Βιβλίο της Γραφής Αριθμός 27—Δανιήλ

Συγγραφέας: Δανιήλ

Τόπος Συγγραφής: Βαβυλώνα

Ολοκλήρωση Συγγραφής: περ. 536 Π.Κ.Χ.

Καλύπτει την Περίοδο: 618-περ. 536 Π.Κ.Χ.

1. Τι είδους ιστορία περιέχει το βιβλίο του Δανιήλ, και τι τονίζει;

 ΤΩΡΑ που όλα τα έθνη της γης βρίσκονται στο χείλος της καταστροφής, το βιβλίο του Δανιήλ στρέφει την προσοχή σε προφητικά αγγέλματα μέγιστης σημασίας. Ενώ τα βιβλία της Γραφής Σαμουήλ, Βασιλέων και Χρονικών βασίζονται σε αφηγήσεις αυτοπτών μαρτύρων σχετικά με την ιστορία του τυπικού βασιλείου του Θεού (της Δαβιδικής δυναστείας), το βιβλίο του Δανιήλ συγκεντρώνει την προσοχή στα έθνη του κόσμου και δείχνει εκ των προτέρων τον αγώνα για εξουσία που κάνουν οι μεγάλες δυναστείες από τον καιρό του Δανιήλ «έως του εσχάτου καιρού». Πρόκειται για ιστορία του κόσμου γραμμένη εκ των προτέρων. Οδηγεί σ’ ένα συναρπαστικό αποκορύφωμα δείχνοντας τι πρόκειται να συμβεί «εν ταις εσχάταις ημέραις». Όπως ο Ναβουχοδονόσορ έτσι και τα έθνη πρέπει να πάθουν για να μάθουν «ότι ο Ύψιστος είναι Κύριος της βασιλείας των ανθρώπων» και ότι, τελικά, αυτή τη δίνει σε κάποιον που είναι «ως Υιός ανθρώπου», στον Μεσσία και Ηγέτη, τον Χριστό Ιησού. (Δαν. 12:4· 10:14· 4:25· 7:13, 14· 9:25· Ιωάν. 3:13-16) Αν δώσουμε μεγάλη προσοχή στις εκπληρώσεις των προφητειών του θεόπνευστου βιβλίου του Δανιήλ, θα εκτιμήσουμε πληρέστερα τη δύναμη που έχει ο Ιεχωβά να προφητεύει και τις διαβεβαιώσεις του ότι θα προστατεύει και θα ευλογεί το λαό του.—2 Πέτρ. 1:19.

2. Τι επιβεβαιώνει ότι ο Δανιήλ ήταν υπαρκτό πρόσωπο, και σε ποια βαρυσήμαντη περίοδο προφήτευσε;

² Το βιβλίο έχει πάρει το όνομά του από το συγγραφέα του. «Δανιήλ» (στην εβραϊκή, Δανιγέλ) σημαίνει «Κριτής Μου Είναι ο Θεός». Ο Ιεζεκιήλ, ο οποίος έζησε την ίδια εποχή, επιβεβαιώνει ότι ο Δανιήλ ήταν υπαρκτό πρόσωπο, αφού τον αναφέρει ονομαστικά μαζί με τον Νώε και τον Ιώβ. (Ιεζ. 14:14, 20· 28:3) Ο Δανιήλ λέει ότι άρχισε να γράφει το βιβλίο του «εν τω τρίτω έτει της βασιλείας του Ιωακείμ, βασιλέως του Ιούδα». Αυτό ήταν το 618 Π.Κ.Χ., το 3ο έτος του Ιωακείμ ως βασιλιά υποτελή στον Ναβουχοδονόσορα. * Ο Δανιήλ συνέχισε να έχει προφητικά οράματα ως το 3ο έτος του Κύρου, γύρω στο 536 Π.Κ.Χ. (Δαν. 1:1· 2:1· 10:1, 4) Σε τι βαρυσήμαντα χρόνια έζησε ο Δανιήλ! Μεγάλωσε στο βασίλειο του Θεού, τον Ιούδα. Έπειτα, όταν ήταν έφηβο αρχοντόπουλο, τον πήγαν μαζί με τους ευγενείς Ιουδαίους συντρόφους του στη Βαβυλώνα, όπου έζησε την άνοδο και την πτώση αυτής της 3ης παγκόσμιας δύναμης της Βιβλικής ιστορίας. Ο Δανιήλ επέζησε και υπηρέτησε ως κυβερνητικός αξιωματούχος της 4ης παγκόσμιας δύναμης, της Μηδοπερσίας. Ο Δανιήλ πρέπει να έζησε σχεδόν 100 έτη.

3. Τι αποδεικνύει την κανονικότητα και την αυθεντικότητα του βιβλίου του Δανιήλ;

³ Το βιβλίο του Δανιήλ περιλαμβανόταν ανέκαθεν στον ιουδαϊκό κατάλογο της θεόπνευστης Γραφής. Αποσπάσματα του βιβλίου του Δανιήλ βρέθηκαν ανάμεσα σε αποσπάσματα άλλων κανονικών βιβλίων στους Ρόλους της Νεκράς Θαλάσσης, μερικοί από τους οποίους χρονολογούνται από το πρώτο μισό του 1ου αιώνα Π.Κ.Χ. Εντούτοις, μια ακόμη πιο σημαντική απόδειξη για την αυθεντικότητα του βιβλίου είναι οι αναφορές που γίνονται γι’ αυτό στις Χριστιανικές Ελληνικές Γραφές. Ο Ιησούς αναφέρει συγκεκριμένα και ονομαστικά τον Δανιήλ στην προφητεία που έδωσε για τη ‘συντέλεια του αιώνος’, όπου παραθέτει αρκετές φορές από το βιβλίο αυτό.—Ματθ. 24:3· βλέπε επίσης Δαν. 9:27· 11:31· και 12:11—Ματθ. 24:15 και Μάρκ. 13:14· Δαν. 12:1—Ματθ. 24:21· Δαν. 7:13, 14—Ματθ. 24:30.

