Από μικρή ηλικία, το παιδί σας ίσως προσέξει ότι κάποιοι άνθρωποι χρησιμοποιούν ως δικαιολογία το χρώμα του δέρματος ή την εθνικότητα άλλων για να τους φέρονται διαφορετικά. Πώς μπορείτε να βοηθήσετε το παιδί σας να μην επηρεαστεί από τις φυλετικές προκαταλήψεις των άλλων; Τι μπορείτε να κάνετε αν πέσει θύμα φυλετικών διακρίσεων;

Σε αυτό το άρθρο

•  Πώς να μιλήσετε στα παιδιά σας για τις φυλές

•  Πώς να εξηγήσετε στα παιδιά σας τον ρατσισμό

•  Πώς να δώσετε το καλό παράδειγμα

•  Αν το παιδί σας πέσει θύμα προκατάληψης

 Τι μπορείτε να εξηγήσετε. Οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο έχουν πολλά διαφορετικά φυσικά χαρακτηριστικά και πολιτισμικά έθιμα, και αυτή η ποικιλία είναι υπέροχη. Ωστόσο, μερικοί συμπεριφέρονται άσχημα σε άλλους ανθρώπους επειδή έχουν διαφορετική εμφάνιση ή συνήθειες.

 Η Αγία Γραφή όμως διδάσκει ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν κοινή καταγωγή. Με άλλα λόγια, όλοι μας έχουμε κάποια συγγένεια μεταξύ μας.

 «Έχουμε διαπιστώσει πως, όταν τα παιδιά μας κάνουν παρέα με άτομα από διαφορετικές φυλές, βλέπουν και μόνα τους ότι κάθε άνθρωπος αξίζει την αγάπη και τον σεβασμό μας».—Κάρεν.

 Αργά ή γρήγορα, το παιδί σας θα ακούσει ειδήσεις για εγκλήματα μίσους ή για άλλα περιστατικά φυλετικών διακρίσεων. Πώς θα του τα εξηγήσετε όλα αυτά; Θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την ηλικία του παιδιού σας.

•   Προσχολική ηλικία. «Τα μικρά παιδιά μπορούν να αντιλαμβάνονται πολύ εύκολα τι είναι δίκαιο και τι άδικο», λέει η Δρ Άλισον Μπρίσκο-Σμιθ στο περιοδικό Γονείς (Parents). «Αυτό αποτελεί εξαιρετική βάση για να συζητήσετε το θέμα της αδικίας».

•   Προεφηβική ηλικία. Τα παιδιά ηλικίας 6 έως 12 ετών έχουν μεγάλη περιέργεια και μερικές φορές κάνουν δύσκολες ερωτήσεις. Να τις απαντάτε όσο καλύτερα μπορείτε. Να μιλάτε με τα παιδιά σας για αυτά που βλέπουν στο σχολείο και στα μέσα ενημέρωσης και να αξιοποιείτε τέτοιες συζητήσεις για να τους εξηγείτε ότι δεν είναι σωστό να υπάρχει φυλετική προκατάληψη.

•   Εφηβική ηλικία. Σε αυτή την περίοδο της ζωής τους, οι νεαροί μαθαίνουν να αντιλαμβάνονται πιο περίπλοκα ζητήματα. Όταν λοιπόν το παιδί σας βρίσκεται στην εφηβεία, σας δίνεται η θαυμάσια ευκαιρία να συζητάτε μαζί του γύρω από ειδήσεις για φυλετικές διακρίσεις.

 «Μιλάμε στα παιδιά μας για τον ρατσισμό επειδή είναι κάτι που σίγουρα θα συναντήσουν κάποια στιγμή στη ζωή τους, όπου και αν ζουν. Αν δεν έχουν ακούσει για αυτό το θέμα στο σπίτι τους, θα μπορούσαν να υιοθετήσουν τον τρόπο σκέψης άλλων ανθρώπων. Πολλές εσφαλμένες πληροφορίες μπορεί να παρουσιαστούν στα παιδιά μας ως πραγματικά γεγονότα».—Τάνια.

 Τα παιδιά μαθαίνουν από το παράδειγμα των ανθρώπων γύρω τους. Ως γονέας λοιπόν, είναι σημαντικό να σκέφτεστε τα λόγια και τις πράξεις σας. Για παράδειγμα:

•   Μήπως κάνετε αστεία για ανθρώπους άλλων φυλών ή τους υποτιμάτε; «Τα παιδιά σας σάς παρατηρούν, σας ακούν και, όπως είναι φυσικό, μιμούνται τη συμπεριφορά σας», αναφέρει η Αμερικανική Ακαδημία Ψυχιατρικής Παιδιών και Εφήβων.

