Βιβλίο της Γραφής Αριθμός 3—Λευιτικόν

Συγγραφέας: Μωυσής

Τόπος Συγγραφής: Έρημος

Ολοκλήρωση Συγγραφής: 1512 Π.Κ.Χ.

Καλύπτει την Περίοδο: 1 μηνός (1512 Π.Κ.Χ.)

1. (α) Γιατί είναι κατάλληλο το όνομα Λευιτικόν; (β) Ποια άλλα ονόματα έχουν δοθεί στο Λευιτικόν;

 ΤΟ ΠΙΟ κοινό όνομα για το τρίτο βιβλίο της Γραφής είναι Λευιτικόν, όνομα το οποίο χρησιμοποιεί η ελληνική Μετάφραση των Εβδομήκοντα και η λατινική Βουλγάτα. Αυτό το όνομα είναι κατάλληλο, αν και γίνεται σύντομη μόνο μνεία των Λευιτών (στα εδάφια 25:32, 33), επειδή το βιβλίο περιέχει κυρίως τις διατάξεις για το Λευιτικό ιερατείο, το οποίο είχε εκλεγεί από τη φυλή Λευί, και τους νόμους που δίδασκαν οι ιερείς στο λαό: «Επειδή τα χείλη του ιερέως θέλουσι φυλάττει γνώσιν, και εκ του στόματος αυτού θέλουσι ζητήσει νόμον». (Μαλ. 2:7) Στο εβραϊκό κείμενο, το βιβλίο έχει πάρει το όνομά του από την αρχική του λέξη, Βαγικρά, δηλαδή, «Και εκάλεσε». Οι μεταγενέστεροι Ιουδαίοι αποκαλούσαν επίσης το βιβλίο Νόμο των Ιερέων και Νόμο των Προσφορών.—Λευιτ. 1:1, υποσημείωση στη ΜΝΚ.

2. Ποια αποδεικτικά στοιχεία υποστηρίζουν ότι συγγραφέας είναι ο Μωυσής;

² Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το Λευιτικόν το έγραψε ο Μωυσής. Στον επίλογο αναφέρεται: ‘Αύται είναι αι εντολαί, τα οποίας προσέταξε ο Ιεχωβά εις τον Μωυσήν’. (27:34) Μια παρόμοια δήλωση υπάρχει στο εδάφιο Λευιτικόν 26:46. Τα αποδεικτικά στοιχεία που έχουν ήδη αναφερθεί και τα οποία πιστοποιούν ότι ο Μωυσής έγραψε τα βιβλία Γένεσις και Έξοδος, υποστηρίζουν επίσης ότι και το Λευιτικόν γράφτηκε απ’ αυτόν, αφού προφανώς η Πεντάτευχος αρχικά ήταν ένας ρόλος. Επιπλέον, το Λευιτικόν συνδέεται με τα προηγούμενα βιβλία με το σύνδεσμο «και». Η ισχυρότερη απ’ όλες τις μαρτυρίες είναι ότι ο Ιησούς Χριστός και άλλοι θεόπνευστοι δούλοι του Ιεχωβά συχνά παραθέτουν ή αναφέρονται στους νόμους και στις αρχές που περιέχει το Λευιτικόν και τα αποδίδουν στον Μωυσή.—Λευιτ. 23:34, 40-43—Νεεμ. 8:14, 15· Λευιτ. 14:1-32—Ματθ. 8:2-4· Λευιτ. 12:2—Λουκ. 2:22· Λευιτ. 12:3—Ιωάν. 7:22· Λευιτ. 18:5—Ρωμ. 10:5.