4, 5. Πώς έχει ανατρέψει η αρχαιολογία τους ισχυρισμούς των ανώτερων κριτικών όσον αφορά το βιβλίο του Δανιήλ;

⁴ Μολονότι οι ανώτεροι κριτικοί της Αγίας Γραφής αμφισβήτησαν την ιστορικότητα του βιβλίου του Δανιήλ, τα αρχαιολογικά ευρήματα, που ήρθαν στο φως στο πέρασμα των ετών, έχουν ανατρέψει πλήρως τους ισχυρισμούς τους. Για παράδειγμα, αυτοί οι κριτικοί απέρριπταν περιφρονητικά τη δήλωση του Δανιήλ ότι ο Βαλτάσαρ ήταν βασιλιάς της Βαβυλώνας τον καιρό που, όπως θεωρούνταν, κυβερνήτης ήταν ο Ναβονίδης. (Δαν. 5:1) Η αρχαιολογία τώρα έχει βεβαιώσει πέραν αμφισβήτησης ότι ο Βαλτάσαρ ήταν υπαρκτό πρόσωπο και ότι ήταν συμβασιλιάς με τον Ναβονίδη τα τελευταία χρόνια της Βαβυλωνιακής Αυτοκρατορίας. Παραδείγματος χάρη, ένα αρχαίο σφηνοειδές κείμενο, που λέγεται «Κατά Στίχους Αφήγηση του Ναβονίδη», επιβεβαιώνει καθαρά ότι ο Βαλτάσαρ ασκούσε βασιλική εξουσία στη Βαβυλώνα και εξηγεί με ποιον τρόπο έγινε συγκυβερνήτης του Ναβονίδη. * Και άλλα σφηνοειδή έγγραφα υποστηρίζουν την άποψη ότι ο Βαλτάσαρ είχε βασιλικές αρμοδιότητες. Μια πινακίδα, η οποία χρονολογείται από το 12ο έτος του Ναβονίδη, περιέχει έναν όρκο που έγινε στο όνομα του Ναβονίδη, του βασιλιά, και του Βαλτάσαρ, του γιου του βασιλιά, δείχνοντας έτσι ότι ο Βαλτάσαρ θεωρούνταν ισότιμος με τον πατέρα του. * Αυτό το  σημείο είναι, επίσης, ενδιαφέρον επειδή εξηγεί για ποιο λόγο ο Βαλτάσαρ προσφέρθηκε να κάνει τον Δανιήλ ‘τρίτο άρχοντα του βασιλείου’, αν ερμήνευε τη γραφή που υπήρχε στον τοίχο. Ο Ναβονίδης θα θεωρούνταν ο πρώτος, ο Βαλτάσαρ θα ήταν ο δεύτερος και ο Δανιήλ θα ανακηρυσσόταν τρίτος άρχοντας. (5:16, 29) Ένας ερευνητής λέει: «Οι αναφορές στον Βαλτάσαρ που γίνονται σε σφηνοειδή κείμενα έχουν ρίξει τόσο φως στο ρόλο που έπαιζε αυτός ώστε η θέση του στην ιστορία έχει αποσαφηνιστεί πλήρως. Υπάρχουν πολλά κείμενα που δείχνουν ότι ο Βαλτάσαρ είχε σχεδόν την ίδια θέση και το ίδιο κύρος με τον Ναβονίδη. Είναι τεκμηριωμένο γεγονός το ότι υπήρχε δυαδική διακυβέρνηση κατά το μεγαλύτερο μέρος της τελευταίας νεοβαβυλωνιακής βασιλείας. Ο Ναβονίδης ασκούσε υπέρτατη εξουσία από τη βασιλική του αυλή στη Θαιμάν της Αραβίας, ενώ ο Βαλτάσαρ ενεργούσε ως συμβασιλιάς μέσα στην πατρίδα του, έχοντας κέντρο επιρροής τη Βαβυλώνα. Είναι προφανές ότι ο Βαλτάσαρ δεν ήταν ένας ανίσχυρος αντιβασιλιάς· του είχε ανατεθεί ‘η βασιλεία’». *

⁵ Μερικοί προσπάθησαν να αμφισβητήσουν την αφήγηση του Δανιήλ για το πύρινο καμίνι (κεφ. 3), λέγοντας ότι πρόκειται για μυθική επινόηση. Μια παλαιοβαβυλωνιακή επιστολή αναφέρει εν μέρει: «Αυτό λέει Ριμ-Σιν, ο κύριός σας: Επειδή έριξε το μικρό σκλάβο στο φούρνο, ρίξτε κι εσείς το σκλάβο στο καμίνι». Είναι αξιοσημείωτο ότι ο Γκ. Ρ. Ντράιβερ, αναφερόμενος σ’ αυτό, δήλωσε πως αυτή η τιμωρία «εμφανίζεται στην ιστορία των Τριών Αγίων (Δαν. III 6, 15, 19-27)». *

6. Από ποια 2 τμήματα αποτελείται το βιβλίο του Δανιήλ;

⁶ Οι Ιουδαίοι έβαζαν το βιβλίο του Δανιήλ, όχι μαζί με τους Προφήτες, αλλά με τα Γραφεία. Απεναντίας, η Νεοελληνική Μετάφραση ακολουθεί τη σειρά που έχει ο κατάλογος της ελληνικής Μετάφρασης των Εβδομήκοντα και της λατινικής Βουλγάτας, τοποθετώντας το βιβλίο του Δανιήλ μεταξύ των μεγάλων και των μικρών προφητών. Στην πραγματικότητα, το βιβλίο έχει 2 τμήματα. Το 1ο τμήμα, 1ο ως και 6ο κεφάλαιο, δίνει με χρονολογική σειρά τα όσα έζησαν ο Δανιήλ και οι σύντροφοί του υπηρετώντας σε κυβερνητικές θέσεις από το 617 Π.Κ.Χ. ως το 538 Π.Κ.Χ. (Δαν. 1:1, 21) Το 2ο τμήμα, που περιλαμβάνει το 7ο ως και το 12ο κεφάλαιο, είναι γραμμένο στο πρώτο πρόσωπο από τον Δανιήλ τον ίδιο ως υπομνηματογράφο και περιγράφει οράματα και συνομιλίες με αγγέλους που είχε ο Δανιήλ προσωπικά από το 553 Π.Κ.Χ. * περίπου ως το 536 Π.Κ.Χ. περίπου. (7:2, 28· 8:2· 9:2· 12:5, 7, 8) Και τα 2 τμήματα μαζί αποτελούν το ένα και αρμονικό βιβλίο του Δανιήλ.

