Βιβλίο της Γραφής Αριθμός 24—Ιερεμίας

Συγγραφέας: Ιερεμίας

Τόποι Συγγραφής: Ιούδας και Αίγυπτος

Ολοκλήρωση Συγγραφής: 580 Π.Κ.Χ.

Καλύπτει την Περίοδο: 647-580 Π.Κ.Χ.

1. Πότε και ποιος ανέθεσε μια αποστολή στον Ιερεμία;

 Ο ΠΡΟΦΗΤΗΣ Ιερεμίας έζησε σε επικίνδυνους και πολυτάραχους καιρούς. Το έτος 647 Π.Κ.Χ., το 13ο έτος της βασιλείας του θεοφοβούμενου Βασιλιά Ιωσία του Ιούδα, ο Ιεχωβά τού ανέθεσε μια αποστολή. Όταν επισκεύαζαν τον οίκο του Ιεχωβά, βρήκαν το βιβλίο του Νόμου του Ιεχωβά και το διάβασαν στο βασιλιά. Αυτός κατέβαλε σκληρές προσπάθειες για να θέσει σε εφαρμογή αυτόν το νόμο, αλλά το μόνο που κατάφερε ήταν να αποτρέψει προσωρινά την πτώση στην ειδωλολατρία. Τόσο ο παππούς του Ιωσία, ο Μανασσής, ο οποίος βασίλευσε 55 έτη, όσο και ο πατέρας του, ο Αμών, ο οποίος δολοφονήθηκε αφού βασίλευσε 2 μόλις έτη, είχαν ενεργήσει πονηρά. Είχαν ωθήσει το λαό να κάνει ακάθαρτα όργια και μακάβριες τελετουργίες, κι έτσι ο λαός είχε συνηθίσει να προσφέρει θυμίαμα στη «βασίλισσαν του ουρανού» και να κάνει ανθρωποθυσίες σε δαιμονικούς θεούς. Ο Μανασσής είχε γεμίσει την Ιερουσαλήμ με αθώο αίμα.—Ιερ. 1:2· 44:19· 2 Βασ. 21:6, 16, 19-23· 23:26, 27.

2. Ποιο ήταν το έργο του Ιερεμία, και ποια πολυτάραχα έτη κάλυψε η υπηρεσία του ως προφήτη;

² Το έργο του Ιερεμία δεν ήταν εύκολο. Αυτός έπρεπε να υπηρετήσει ως προφήτης του Ιεχωβά για να προείπει ότι ο Ιούδας και η Ιερουσαλήμ θα ερημώνονταν, ότι ο μεγαλοπρεπής ναός του Ιεχωβά θα καιγόταν και ότι ο λαός του θα αιχμαλωτιζόταν—καταστροφές σχεδόν απίστευτες! Θα συνέχιζε να προφητεύει στην Ιερουσαλήμ 40 έτη, στη διάρκεια της βασιλείας των πονηρών Βασιλιάδων Ιωάχαζ, Ιωακείμ, Ιωαχείν (Χονία) και Σεδεκία. (Ιερ. 1:2, 3) Αργότερα, στην Αίγυπτο, έπρεπε να προφητεύσει σχετικά με τις ειδωλολατρίες των Ιουδαίων προσφύγων που βρίσκονταν εκεί. Το βιβλίο του ολοκληρώθηκε το 580 Π.Κ.Χ. Άρα λοιπόν, το βιβλίο του Ιερεμία καλύπτει χρονική περίοδο 67 πολυτάραχων ετών.—52:31.

3. (α) Πώς επικυρώθηκε η κανονικότητα και η αυθεντικότητα του βιβλίου του Ιερεμία τον καιρό των Ιουδαίων; (β) Ποια επιπλέον μαρτυρία υπάρχει γι’ αυτό στις Χριστιανικές Ελληνικές Γραφές;

³ Στην εβραϊκή, το όνομα του προφήτη και του βιβλίου του είναι Γιρμεγιάχ ή Γιρμεγιάχου, που πιθανόν να σημαίνει «Ο Ιεχωβά Εξυψώνει· ή Ο Ιεχωβά Αποδεσμεύει [πιθανώς από τη μήτρα]». Το βιβλίο αναφέρεται σε όλους τους καταλόγους των Εβραϊκών Γραφών και, γενικά, είναι αποδεκτό ως κανονικό. Η δραματική εκπλήρωση αρκετών προφητειών στη διάρκεια της ζωής του ίδιου του Ιερεμία επιβεβαιώνει πλήρως την αυθεντικότητά του. Επιπρόσθετα, ο Ιερεμίας αναφέρεται αρκετές φορές ονομαστικά στις Χριστιανικές Ελληνικές Γραφές. (Ματθ. 2:17, 18· 16:14· 27:9) Καταδεικνύεται ότι ο Ιησούς είχε μελετήσει το βιβλίο του Ιερεμία από το γεγονός ότι συνδύασε τα λόγια του εδαφίου Ιερεμίας 7:11 μ’ αυτά του εδαφίου Ησαΐας 56:7, όταν καθάρισε το ναό. (Μάρκ. 11:17· Λουκ. 19:46) Και μάλιστα, επειδή ο Ιησούς έδειξε τόλμη και θάρρος, μερικοί νόμισαν ότι ήταν ο Ιερεμίας. (Ματθ. 16:13, 14) Ο Παύλος κάνει μνεία της προφητείας του Ιερεμία για μια νέα διαθήκη (Ιερ. 31:31-34) στα εδάφια Εβραίους 8:8-12 και 10:16, 17. Ο Παύλος παραθέτει το εδάφιο Ιερεμίας 9:24, λέγοντας: ‘Ο καυχώμενος εν Ιεχωβά ας καυχάται’. (1 Κορ. 1:31) Στο εδάφιο Αποκάλυψις 18:21 υπάρχει μια ακόμη πιο δυναμική εφαρμογή του παραδείγματος που έδωσε ο Ιερεμίας (Ιερ. 51:63, 64) όσον αφορά την πτώση της Βαβυλώνας.

4. Πώς υποστηρίζει η αρχαιολογία το υπόμνημα;

⁴ Και αρχαιολογικά ευρήματα υποστηρίζουν το υπόμνημα του βιβλίου του Ιερεμία. Για παράδειγμα, ένα βαβυλωνιακό χρονικό αναφέρει την κατάληψη της Ιερουσαλήμ από τον Ναβουχοδονόσορα, που έγινε το 617 Π.Κ.Χ., όταν αυτός συνέλαβε το βασιλιά (τον Ιωαχείν) και διόρισε κάποιον που διάλεξε ο ίδιος (τον Σεδεκία).—24:1· 29:1, 2· 37:1. *

5. (α) Τι είναι γνωστό για τον ίδιο τον Ιερεμία; (β) Τι μπορεί να λεχθεί για το ύφος με το οποίο γράφει;

⁵ Σε σύγκριση με τους άλλους αρχαίους προφήτες, με εξαίρεση τον Μωυσή, η πιο πλήρης βιογραφία που διαθέτουμε είναι αυτή του Ιερεμία. Ο Ιερεμίας αποκαλύπτει πολλά για τον εαυτό του, τα αισθήματα και τα συναισθήματά του, και όλα αυτά δείχνουν ότι είχε απτόητη τόλμη και θάρρος, και παράλληλα ταπεινοφροσύνη και ευαίσθητη καρδιά. Δεν ήταν μόνο προφήτης, αλλά επίσης ήταν ιερέας, συνέταξε μέρη της Γραφής και υπήρξε ακριβής ιστορικός. Ήταν γιος του ιερέα Χελκία από την Αναθώθ, μια επαρχιακή πόλη ιερέων βόρεια της Ιερουσαλήμ, «εν γη Βενιαμίν». (1:1) Ο Ιερεμίας γράφει με σαφές, άμεσο και ευκολονόητο ύφος. Το βιβλίο περιέχει πάμπολλα παραδείγματα και παραστατικά σχήματα λόγου, και είναι γραμμένο αλλού σε πεζό και αλλού σε ποιητικό λόγο.