3. Ποια χρονική περίοδο καλύπτει το Λευιτικόν;

³ Ποια χρονική περίοδο καλύπτει το Λευιτικόν; Το βιβλίο Έξοδος τελειώνει με το στήσιμο της σκηνής του μαρτυρίου «τον πρώτον μήνα του δευτέρου έτους, την πρώτην του μηνός». Το βιβλίο Αριθμοί (που ακολουθεί αμέσως μετά την αφήγηση του βιβλίου Λευιτικόν) αρχίζει με τον Ιεχωβά να μιλάει στον Μωυσή «την πρώτην του δευτέρου μηνός, εις το δεύτερον έτος αφού εξήλθον εκ γης Αιγύπτου». Βγαίνει, λοιπόν, το συμπέρασμα ότι δεν είχε περάσει πάνω από ένας σεληνιακός μήνας για να λάβουν χώρα τα λίγα γεγονότα που αναγράφονται στο Λευιτικόν, του οποίου το μεγαλύτερο μέρος αποτελείται από νόμους και διατάξεις.—Έξοδ. 40:17· Αριθ. 1:1· Λευιτ. 8:1–10:7· 24:10-23.

4. Πότε γράφτηκε το Λευιτικόν;

⁴ Πότε έγραψε ο Μωυσής το Λευιτικόν; Είναι λογικό να συμπεράνουμε ότι ο Μωυσής κατέγραφε τα γεγονότα μόλις συνέβαιναν και έγραφε τις οδηγίες του Θεού μόλις του δίνονταν. Αυτό υπονοείται από την εντολή που έδωσε ο Θεός στον Μωυσή να καταγράψει την καταδίκη των Αμαληκιτών μόλις ο Ισραήλ τούς νίκησε σε μια μάχη. Το ότι γράφτηκε εκείνη την εποχή αφήνεται να εννοηθεί και από ορισμένα ζητήματα που περιέχει το βιβλίο. Παραδείγματος χάρη, στους Ισραηλίτες δόθηκε εντολή να φέρνουν τα ζώα που ήθελαν να χρησιμοποιήσουν για τροφή στην είσοδο της σκηνής της συνάθροισης για να τα σφάζουν εκεί. Αυτή η εντολή θα πρέπει να δόθηκε και να καταγράφηκε λίγο μετά την καθιέρωση του ιερατείου. Δίνονται πολλές οδηγίες που σκοπό έχουν να καθοδηγήσουν τους Ισραηλίτες στη διάρκεια του ταξιδιού τους μέσα στην έρημο. Όλα αυτά δείχνουν ότι ο Μωυσής έγραψε το Λευιτικόν στη διάρκεια του 1512 Π.Κ.Χ.—Έξοδ. 17:14· Λευιτ. 17:3, 4· 26:46.

5. Ποιο σκοπό εξυπηρετούσαν οι νόμοι για τις θυσίες και για την τελετουργική ακαθαρσία;

 ⁵ Γιατί γράφτηκε το Λευιτικόν; Σκοπός του Ιεχωβά ήταν να έχει ένα άγιο έθνος, έναν αγιασμένο λαό, ξεχωρισμένο για τη δική του υπηρεσία. Από τον καιρό του Άβελ, πιστοί άνθρωποι του Θεού πρόσφεραν θυσίες στον Ιεχωβά, αλλά με το έθνος Ισραήλ είναι η πρώτη φορά που ο Ιεχωβά δίνει συγκεκριμένες οδηγίες σχετικά με τις προσφορές περί αμαρτίας και για άλλες θυσίες. Αυτές, όπως εξηγεί λεπτομερώς το Λευιτικόν, έκαναν τους Ισραηλίτες να αντιληφθούν την υπερβολική αμαρτωλότητα της αμαρτίας και εντύπωναν στο νου τους το πόσο δυσάρεστους τους έκανε αυτή στον Ιεχωβά. Αυτοί οι κανονισμοί, που ήταν μέρος του Νόμου, χρησίμευαν ως παιδαγωγός που οδηγούσε τους Ιουδαίους στον Χριστό, δείχνοντάς τους ότι υπήρχε ανάγκη για ένα Σωτήρα, και ταυτόχρονα χρησίμευαν για να τους κρατούν, ως λαό, αποχωρισμένους από τον υπόλοιπο κόσμο. Το δεύτερο αυτό σκοπό τον εξυπηρετούσαν ειδικά οι νόμοι που θέσπισε ο Θεός σχετικά με την τελετουργική καθαρότητα.—Λευιτ. 11:44· Γαλ. 3:19-25.

