Τι Λέει η Αγία Γραφή για τα Δέκατα;
Η απάντηση της Αγίας Γραφής
Οι αρχαίοι Ισραηλίτες είχαν λάβει την εντολή να δίνουν το δέκατο, a δηλαδή το 10 τοις εκατό του ετήσιου εισοδήματός τους, ως μέρος των συνεισφορών που έκαναν για να υποστηρίζουν την αληθινή λατρεία. Ο Θεός τούς είχε πει: «Πρέπει οπωσδήποτε να δίνεις ένα δέκατο από όλα όσα παράγει ο σπόρος σου στον αγρό κάθε χρόνο».—Δευτερονόμιο 14:22.
Η εντολή για τα δέκατα ήταν μέρος του Μωσαϊκού Νόμου, ενός νομικού κώδικα που έδωσε ο Θεός στον αρχαίο Ισραήλ. Οι Χριστιανοί δεν υπόκεινται στον Μωσαϊκό Νόμο, άρα δεν είναι υποχρεωμένοι να δίνουν δέκατα. (Κολοσσαείς 2:13, 14) Αντί για αυτό, κάθε Χριστιανός πρέπει να συνεισφέρει «όπως έχει αποφασίσει στην καρδιά του, όχι δυσανασχετώντας ή αναγκαστικά, γιατί ο Θεός αγαπάει αυτόν που δίνει με χαρά».—2 Κορινθίους 9:7.
Δέκατα στην Αγία Γραφή—Η «Παλαιά Διαθήκη»
Τα δέκατα αναφέρονται πολλές φορές στο τμήμα της Γραφής που είναι γνωστό ως Παλαιά Διαθήκη. Οι περισσότερες αναφορές σχετίζονται με μια περίοδο αφότου είχε δοθεί στον Ισραήλ ο κώδικας του Νόμου (ο Μωσαϊκός Νόμος) μέσω του Μωυσή. Ωστόσο, ορισμένες αναφορές σχετίζονται με μια προγενέστερη περίοδο.
Πριν από τον Μωσαϊκό Νόμο
Ο πρώτος άνθρωπος που αναφέρεται στη Γραφή ότι πρόσφερε δέκατο ήταν ο Άβραμ (Αβραάμ). (Γένεση 14:18-20· Εβραίους 7:4) Το δέκατο του Άβραμ φαίνεται ότι ήταν ένα δώρο που δόθηκε μία φορά στον βασιλιά-ιερέα της Σαλήμ. Δεν υπάρχει κάποια ένδειξη στη Γραφική αφήγηση ότι ο Αβραάμ ή τα παιδιά του πρόσφεραν και άλλη φορά δέκατο.
Ο δεύτερος άνθρωπος που αναφέρεται στη Γραφή ότι πρόσφερε δέκατο ήταν ο εγγονός του Αβραάμ, ο Ιακώβ. Εκείνος υποσχέθηκε ότι, αν ο Θεός τον ευλογούσε, θα έδινε στον Θεό «το ένα δέκατο από οτιδήποτε» λάβαινε. (Γένεση 28:20-22) Σύμφωνα με κάποιους Βιβλικούς λογίους, ο Ιακώβ πιθανότατα πλήρωσε αυτό το δέκατο κάνοντας θυσίες ζώων. Αν και ο Ιακώβ εκπλήρωσε την ευχή του, δεν υποχρέωσε και την οικογένειά του να πληρώσει ένα τέτοιο δέκατο.
Υπό τον Μωσαϊκό Νόμο
Οι αρχαίοι Ισραηλίτες είχαν λάβει την εντολή να προσφέρουν δέκατα για να υποστηρίζουν τις θρησκευτικές τους δραστηριότητες.
Τα δέκατα συντηρούσαν τους ολοχρόνιους θρησκευτικούς υπηρέτες—τους Λευίτες καθώς και τους ιερείς—οι οποίοι δεν είχαν δική τους γη να καλλιεργήσουν. (Αριθμοί 18:20, 21) Οι Λευίτες που δεν ήταν ιερείς λάβαιναν δέκατα από τον λαό και συνεισέφεραν το καλύτερο «δέκατο από αυτό το δέκατο» στους ιερείς.—Αριθμοί 18:26-29.
Από ό,τι φαίνεται, απαιτούνταν και ένα δεύτερο ετήσιο δέκατο, το οποίο ωφελούσε τόσο τους Λευίτες όσο και ορισμένους που δεν ήταν Λευίτες. (Δευτερονόμιο 14:22, 23) Οι οικογένειες των Ισραηλιτών χρησιμοποιούσαν αυτή την προμήθεια σε ειδικές γιορτές, και σε συγκεκριμένα έτη πρόσφεραν ένα μέρος του για τους πολύ φτωχούς ώστε να τους βοηθήσουν να συντηρηθούν.—Δευτερονόμιο 14:28, 29· 26:12.
Πώς υπολογιζόταν το δέκατο; Οι Ισραηλίτες ξεχώριζαν το ένα δέκατο από την ετήσια παραγωγή της γης τους. (Λευιτικό 27:30) Αν επέλεγαν να πληρώσουν αυτό το δέκατο με χρήματα αντί για προϊόντα, έπρεπε να αυξήσουν την αξία του κατά 20 τοις εκατό. (Λευιτικό 27:31) Επίσης, είχαν λάβει την εντολή να δίνουν ένα «δέκατο από τα βόδια και από τα γιδοπρόβατα».—Λευιτικό 27:32.
