Ima idọhọ enye ke imekeme ndinọ ete oro unan. Enye ama ọdọhọ nnyịn ete: “Ẹwot enye. Ekem ẹmen ewụra mi ẹkwọhọde iyịp esie ẹsio ke ubọk mbufo!” Ama enem mi nte n̄kedide owo Ufọkabasi Greek Orthodox, edi nte ini akakade, ikọ ete oro ama anam n̄kpọn̄ ufọkabasi oro. Nte mfiakde ntie n̄kere se iketịbede, mmedikụt ke n̄kpọ oro akan̄wam mi ndiọn̄ọ se Bible ekpepde aban̄a Jehovah.

 Ini nsụk n̄kponde, Tripoli ekedi itiembehe emi ediwak owo ẹkedụn̄de. Mme owo do ẹkesika nsio nsio ufọkabasi, ẹsem nsio nsio usem, ido edem mmọ onyụn̄ edi nsio nsio. Ubon ndomokiet do ikadaha ebiet emi mmọ ẹtode ibre mbre; ubon nnyịn ukem oro. Ami ye ikpọ nditọeka mi irenowo ima idụk n̄ka emi ẹkotde Mbonekọn̄ Mbuọtidem. a N̄ka oro ẹma ẹsikọbọ Mme Ntiense Jehovah. Nnyịn ikọdiọn̄ọke Ntiense Jehovah ndomokiet. Oku nnyịn ọkọdọhọ ke mmọ ẹdi idiọk n̄ka emi ẹsuade mbon Ufọkabasi Orthodox, ke Jehovah edi etubom mmọ. Enye ama esidọhọ nnyịn ini ekededi emi ikụtde mmọ, yak inam mmọ n̄kpọ.

 Nditọeka mi irenowo ita ẹma ẹneneme nneme ye Mme Ntiense Jehovah, ami ndiọn̄ọke. Mmọ ikanamke Mme Ntiense oro n̄kpọ, utu ke oro, ẹma ẹnyịme ndikpep Bible ye Mme Ntiense oro man ẹwụt mmọ ke se mmọ ẹkpepde inenke. N̄kọnyọn̄ ndidụk ufọk mbubreyo usen kiet, mma n̄kụt Mme Ntiense Jehovah ẹyọhọde ufọtufọk nnyịn, ke ẹneme nneme Bible ye mbonubon nnyịn ye mbọhọidụn̄ nnyịn ifan̄. Esịt ama ofụt mi etieti! Ikan̄wan̄ake mi se ikpanamde nditọeka mi ẹtọ ufọkabasi nnyịn edem ke isọn̄. N̄koyom ndisan̄a n̄wọrọ, mbọhọidụn̄ nnyịn kiet emi ekedide ọwọrọetop dọkta edet, afiak edi Ntiense Jehovah ama ọdọhọ nsụhọde ntetie n̄kpan̄ utọn̄. Ufan nnyịn kiet ke okokot Psalm 83:18 ke Bible mi. Ndondo oro ke n̄kokụt ke oku nnyịn akababian̄a nnyịn, ke Jehovah edi ata Abasi, idịghe etubom idiọk n̄ka!

 Brọda Michel Aboud ama ọtọn̄ọ ndisikpep mme owo Bible ke ufọk nnyịn. Sia n̄koyomde ndinen̄ede ndiọn̄ọ Jehovah, mma ntiene n̄kpep. Usen kiet, ufan mi ama obụp mbụme emi ekesifịnade mi toto ke ekpri. Enye ọkọdọhọ ete, “Tịn̄ nọ nnyịn ise, anie okobot Abasi?” Brọda Aboud ama anyan an̄wa emi akanade ke n̄kpọitie ubọk, onyụn̄ ọdọhọ ke se itịn̄de ye nte isinamde n̄kpọ in̄wan̄ake an̄wa oro. Ukem ntre, ke enyene ediwak n̄kpọ emi aban̄ade Abasi, emi mîdin̄wan̄ake nnyịn. Uwụtn̄kpọ oro ama an̄wam mi n̄kụt ntak emi ndusụk n̄kpọ emi aban̄ade Jehovah mîkenen̄ekede in̄wan̄a mi. Ikebịghike, mma nyak idemmi nnọ Jehovah Abasi nnyụn̄ nna baptism ke 1946. N̄kedi isua 15 ini oro.

