1-3. Didie ke Jesus akatat utom ukwọrọikọ, ndien emi anam ẹbụp nso mbụme?

JESUS ama ọkwọrọ ikọ ke ofụri Galilee ke isua iba. (Kot Matthew 9:35-38.) Enye ama esika ediwak ikpọ ye n̄kpri obio ọkọkwọrọ eti mbụk Obio Ubọn̄ onyụn̄ ekpep mme owo n̄kpọ. Otuowo ẹma ẹsika ẹbịne enye ke ebiet ekededi emi enye ọkọkwọrọde ikọ. Enye ama ọdọhọ ke “idọk okpon,” ke onyụn̄ oyom ediwak mbonutom.

² Jesus ama anam ndutịm man ẹtat utom ukwọrọikọ. Didie ke enye akanam emi? Ke ndisio apostle 12 ndọn̄ “ẹkekwọrọ Obio Obọn̄ Abasi.” (Luke 9:1, 2) Ekeme ndidi mme apostle ẹma ẹbụp nte mmọ ẹdinamde utom emi. Mbemiso Jesus okosiode mmọ ọdọn̄, enye ama ọnọ mmọ ukpep kpa nte Ete esie eke heaven ọkọnọde enye.

³ Emi anam ẹbụp mme mbụme nte: Nso ukpep ke Ete Jesus ọkọnọ enye? Nso ukpep ke Jesus ọkọnọ mme apostle esie? Nso kaban̄a mfịn—ndi Edidem emi edide Messiah ọnọ mme anditiene enye ukpep man ẹkeme ndinam utom ukwọrọikọ mmọ? Edieke edide ọnọ, didie ke enye anam emi?

4. Ini ewe ke Jesus ọkọbọ ukpep oto Ete esie, ndien ke m̀mọ̀n̄?

⁴ Jesus ọkọdọhọ ke Ete imọ ekekpep imọ n̄kpọ. Ke ini enye akanamde utom ukwọrọikọ ke isọn̄, enye ọkọdọhọ ete: “Kpa nte Ete ekekpepde mi kpa ntre ke ntịn̄ mme n̄kpọ emi.” (John 8:28) Ini ewe ke Jesus ọkọbọ ukpep, ndien ke m̀mọ̀n̄? Sia enye edide akpan Abasi, etie nte enye ọkọtọn̄ọ ndibọ ukpep ke ndondo oro ẹkebotde enye. (Col. 1:15) Eyen emi okodu ye Ete esie ke heaven ke ata ediwak isua, akpan̄ utọn̄ ọnọ “Akwa Andikpep” onyụn̄ ese se enye anamde. (Isa. 30:20) Emi akanam ẹkpep Eyen emi mme edu, utom, ye uduak Ete esie.

5. Nso ukpep ke Ete ọkọnọ Eyen aban̄a utom ukwọrọikọ emi enye edinamde mi ke isọn̄?

⁵ Ekem, Jehovah ama ekpep Eyen esie se enye edinamde mi ke isọn̄. Kere ban̄a ntịn̄nnịm ikọ emi owụtde se Akwa Anditeme ekesinamde ye Akpan esie. (Kot Isaiah 50:4, 5.) Ntịn̄nnịm ikọ oro ọdọhọ ke Jehovah ama esidemede Eyen  esie “kpukpru usenubọk.” Emi owụt nte andikpep abakde-bak edemede eyen ufọkn̄wed esie ke usenubọk man ekpep enye n̄kpọ. N̄wed ndụn̄ọde Bible kiet ọdọhọ ete: “Jehovah . . . akada enye nte eyen ufọkn̄wed esie, ekpep enye se enye edikwọrọde ye nte enye edikwọrọde ikọ.” Jesus ọkọdọhọ ke Jehovah ama ekpep imọ ‘se imọ ididọhọde ye se imọ iditịn̄de.’ (John 12:49) Ete esie ama eteme enye n̄ko nte enye edikpepde mme owo n̄kpọ. * Ke ini Jesus okodude ke isọn̄, enye ama anam se ẹkekpepde enye, ke ndikwọrọ ikọ nnyụn̄ n̄kpep mme mbet esie ẹtiene ẹkwọrọ n̄ko.