•   Σας αρέσει να βρίσκεστε με ανθρώπους από άλλα μέρη του κόσμου; Η παιδίατρος Αλάνα Νζόμα λέει: «Αν θέλετε τα παιδιά σας να . . . δημιουργήσουν [καλές] σχέσεις με ανθρώπους που έχουν διαφορετικό υπόβαθρο, πρέπει να δουν πρώτα εσάς να το κάνετε αυτό».

 «Όλα τα χρόνια, η οικογένειά μας φιλοξενούσε άτομα από κάθε γωνιά του πλανήτη. Μαθαίναμε για τα φαγητά και τη μουσική τους και μερικές φορές βάζαμε ακόμα και τις παραδοσιακές τους φορεσιές. Δεν εστιάζαμε στη φυλή των άλλων, αλλά στο γεγονός ότι είναι άνθρωποι όπως εμείς. Και αποφεύγαμε να καυχιόμαστε για τον δικό μας πολιτισμό».—Καταρίνα.

 Σήμερα, γίνεται πολύς λόγος για την ισότητα, αλλά ο ρατσισμός συνεχίζει να βρίσκεται εκτός ελέγχου. Αυτό σημαίνει ότι το παιδί σας θα μπορούσε να πέσει θύμα άσχημης μεταχείρισης, ειδικά αν θεωρείται ότι ανήκει σε κάποια μειονότητα. Αν συμβεί αυτό . . .

 Μάθετε τα γεγονότα. Ήταν εσκεμμένη η προσβολή ή ήταν απλώς μια απερισκεψία; (Ιακώβου 3:2) Χρειάζεται να ζητήσετε εξηγήσεις από αυτόν που πρόσβαλε το παιδί σας ή μπορείτε να παραβλέψετε το περιστατικό;

 Είναι ξεκάθαρο ότι χρειάζεται ισορροπία. Η Γραφή μάς δίνει την εξής σοφή συμβουλή: «Μη θίγεσαι εύκολα». (Εκκλησιαστής 7:9) Δεν πρέπει να μικροποιούμε τον ρατσισμό ούτε όμως να θεωρούμε πως κάθε προσβολή που νιώθουμε ότι δεχτήκαμε αποτελεί έγκλημα μίσους ή φυλετικό μίσος.

 Φυσικά, κάθε κατάσταση διαφέρει. Γι’ αυτό, φροντίστε να μάθετε τι ακριβώς συνέβη προτού αποφασίσετε αν θα κάνετε κάτι.

 Αφότου μάθετε τα γεγονότα, αναρωτηθείτε:

•   “Θα κάνει καλό στο παιδί μου να είναι κακοπροαίρετο με τους ανθρώπους και να νιώθει θύμα κάθε φορά που πιστεύει ότι το έχουν προσβάλει;”

•   “Θα έκανε καλό στο παιδί μου να ακολουθεί τη συμβουλή της Γραφής: «Μη δίνεις σημασία σε καθετί που λένε οι άνθρωποι»;”—Εκκλησιαστής 7:21.

 Τι γίνεται αν η προσβολή φαίνεται ότι ήταν εσκεμμένη; Βοηθήστε το παιδί σας να καταλάβει ότι τα πράγματα μπορούν να γίνουν καλύτερα ή χειρότερα ανάλογα με τη δική του αντίδραση. Μερικές φορές, αυτός που κοροϊδεύει, εκφοβίζει ή προσβάλλει περιμένει να δει πώς θα αντιδράσει ο άλλος. Σε τέτοιες περιπτώσεις, η καλύτερη αντίδραση είναι να μην αντιδράσεις καθόλου.

 Από την άλλη, αν είναι ασφαλές για το παιδί σας να κάνει κάτι τέτοιο, ίσως θα μπορούσε να μιλήσει σε αυτόν που το πρόσβαλε. Για παράδειγμα, θα μπορούσε να του πει (χωρίς επιθετικό ύφος): «Νομίζω ότι αυτό που είπες (ή έκανες) δεν ήταν και πολύ ευγενικό».

 Τι γίνεται αν θέλετε να αναφέρετε το περιστατικό; Αν το παιδί σας απειλείται ή αν για κάποιον άλλον λόγο νιώθετε ότι δεν πρέπει να αγνοήσετε μια κατάσταση, μη διστάσετε να μιλήσετε στους υπευθύνους του σχολείου ή ακόμα και στην αστυνομία, εφόσον χρειαστεί.