ΤΙ ΠΕΡΙΕΧΕΙ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΔΑΝΙΗΛ

7. Ποια γεγονότα έχουν ως αποτέλεσμα να αναλάβουν ο Δανιήλ και οι σύντροφοί του βαβυλωνιακή κυβερνητική υπηρεσία;

⁷ Προετοιμασία για κρατική υπηρεσία (1:1-21). Το 617 Π.Κ.Χ. ο Δανιήλ πηγαίνει στη Βαβυλώνα μαζί με τους αιχμάλωτους Ιουδαίους. Εκεί μεταφέρονται και τα ιερά σκεύη του ναού της Ιερουσαλήμ, και αποθηκεύονται σ’ ένα ειδωλολατρικό θησαυροφυλάκιο. Ο Δανιήλ και οι 3 Εβραίοι σύντροφοί του είναι μεταξύ των νεαρών Ιουδαίων του βασιλικού οίκου που επιλέχθηκαν για να πάρουν μια 3ετή εκπαίδευση στο παλάτι του βασιλιά. Ο Δανιήλ, αποφασισμένος βαθιά μέσα του να μη μιανθεί με τα ειδωλολατρικά εδέσματα και το κρασί του βασιλιά, προτείνει μια 10ήμερη διατροφή με «όσπρια [φυτικές τροφές, ΜΝΚ]» για δοκιμή. Η δοκιμή βγαίνει υπέρ του Δανιήλ και των συντρόφων του, και ο Θεός τούς δίνει γνώση και σοφία. Ο Ναβουχοδονόσορ διορίζει αυτούς τους 4 ‘να ίστανται ενώπιόν του’ ως σύμβουλοι. Το τελευταίο εδάφιο του 1ου κεφαλαίου, το οποίο μπορεί να προστέθηκε πολύ μετά τη συγγραφή του προηγούμενου μέρους, δείχνει ότι ο Δανιήλ ήταν ακόμη στη βασιλική υπηρεσία περίπου το 538 Π.Κ.Χ., 80 σχεδόν έτη αφότου εξορίστηκε.

8. Ποιο όνειρο και ποια ερμηνεία αποκαλύπτει ο Θεός στον Δανιήλ, και πώς δείχνει την εκτίμησή του ο Ναβουχοδονόσορ;

⁸ Το όνειρο με τη φοβερή εικόνα (2:1-49). Στο 2ο έτος της βασιλείας του (μετρώντας πιθανώς από την καταστροφή της Ιερουσαλήμ το 607 Π.Κ.Χ.), ο Ναβουχοδονόσορ αναστατώνεται από ένα όνειρο. Οι ιερείς του που ασκούν μαγεία είναι ανίκανοι να του αποκαλύψουν το όνειρο και την ερμηνεία του. Εκείνος τους προσφέρει μεγάλα δώρα, αλλά αυτοί διαμαρτύρονται, λέγοντας ότι κανείς, εκτός από τους θεούς, δεν μπορεί να πει στο βασιλιά αυτό που ζητάει. Ο βασιλιάς γίνεται έξω φρενών και διατάζει να θανατωθούν οι σοφοί. Εφόσον αυτό το διάταγμα περιλαμβάνει και τους 4 Εβραίους, ο Δανιήλ ζητάει να του παραχωρηθεί χρόνος για να αποκαλύψει το όνειρο. Ο Δανιήλ και οι σύντροφοί του προσεύχονται στον Ιεχωβά για καθοδηγία. Ο Ιεχωβά αποκαλύπτει το όνειρο και τη σημασία του στον Δανιήλ, ο οποίος τότε πηγαίνει στο βασιλιά και του λέει: «Είναι Θεός εν τω ουρανώ, όστις αποκαλύπτει μυστήρια και κάμνει γνωστόν εις τον βασιλέα Ναβουχοδονόσορ, τι μέλλει γενέσθαι εν ταις εσχάταις ημέραις». (2:28) Ο Δανιήλ περιγράφει το όνειρο. Πρόκειται για μια τεράστια εικόνα. Το κεφάλι της εικόνας είναι από χρυσό, το στήθος και οι βραχίονές της από άργυρο, η κοιλιά και οι μηροί της από χαλκό, οι κνήμες από σίδηρο και οι πατούσες εν μέρει από σίδηρο και εν μέρει από πηλό. Ένας λίθος χτυπάει και κατασυντρίβει την εικόνα και γίνεται μεγάλο όρος που γεμίζει όλη τη γη. Τι σημαίνει αυτό; Ο Δανιήλ κάνει γνωστό ότι ο βασιλιάς της Βαβυλώνας είναι το χρυσό κεφάλι. Μετά τη δική του βασιλεία, θα ακολουθήσει μια 2η, μια 3η και μια 4η. Τελικά, «θέλει αναστήσει ο Θεός του ουρανού βασιλείαν, ήτις εις τον αιώνα δεν θέλει φθαρή· . . . [αυτή] θέλει κατασυντρίψει και συντελέσει πάσας ταύτας τας βασιλείας, αυτή δε θέλει διαμένει εις τους αιώνας». (2:44) Με ευγνωμοσύνη και εκτίμηση ο βασιλιάς εξυμνεί τον Θεό του Δανιήλ ως ‘Θεό των θεών’ και κάνει τον Δανιήλ «κύριον επί πάσης  της επαρχίας της Βαβυλώνος και αρχιδιοικητήν επί πάντας τους σοφούς της Βαβυλώνος». Οι 3 σύντροφοι του Δανιήλ διορίζονται διοικητές στο βασίλειο.—2:47, 48.