6, 7. (a) Nso ukpep ke Jesus ọkọnọ mme apostle esie, ndien emi eketịm mmọ idem eben̄e nso? (b) Nso ukpep ke Jesus anam mme anditiene enye mfịn ẹbọ?

⁶ Ima itetịn̄ ke Jesus ama ekpep mme apostle esie n̄kpọ, edi nso ke enye ekekpep mmọ? Ke Matthew ibuot 10, enye ọkọnọ mmọ akpan item aban̄a utom ukwọrọikọ, esịnede se itienede emi: ebiet oro ẹdikwọrọde ikọ (ufan̄ikọ 5, 6), se ẹdikwọrọde (ufan̄ikọ 7), ufọn edibuọt idem ye Jehovah (ufan̄ikọ 9, 10), se ẹdinamde ke ini ẹkade ufọk owo (ufan̄ikọ 11-13), se ẹdinamde edieke owo mîmaha ndikop (ufan̄ikọ 14, 15), ye nte mmọ ẹdinamde n̄kpọ ke ini ẹkọbọde mmọ (ufan̄ikọ 16-23). * Ukpep emi Jesus ọkọnọde mme apostle esie ama anam mmọ ẹkeme ndida usụn̄ ke utom edikwọrọ eti mbụk ke eyo oro.

⁷ Nso kaban̄a eyo nnyịn? Jesus emi edide Edidem Obio Ubọn̄ ọnọ mme anditiene enye ata akpan utom—ndikwọrọ ‘eti mbụk obio ubọn̄ emi ke ofụri isọn̄ nte ntiense nnọ kpukpru mme idụt.’ (Matt. 24:14) Ndi Edidem emi ekpep nnyịn n̄ko ndinam akpan utom emi? Ih, ekpep! Enye etie ke heaven anam mme anditiene enye ẹbọ ukpep ke nte ẹkpekwọrọde ikọ ye nte ẹkpesede ẹban̄a nsio nsio ifetutom ke esop.

8, 9. (a) Nso idi uduak Ufọkn̄wed Utom Ukara Abasi? (b) Didie ke Ufọkn̄wed Utom Ukara Abasi an̄wam fi ekeme ndinam utom ukwọrọikọ uforo uforo?

⁸ Toto ke eset, esop Jehovah ada n̄kpri ye ikpọ mbono ye mme mbono esop, utọ nte Esoputom, ekpep ikọt Abasi ndikwọrọ ikọ. Edi ọtọn̄ọde ke 1943, nditọete iren oro ẹdade usụn̄ ke ibuot itieutom ẹma ẹtọn̄ọ ndisida nsio nsio ufọkn̄wed nnọ ukpep.

⁹ Ufọkn̄wed Utom Ukara Abasi. Nte ikenemede ke Ibuot 16, ẹketọn̄ọ ufọkn̄wed emi ke isua 1943. Ndi uduak ufọkn̄wed emi edi sụk ndinọ nditọ ufọkn̄wed ukpep man ẹkeme ndinọ utịn̄ikọ ọfọn ke mme mbono esop? Baba-o! Uduak ufọkn̄wed emi osụk edi ndinọ ikọt Abasi ukpep man mmọ ẹkeme ndida ukeme utịn̄ikọ oro Jehovah ọnọde mmọ ntoro enye ke an̄wautom. (Ps. 150:6) Ufọkn̄wed emi anam kpukpru nditọete oro ẹsịnde enyịn̄ ẹkeme ndinam utom ukwọrọikọ Obio Ubọn̄ uforo uforo.

10, 11. Ẹsịn mmanie enyịn̄ idahaemi ke Ufọkn̄wed Gilead, ndien nso ke ẹsikpep ke ufọkn̄wed oro?