ΤΙ ΠΕΡΙΕΧΕΙ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΙΕΡΕΜΙΑ

6. Πώς είναι ταξινομημένη η ύλη της προφητείας;

⁶ Η ύλη είναι ταξινομημένη, όχι χρονολογικά, αλλά κατά  θέματα. Γι’ αυτό, η αφήγηση αλλάζει πολύ συχνά ως προς το χρόνο και τις επικρατούσες συνθήκες. Τελικά, στο 52ο κεφάλαιο περιγράφεται καταλεπτώς η ερήμωση της Ιερουσαλήμ και του Ιούδα. Αυτό δείχνει, όχι μόνο την εκπλήρωση μεγάλου μέρους των προφητειών, αλλά και ποιες συνθήκες επικρατούσαν όταν γράφτηκε το βιβλίο Θρήνοι που ακολουθεί.

7. Πώς έγινε προφήτης ο Ιερεμίας, και ποια διαβεβαίωση του δίνει ο Ιεχωβά;

⁷ Ο Ιεχωβά αναθέτει μια αποστολή στον Ιερεμία (1:1-19). Μήπως ανατίθεται αυτή η αποστολή στον Ιερεμία επειδή ήθελε ο ίδιος να γίνει προφήτης ή επειδή κατάγεται από οικογένεια ιερέων; Ο ίδιος ο Ιεχωβά εξηγεί: «Πριν σε μορφώσω εν τη κοιλία, σε εγνώρισα· και πριν εξέλθης εκ της μήτρας, σε ηγίασα· προφήτην εις τα έθνη σε κατέστησα». Πρόκειται για διορισμό από τον Ιεχωβά. Είναι πρόθυμος ο Ιερεμίας να τον αναλάβει; Με ταπεινοφροσύνη, αυτός προσπαθεί να δικαιολογηθεί: «Είμαι παιδίον». Ο Ιεχωβά τον διαβεβαιώνει: «Ιδού, έθεσα τους λόγους μου εν τω στόματί σου. Ιδέ, σε κατέστησα σήμερον επί τα έθνη και επί τας βασιλείας, δια να εκριζόνης και να κατασκάπτης και να καταστρέφης και να κατεδαφίζης, να ανοικοδομής και να καταφυτεύης». Ο Ιερεμίας δεν πρέπει να φοβάται. ‘Θέλουσι σε πολεμήσει αλλά δεν θέλουσιν υπερισχύσει εναντίον σου· διότι εγώ είμαι μετά σου δια να σε ελευθερόνω, λέγει Ιεχωβά’.—1:5, 6, 9, 10, 19.

8. (α) Σε τι υπήρξε άπιστη η Ιερουσαλήμ; (β) Πώς θα φέρει συμφορά ο Ιεχωβά;

⁸ Ιερουσαλήμ, η άπιστη σύζυγος (2:1–6:30). Ποιο άγγελμα φέρνει ο λόγος του Ιεχωβά στον Ιερεμία; Η Ιερουσαλήμ έχει ξεχάσει την πρώτη της αγάπη. Εγκατέλειψε τον Ιεχωβά, την Πηγή των ζωντανών υδάτων και εκπορνεύθηκε με ξένους θεούς. Από εκλεκτό κόκκινο αμπέλι μεταβλήθηκε σε «παρεφθαρμένον κλήμα αμπέλου ξένης». (2:21) Τα κράσπεδά της έχουν βαφτεί με αίμα από τις ψυχές των φτωχών αθώων ανθρώπων. Ακόμη και ο πόρνος Ισραήλ αποδείχθηκε δικαιότερος από τον Ιούδα. Ο Θεός καλεί αυτούς τους γιους που έχουν αποσκιρτήσει να επιστρέψουν, επειδή εκείνος ‘είναι ο συζυγικός τους κάτοχος’. (3:14, ΜΝΚ) Αλλά αυτοί ενήργησαν σαν άπιστη σύζυγος. Μπορούν να επιστρέψουν αν εκβάλουν τα βδελύγματά τους και αν περιτέμνουν την καρδιά τους. ‘Υψώστε σημάδι προς τη Σιών’, γιατί ο Ιεχωβά θα φέρει ‘συμφορά’ από το βορρά. (4:6, ΜΝΚ) Η μια συντριβή μετά την άλλη! Ο εκτελεστής του Ιεχωβά θα έρθει σαν λιοντάρι που βγαίνει από το δάσος του, σαν καυστικός άνεμος από την έρημο, με άμαξες σαν ανεμοστρόβιλος.

9. (α) Ποιο λόγο έχει να πει ο Ιερεμίας στην πεισματική Ιερουσαλήμ; (β) Σε τι χρησιμεύουν οι κραυγές τους περί ειρήνης;

⁹ Γυρίστε τους δρόμους της Ιερουσαλήμ. Τι βλέπετε; Μόνο παραβάσεις και απιστία! Ο λαός έχει απαρνηθεί τον Ιεχωβά, και ο λόγος Του, στο στόμα του Ιερεμία, πρέπει να γίνει φωτιά που θα τους καταφάει σαν ξύλα. Ακριβώς όπως αυτοί εγκατέλειψαν τον Ιεχωβά για να υπηρετήσουν ξένους θεούς, έτσι κι Αυτός θα τους κάνει να υπηρετήσουν ξένους σε μια ξένη γη. Πείσμονες! Έχουν μάτια, αλλά δεν μπορούν να δουν, έχουν αφτιά, αλλά δεν μπορούν να ακούσουν. Τι φρικτό! Προφήτες και ιερείς «προφητεύουσι ψευδώς και ο λαός μου αγαπά ούτω», λέει ο Ιεχωβά. (5:31) Η συμφορά πλησιάζει από το βορρά, κι όμως «από μικρού αυτών έως μεγάλου αυτών πας τις εδόθη εις την πλεονεξίαν». Λένε: ‘«Υπάρχει ειρήνη! Υπάρχει ειρήνη!» ενώ δεν υπάρχει ειρήνη’. (6:13, 14) Αλλά ξαφνικά θα έρθει ο εξολοθρευτής. Ο Ιεχωβά έχει κάνει τον Ιερεμία «σκοπιάν [δοκιμαστή μετάλλων, ΜΝΚ]» ανάμεσά τους, αλλά δεν υπάρχουν παρά σκουριά και απορριμμένο ασήμι. Είναι ολωσδιόλου κακοί.