 Hanna eyeneka mi ekesisio ndise. Ke 1948, mma ntiene enye nsisio ndise. Itie ndise esie ekekpere itieutom Brọda Najib Salem. b Najib ekesikọlọ n̄kpọ. Najib ama esikwọrọ ikọ ifeheke owo ndomokiet enyịn, okonyụn̄ ọkwọrọ ntre tutu esịm usen emi enye akakpade ini enye edide isua 100. Ini n̄kesisan̄ade ye enye n̄ka ndikwọrọ ikọ ke n̄kpri obio, enye ama esikwọrọ ikọ uko uko kpa ye emi ẹkesikọbọde nnyịn. Ikesisọn̄ke enye nditọn̄ọ nneme Bible ye owo ekededi, m̀mê owo oro edi anie, m̀mê aka ewe ufọkabasi. Ifịk brọda oro ama ebe mi.

 Usen kiet nte nsụk ndude ke itieutom, Sista Mary Shaayah ama edise nnyịn. Enye ekedi eyen Lebanon, edi okoto United States edi. Mary ekedi eka nditọ, enyene ediwak n̄kpọ ndinam, onyụn̄ edi asiakusụn̄ emi mîdaha ukwọrọikọ ibre mbre. Sista oro ndikedi ndise nnyịn ama okpụhọde uwem mi. Mary ama obụk mbụk ukwọrọikọ ọnọ nnyịn ebe hour iba. Mbemiso enye onyọn̄de, enye ama ese mi onyụn̄ ọdọhọ mi ete: “Milto, udọhọ n̄wan kan̄a, ntak mûdịghe asiakusụn̄?” Mma ndọhọ enye ke ndikemeke, ke ana n̄n̄wana n̄kpọ nse mban̄a idemmi. Enye ama obụp mi ete: “Ebịghi didie tọn̄ọ n̄ketie ye afo usenubọk emi?” Mma mbọrọ ke edi n̄kpọ nte hour iba. Mary ama ọdọhọ ete: “Nnen̄ekede n̄kụt utom emi anamde ini emi ntiede ye afo mi-o. Ekpesikwọrọ ikọ n̄kpọ nte hour iba kpukpru usen, emekeme ndidi asiakusụn̄. Domo se ise isua kiet, ekem afo ebiere m̀mê ayaka iso.”

 Kpa ye emi irenowo ke edem nnyịn mîsisọpke ida item emi n̄wan ọnọde mmọ, ikọ sista oro ekebiet se n̄kpekemede ndinam. Ọfiọn̄ iba ekebe, mma ntọn̄ọ utom usiakusụn̄ ke January 1952. N̄kpọ nte isua kiet ye ubak ekebe, ẹma ẹkot mi Ufọkn̄wed Gilead. N̄kodu ke ọyọhọ klas 22.

 N̄kokụre n̄wed, ẹma ẹnọ mi n̄ka Middle East. Ke mma n̄kodu do n̄kpọ nte isua kiet, mma ndọ Doris Wood emi ekedide isụn̄utom n̄ko ke Middle East oro. Doris edi eyen England, enye onyụn̄ enem itie etieti.

 Ke ima ikanam ndọ ima, ikebịghike ẹma ẹnọ mi ye Doris ikodu ke Aleppo, ke Syria. Sia owo mîkayakke Mme Ntiense Jehovah ẹkwọrọ ikọ do, ediwak mbon emi ikekpepde Bible ẹkedi mbon emi ẹkenọde nnyịn enyịn̄ mmọ ẹdọhọ ke mmọ ẹkpema ndikpep.

 Usen kiet, ima ika ndise mma kiet emi ọkọdọhọde ke ikpama ndikpep Bible. Enye ekeberede usụn̄ okụt nnyịn, idem enyek enye, enye onyụn̄ ọdọhọ nnyịn ete: “Ẹdiọn̄ọ nte ẹnamde n̄kpọ-o! Mme bodisi ẹkpọn̄ mi idaha idahaemi. Mmọ ẹkeyom ndidiọn̄ọ m̀mê mbufo ẹdụn̄ ke m̀mọ̀n̄.” Ọwọrọ ndedịbe bodisi ẹma ẹdiọn̄ọ ufọk mme owo emi ikesikpepde Bible. Ima ikot nditọete emi ẹsede ẹban̄a utom nnyịn ke Middle East itịn̄ inọ, mmọ ẹdọhọ isọsọp ikpọn̄ do. Kpa ye emi mîkenemke nnyịn ndikpọn̄ mbon emi ikesikpepde Bible, ima ikụt ke Jehovah ke ekpeme nnyịn.

 Ke 1955, ẹma ẹnọ nnyịn ikodu ke Baghdad, ke Iraq. Kpa ye emi ikesidade ifiọk ikwọrọ ikọ inọ kpukpru owo ke Iraq, ikenen̄ede ikwọrọ inọ mbon emi ẹdọhọde ke idi mme Christian.