 ¹⁰ Ufọkn̄wed Gilead. Ufọkn̄wed Gilead ọkọtọn̄ọ ke Monday, February 1, 1943. Ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ, uduak ufọkn̄wed emi ekedi ndinọ mme asiakusụn̄ ye mme asan̄autom uyọhọ ini eken ukpep man ẹkeme ndinam utom nte isụn̄utom ke ebiet ekededi ke ererimbot. Edi ọtọn̄ọde ke October 2011, mbon oro ẹsịnde enyịn̄ ẹdi mbon oro ẹma ẹkedodu ke san̄asan̄a utom uyọhọ ini—oro edi, mme akpan asiakusụn̄, mme esenyịn oro ẹsan̄ade-san̄a ye iban mmọ, mbonubon Bethel, ye mme isụn̄utom emi mîdụhe ke Bethel oro mîdụkke kan̄a ufọkn̄wed emi.

¹¹ Nso idi uduak ukpep oro ẹnọde ke Ufọkn̄wed Gilead? Akani andikpep ke ufọkn̄wed emi ọbọrọ ete: “Ndinen̄ede nda Ikọ Abasi nnọ nditọ ufọkn̄wed ukpep ọsọn̄ọ mbuọtidem mmọ onyụn̄ an̄wam mmọ ẹnyene mme edu oro ẹyomde man ẹkeme ndiyọ mme mfịna oro mmọ ẹdisobode ke utom mmọ. Ke adianade do, akpan uduak ukpep oro edi ndinam nditọ ufọkn̄wed ẹtetịm ẹnyene udọn̄ ndinam utom edikwọrọ eti mbụk.”—Eph. 4:11.

12, 13. Nso ufọn ke Ufọkn̄wed Gilead anam ọnọ utom ukwọrọikọ nnyịn ke ofụri ererimbot? Nọ uwụtn̄kpọ.

¹² Nso ufọn ke Ufọkn̄wed Gilead enyene ke utom ukwọrọikọ oro ẹnamde ke ofụri ererimbot? Toto ke 1943, ẹnọ se ibede owo 8,500 ukpep ke ufọkn̄wed oro, * ndien mme isụn̄utom oro ẹkebọde ukpep ke Gilead ẹnam utom ke se ibede idụt 170 ke ofụri ererimbot. Mme isụn̄utom emi ẹsinam se ẹkekpepde mmọ, ẹnịm uwụtn̄kpọ ke ndisịn ifịk n̄kwọrọ ikọ, ẹnyụn̄ ẹnọ mbon en̄wen ukpep ẹtiene ẹnam kpa ntre. Ke ediwak itie, mme isụn̄utom emi ẹsida usụn̄ ke utom ukwọrọikọ ke ebiet emi mme asuanetop Obio Ubọn̄ mîwakke, mîdịghe ẹtọn̄ọ utom ke ebiet emi asuanetop ndomokiet mîdụhe.

¹³ Kere ban̄a se iketịbede ke Japan, emi ọyọhọ ekọn̄ ererimbot iba ekekperede nditre an̄wan̄wa utom ukwọrọikọ. Ke August 1949, mme asuanetop ke Japan ikọyọhọke owo duop. Edi etisịm utịt isua oro, isụn̄utom 13 oro ẹkebọde ukpep ke Gilead ẹma ẹsịn ifịk ẹkwọrọ ikọ ke Japan. Mme isụn̄utom en̄wen ẹma ẹdidiana ye mmọ. Ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ, mme isụn̄utom emi ẹkesikwọrọ ikọ ke ata ikpọ obio, ndien ekem mmọ ẹma ẹwọrọ ẹka mme obio eken. Mmọ ẹma ẹsịn udọn̄ ẹnọ nditọ ukpepn̄kpọ mmọ ye mbon en̄wen ẹte ẹdụk utom usiakusụn̄. Ifịk ifịk utom mme isụn̄utom emi ẹma ẹnyene nti utịp. Idahaemi, se ibede mme ọkwọrọ Obio Ubọn̄ 216,000 ẹdu ke Japan, ndien n̄kpọ nte owo 4 ke otu kpukpru owo 10 ke otu emi ẹdi mme asiakusụn̄! *