10. Γιατί θα έχει η Ιερουσαλήμ την ίδια τύχη με τη Σηλώ και τον Εφραΐμ;

¹⁰ Προειδοποίηση ότι ο ναός δεν αποτελεί προστασία (7:1–10:25). Ο λόγος του Ιεχωβά έρχεται στον Ιερεμία, και αυτός πρέπει να κάνει μια αναγγελία στην πύλη του ναού. Ακούστε τον καθώς φωνάζει σε όσους μπαίνουν στο ναό: ‘Κομπάζετε για το ναό του Ιεχωβά, αλλά τι κάνετε εσείς; Καταδυναστεύετε τα ορφανά και τις χήρες, χύνετε αθώο αίμα, ακολουθείτε άλλους θεούς, κλέβετε, φονεύετε, μοιχεύετε, ορκίζεστε ψευδώς και θυσιάζετε στον Βάαλ! Υποκριτές! Κάνατε τον οίκο του Ιεχωβά «σπήλαιον ληστών». Για θυμηθείτε τι έκανε ο Ιεχωβά στη Σηλώ. Θα κάνει τα ίδια και στο δικό σου οίκο, Ιούδα, και θα σε απορρίψει, ακριβώς όπως απέρριψε και τον Εφραΐμ (Ισραήλ) στο βορρά’.—Ιερ. 7:4-11· 1 Σαμ. 2:12-14· 3:11-14· 4:12-22.

11. Γιατί δεν αξίζει να προσευχηθεί κανείς για τον Ιούδα;

¹¹ Δεν αξίζει να προσευχηθεί κανείς για τον Ιούδα. Ο λαός φτιάχνει μέχρι και ψωμάκια για θυσία στη «βασίλισσαν του ουρανού»! Αληθινά, ‘τούτο είναι το έθνος, το οποίο δεν ακούει τη φωνή του Ιεχωβά του Θεού του ούτε δέχεται διαπαιδαγώγηση· η αλήθεια [η πιστότητα, ΜΝΚ] εξέλιπε’. (Ιερ. 7:18, 28) Ο Ιούδας έχει στήσει βδελύγματα στον οίκο του Ιεχωβά, και έχει κάψει τους γιους του και τις κόρες του στους υψηλούς τόπους του Τοφέθ στην κοιλάδα του Εννόμ. Να! Αυτή θα ονομαστεί «η φάραγξ της σφαγής», και τα πτώματά τους θα γίνουν βορά των πτηνών και των ζώων. (7:32) Θα πάψει να υπάρχει ευφροσύνη και αγαλλίαση στον Ιούδα και στην Ιερουσαλήμ.

12. Αντί για ειρήνη, τι θα πλήξει τον Ιούδα και τους θεούς που υιοθέτησε;

¹² Εκείνοι έλπιζαν ότι θα έρθει ειρήνη και θεραπεία, αλλά να, τρόμος! Το πείσμα τους θα καταλήξει σε διασκορπισμό, εξολόθρευση και θρήνο. ‘Ο Ιεχωβά είναι Θεός ζων και βασιλεύς αιώνιος’. Όσο για τους θεούς που δεν έφτιαξαν τον ουρανό και τη γη, αυτοί δεν έχουν πνεύμα μέσα τους. Αυτοί είναι ματαιότητα και ‘έργο πλάνης’, και θα αφανιστούν. (10:10-15) Ο Ιεχωβά θα εκσφενδονίσει τους κατοίκους της γης. Ακούστε! Δυνατός θόρυβος ακούγεται από τη γη του βορρά με σκοπό να ερημωθούν οι πόλεις του Ιούδα. Ο προφήτης αναγνωρίζει ότι ‘δεν ανήκει στον άνθρωπο το να κατευθύνει την πορεία του’, και προσεύχεται να λάβει διόρθωση για να μην εκμηδενιστεί.—10:23.

13. Γιατί απαγορεύεται στον Ιερεμία να προσευχηθεί για τον Ιούδα, και πώς ενδυναμώνει ο Ιεχωβά τον Ιερεμία την ώρα του κινδύνου;

¹³ Καταραμένοι οι παραβάτες της διαθήκης (11:1-12: 17). Ο Ιούδας παρήκουσε τα λόγια της διαθήκης που είχε συνάψει με τον Ιεχωβά. Είναι περιττό να ζητήσει ο λαός βοήθεια. Ο Ιερεμίας δεν πρέπει να προσευχηθεί για τον Ιούδα, επειδή ο Ιεχωβά έκανε να ‘εξαφθεί πυρ’ πάνω σ’ αυτή την κάποτε αειθαλή ελιά. (11:16) Επειδή οι συμπολίτες του Ιερεμία στην Αναθώθ συνωμοτούν να τον εξοντώσουν, ο προφήτης στρέφεται στον Ιεχωβά για δύναμη και βοήθεια. Ο Ιεχωβά υπόσχεται εκδίκηση κατά της Ανανώθ. Ο Ιερεμίας ρωτάει: «Δια τι η οδός των ασεβών ευοδούται;» Ο Ιεχωβά τον βεβαιώνει: ‘Θα αποσπάσω εντελώς και θα εξολοθρεύσω το ανυπάκουο έθνος’.—12:1, 17.

14. (α)Με ποια παραδείγματα κάνει γνωστό ο Ιεχωβά ότι η Ιερουσαλήμ είναι αδιόρθωτη και ότι η κρίση κατά αυτής είναι αμετάκλητη; (β) Τι φέρνει στον Ιερεμία η βρώση των λόγων του Ιεχωβά;

¹⁴ Η Ιερουσαλήμ είναι αδιόρθωτη και καταδικασμένη (13:1–15:21). Ο Ιερεμίας διηγείται πώς τον διέταξε ο Ιεχωβά να φορέσει μια λινή ζώνη στους γοφούς του και, κατόπιν, να την κρύψει μέσα σ’ ένα βράχο κοντά στον Ευφράτη. Όταν ο Ιερεμίας πήγε να σκάψει για να τη βγάλει, ήταν φθαρμένη. «Δεν ήτο χρήσιμος εις ουδέν». Μ’ αυτό το παράδειγμα ο Ιεχωβά έδειξε ότι είναι αποφασισμένος να φθείρει «την υπερηφανίαν του Ιούδα και την μεγάλην υπερηφανίαν της Ιερουσαλήμ». (13:7, 9) Θα τους συντρίψει όλους μαζί, την ώρα που είναι μεθυσμένοι, σαν μεγάλες στάμνες γεμάτες κρασί. «Δύναται ο Αιθίοψ να αλλάξη το δέρμα αυτού ή η πάρδαλις τα ποικίλματα αυτής;» (13:23) Έτσι και η Ιερουσαλήμ είναι αδιόρθωτη. Ο Ιερεμίας δεν πρέπει να προσευχηθεί γι’ αυτούς τους ανθρώπους. Ακόμη κι αν έρχονταν ενώπιον του Ιεχωβά ο Μωυσής και ο Σαμουήλ για να μεσολαβήσουν υπέρ αυτών, εκείνος δεν θα τους άκουγε, επειδή έχει αποφασίσει να αφιερώσει την Ιερουσαλήμ στην καταστροφή. Ο Ιεχωβά ενισχύει τον Ιερεμία εναντίον εκείνων που τον ονειδίζουν. Ο Ιερεμίας βρίσκει και τρώει τους λόγους του Ιεχωβά, και αυτό φέρνει ‘χαρά και αγαλλίαση καρδιάς’. (15:16) Είναι καιρός, όχι για επιπόλαια αστεία, αλλά για εμπιστοσύνη στον Ιεχωβά, ο οποίος έχει υποσχεθεί να κάνει τον Ιερεμία οχυρωμένο χάλκινο τείχος εναντίον του λαού.