9. Ποιο είναι το αποτέλεσμα της θαρραλέας στάσης που κράτησαν οι 3 Εβραίοι ως προς τη λατρεία εικόνων;

⁹ Οι τρεις Εβραίοι επιζούν από το πύρινο καμίνι (3:1-30). Ο Ναβουχοδονόσορ στήνει μια μεγάλη εικόνα από χρυσό, ύψους 60 πηχών (περ. 27 μ.) και διατάζει τους άρχοντες της αυτοκρατορίας να συναθροιστούν για την αφιέρωσή της. Στον ήχο της ειδικής μουσικής όλοι πρέπει να πέσουν και να λατρεύσουν την εικόνα. Όποιος δεν το κάνει αυτό θα ριχτεί στο καιόμενο πύρινο καμίνι. Κάποιοι αναφέρουν ότι οι 3 σύντροφοι του Δανιήλ, ο Σεδράχ, ο Μισάχ και ο Αβδέ-νεγώ, δεν υπάκουσαν. Τους φέρνουν μπροστά στον οργισμένο βασιλιά, όπου εκείνοι θαρραλέα λέγουν τα εξής: «Ο Θεός ημών, τον οποίον ημείς λατρεύομεν, είναι δυνατός να μας ελευθερώση . . . την εικόνα την χρυσήν, την οποίαν έστησας, δεν προσκυνούμεν». (3:17, 18) Έξαλλος από θυμό, ο βασιλιάς διατάζει να θερμάνουν το καμίνι 7 φορές περισσότερο απ’ όσο συνήθως, να δέσουν τους 3 Εβραίους και να τους ρίξουν εκεί μέσα. Καθώς το κάνουν αυτό, εκείνοι που θα τους εκτελούσαν θανατώνονται από τις φλόγες της φωτιάς. Ο Ναβουχοδονόσορ τρομάζει. Τι είναι αυτό που βλέπει στο καμίνι; Τέσσερις άντρες περπατούν σώοι και αβλαβείς μέσα στη φωτιά, και ‘ο τέταρτος μοιάζει με γιο θεού’. (3:25) Ο βασιλιάς καλεί τους 3 Εβραίους να βγουν από τη φωτιά. Αυτοί βγαίνουν άθικτοι, χωρίς καν να έχουν πάρει τη μυρωδιά της φωτιάς! Ως αποτέλεσμα της θαρραλέας στάσης που κράτησαν υπέρ της αληθινής λατρείας, ο Ναβουχοδονόσορ διακηρύττει ότι χορηγεί ελευθερία λατρείας στους Ιουδαίους όλης της αυτοκρατορίας.

10. Ποιο τρομακτικό όνειρο σχετικό με ‘εφτά καιρούς’ είδε ο Ναβουχοδονόσορ, και εκπληρώθηκε το όνειρο στον ίδιον;

¹⁰ Το όνειρο σχετικά με τους ‘εφτά καιρούς’ (4:1-37). Αυτό το όνειρο παρουσιάζεται στο υπόμνημα όπως το αντέγραψε ο Δανιήλ από ένα κρατικό έγγραφο της Βαβυλώνας. Γράφτηκε από τον ταπεινωμένο Ναβουχοδονόσορα. Ο Ναβουχοδονόσορ αναγνωρίζει πρώτα την ισχύ και τη βασιλεία του Ύψιστου Θεού. Κατόπιν, αφηγείται ένα τρομακτικό όνειρο, καθώς και τον τρόπο με τον οποίον εκπληρώθηκε αυτό στον ίδιον. Είδε ένα δέντρο που έφτανε ως τον ουρανό και παρείχε καταφύγιο και τροφή σε κάθε σάρκα. Ένας φύλακας φώναξε: ‘Κόψτε το δέντρο. Δέστε το στέλεχός του με σίδηρο και χαλκό. Ας περάσουν από πάνω του εφτά καιροί ώστε να γίνει γνωστό ότι ο Ύψιστος είναι Κύριος της βασιλείας των ανθρώπων και καθιστά σ’ αυτήν τον ταπεινότερο των ανθρώπων’. (4:14-17) Ο Δανιήλ ερμήνευσε το όνειρο, κάνοντας γνωστό ότι το δέντρο παρίστανε τον Ναβουχοδονόσορα. Μια εκπλήρωση αυτού του προφητικού ονείρου ακολούθησε σύντομα. Την ώρα που ο βασιλιάς εκδήλωνε μεγάλη υπερηφάνεια, τον χτύπησε η παραφροσύνη, και έζησε σαν ζώο του αγρού 7 έτη. Μετά απ’ αυτό, ξαναβρήκε τα λογικά του, και αναγνώρισε την υπεροχή του Ιεχωβά.

11. Στη διάρκεια ποιου οργίου βλέπει ο Βαλτάσαρ τη μοιραία γραφή στον τοίχο, πώς την ερμηνεύει ο Δανιήλ, και πώς εκπληρώνεται αυτή;

¹¹ Το συμπόσιο του Βαλτάσαρ: η γραφή στον τοίχο ερμηνεύεται (5:1-31). Είναι η μοιραία νύχτα της 5ης Οκτωβρίου του 539 Π.Κ.Χ. Ο Βασιλιάς Βαλτάσαρ, ο γιος του Ναβονίδη και συμβασιλιάς της Βαβυλώνας, κάνει ένα μεγάλο συμπόσιο για 1.000 από τους μεγιστάνες του. Ο βασιλιάς, υπό την επήρεια του κρασιού, προστάζει να φέρουν τα χρυσά και αργυρά ιερά σκεύη του ναού του Ιεχωβά και, μέσα στο όργιό τους, ο Βαλτάσαρ και οι καλεσμένοι του πίνουν απ’ αυτά, ενώ ταυτόχρονα αινούν τους ειδωλολατρικούς θεούς τους. Αμέσως ένα χέρι εμφανίζεται και γράφει στον τοίχο ένα κρυπτογραφικό άγγελμα. Ο βασιλιάς τρομοκρατείται. Οι σοφοί του δεν μπορούν να ερμηνεύσουν τη γραφή. Τελικά φέρνουν τον Δανιήλ. Ο βασιλιάς προσφέρεται να τον κάνει τρίτο άρχοντα του βασιλείου, αν μπορέσει να διαβάσει και να ερμηνεύσει τη γραφή, αλλά ο Δανιήλ τού λέει να κρατήσει τα δώρα για τον εαυτό του. Κατόπιν, φανερώνει τη γραφή και τη σημασία της: «Μενέ, Μενέ, Θεκέλ, Ουφαρσίν . . . εμέτρησεν ο Θεός την βασιλείαν σου και ετελείωσεν αυτήν· . . . εζυγίσθης εν τη πλάστιγγι και ευρέθης ελλιπής· . . . διηρέθη η βασιλεία σου και εδόθη εις τους Μήδους και Πέρσας». (5:25-28) Την ίδια εκείνη νύχτα, ο Βαλτάσαρ θανατώνεται, και τη βασιλεία την παίρνει ο Δαρείος ο Μήδος.