Για να καθορίσουν το δέκατο από τα ζωντανά τους, οι Ισραηλίτες επέλεγαν κάθε δέκατο ζώο που έβγαινε από το μαντρί τους. Ο Νόμος ανέφερε ότι δεν μπορούσαν να εξετάσουν ή να ανταλλάξουν αυτά τα επιλεγμένα ζώα, ούτε μπορούσαν να μετατρέψουν το δέκατο από τα ζωντανά τους σε χρήματα. (Λευιτικό 27:32, 33) Ωστόσο, το δεύτερο δέκατο, το οποίο χρησιμοποιούνταν στις ετήσιες γιορτές, μπορούσε να μετατραπεί σε χρήματα. Αυτή η προμήθεια διευκόλυνε τους Ισραηλίτες που έπρεπε να ταξιδέψουν μεγάλες αποστάσεις για να παρευρεθούν στις γιορτές.—Δευτερονόμιο 14:25, 26.
Πότε έδιναν το δέκατο οι Ισραηλίτες; Οι Ισραηλίτες έδιναν το δέκατο κάθε χρόνο. (Δευτερονόμιο 14:22) Ωστόσο, κάθε έβδομο έτος γινόταν μια εξαίρεση. Εκείνο το έτος ήταν σάββατο, ή αλλιώς έτος ανάπαυσης, στο οποίο οι Ισραηλίτες δεν καλλιεργούσαν κανένα γεωργικό προϊόν. (Λευιτικό 25:4, 5) Ως αναγνώριση της ειδικής αυτής κατάστασης, δεν συλλέγονταν δέκατα την περίοδο του θερισμού. Κάθε τρίτο και έκτο έτος του εφταετούς σαββατιαίου κύκλου, οι Ισραηλίτες πρόσφεραν το δεύτερο δέκατο για τους φτωχούς και τους Λευίτες.—Δευτερονόμιο 14:28, 29.
Ποια ήταν η ποινή για όποιον δεν πλήρωνε το δέκατο; Ο Μωσαϊκός Νόμος δεν ανέφερε κάποια ποινή για όποιον δεν πλήρωνε το δέκατο, εφόσον αυτό αποτελούσε ηθική υποχρέωση. Οι Ισραηλίτες έπρεπε να διακηρύξουν ενώπιον του Θεού ότι είχαν καταβάλει το δέκατο και να ζητήσουν την ευλογία του επειδή το είχαν κάνει αυτό. (Δευτερονόμιο 26:12-15) Ο Θεός θεωρούσε ότι όποιος παρακρατούσε το δέκατο ήταν σαν να τον έκλεβε.—Μαλαχίας 3:8, 9.
Μήπως τα δέκατα ήταν πολύ βαρύ φορτίο; Όχι. Ο Θεός υποσχέθηκε στο έθνος ότι, αν έφερναν τα δέκατα, το αποτέλεσμα θα ήταν να εκχέει πάνω τους την ευλογία του και να μην τους λείπει τίποτα. (Μαλαχίας 3:10) Από την άλλη, οι Ισραηλίτες υπέφεραν όταν παρακρατούσαν τα δέκατα. Έχαναν την ευλογία του Θεού και δεν ωφελούνταν από την υπηρεσία των ιερέων και των Λευιτών εφόσον δεν φρόντιζαν για τις ανάγκες τους.—Νεεμίας 13:10· Μαλαχίας 3:7.
Δέκατα στην Αγία Γραφή—Η «Καινή Διαθήκη»
Στη διάρκεια της ανθρώπινης ζωής του Ιησού, τα δέκατα εξακολουθούσαν να αποτελούν απαίτηση για τους λάτρεις του Θεού. Εντούτοις, αυτή η απαίτηση καταργήθηκε μετά τον θάνατο του Ιησού.
Την εποχή του Ιησού
Στην Καινή Διαθήκη, όπως αποκαλείται συχνά, η Γραφή δείχνει ότι οι Ισραηλίτες συνέχιζαν να δίνουν δέκατα ενόσω ο Ιησούς ήταν στη γη. Εκείνος αναγνώρισε ότι τα δέκατα αποτελούσαν υποχρέωση για αυτούς, αλλά καταδίκασε τους θρησκευτικούς ηγέτες οι οποίοι πλήρωναν σχολαστικά τα δέκατα αλλά “αδιαφορούσαν για τα πιο βαρυσήμαντα ζητήματα του Νόμου, δηλαδή τη δικαιοσύνη και το έλεος και την πιστότητα”.—Ματθαίος 23:23.
Μετά τον θάνατο του Ιησού
Τα δέκατα δεν αποτελούσαν απαίτηση μετά τον θάνατο του Ιησού. Ο θυσιαστικός του θάνατος κατάργησε τον Μωσαϊκό Νόμο, όπως και την “εντολή να συλλέγονται δέκατα”.—Εβραίους 7:5, 18· Εφεσίους 2:13-15· Κολοσσαείς 2:13, 14.
a Το δέκατο είναι «το ένα δέκατο του εισοδήματος κάποιου το οποίο μπαίνει στην άκρη για συγκεκριμένη χρήση. . . . Συνήθως, το δέκατο στην Αγία Γραφή υποδηλώνει θρησκευτικό σκοπό».—Λεξικό της Αγίας Γραφής, του Χάρπερ [Harper’s Bible Dictionary], σελίδα 765.