15. (α)Πόσο σοβαροί είναι οι καιροί, και με ποια διαταγή δίνει έμφαση σ’ αυτό ο Ιεχωβά; (β) Πώς θα γνωρίσει ο λαός το όνομα του Ιεχωβά, και γιατί δεν παραπλανά τον Ιεχωβά η αμαρτία του λαού;

¹⁵ Ο Ιεχωβά θα στείλει ψαράδες και κυνηγούς (16:1–17:27). Ενόψει της επικείμενης ερήμωσης, ο Ιεχωβά διατάζει τον Ιερεμία: «Μη λάβης εις σεαυτόν γυναίκα μηδέ να γείνωσιν εις σε υιοί μηδέ θυγατέρες εν τω τόπω τούτω». (16:2) Τώρα δεν είναι καιρός ούτε για να πενθεί ούτε για να παρακάθεται σε συμπόσια με το λαό, γιατί ο Ιεχωβά πρόκειται να τους πετάξει έξω από τη γη εκείνη. Έπειτα, ο Ιεχωβά υπόσχεται, επίσης, να στείλει ‘ψαράδες να τους ψαρέψουν και κυνηγούς να τους κυνηγήσουν’, και όταν τα επιτελέσει όλα αυτά ‘θα αναγκαστούν να γνωρίσουν ότι το όνομά του είναι Ιεχωβά’. (16:16, 21, ΜΝΚ) Η αμαρτία του Ιούδα έχει χαραχτεί στην καρδιά του λαού με σιδερένια γραφίδα, ναι, με αδαμάντινη ακίδα. «Η καρδία είναι απατηλή υπέρ πάντα και σφόδρα διεφθαρμένη», αλλά ο Ιεχωβά μπορεί να ερευνήσει την καρδιά. Κανείς δεν μπορεί να τον παραπλανήσει. Εκείνοι που αποστατούν ‘έχουν εγκαταλείψει τον Ιεχωβά, την πηγή των ζωντανών υδάτων’. (17:9, 13) Αν ο Ιούδας δεν αγιάσει τη μέρα του Σαββάτου, ο Ιεχωβά θα καταφάει με φωτιά τις πύλες του και τους πύργους του.

16. Τι δείχνει ο Ιεχωβά χρησιμοποιώντας το παράδειγμα με τον κεραμέα και τα πήλινα αγγεία του;

¹⁶ Ο κεραμέας και ο πηλός (18:1–19:15). Ο Ιεχωβά διατάζει τον Ιερεμία να πάει στο σπίτι του κεραμέα. Εκεί παρατηρεί πώς ο κεραμέας παίρνει ένα χαλασμένο πήλινο αγγείο και φτιάχνει ένα άλλο αγγείο, όπως του αρέσει. Ο Ιεχωβά, κατόπιν, διακηρύττει ότι αυτός ο ίδιος είναι ο Κεραμέας για τον οίκο Ισραήλ και έχει τη δύναμη να κατεδαφίζει και να οικοδομεί. Έπειτα, λέει στον Ιερεμία να πάρει ένα λαγήνι από τον κεραμέα και να το πάει στην κοιλάδα του Εννόμ, και εκεί να ανακηρύξει ότι θα έρθει συμφορά από τον Ιεχωβά, επειδή ο λαός έχει γεμίσει τον τόπο αθώο αίμα, αφού καίνε τους γιους τους στη φωτιά, ως ολοκαύτωμα για τον Βάαλ. Ο Ιερεμίας πρέπει, κατόπιν, να σπάσει το λαγήνι, συμβολίζοντας έτσι με ποιον τρόπο θα συντρίψει ο Ιεχωβά την Ιερουσαλήμ και το λαό του Ιούδα.

17. Ποια σκληρή εμπειρία έχει ο Ιερεμίας, αλλά μήπως τον κάνει αυτή να σωπάσει;

¹⁷ Δεν εγκαταλείπει τον αγώνα, παρά το διωγμό (20:1-18). Ο Πασχώρ, επιστάτης στο ναό, εξαγριωμένος από το θαρραλέο κήρυγμα του Ιερεμία, βάζει τον Ιερεμία ‘στο δεσμωτήριο [σε ξύλινα ποδόδεσμα, ΜΝΚ]’ επί μια νύχτα. Όταν τον βγάζουν από εκεί, ο Ιερεμίας προλέγει ότι ο Πασχώρ θα πάει αιχμάλωτος στη Βαβυλώνα και θα πεθάνει εκεί. Ο Ιερεμίας θλίβεται που τον εμπαίζουν και τον ονειδίζουν και σκέφτεται να εγκαταλείψει τον αγώνα. Όμως, δεν μπορεί να μείνει σιωπηλός. Ο λόγος του Ιεχωβά γίνεται ‘στην καρδιά του σαν φωτιά που καίει κλεισμένη στα οστά του’, κι έτσι αναγκάζεται να μιλήσει. Αν και καταριέται τη μέρα που γεννήθηκε, φωνάζει: ‘Ψάλλετε εις τον Ιεχωβά, αινείτε τον Ιεχωβά· διότι ηλευθέρωσε την ψυχήν του πτωχού εκ χειρός πονηρευομένων’.—20:9, 13.

18. Για ποιο πράγμα ειδοποιεί ο Ιερεμίας τον Σεδεκία;

¹⁸ Η αγανάκτηση του Ιεχωβά για τους κυβερνήτες (21:1–22:30). Απαντώντας σε μια ερώτηση του Σεδεκία, ο Ιερεμίας τον ειδοποιεί ότι ο Ιεχωβά είναι οργισμένος με την πόλη: Ο βασιλιάς της Βαβυλώνας θα την πολιορκήσει και η πόλη θα καταστραφεί από λοιμό, μάχαιρα, πείνα και φωτιά. Ο Σαλλούμ (Ιωάχαζ) θα πεθάνει στην εξορία, ο Ιωακείμ θα έχει «ταφήν όνου» και ο γιος του, ο Χονίας (Ιωαχείν), θα αποβληθεί από τον Ιούδα και θα πεθάνει στη Βαβυλώνα.

19. Τι προφητεύει ο Ιερεμίας αναφορικά μ’ ‘ένα δίκαιο βλαστό’, και τι δείχνει το παράδειγμα με τα 2 καλάθια σύκα;

¹⁹ Ελπίδα σ’ ‘ένα δίκαιο βλαστό’ (23:1–24:10). Ο Ιεχωβά υπόσχεται ότι οι ψευδοποιμένες θα αντικατασταθούν από πραγματικούς ποιμένες και ότι θα βγει ‘ένας  δίκαιος βλαστός’ από το γένος του Δαβίδ, ένας βασιλιάς που ‘θέλει βασιλεύσει και ευημερήσει και εκτελέσει κρίσιν και δικαιοσύνην στη γη’. Ποιο θα είναι το όνομά του; ‘Θέλει ονομασθή, Ο Ιεχωβά η δικαιοσύνη ημών’. Αυτός θα συνάξει το διασκορπισμένο υπόλοιπο. (23:5, 6) Αν οι προφήτες είχαν παραμείνει με την ομάδα αυτών που έχουν στενή σχέση με τον Ιεχωβά, θα είχαν κάνει το λαό να ακούσει και να μεταστραφεί από τον κακό δρόμο που είχε πάρει. Αλλά αντί να κάνουν αυτό, λέει ο Ιεχωβά, «πλανώσι τον λαόν μου με τα ψεύδη αυτών». (23:22, ΜΝΚ· 23:32) «Ιδού, δύο κάλαθοι σύκων». Ο Ιερεμίας χρησιμοποιεί τα καλά και τα κακά σύκα ως παράδειγμα, για να δείξει ότι ένα πιστό υπόλοιπο θα επιστρέψει στη γη του, έχοντας την εύνοια του Θεού, και ότι η άλλη τάξη θα έχει ολέθρια κατάληξη.—24:1, 5, 8-10.