12. Πώς αποτυχαίνει μια συνωμοσία εναντίον του Δανιήλ, και ποιο διάταγμα εκδίδει τότε ο Δαρείος;

¹² Ο Δανιήλ στο λάκκο με τα λιοντάρια (6:1-28). Κάποιοι ανώτατοι αξιωματούχοι της κυβέρνησης του Δαρείου δολοπλοκούν εναντίον του Δανιήλ, κάνοντας το βασιλιά να βγάλει ένα νόμο που, για 30 μέρες, δεν επιτρέπει να απευθύνονται αιτήματα σε οποιονδήποτε θεό ή άνθρωπο παρά μόνο στο βασιλιά. Όποιος παρακούσει θα ριχτεί στα λιοντάρια. Ο Δανιήλ αρνείται να υπακούσει στο νόμο αυτόν, που επηρεάζει τη λατρεία του, και στρέφεται στον Ιεχωβά με προσευχή. Τον ρίχνουν στο λάκκο με τα λιοντάρια. Θαυματουργικά, ένας άγγελος του Ιεχωβά κλείνει το στόμα των λιονταριών, και το επόμενο πρωί ο Βασιλιάς Δαρείος χαίρεται που βρίσκει τον Δανιήλ σώο και αβλαβή. Τώρα οι εχθροί γίνονται βορά των λιονταριών, και ο βασιλιάς εκδίδει ένα διάταγμα που λέει να φοβούνται τον Θεό του Δανιήλ, επειδή «αυτός είναι Θεός ζων». (6:26) Ο Δανιήλ συνεχίζει να ευημερεί στην κυβερνητική υπηρεσία μέχρι και όταν βασιλεύει ο Κύρος.

13. Ποιο όραμα βλέπει ο Δανιήλ, σχετικά με 4 θηρία και με τη διακυβέρνηση της Βασιλείας, σ’ ένα όνειρο που δόθηκε στον ίδιο προσωπικά;

¹³ Τα οράματα με τα θηρία (7:1–8:27). Επιστρέφουμε στο ‘πρώτο έτος του Βαλτάσαρ’, του οποίου η βασιλεία άρχισε προφανώς το 553 Π.Κ.Χ. Ο Δανιήλ βλέπει ο ίδιος προσωπικά ένα όνειρο, το οποίο καταγράφει στην αραμαϊκή. * Βλέπει 4 πελώρια και τρομερά θηρία να εμφανίζονται το ένα μετά το άλλο. Το 4ο θηρίο είναι ασυνήθιστα ισχυρό, και ένα μικρό κέρατο βγαίνει ανάμεσα στα άλλα κέρατά του, ‘λαλώντας πράγματα μεγάλα’. (7:8) Ο Παλαιός των Ημερών εμφανίζεται και κάθεται στο θρόνο του. «Χίλιαι χιλιάδες» τον υπηρετούν. Παρουσιάζεται ενώπιόν του κάποιος «ως Υιός ανθρώπου», και σ’ αυτόν δίνεται «η εξουσία και η  δόξα και η βασιλεία, δια να λατρεύωσιν αυτόν πάντες οι λαοί, τα έθνη και αι γλώσσαι». (7:10, 13, 14) Στη συνέχεια, ο Δανιήλ λαβαίνει την ερμηνεία του οράματος με τα 4 θηρία. Αυτά αντιπροσωπεύουν 4 βασιλιάδες, δηλαδή βασίλεια. Μέσα από τα 10 κέρατα που έχει το 4ο θηρίο υψώνεται ένα μικρό κέρατο. Γίνεται ισχυρό και κάνει πόλεμο με τους αγίους. Αλλά, επεμβαίνει το ουράνιο «κριτήριον [Δικαστήριο, ΜΝΚ]» για να δώσει ‘τη βασιλεία και την εξουσία και τη μεγαλωσύνη των βασιλειών των υποκάτω όλου του ουρανού . . . στο λαό των αγίων του Υψίστου’.—7:27.

14. Ποιο όραμα βλέπει ο Δανιήλ, στο οποίο παρουσιάζεται ένας τράγος και ένας δικέρατος κριός; Πώς το εξηγεί ο Γαβριήλ;

¹⁴ Δυο έτη αργότερα, πολύ πριν από την πτώση της Βαβυλώνας, ο Δανιήλ βλέπει άλλο ένα όραμα, το οποίο καταγράφει στην εβραϊκή. Ένας τράγος μ’ ένα περίβλεπτο κέρατο μεταξύ των ματιών του πολεμάει και κατανικά έναν υπερήφανο κριό, ο οποίος έχει 2 κέρατα. Το μεγάλο κέρατο του τράγου σπάει, και βγαίνουν 4 μικρότερα κέρατα. Μέσα από ένα απ’ αυτά βγαίνει ένα μικρό κέρατο, που μεγαλύνεται, φτάνοντας μάλιστα στο σημείο να αψηφήσει το στράτευμα του ουρανού. Προλέγεται ότι θα περάσει περίοδος 2.300 ημερών ωσότου το αγιαστήριο ‘φερθεί στην ορθή κατάσταση’. (8:14, ΜΝΚ) Το όραμα το εξηγεί στον Δανιήλ ο Γαβριήλ. Ο κριός αντιπροσωπεύει τους βασιλιάδες της Μηδίας και της Περσίας. Ο τράγος είναι ο βασιλιάς της Ελλάδας, του οποίου το βασίλειο θα διασπαστεί σε 4 μέρη. Αργότερα, ένας βασιλιάς σκληροπρόσωπος θα εγερθεί «κατά του Άρχοντος των αρχόντων». Εφόσον το όραμα «είναι δια ημέρας πολλάς», ο Δανιήλ πρέπει, προς το παρόν, να το κρατήσει μυστικό.—8:25, 26.