 Ima isidomo nditọn̄ọ nneme Ikọ Abasi ye mbon Muslim ke urua m̀mê ke efak. Doris ekesiwak nditịn̄ se idinemde mme owo. Ke uwụtn̄kpọ, enye ekeme ndidọhọ ete: “Ete mi ekesidọhọ ke kpukpru nnyịn iyada ke iso Andibot nnyịn inam ibat inọ Enye.” (Rome 14:12) Ekem ọdọhọ: “Ikọ oro an̄wam mi toto ke ekpri. Okụt didie ikọ oro?”

 Ima idu ke Baghdad ikpere ndisịm isua ita in̄wam nditọete do ẹdiọn̄ọ nte ẹkpedade ifiọk ẹkwọrọ ikọ, ye nte ẹkpen̄wamde mbon emi ẹkemade Ikọ Abasi nnyịn. Ikesinịm mbono esop ke usem Arabic ke ufọkidụn̄ isụn̄utom emi ikodụn̄de. Ama enem nnyịn ndikụt nte mbon Assyria emi ẹkemade Ikọ Abasi ẹdụkde mbono esop. Ediwak mbon ekpụk oro ẹdọhọ ke idi mme Christian. Ini mmọ ẹkekụtde nte imade kiet eken inyụn̄ idianade kiet, mmọ ẹma ẹda oro ẹdiọn̄ọ ke idi ata mbet Jesus.​—John 13:35.

 Nicolas Aziz esịne ke otu mbon emi ẹkesọpde-sọp ẹnyịme etop emem emi ikọkwọrọde. Nicolas ekedi sụn̄sụn̄ owo, onyụn̄ osụhọde idem. Mme ete ete ete ye eka eka eka esie ẹketo Armenia ye Assyria. Nicolas ye Helen an̄wan esie ikabiatke ini ndinyịme se Bible ekpepde ete ke Jehovah ye Jesus Eyen esie ẹdi nsio nsio owo. (1 Corinth 8:5, 6) Ndifreke usen emi ẹkenịmde Nicolas ye owo 20 en̄wen baptism ke Akpa Euphrates.

 Enyene ini ẹkedụkde odu ndibọ ukara ke Iraq. N̄kpọ oro ekedi ntak n̄kpa Edidem Faisal II ke July 14, 1958. Esisịt ini ke n̄kpọ oro ama eketịbe, akana ikpọn̄ do ika Iran. Ke n̄kpọ nte ọfiọn̄ itiokiet emi ikodude do, ima ida ifiọk ikwọrọ ikọ inọ isenowo do.

 Esisịt ini mbemiso ikpọn̄de Tehran emi edide ibuot obio Iran, mme bodisi ẹma ẹmen mi ẹka itieutom mmọ ẹkefak mbụme. Mma nda oro ndiọn̄ọ ke mme bodisi ke ẹkeyep nnyịn. Ke mma n̄kọkpọn̄ itieutom mmọ, mma n̄kot Doris ndọhọ ke mme bodisi ke ẹkeyep nnyịn. Ima ibiere ke ndinyọn̄ke ndi ufọk man ndisịn idemmi m̀mê n̄wan mi ke fehesan̄, ke nnyịn mbiba ididu ke nsio nsio itie ke usen ifan̄ emi inyenede mbemiso ikpọn̄de idụt oro.

 Doris ama okụt itie edịbe tutu ekem ini emi nnyịn idisobode ke an̄wambehe ubomofụm. Edi enye edinam didie isịm do, owo ikwe enye? Enye ama esịn n̄kpọ oro ke akam.

 Ẹtise, inikiet inikiet edịm ọkọn̄ọde. Kpukpru owo, sịm mme bodisi, ẹyom itie ẹfehe ẹdụk. Efak akana ukpọk. Doris ama adaha edi itiembehe ubomofụm, owo ndomokiet ifịnake enye. Doris ọdọhọ ete, “Edịm ukwọ oro ekedi ata utịben̄kpọ!”

 Ke ima ikọkpọn̄ Iran, ẹkenọ nnyịn ika ebiet en̄wen. Ikesikwọrọ ikọ inọ mbon emi ẹkade nsio nsio ufọkabasi ye mbon emi ẹtode nsio nsio ekpụk. Ke 1961, ima itọn̄ọ utom circuit. Ikesika ikese nditọete ke nsio nsio itie ke Middle East.