20. Πώς χρησιμοποιεί ο Ιεχωβά τη Βαβυλώνα ως δούλο του, αλλά ποια θα είναι η τύχη της στη συνέχεια;

²⁰ Η διένεξη του Ιεχωβά με τα έθνη (25:1-38). Το κεφάλαιο αυτό είναι μια περίληψη των κρίσεων που καταγράφονται με περισσότερες λεπτομέρειες στο 45ο-49ο κεφάλαιο. Με 3 παράλληλες προφητείες, ο Ιεχωβά αναγγέλλει τώρα ότι όλα τα έθνη της γης θα τα πλήξει συμφορά. Πρώτα-πρώτα, κατονομάζεται ο Ναβουχοδονόσορ ως ο δούλος που χρησιμοποιεί ο Ιεχωβά για να ερημώσει τον Ιούδα και τα γύρω έθνη, «και τα έθνη ταύτα θέλουσι δουλεύσει τον βασιλέα της Βαβυλώνος εβδομήκοντα έτη». Κατόπιν, θα έρθει η σειρά της Βαβυλώνας, και αυτή θα ‘ερημωθεί αιώνια’.—25:1-14.

21. Ποιοι πρέπει να πιουν από το ποτήρι του θυμού του Ιεχωβά; Ποιο θα είναι το αποτέλεσμα;

²¹ Η 2η προφητεία είναι το όραμα σχετικά με το ποτήρι του κρασιού του θυμού του Ιεχωβά. Ο Ιερεμίας πρέπει να δώσει αυτό το ποτήρι στα έθνη, και αυτά «θέλουσι πίει και θέλουσι ταραχθή και παραφρονήσει», εξαιτίας της καταστροφής από τον Ιεχωβά που επέρχεται σ’ αυτά. Πρώτα στην Ιερουσαλήμ και στον Ιούδα! Μετά στην Αίγυπτο, κατόπιν στη Φιλιστία, από τον Εδώμ στην Τύρο, σε κοντινές και μακρινές χώρες και σε όλα τα άλλα «βασίλεια της οικουμένης, τα επί προσώπου της γης· και ο βασιλεύς της Σησάχ θέλει πίει μετ’ αυτούς». ‘Θα πιουν και θα εξεμέσουν και θα πέσουν’. Δεν θα γλιτώσει κανένας.—25:15-29.

22. Με ποια μεγάλη συμφορά θα εκδηλωθεί η φλογερή οργή του Ιεχωβά;

²² Στην 3η προφητεία ο Ιερεμίας φτάνει σε μεγαλοπρεπή ποιητικά ύψη. ‘Ο Ιεχωβά θέλει βρυχήσει εξ ύψους κατά πάντων των κατοίκων της γης’. Θόρυβος, κακό, ανεμοστρόβιλος! ‘Και εν εκείνη τη ημέρα θέλουσι κοίτεσθαι τεθανατωμένοι παρά Ιεχωβά απ’ άκρου της γης έως άκρου της γης’. Ούτε θρήνοι ούτε κηδείες. Αυτοί θα είναι σαν κοπριά στη γη. Οι ψευδοποιμένες θα σφαγούν μαζί μ’ αυτούς που ήταν έγκριτοι στο ποίμνιό τους. Δεν θα ξεφύγουν. Ακούστε πώς ολολύζουν! Ο Ιεχωβά ο ίδιος «ηφάνισε την βοσκήν αυτών . . . εξ αιτίας της φλογεράς οργής» του.—25:30-38.

23. (α)Ποια συνωμοσία καταστρώνεται κατά του Ιερεμία, πώς υπερασπίζεται εκείνος τον εαυτό του, και ποια προηγούμενα αναφέρονται με σκοπό να αθωωθεί; (β) Με ποια ενέργεια παριστάνει ο Ιερεμίας την επικείμενη δουλεία στη Βαβυλώνα, και ποια προφητεία σχετικά με τον Ανανία επαληθεύεται;

²³ Ο Ιερεμίας δικαιώνεται (26:1–28:17). Οι κυβερνήτες και ο λαός συνωμοτούν να σκοτώσουν τον Ιερεμία. Ο Ιερεμίας υπερασπίζεται τον εαυτό του. Ό,τι έχει πει είναι λόγος του Ιεχωβά. Αν τον θανατώσουν, θα θανατώσουν έναν αθώο. Βγαίνει η ετυμηγορία: αθώος. Οι πρεσβύτεροι, καθώς εξετάζουν την υπόθεση του Ιερεμία, αναφέρουν τι έχει γίνει προηγουμένως στις περιπτώσεις των προφητών Μιχαία και Ουρία. Έπειτα, ο Ιεχωβά διατάζει τον Ιερεμία να φτιάξει δεσμά και ζυγούς, να τα βάλει πάνω στον τράχηλό του και μετά να τα στείλει στα γύρω έθνη ως σύμβολα του ότι πρέπει να υπηρετήσουν το βασιλιά της Βαβυλώνας επί 3 γενεές κυβερνητών. Ο Ανανίας, ένας από τους ψευδοπροφήτες, εναντιώνεται στον Ιερεμία. Διακηρύττει ότι ο ζυγός της Βαβυλώνας θα σπάσει μέσα σε 2 έτη, και αυτό το δείχνει παραστατικά σπάζοντας τον ξύλινο ζυγό. Ο Ιεχωβά κάνει πιο παραστατική την προφητεία του βάζοντας τον Ιερεμία να φτιάξει σιδερένιους ζυγούς, και προλέγει ότι ο Ανανίας θα πρέπει να πεθάνει εκείνο το έτος. Ο Ανανίας πεθαίνει.

24. (α)Ποιο μήνυμα στέλνει ο Ιερεμίας στους εξόριστους στη Βαβυλώνα; (β) Με ποιους θα συνάψει ο Ιεχωβά μια νέα διαθήκη, και πώς θα αποδειχθεί ότι αυτή είναι πιο μεγαλειώδης από την προηγούμενη διαθήκη;

²⁴ Παρηγοριά για τους εξορίστους στη Βαβυλώνα (29:1–31:40). Ο Ιερεμίας γράφει σ’ αυτούς που είχαν πάει εξόριστοι στη Βαβυλώνα μαζί με τον Ιεχονία (Ιωαχείν): Εγκατασταθείτε εκεί, γιατί, πριν σας φέρει πίσω ο Ιεχωβά, θα περάσει περίοδος 70 ετών εξορίας. Ο Ιεχωβά διατάζει τον Ιερεμία να γράψει για την επιστροφή τους σε βιβλίο: Ο Ιεχωβά θα συντρίψει το ζυγό τους, και αυτοί ‘θέλουσι δουλεύει Ιεχωβά τον Θεόν αυτών και Δαβίδ τον βασιλέα αυτών, τον οποίον [εγώ ο Ιεχωβά] θέλω αναστήσει εις αυτούς’. (30:9) Η Ραχήλ πρέπει να πάψει να κλαίει, γιατί οι γιοι της «θέλουσιν επιστρέψει εκ της γης του εχθρού». (31:16) Και τώρα, μια καθησυχαστική διακήρυξη από τον Ιεχωβά! Αυτός θα συνάψει με τους οίκους Ιούδα και Ισραήλ μια νέα διαθήκη. Αυτή θα είναι πολύ πιο μεγαλειώδης από τη διαθήκη που έχουν παραβεί! Ο Ιεχωβά θα γράψει το νόμο του βαθιά μέσα τους, στην καρδιά τους. «Και θέλω είσθαι Θεός αυτών και αυτοί θέλουσιν είσθαι λαός μου». Από τον μικρότερο μέχρι και τον μεγαλύτερο, όλοι θα γνωρίζουν τον Ιεχωβά και αυτός θα συγχωρήσει την ανομία τους. (31:31-34) Η πόλη τους θα ανοικοδομηθεί ως κάτι άγιο για τον Ιεχωβά.