14. Mme ufọkn̄wed ukara Abasi ẹwụt nso? (Se n̄ko ekebe oro “ Mme Ufọkn̄wed Oro Ẹnọde Mme Asan̄autom Obio Ubọn̄ Ukpep” ke page 188.)

¹⁴ Mme ufọkn̄wed ukara Abasi en̄wen. Ufọkn̄wed Mme Asiakusụn̄, Ufọkn̄wed Ukpep Bible Eke Mme Christian Oro Ẹdọde Ndọ, ye Ufọkn̄wed Ukpep Bible Eke Nditọete Iren Emi Mîdọhọ Ndọ, ẹn̄wam mbon oro ẹdụkde ndinen̄ede  nnyene edu Abasi nnyụn̄ nsịn ifịk nnọ ndausụn̄ ke utom edikwọrọ eti mbụk. * Kpukpru ufọkn̄wed ukara Abasi emi ẹwụt ke Edidem nnyịn enen̄ede etịm mme anditiene enye idem man mmọ ẹkeme ndinam utom ukwọrọikọ mmọ mma.—2 Tim. 4:5.

15. Didie ke irenowo oro ẹkamade ifetutom ẹkpekpebe Jesus?

¹⁵ Ndi emeti ntịn̄nnịm ikọ Isaiah oro ọdọhọde ke Abasi ọkọnọ Jesus ukpep? Ke “ufọkn̄wed” oro, Eyen Abasi ama ekpep nte enye ‘akpadade ikọ ọbọrọ owo eke akpade mba.’ (Isa. 50:4) Ke ini Jesus okodude ke isọn̄, enye ama anam se ẹkekpepde enye, ọnọ mbon oro “ẹkpade utom ẹnyụn̄ ẹbiomde ndodobi mbiomo” nduọkodudu. (Matt. 11:28-30) Irenowo oro ẹkamade ifetutom ẹkpebe uwụtn̄kpọ Jesus; mmọ ẹyom ndinọ kpukpru nditọete mmọ nduọkodudu. Man mmọ ẹkeme ndinam emi, ẹsinịm nsio nsio ufọkn̄wed man ẹn̄wam nditọete iren oro ẹdotde ẹdọdiọn̄ ẹn̄wam nditọete mmọ.

16, 17. Nso idi uduak Ufọkn̄wed Utom Obio Ubọn̄? (Se n̄ko ikọ idakisọn̄.)

¹⁶ Ufọkn̄wed Utom Obio Ubọn̄. Akpa otu ufọkn̄wed  emi ọkọtọn̄ọ ke March 9, 1959, ke South Lansing ke New York. Ẹkekot mme esenyịn oro ẹsan̄ade-san̄a ye mme asan̄autom esop ẹdibọ ukpep oro ekebịghide ke ọfiọn̄ kiet. Ekem ẹma ẹkabade ukpepn̄kpọ ufọkn̄wed emi ẹsịn ke ediwak usem ndien ẹma ẹnọ nditọete ke ofụri ererimbot ukpep emi. *

¹⁷ N̄wedisua Mme Ntiense Jehovah Eke 1962 ama etịn̄ aban̄a uduak Ufọkn̄wed Utom Obio Ubọn̄ ete: “Ke ererimbot emi owo mînyeneke ini mi, esenyịn ke esop Mme Ntiense Jehovah ekpenyene ndidi owo emi odiomide ini esie ọfọn man ekeme ndinen̄ede nse mban̄a kpukpru owo ke esop nnyụn̄ n̄n̄wam mmọ. Kpa ye oro, enye inyeneke ndifụmi ubon esie ke ntak mbiomo esop, edi enyene ndida eti ibuot nnam n̄kpọ. Nso utịbe ifet ke emi edi ntem ọnọ mme asan̄autom esop ke ofụri ererimbot ndisop idem ọtọkiet ke Ufọkn̄wed Utom Obio Ubọn̄ man ẹbọ ukpep oro edin̄wamde mmọ ẹnam se Bible ọdọhọde esenyịn anam!”—1 Tim. 3:1-7; Titus 1:5-9.