15. Τι κάνει τον Δανιήλ να προσευχηθεί στον Ιεχωβά, και τι γνωστοποιεί τώρα ο Γαβριήλ σχετικά με τις «εβδομήκοντα εβδομάδες»;

¹⁵ Προλέγεται ο ερχομός του Ηγέτη Μεσσία (9:1-27). ‘Το πρώτο έτος του Δαρείου των Μήδων’ βρίσκει τον Δανιήλ να εξετάζει την προφητεία του Ιερεμία. Αντιλαμβανόμενος ότι η προειπωμένη 70χρονη ερήμωση της Ιερουσαλήμ κοντεύει να τελειώσει, ο Δανιήλ προσεύχεται στον Ιεχωβά και ομολογεί τις αμαρτίες τις δικές του καθώς και του Ισραήλ. (Δαν. 9:1-4· Ιερ. 29:10) Εμφανίζεται ο Γαβριήλ για να γνωστοποιήσει ότι θα περάσουν «εβδομήκοντα εβδομάδες . . . δια να συντελεσθή η παράβασις και να τελειώσωσιν αι αμαρτίαι, και να γείνη εξιλέωσις περί της ανομίας». Ο Ηγέτης Μεσσίας θα έρθει στο τέλος των 69 εβδομάδων, μετά τις οποίες θα εκκοπεί. Η διαθήκη θα ισχύει για τους πολλούς ως το τέλος της 70ής εβδομάδας, και τελικά, θα γίνει ερήμωση και αφανισμός.—Δαν. 9:24-27.

16. Κάτω από ποιες συνθήκες εμφανίζεται και πάλι ένας άγγελος στον Δανιήλ;

¹⁶ Ο βορράς εναντίον του νότου, ο Μιχαήλ εγείρεται (10:1–12:13). Είναι ‘το τρίτο έτος του Κύρου’, και επομένως περίπου το 536 Π.Κ.Χ., λίγο μετά την επιστροφή των Ιουδαίων στην Ιερουσαλήμ. Έπειτα από νηστεία 3 εβδομάδων, ο Δανιήλ βρίσκεται κοντά στην όχθη του ποταμού Τίγρη. (Δαν. 10:1, 4· Γέν. 2:14) Εμφανίζεται σ’ αυτόν ένας άγγελος, και εξηγεί ότι ‘ο άρχοντας της Περσίας’ τού εναντιώθηκε καθώς ερχόταν στον Δανιήλ, αλλά ότι «ο Μιχαήλ, είς των πρώτων αρχόντων», τον βοήθησε. Τώρα αφηγείται στον Δανιήλ ένα όραμα που είναι για ‘τις έσχατες μέρες’.—Δαν. 10:13, 14.

17. Ποια προφητική ιστορία του βασιλιά του βορρά και του βασιλιά του νότου καταγράφει τώρα ο Δανιήλ;

¹⁷ Καθώς αρχίζει, αυτό το συναρπαστικό όραμα μιλάει για την περσική δυναστεία και για μια μελλοντική πάλη με την Ελλάδα. Θα σηκωθεί ένας δυνατός βασιλιάς με μεγάλη επικράτεια, αλλά η βασιλεία του θα διασπαστεί σε 4 μέρη. Τελικά, θα υπάρξουν 2 μακρές γραμμές βασιλιάδων, ο βασιλιάς του νότου ως εναντιούμενος στο βασιλιά του βορρά. Στον αγώνα για την εξουσία θα υπερτερούσε μια ο ένας μια ο άλλος. Αυτοί οι αδιόρθωτα πονηροί βασιλιάδες θα λέγουν ψέματα ενώ θα κάθονται στο ίδιο τραπέζι. «Εν τω ωρισμένω καιρώ», η διαμάχη θα αναζωπυρωθεί. Πρόκειται να βεβηλωθεί το αγιαστήριο του Θεού και να στηθεί «το βδέλυγμα της ερημώσεως». (11:29-31) Ο βασιλιάς του βορρά θα μεγαλορρημονήσει κατά του Θεού των θεών και θα δοξάσει τον «θεόν Μαουζείμ [των οχυρωμάτων, ΜΝΚ]». Όταν «εν τω εσχάτω καιρώ» ο βασιλιάς του νότου συγκερατιστεί με το βασιλιά του βορρά, ο βασιλιάς του βορρά θα εισβάλει σαν πλημμύρα σε πολλές χώρες· θα μπει και «εις την γην της δόξης [Ωραιότητας, ΜΝΚ]». Ταραγμένος από αγγελίες που έρχονται από την ανατολή και το βορρά, θα καταληφθεί από θυμό και θα στήσει «τας σκηνάς της βασιλικής αυτού κατοικήσεως μεταξύ των θαλασσών επί του ενδόξου όρους της αγιότητος [Ωραιότητας, ΜΝΚ]». Έτσι, «θέλει ελθεί εις το τέλος αυτού και δεν θέλει υπάρχει ο βοηθών αυτόν».—11:40, 41, 45.