25. Πώς δίνεται έμφαση στο ότι είναι βέβαιη η αποκατάσταση του Ισραήλ, και ποια νέα φέρνει ο λόγος του Ιεχωβά;

²⁵ Η διαθήκη που έχει συνάψει ο Ιεχωβά με τον Δαβίδ είναι βέβαιη (32:1–34:22). Όταν ο Ναβουχοδονόσορ πολιορκεί για τελευταία φορά την Ιερουσαλήμ, ο Ιερεμίας είναι υπό περιορισμό. Ωστόσο, ως σημείο ότι είναι βέβαιο πως ο Ιεχωβά θα αποκαταστήσει τον Ισραήλ, ο Ιερεμίας αγοράζει ένα χωράφι στην Αναθώθ και φυλάει τα  συμφωνητικά μέσα σ’ ένα πήλινο αγγείο. Τώρα ο λόγος του Ιεχωβά φέρνει καλά νέα: Ο Ιούδας και η Ιερουσαλήμ θα ευφρανθούν ξανά και ο Ιεχωβά θα εκπληρώσει τη διαθήκη που έχει συνάψει με τον Δαβίδ. Αλλά σ’ εσένα Σεδεκία, δίνεται η προειδοποίηση ότι ο βασιλιάς της Βαβυλώνας θα βάλει φωτιά και θα κάψει αυτή την πόλη, και ότι εσύ ο ίδιος θα πας αιχμάλωτος στη Βαβυλώνα. Αλίμονο στους ιδιοκτήτες δούλων που δέχτηκαν να ελευθερώσουν τους δούλους τους, αλλά παραβίασαν τη διαθήκη την οποία σύναψαν!

26. Ποια υπόσχεση δίνει ο Ιεχωβά στους Ρηχαβίτες, και γιατί;

²⁶ Η υπόσχεση του Ιεχωβά προς τον Ρηχάβ (35:1-19). Στις μέρες του Βασιλιά Ιωακείμ, ο Ιεχωβά στέλνει τον Ιερεμία στους Ρηχαβίτες. Αυτοί κατέφυγαν στην Ιερουσαλήμ μόλις πλησίασαν για πρώτη φορά οι Βαβυλώνιοι. Ο Ιερεμίας τούς δίνει να πιουν κρασί. Αυτοί δεν το πίνουν, λόγω της εντολής που τους έχει δώσει ο προπάτοράς τους Ιωναδάβ πριν από 250 και πλέον έτη. Ασφαλώς, αυτό έρχεται σε χτυπητή αντίθεση με την άπιστη πορεία του Ιούδα! Ο Ιεχωβά τούς υπόσχεται το εξής: «Δεν θέλει λείψει άνθρωπος από του Ιωναδάβ υιού του Ρηχάβ παριστάμενος ενώπιόν μου εις τον αιώνα».—35:19.

27. Τι καθιστά αναγκαίο να ξαναγραφούν οι προφητείες του Ιερεμία;

²⁷ Ο Ιερεμίας ξαναγράφει το βιβλίο (36:1-32). Ο Ιεχωβά προστάζει τον Ιερεμία να καταγράψει όλα τα λόγια των προφητειών που έχει πει μέχρι στιγμής. Ο Ιερεμίας τα υπαγορεύει στον Βαρούχ, ο οποίος, κατόπιν, τα διαβάζει μεγαλόφωνα στον οίκο του Ιεχωβά μια μέρα που γίνεται νηστεία. Ο Βασιλιάς Ιωακείμ στέλνει κάποιους να του φέρουν τον τόμο και, μόλις ακούει ένα μέρος, τον σκίζει γεμάτος θυμό και τον πετάει στη φωτιά. Διατάζει να συλληφθεί ο Ιερεμίας και ο Βαρούχ, αλλά ο Ιεχωβά τούς κρύβει και λέει στον Ιερεμία να ξαναγράψει τον τόμο.

28. (α)Τι προφητείες επιμένει να λέει ο Ιερεμίας; (β) Πώς ο τρόπος ενέργειας του Αβδέ-μέλεχ έρχεται σε αντίθεση μ’ αυτόν των αρχόντων;

²⁸ Οι τελευταίες μέρες της Ιερουσαλήμ (37:1–39:18). Το υπόμνημα επανέρχεται στη βασιλεία του Σεδεκία. Ο βασιλιάς ζητάει από τον Ιερεμία να προσευχηθεί στον Ιεχωβά υπέρ του Ιούδα. Ο προφήτης αρνείται να το κάνει αυτό, λέγοντας ότι η καταδίκη της Ιερουσαλήμ είναι βέβαιη. Ο Ιερεμίας επιχειρεί να πάει στην Αναθώθ, αλλά τον συλλαμβάνουν ως λιποτάκτη, τον χτυπούν και τον κλείνουν στη φυλακή πολλές μέρες. Ο Σεδεκίας τότε στέλνει κάποιους να του τον φέρουν. Υπάρχει λόγος από τον Ιεχωβά; Και βέβαια υπάρχει! «Εις την χείρα του βασιλέως της Βαβυλώνος θέλεις παραδοθή»! (37:17) Οι άρχοντες θυμώνουν που ο Ιερεμίας επιμένει να λέει καταδικαστικές προφητείες και τον ρίχνουν σε μια δεξαμενή γεμάτη βόρβορο. Ο Αβδέ-μέλεχ ο Αιθίοπας, ευνούχος στον οίκο του βασιλιά, με καλοσύνη μεσολαβεί υπέρ αυτού, κι έτσι ο Ιερεμίας σώζεται από αργό θάνατο, αλλά παραμένει υπό κράτηση στην «αυλή της φυλακής [Αυλή της Φρουράς, ΜΝΚ]». Ο Σεδεκίας καλεί ξανά τον Ιερεμία ενώπιόν του, αλλά το μόνο που ακούει είναι το εξής: ‘Να παραδοθείς στο βασιλιά της Βαβυλώνας, αλλιώς θα αντιμετωπίσεις την αιχμαλωσία και την καταστροφή της Ιερουσαλήμ!’—38:17, 18.

29. Ποια συμφορά πλήττει τώρα την Ιερουσαλήμ, αλλά τι γίνεται με τον Ιερεμία και τον Αβδέ-μέλεχ;

²⁹ Η πολιορκία της Ιερουσαλήμ κρατάει 18 μήνες και μετά κυριεύεται η πόλη, το 11ο έτος του Σεδεκία. Ο βασιλιάς τρέπεται σε φυγή μαζί με το στρατό του, αλλά οι Βαβυλώνιοι τον προλαβαίνουν. Θανατώνουν τους γιους του και τους ευγενείς μπροστά στα μάτια του, και τον ίδιο τον τυφλώνουν και τον πηγαίνουν δέσμιο στη Βαβυλώνα. Βάζουν φωτιά στην πόλη και την κάνουν ερείπια, και όλους, εκτός από λίγους φτωχούς, τους πηγαίνουν εξορία στη Βαβυλώνα. Με διαταγή του Ναβουχοδονόσορα, ελευθερώνουν τον Ιερεμία από την αυλή. Εκείνος, πριν αφεθεί ελεύθερος, λέει στον Αβδέ-μέλεχ ότι ο Ιεχωβά υπόσχεται να τον σώσει, ‘επειδή εμπιστεύτηκε στον Ιεχωβά’.—39:18, ΜΝΚ.