 Ediwak n̄kpọ ama etịbe emi akanamde n̄kụt nte spirit Abasi anamde mme owo ẹdiana kiet ke Middle East. Nsụk nteti nneme Bible emi n̄kenemede ye Eddy ye Nicolas emi ẹkedide mbon Palestine. Mmọ ẹma ẹsidụk mbono esop nnyịn, edi ẹtise mmọ ẹtre ndikpep Bible ke ntak n̄kpọ pọlitiks. Mma mbọn̄ akam ndọhọ Jehovah an̄wam mmọ ẹdidụk esop. Ke ini mmọ ẹkụtde ke Abasi kpọt ekeme nditre mfịna mbon Palestine ye mfịna ofụri ererimbot, mmọ ẹma ẹfiak ẹtọn̄ọ ndikpep Bible. (Isaiah 2:⁠4) Mmọ ẹma ẹtre ndikere ke idụt mmimọ ọfọn akan, ẹnyụn̄ ẹna baptism. Nte ini akakade, Nicolas ekedidi esenyịn circuit emi enen̄erede esịn idem anam n̄kpọ Abasi.

 Nte isụk inamde n̄kpọ Abasi ke nsio nsio idụt, ama enem mi ye Doris ndikụt nte nditọete ẹbuọtde idem ye Jehovah, inamke n̄kpọ m̀mê n̄kpọ etie didie ye mmọ. Se mmọ ẹkeyọde ikedịghe ekpri, ntre mma mbiere ke ana ndọn̄ mmọ esịt ini ekededi emi n̄kade n̄kese mmọ nte esenyịn circuit. (Rome 1:11, 12) Se ikan̄wamde mi nnam oro edi ke n̄kesidaha ke mmọfọn n̄kan nditọete. (1 Corinth 9:22) Ama esinem mi tutu ndisọn̄ọ nditọete idem.

 Edi ata n̄kpọ inemesịt ndikụt nte ediwak mbon emi ikekpepde Bible ẹdide ikọt Abasi. Ke ntak ekọn̄ emi ẹken̄wanade ke idụt mmọ, ibat ibat ẹma ẹmen ubon mmọ ẹkpọn̄ do ẹka idụt en̄wen. Edi mmọ ke ẹn̄wam ẹkwọrọ ikọ ẹnọ mbon emi ẹsemde Arabic ke Australia, Canada, Europe, ye United States. Ke isua ifan̄ emi ebede, ndusụk nditọ mmọ emi ẹma ẹkekpon ẹfiak ẹnyọn̄ Middle East ẹkedu ke itie emi ẹyomde-yom mme ọkwọrọikọ, ẹkwọrọ ikọ uko uko. Enem mi ye Doris ndinyene ediwak nditọete ke esop emi ẹtiede nte nditọ ye nditọ nditọ nnyịn!

 Toto ke ini idide nditọwọn̄, imokụt ediwak ini nte Jehovah esede aban̄a nnyịn onyụn̄ etemede nnyịn se ikpanamde. Mmọkọm Abasi nte enye akan̄wamde mi ini n̄kedide akparawa yak ntre asari nnyụn̄ ntre ndikere ke idụt nnyịn ọfọn akan. Se n̄kekpepde nto nditọete emi ẹkenyenede uko mînyụn̄ inamke asari an̄wam mi n̄keme ndikwọrọ ikọ nnọ owo ekededi, inamke n̄kpọ m̀mê enye oto m̀mọ̀n̄, m̀mê enye edi nso. Nte ami ye Doris ikasan̄ade ke nsio nsio idụt inam n̄kpọ Abasi, ima inyene nsio nsio mfịna, ndusụk ini nnyịn ikesidiọn̄ọke nte n̄kpọ editiede. Edi oro ama ekpep nnyịn ndinen̄ede mbuọt idem ye Jehovah Abasi, ikûnyụn̄ uda ifiọk idem nnyịn unam n̄kpọ.​—Psalm 16:⁠8.

 Mma mfiak n̄kere kpukpru se nnamde ke adan̄a ediwak isua emi nnamde n̄kpọ nnọ Jehovah, mmedikụt ke mmenyene ata ediwak ntak ndikọm Ete mi emi odude ke heaven. Doris esiwak ndidọhọ ke ikpanaha n̄kpọ ndomokiet, ekpededi ẹdọhọ ke ẹmọn̄ ẹwot nnyịn, akpan nnyịn ndida ofụri uwem nnyịn nnam n̄kpọ nnọ Jehovah! Nsịn kpa ke uyo oro. Imọkọm Jehovah nte enye ayakde itiene in̄wam mbon Middle East ẹkop etop emem. (Psalm 46:8, 9) Ndịk inamke nnyịn m̀mê n̄kpọ editie didie ke ini iso, sia imọdiọn̄ọ ke Jehovah iditreke ndikpeme mbon emi ẹberide edem ke enye, ke enye idinyụn̄ itreke nditeme mmọ se ẹkpenamde.​—Isaiah 26:3.