18. Ποια πράγματα συμβαίνουν όσο ο Μιχαήλ είναι ιστάμενος ‘υπέρ των υιών του λαού του Θεού’;

¹⁸ Το μεγαλειώδες όραμα συνεχίζεται: Εμφανίζεται ο Μιχαήλ ιστάμενος ‘υπέρ των υιών του λαού του Θεού’. Τότε θα είναι «καιρός θλίψεως» άνευ προηγουμένου στην ανθρώπινη ιστορία, αλλά εκείνοι που θα βρεθούν γραμμένοι στο βιβλίο θα διασωθούν. Πολλοί θα εγερθούν από το χώμα για αιώνια ζωή, «και οι συνετοί θέλουσιν εκλάμψει ως η λαμπρότης του στερεώματος». Αυτοί θα φέρουν πολλούς στη δικαιοσύνη. Ο Δανιήλ πρέπει να σφραγίσει το βιβλίο «έως του εσχάτου καιρού». «Έως πότε θέλει είσθαι το τέλος των θαυμασίων τούτων;» Ο άγγελος αναφέρει χρονικές περιόδους 3,5 καιρών, 1.290 ημερών και 1.335 ημερών, και λέει ότι μόνο «οι συνετοί θέλουσι νοήσει». Ευτυχείς είναι αυτοί οι άνθρωποι! Τελικά, ο άγγελος δίνει στον Δανιήλ την καθησυχαστική υπόσχεση ότι αυτός θα αναπαυθεί και, μετά, θα εγερθεί για να λάβει τον κλήρο του «εις το τέλος των ημερών».—12:1, 3, 4, 6, 10, 13.

ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΩΦΕΛΙΜΟ

19. Ποια ωραία παραδείγματα ανθρώπων που διακρατούσαν ακεραιότητα και στηρίζονταν στον Ιεχωβά μέσω προσευχής βρίσκονται στο βιβλίο του Δανιήλ;

¹⁹ Θα ήταν καλό όλοι όσοι είναι αποφασισμένοι να διακρατήσουν ακεραιότητα μέσα σ’ έναν ξένο κόσμο να εξετάσουν το ωραίο παράδειγμα του Δανιήλ και των 3 συντρόφων του. Άσχετα με το πόσο άγρια ήταν η απειλή, αυτοί εξακολούθησαν να ζουν σύμφωνα με τις θεϊκές αρχές. Όταν η ζωή τους βρέθηκε σε κίνδυνο, ο Δανιήλ ενήργησε «μετά φρονήσεως και σοφίας» και με σεβασμό προς την  ανώτερη εξουσία του βασιλιά. (2:14-16) Όταν το ζήτημα έφτασε στο απροχώρητο, οι 3 Εβραίοι προτίμησαν το καιόμενο πύρινο καμίνι παρά να κάνουν μια πράξη ειδωλολατρίας, και ο Δανιήλ προτίμησε το λάκκο με τα λιοντάρια παρά να παραιτηθεί από το προνόμιό του να προσεύχεται στον Ιεχωβά. Και στις 2 περιπτώσεις, ο Ιεχωβά χορήγησε προστασία. (3:4-6, 16-18, 27· 6:10, 11, 23) Ο ίδιος ο Δανιήλ παρέχει ένα έξοχο παράδειγμα ανθρώπου που στηριζόταν στον Ιεχωβά Θεό μέσω προσευχής.—2:19-23· 9:3-23· 10:12.

20. Ποια 4 οράματα αναγράφονται σχετικά με τις παγκόσμιες δυνάμεις, και γιατί ενισχύει την πίστη η εξέτασή τους σήμερα;

²⁰ Η εξέταση των οραμάτων του Δανιήλ είναι συναρπαστική και ενισχύει την πίστη. Πρώτον, σκεφτείτε τα 4 οράματα τα σχετικά με τις παγκόσμιες δυνάμεις: (1) Υπάρχει το όραμα με τη φοβερή εικόνα, της οποίας το χρυσό κεφάλι αντιπροσωπεύει τη δυναστεία των Βαβυλώνιων βασιλιάδων, με πρώτο τον Ναβουχοδονόσορα· ύστερα απ’ αυτή τη δυναστεία εγείρονται άλλα 3 βασίλεια, που εξεικονίζονται από τα άλλα μέρη της εικόνας. Αυτά είναι τα βασίλεια που κατασυντρίβονται από το ‘λίθο’, ο οποίος με τη σειρά του γίνεται ‘βασιλεία, ήτις εις τον αιώνα δεν θέλει φθαρή’, δηλαδή τη Βασιλεία του Θεού. (2:31-45) (2) Ακολουθούν τα οράματα που δόθηκαν προσωπικά στον Δανιήλ, με 1ο το όραμα με τα 4 θηρία, τα οποία αντιπροσωπεύουν «τέσσαρες βασιλείς». Αυτοί είναι όμοιοι μ’ ένα λιοντάρι, μια αρκούδα, μια τετρακέφαλη λεοπάρδαλη και μ’ ένα θηρίο που έχει μεγάλα δόντια από σίδηρο, 10 κέρατα και, αργότερα, ένα μικρό κέρατο. (7:1-8, 17-28) (3) Έπειτα, υπάρχει το όραμα με τον κριό (Μηδοπερσία), τον τράγο (Ελλάδα) και το μικρό κέρατο. (8:1-27) (4) Τελικά, έχουμε το όραμα με το βασιλιά του νότου και το βασιλιά του βορρά. Τα εδάφια Δανιήλ 11:5-19 περιγράφουν επακριβώς τον ανταγωνισμό μεταξύ του αιγυπτιακού και του σελευκιδικού κλάδου της Ελληνικής Αυτοκρατορίας του Αλέξανδρου, που έλαβε χώρα μετά το θάνατο του Αλέξανδρου το 323 Π.Κ.Χ. Από το εδάφιο 20 και μετά, η προφητεία συνεχίζει ακολουθώντας την πορεία των διαδόχων εθνών του νότου και του βορρά. Το ότι ο Ιησούς ανέφερε «το βδέλυγμα της ερημώσεως» (11:31), στην προφητεία του για το σημείο της παρουσίας του, δείχνει ότι αυτός ο αγώνας για εξουσία μεταξύ των 2 βασιλιάδων συνεχίζεται μέχρι και ‘τη συντέλεια του συστήματος πραγμάτων’. (Ματθ. 24:3) Πόσο παρηγορητική είναι η διαβεβαίωση που δίνει η προφητεία ότι στον ‘καιρόν της θλίψεως, οποία ποτέ δεν έγεινεν αφού υπήρξεν έθνος, μέχρις εκείνου του καιρού’, θα εγερθεί ο ίδιος ο Μιχαήλ για να εξαλείψει τα ασεβή έθνη και να φέρει ειρήνη στο υπάκουο ανθρώπινο γένος!—Δαν. 11:20–12:1.