30. Πώς ο λαός που έχει απομείνει δεν δίνει προσοχή στη συμβουλή του Ιερεμία, και ποια καταδικαστική κρίση γνωστοποιεί ο Ιερεμίας ενώ βρίσκεται στην Αίγυπτο;

³⁰ Τα τελικά γεγονότα στη Μισπά και στην Αίγυπτο (40:1–44:30). Ο Ιερεμίας παραμένει στη Μισπά με τον Γεδαλία, τον οποίον οι Βαβυλώνιοι διορίζουν κυβερνήτη στο λαό που έχει απομείνει. Ύστερα από 2 μήνες ο Γεδαλίας δολοφονείται. Ο λαός ζητάει τη συμβουλή του Ιερεμία, και αυτός τους μεταφέρει τον εξής λόγο του Θεού: ‘Ο Ιεχωβά δεν θα σας εκριζώσει από τη γη αυτή. Μη φοβάστε το βασιλιά της Βαβυλώνας. Αν όμως πάτε στην Αίγυπτο, θα πεθάνετε!’ Εκείνοι πηγαίνουν στην Αίγυπτο, παίρνοντας μαζί τους τον Ιερεμία και τον Βαρούχ. Στην Τάφνης της Αιγύπτου, ο Ιερεμίας γνωστοποιεί την καταδικαστική κρίση του Ιεχωβά: Ο βασιλιάς της Βαβυλώνας θα στήσει το θρόνο του στην Αίγυπτο. Είναι μάταιο να λατρεύσει ο Ισραήλ τους θεούς της Αιγύπτου και να ξαναρχίσει να κάνει θυσίες στη «βασίλισσαν του ουρανού». Ξέχασαν πώς ερήμωσε ο Ιεχωβά την Ιερουσαλήμ λόγω της ειδωλολατρίας της; Ο Ιεχωβά θα επιφέρει συμφορά σ’ αυτούς στη γη της Αιγύπτου, και δεν θα επιστρέψουν στον Ιούδα. Ως σημείο, ο Ιεχωβά παραδίδει τον ίδιο «τον Φαραώ-ουαφρή» στα χέρια των εχθρών του.

31. Ποια διαβεβαίωση δίνεται στον Βαρούχ;

³¹ Η περίπτωση του Βαρούχ (45:1-5). Ο Βαρούχ θλίβεται που ακούει τον Ιερεμία να λέει επανειλημμένα καταδικαστικές προφητείες. Του λέγεται να σκέφτεται πρώτα το έργο οικοδόμησης και κατεδάφισης που κάνει ο Ιεχωβά, αντί ‘να ζητάει μεγάλα πράγματα’ για τον εαυτό του. (45:5) Αυτός θα διασωθεί απ’ όλη τη συμφορά.

32. Εναντίον ποιων θα επέλθει ‘η μάχαιρα του Ιεχωβά’;

 ³² Η μάχαιρα του Ιεχωβά εναντίον των εθνών (46:1–49:39). Ο Ιερεμίας μιλάει για τις νίκες της Βαβυλώνας επί της Αιγύπτου στη Χαρκεμίς και αλλού. Μολονότι τα έθνη θα εξολοθρευτούν, ο Ιακώβ θα παραμείνει, αλλά δεν θα μείνει ατιμώρητος. ‘Η μάχαιρα του Ιεχωβά’ θα επέλθει εναντίον των Φιλισταίων, εναντίον του υπερήφανου Μωάβ και του κομπαστή Αμμών, εναντίον του Εδώμ και της Δαμασκού, της Κηδάρ και της Ασώρ. (47:6) Το τόξο της Ελάμ θα σπάσει.

33. (α)Τι θα συμβεί στο χρυσό ποτήρι, τη Βαβυλώνα; (β) Γι’ αυτό, πώς πρέπει να ενεργήσει ο λαός του Θεού;

³³ Η μάχαιρα του Ιεχωβά εναντίον της Βαβυλώνας (50:1–51:64). Ο Ιεχωβά λέει σχετικά με τη Βαβυλώνα: Πέστε το στα έθνη. Μην κρύψετε τίποτα. Η Βαβυλώνα έχει κυριευθεί και οι θεοί της έχουν ντροπιαστεί. Φύγετε απ’ αυτήν. Αυτή η σφύρα που κατασύντριψε τα έθνη όλης της γης έχει συντριφτεί κι αυτή. «Ω επηρμένη», εσύ που καταδυνάστευσες τον αιχμάλωτο Ισραήλ και Ιούδα, μάθε ότι ο Ιεχωβά των δυνάμεων είναι «ο Λυτρωτής» τους. Η Βαβυλώνα θα γίνει κατοικία ολολύζοντων ζώων. «Καθώς κατέστρεψεν ο Θεός τα Σόδομα και τα Γόμορρα . . . , ούτως άνθρωπος δεν θέλει κατοικήσει εκεί». (50:31, 40) Η Βαβυλώνα ήταν χρυσό ποτήρι στο χέρι του Ιεχωβά για να κάνει τα έθνη να μεθύσουν, αλλά ξαφνικά έπεσε, κι έτσι συντρίφθηκε και η ίδια. Ολολύξτε γι’ αυτήν, λαοί. Ο Ιεχωβά έχει εγείρει το πνεύμα των βασιλιάδων των Μήδων για να την εξολοθρεύσουν. Οι ισχυροί άντρες της Βαβυλώνας έπαψαν να πολεμούν. Έγιναν σαν γυναίκες. Η κόρη της Βαβυλώνας θα καταπατηθεί όπως το αλώνι. ‘Θα κοιμηθούν ύπνο αιώνιο, από τον οποίο δεν θα ξυπνήσουν’. Η θάλασσα ανέβηκε και σκέπασε τη Βαβυλώνα με πλήθος κύματα. ‘Λαέ μου, εξέλθετε εκ μέσου αυτής και σώσατε έκαστος την ψυχήν αυτού από της οργής του θυμού του Ιεχωβά’. (51:39, 45) Ακούστε την κραυγή, τη μεγάλη συντριβή της Βαβυλώνας! Τα πολεμικά όπλα της Βαβυλώνας θα πρέπει να γίνουν κομμάτια, γιατί ο Ιεχωβά είναι Θεός ανταπόδοσης. Εξάπαντος θα ανταποδώσει.

34. Ποια πράξη δείχνει παραστατικά την πτώση της Βαβυλώνας;

³⁴ Ο Ιερεμίας διατάζει τον Σεραΐα: ‘Πήγαινε στη Βαβυλώνα και διάβασε μεγαλόφωνα αυτά τα λόγια της προφητείας κατά της Βαβυλώνας. Κατόπιν, δέσε μια πέτρα στο βιβλίο και ρίξε το μέσα στον Ευφράτη. «Και θα πεις: ‘Έτσι θα βυθιστεί η Βαβυλώνα, και δεν θα σηκωθεί εξαιτίας των κακών που επιφέρω εγώ πάνω της’»’.—51:61-64.

35. Ποια αφήγηση ακολουθεί τώρα;

³⁵ Αφήγηση της πτώσης της Ιερουσαλήμ (52:1-34). Αυτή η αφήγηση είναι σχεδόν πανομοιότυπη μ’ εκείνη που καλύφθηκε πιο πριν στα εδάφια 2 Βασιλέων 24:18-20· 25:1-21, 27-30.

ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΩΦΕΛΙΜΟ

36. (α)Ποιο παράδειγμα θαρραλέου ζήλου μάς δίνει ο Ιερεμίας; (β) Από ποιες απόψεις είναι επίσης έξοχα παραδείγματα για εμάς ο Βαρούχ, οι Ρηχαβίτες και ο Αβδέ-μέλεχ;

³⁶ Αυτή η θεόπνευστη προφητεία είναι άκρως εποικοδομητική και ωφέλιμη. Πάρτε το θαρραλέο παράδειγμα του ίδιου του προφήτη. Αυτός διακήρυξε άφοβα ένα αντιδημοφιλές άγγελμα σ’ έναν ασεβή λαό. Απέρριψε περιφρονητικά τη συντροφιά των πονηρών. Αντιλήφθηκε τον επείγοντα χαρακτήρα του αγγέλματος του Ιεχωβά, δόθηκε ολόκαρδα στο έργο του Ιεχωβά και ουδέποτε το εγκατέλειψε. Διαπίστωσε ότι ο λόγος του Θεού ήταν σαν φωτιά στα οστά του, ήταν η αγαλλίαση και η ευφροσύνη της καρδιάς του. (Ιερ. 15:16-20· 20:8-13) Είθε να είμαστε κι εμείς πάντοτε τόσο ζηλωτές για το λόγο του Ιεχωβά! Είθε να υποστηρίζουμε κι εμείς όσια τους δούλους του Θεού, όπως υποστήριζε ο Βαρούχ τον Ιερεμία. Επίσης, η ειλικρινής υπακοή των Ρηχαβιτών είναι ένα έξοχο παράδειγμα για εμάς, το ίδιο και το καλοσυνάτο ενδιαφέρον του Αβδέ-μέλεχ για τον προφήτη που διωκόταν.—36:8-19, 32· 35:1-19· 38:7-13· 39:15-18.

37. Πώς ενισχύεται η πίστη στη δύναμη που έχει ο Ιεχωβά να προφητεύει από την εξέταση του βιβλίου του Ιερεμία;

³⁷ Ο λόγος του Ιεχωβά που ήρθε στον Ιερεμία εκπληρώθηκε με καταπληκτική ακρίβεια. Αυτό ενισχύει ασφαλώς την πίστη στη δύναμη που έχει ο Ιεχωβά να προφητεύει. Πάρτε για παράδειγμα τις εκπληρώσεις των προφητειών που έζησε ο ίδιος ο Ιερεμίας, όπως λόγου χάρη την αιχμαλωσία του Σεδεκία και την καταστροφή της Ιερουσαλήμ (21:3-10· 39:6-9), την εκθρόνιση και το θάνατο στην αιχμαλωσία του Βασιλιά Σαλλούμ (Ιωάχαζ) (Ιερ. 22:11, 12· 2 Βασ. 23:30-34· 2 Χρον. 36:1-4), τη μεταφορά του Βασιλιά Χονία (Ιωαχείν) ως αιχμαλώτου στη Βαβυλώνα (Ιερ. 22:24-27· 2 Βασ. 24:15, 16) και το θάνατο μέσα σ’ ένα έτος του ψευδοπροφήτη Ανανία (Ιερ. 28:16, 17). Όλες αυτές και άλλες προφητείες εκπληρώθηκαν ακριβώς όπως είχε προείπει ο Ιεχωβά. Μεταγενέστεροι προφήτες και δούλοι του Ιεχωβά διαπίστωσαν κι αυτοί ότι οι προφητείες του Ιερεμία είναι αυθεντικές και ωφέλιμες. Για παράδειγμα, ο Δανιήλ διέκρινε από τα συγγράμματα του Ιερεμία ότι η ερήμωση της Ιερουσαλήμ έπρεπε να κρατήσει 70 έτη, και ο Έσδρας έστρεψε την προσοχή στην εκπλήρωση των λόγων του Ιερεμία στο τέλος των 70 ετών.—Δαν. 9:2· 2 Χρον. 36:20, 21· Έσδρ. 1:1· Ιερ. 25:11, 12· 29:10.

38. (α)Ποια διαθήκη, την οποία ανέφερε και ο Ιησούς, τονίζεται στην προφητεία του Ιερεμία; (β) Ποια ελπίδα περί Βασιλείας εξαγγέλλεται;

³⁸ Όταν ο Ιησούς θέσπισε τον εορτασμό του Δείπνου του Κυρίου με τους μαθητές του, έδειξε την εκπλήρωση της προφητείας του Ιερεμία που μιλούσε για τη νέα διαθήκη. Έτσι, αναφέρθηκε στη ‘νέα διαθήκη με βάση το αίμα μου’, μέσω της οποίας συγχωρούνταν οι αμαρτίες τους και αυτοί συγκεντρώνονταν ως το πνευματικό έθνος του Ιεχωβά. (Λουκ. 22:20· Ιερ. 31:31-34) Οι γεννημένοι από το πνεύμα, που φέρονται στη νέα διαθήκη, είναι εκείνοι τους οποίους ο Χριστός συμπεριλαμβάνει στη ‘διαθήκη για μια βασιλεία’, ώστε να κυβερνήσουν μαζί του στον ουρανό. (Λουκ. 22:29, ΜΝΚ· Αποκ. 5:9, 10· 20:6) Μνεία αυτής της Βασιλείας γίνεται αρκετές φορές στην προφητεία του Ιερεμία. Μέσα σε όλες τις καταγγελίες κατά της άπιστης Ιερουσαλήμ, ο Ιερεμίας υπέδειξε την εξής αχτίδα ελπίδας: ‘Ιδού, έρχονται ημέραι, λέει Ιεχωβά, και θέλω ανεγείρει εις τον Δαβίδ βλαστόν δίκαιον, και βασιλεύς θέλει βασιλεύσει και ευημερήσει και εκτελέσει κρίσιν και δικαιοσύνην επί της γης’. Ναι, ένας βασιλιάς που καλείται ‘Ο Ιεχωβά η δικαιοσύνη ημών’.—Ιερ. 23:5, 6.

39. Για ποιο πράγμα δίνει διαβεβαίωση το γεγονός ότι ένα υπόλοιπο επέστρεψε από τη Βαβυλώνα, όπως προείπε ο Ιερεμίας;

³⁹ Και πάλι ο Ιερεμίας μιλάει για αποκατάσταση: ‘Θέλουσι δουλεύει Ιεχωβά τον Θεόν αυτών και Δαβίδ τον βασιλέα αυτών, τον οποίον θέλω αναστήσει εις αυτούς’. (30:9) Τελικά, λέει τον καλό λόγο που είπε ο Ιεχωβά αναφορικά με τον Ισραήλ και τον Ιούδα, ότι δηλαδή «εν  ταις ημέραις εκείναις και εν τω καιρώ εκείνω [ο Ιεχωβά θέλει] αναβλαστήσει εις τον Δαβίδ βλαστόν δικαιοσύνης [δίκαιο βλαστάρι, ΜΝΚ]», ώστε να πολλαπλασιαστεί το σπέρμα του και να έχει «υιόν δια να βασιλεύη επί του θρόνου αυτού». (33:15, 21) Όσο σίγουρο είναι ότι ένα υπόλοιπο επέστρεψε από τη Βαβυλώνα τόσο βέβαιο είναι ότι η Βασιλεία αυτού του δίκαιου ‘βλαστού’ θα εκτελέσει κρίση και δικαιοσύνη σε όλη τη γη.—Λουκ. 1:32.

[Υποσημειώσεις]

[Ερωτήσεις Μελέτης]