmbono Obio Ubọn̄, Ufọk Mbono, ye n̄kọk itieutom ẹsinam ekese utom oro oyomde ẹnam. Ediwak ini, nditọete oro ẹnyenede usọ ke utom ubọpn̄kpọ ẹsito mme idụt en̄wen ẹdin̄wam mmọ. Ndusụk ke otu mme anamutom unyịmesịt emi ẹsidiomi mbubehe mmọ man ẹka ẹkenam utom ubọpn̄kpọ ke esenidụt ke ediwak urua. Odu mbon oro ẹnọde idemmọ unyịme unyịme ndinam utom emi ke ediwak isua; mmọ ẹsika nsio nsio itie oro ẹbọpde n̄kpọ.

¹⁶ Utom ubọpn̄kpọ ke ofụri ererimbot enyene afanikọn̄ esie edi enye n̄ko asan̄a ye nti utịp. Ke uwụtn̄kpọ, Timo ye Lina ẹsika nsio nsio idụt ke Asia, Edem Usụk America, ye Europe man ẹketiene ẹbọp mme Ufọkmbono Obio Ubọn̄, Ufọk Mbono, ye ọfis n̄kọk itieutom. Timo ọdọhọ ete: “Ẹsinọ mi n̄kanam utom ke ebiet en̄wen kpukpru isua iba ke isua 30  emi ẹbede.” Lina emi ama ọkọdọ ndọ ke isua 25 emi ẹbede, ọdọhọ ete: “Mmanam utom ye Timo ebe mi ke nsio nsio idụt duop. Esida ini ye ukeme ndimehe ye obufa udia, obufa idaha eyo, obufa usem, obufa efakutom, nnyụn̄ nnyene mbufa ufan.” * Ndi ukeme oro ẹsịnde mi enyene ufọn? Lina ọdọhọ ke “ukeme oro mmimọ isịnde anam inyene n̄kponn̄kan edidiọn̄. Nnyịn imokụt ntatubọk ye ima Christian ye mfọn emi Jehovah ọfọnde ye nnyịn. Imokụt n̄ko nte un̄wọn̄ọ oro Jesus ọkọn̄wọn̄ọde ọnọ mme mbet esie, emi ẹwetde ke Mark 10:29, 30, osude nnyịn ke idem. Nnyịn imenyene ata ediwak nditọete ye mme eka.” Timo ọdọhọ ete, “Imenen̄ede ikop inemesịt ndida usọ emi inyenede nnam n̄kpọ ke mfọnn̄kan usụn̄, nditiene nnam inyene Edidem awak.”

¹⁷ Darren ye Sarah emi ẹtienede ẹbọp n̄kpọ ke Africa, Asia, Edem Usụk America, Edem Usụk Pacific, Europe, ye Ufọt Ufọt America ẹdọhọ ke se mmimọ inọde ikponke nte edidiọn̄ oro mmimọ ibọde. Okposụkedi emi n̄kpọ esisọn̄de ye mmọ ndusụk ini, Darren ọdọhọ ete: “Enen̄ede enem nnyịn ndinam utom ye nditọete emi ẹtode nsio nsio ikpehe ererimbot. Mmokụt ke ima oro imade Jehovah etie nte urụk oro anamde nnyịn idiana kiet.” Sarah ọdọhọ ete: “Mmekpep ekese n̄kpọ nto nditọete emi ẹtode mme idụt en̄wen! Ndikụt nte mmọ ẹwade idem ẹnam n̄kpọ Jehovah anam mi n̄ka iso nsịn ofụri ukeme mi.”

18. Didie ke se ẹketịn̄de ke Psalm 110:1-3 osu?

¹⁸ Edidem David ama etịn̄ ke mbon oro ẹdude ke idak ukara Obio Ubọn̄ “ẹyenọ idemmọ unyịme unyịme” ndinam n̄kpọ Obio Ubọn̄ okposụkedi emi n̄kpọ edisọn̄de ye mmọ. (Kot Psalm 110:1-3.) Kpukpru mbon oro ẹtienede ẹnam n̄kpọ Obio Ubọn̄ ẹnam se ẹketịn̄de emi osu. (1 Cor. 3:9) Ediwak ufọk n̄kọk itieutom, mme Ufọk Mbono, ye akpakịp Ufọkmbono Obio Ubọn̄ oro ẹbọpde ke ofụri ererimbot ẹwụt in̄wan̄-in̄wan̄ ke Obio Ubọn̄ Abasi edi ata ukara, emi onyụn̄ akarade idahaemi. Nso akwa ifet ke inyene ntem ndinam n̄kpọ nnọ Edidem Jesus Christ emi anamde utom oro ọnọde enyịn̄ Jehovah ubọn̄!