21. Πώς είχε μια αξιοσημείωτη εκπλήρωση η προφητεία του Δανιήλ για τις «εβδομήκοντα εβδομάδες»;

²¹ Έπειτα, υπάρχει η προφητεία του Δανιήλ για τις «εβδομήκοντα εβδομάδες». Μετά τις 69 εβδομάδες επρόκειτο να εμφανιστεί ‘ο Ηγέτης Μεσσίας’. Είναι αξιοσημείωτο ότι 483 έτη (69 φορές τα 7 έτη) «από της εξελεύσεως της προσταγής» τού να ανοικοδομηθεί η Ιερουσαλήμ—προσταγή την οποία εξέδωσε ο Αρταξέρξης το 20ό έτος της βασιλείας του και εκτελέστηκε από τον Νεεμία στην Ιερουσαλήμ—βαφτίστηκε ο Ιησούς από τη Ναζαρέτ στον Ιορδάνη Ποταμό και χρίστηκε με άγιο πνεύμα, κι έτσι έγινε Χριστός, ή αλλιώς Μεσσίας (δηλαδή Χρισμένος). * Αυτό έγινε στο έτος 29 Κ.Χ. Μετά, όπως προείπε και πάλι ο Δανιήλ, ήρθε ‘αφανισμός’, όταν ερημώθηκε η Ιερουσαλήμ το 70 Κ.Χ.—Δαν. 9:24-27· Λουκ. 3:21-23· 21:20.

22. Ποιο δίδαγμα παίρνουμε από την ταπείνωση του Ναβουχοδονόσορα;

²² Στο όνειρο του Ναβουχοδονόσορα σχετικά με το δέντρο που κόπηκε, όπως καταγράφεται στο 4ο κεφάλαιο του βιβλίου του Δανιήλ, αναφέρεται ότι ο βασιλιάς που καυχιόταν για τα όσα έκανε και που εμπιστευόταν στη δική του δύναμη ταπεινώθηκε από τον Ιεχωβά Θεό. Κατάντησε να ζει σαν ζώο του αγρού ωσότου αναγνώρισε «ότι ο Ύψιστος είναι Κύριος της βασιλείας των ανθρώπων, και εις όντινα θέλει, δίδει αυτήν». (Δαν. 4:32) Μήπως εμείς σήμερα πρόκειται να μοιάσουμε του Ναβουχοδονόσορα, να καυχιόμαστε για τα όσα κάνουμε και να εμπιστευόμαστε στη δύναμη των ανθρώπων, ώστε να επισύρουμε πάνω μας την τιμωρία του Θεού, ή θα αναγνωρίσουμε σοφά ότι Εκείνος είναι ο Κύριος της βασιλείας των ανθρώπων και θα θέσουμε την εμπιστοσύνη μας στη Βασιλεία του;

23. (α) Πώς τονίζεται η ελπίδα της Βασιλείας σε όλο το βιβλίο του Δανιήλ; (β) Τι θα πρέπει να μας ενθαρρύνει να κάνουμε αυτό το προφητικό βιβλίο;

²³ Η ελπίδα της Βασιλείας τονίζεται σε όλο το βιβλίο του Δανιήλ με τρόπο που εμπνέει πίστη! Καταδεικνύεται ότι ο Ιεχωβά Θεός είναι ο Υπέρτατος Κυρίαρχος, ο οποίος ιδρύει μια Βασιλεία που ποτέ δεν θα φθαρεί και που θα κατασυντρίψει όλες τις άλλες βασιλείες. (2:19-23, 44· 4:25) Ακόμη και ειδωλολάτρες βασιλιάδες, ο Ναβουχοδονόσορ και ο Δαρείος, αναγκάστηκαν να αναγνωρίσουν την υπεροχή του Ιεχωβά. (3:28, 29· 4:2, 3, 37· 6:25-27) Ο Ιεχωβά εξυψώνεται και δοξάζεται ως ο Παλαιός των Ημερών, ο οποίος κρίνει το ζήτημα της Βασιλείας και δίνει σε κάποιον που είναι «ως Υιός ανθρώπου» την αιώνια ‘εξουσία και δόξα και βασιλεία, για να λατρεύουν αυτόν όλοι οι λαοί, τα έθνη και οι γλώσσες’. «Οι άγιοι του Υψίστου» είναι εκείνοι που συμμετέχουν με τον Χριστό Ιησού, ‘τον Γιο του ανθρώπου’, στη Βασιλεία. (Δαν. 7:13, 14, 18, 22· Ματθ. 24:30· Αποκ. 14:14) Αυτός είναι ο Μιχαήλ, ο μεγάλος άρχοντας, ο οποίος ασκεί την εξουσία της Βασιλείας του για να κατασυντρίψει και να θέσει τέρμα σε όλες τις βασιλείες του παλιού αυτού κόσμου. (Δαν. 12:1· 2:44· Ματθ. 24:3, 21· Αποκ. 12:7-10) Η κατανόηση αυτών των προφητειών και των οραμάτων θα πρέπει να ενθαρρύνει όσους αγαπούν τη δικαιοσύνη να καταβάλλουν προσπάθειες για ‘να περιτρέχουν’ στις σελίδες του Λόγου του Θεού προκειμένου να βρουν τα τόσο ‘θαυμάσια’ πράγματα των σκοπών που σχετίζονται με τη Βασιλεία του Θεού, πράγματα τα οποία μας αποκαλύπτονται μέσω του θεόπνευστου και ωφέλιμου βιβλίου του Δανιήλ.—Δαν. 12:2, 3, 6.

[Υποσημειώσεις]

[Ερωτήσεις Μελέτης]