18. Didie ke kpukpru ikọt Abasi ẹbọ ufọn Ufọkn̄wed Utom Obio Ubọn̄?

 ¹⁸ Kpukpru ikọt Abasi ẹbọ ufọn Ufọkn̄wed Utom Obio Ubọn̄. Didie? Ke ini mbiowo ye mme asan̄autom unamutom ẹnamde se mmọ ẹkekpepde ke ufọkn̄wed emi, mmọ ẹsinọ nditọete mmọ nduọkodudu, kpa nte Jesus ekesinọde. Ndi isinemke fi ke ini ebiowo m̀mê asan̄autom unamutom oro ekerede aban̄a etịn̄de nti ikọ ye afo, akpan̄de utọn̄ okop se etịn̄de, mîdịghe edide edise fi man esịn udọn̄ ọnọ fi? (1 Thess. 5:11) Mme utọ irenowo oro ẹdotde mi ẹdi edidiọn̄ ẹnọ esop mmọ!

19. Siak mme ufọkn̄wed en̄wen emi Kọmiti Unọ Ukpep esede aban̄a, ndien nso idi uduak ufọkn̄wed emi?

¹⁹ Mme ufọkn̄wed ukara Abasi en̄wen. Kọmiti Unọ Ukpep Otu Emi Ẹsede Ẹban̄a Utom Mme Ntiense Jehovah ẹsise ẹban̄a mme ufọkn̄wed en̄wen oro ẹdade ẹnọ nditọete irenowo oro ẹkamade ifetutom ke esop ukpep. Ẹsinịm mme ufọkn̄wed emi man ẹn̄wam nditọete oro ẹkamade ifetutom—mbiowo, mme esenyịn oro ẹsan̄ade-san̄a, ye mbon Komiti N̄kọk Itieutom—ẹnen̄ede ẹfiọk ndikama ediwak ifetutom mmọ. Ukpep oro ẹdade ẹto Bible mi esin̄wam nditọete ẹsọn̄ idem ẹnyụn̄ ẹda mme edumbet N̄wed Abasi ẹsịn ke edinam ke ini mmọ ẹnamde n̄kpọ ye mme ọsọn̄urua erọn̄ emi Jehovah ayakde esịn mmọ ke ubọk.—1 Pet. 5:1-3.

20. Ntak emi Jesus ekemede ndidọhọ ke ‘Jehovah ekpep kpukpru nnyịn n̄kpọ,’ ndien nso ke afo ebiere ndinam?

²⁰ Ke akpanikọ, Edidem emi edide Messiah okụt ete ke mme anditiene enye ẹnen̄ede ẹbọ ukpep. Kpukpru ukpep emi ọtọn̄ọ ke heaven: Jehovah ọnọ Eyen esie ukpep, ndien Eyen esie ọnọ mme anditiene enye ukpep. Ntak edi oro Jesus ọkọdọhọde ke ‘Jehovah ekpep kpukpru nnyịn n̄kpọ.’ (John 6:45; Isa. 54:13) Ẹyak ida ofụri ukpep oro Edidem nnyịn ọnọde nnyịn isịn ke edinam. Ẹnyụn̄ ẹyak nnyịn iti ke uduak kpukpru ukpep oro ibọde mi edi man ẹn̄wam nnyịn isọn̄ idem man ikpekeme ndinam utom nnyịn ọyọhọ ọyọhọ mma.