6. Γιατί υπήρχε τώρα ειδική ανάγκη για λεπτομερή καθοδηγία από τον Ιεχωβά;

⁶ Ο Ισραήλ, επειδή ήταν ένα καινούριο έθνος που ταξίδευε προς μια καινούρια γη, είχε ανάγκη από κατάλληλη κατεύθυνση. Δεν είχε περάσει ούτε ένας χρόνος από την Έξοδο, και το βιοτικό επίπεδο της Αιγύπτου καθώς επίσης και οι θρησκευτικές της συνήθειες ήταν ακόμη νωπά στο νου τους. Στην Αίγυπτο παντρευόταν ο αδελφός την αδελφή του. Οι άνθρωποι επιδίδονταν στην ψεύτικη λατρεία, προς τιμή πολλών θεών, μερικοί από τους οποίους ήταν θεοί-ζώα. Τώρα αυτή η τεράστια «συναγωγή» πορευόταν προς τη Χαναάν, όπου η ζωή και οι θρησκευτικές συνήθειες ήταν ακόμη πιο εξαχρειωτικές. Αλλά, ας ρίξουμε πάλι μια ματιά στο στρατόπεδο του Ισραήλ. Στη «συναγωγή» αυτή υπήρχαν πολλοί που ήταν καθαρόαιμοι Αιγύπτιοι καθώς και μιγάδες—ένα σύμμικτο πλήθος που ζούσε μαζί με τους Ισραηλίτες και οι οποίοι είχαν γεννηθεί από Αιγύπτιους γονείς και ανατράφηκαν και έμαθαν τη συμπεριφορά, τη θρησκεία και τον πατριωτισμό των Αιγυπτίων. Αναμφίβολα, πολλοί απ’ αυτούς μέχρι πριν από λίγο καιρό επιδίδονταν σε αηδιαστικές συνήθειες στην πατρίδα τους. Πόσο αναγκαίο ήταν να λάβουν τώρα λεπτομερή καθοδηγία από τον Ιεχωβά!

7. Από ποια άποψη φέρουν τη σφραγίδα της θεϊκής συγγραφής οι διατάξεις του βιβλίου Λευιτικόν;

⁷ Το Λευιτικόν φέρει από την αρχή ως το τέλος τη σφραγίδα της θεοπνευστίας. Οι άνθρωποι δεν θα μπορούσαν να επινοήσουν από μόνοι τους αυτούς τους νόμους και διατάξεις που χαρακτηρίζονται από σοφία και δικαιοσύνη. Οι νόμοι για τη διατροφή, τις ασθένειες, την καραντίνα και τη μεταχείριση των πτωμάτων αποκαλύπτουν γνώση για πράγματα που οι κοσμικοί άνθρωποι οι οποίοι ασχολούνται με την ιατρική τα κατανόησαν χιλιάδες χρόνια αργότερα. Ο νόμος του Θεού που όριζε ποια ζώα είναι ακάθαρτα για τροφή θα προστάτευε τους Ισραηλίτες στη διάρκεια του ταξιδιού τους. Θα τους προφύλαττε να μην πάθουν τριχινίαση από τους χοίρους, τυφοειδή πυρετό και παρατύφους από ορισμένα είδη ψαριών και μολύνσεις από ψόφια ζώα. Οι πρακτικοί αυτοί νόμοι σκοπό είχαν να κατευθύνουν τη θρησκεία τους και τη ζωή τους, ώστε να συνεχίσουν να είναι άγιο έθνος και να φτάσουν και να κατοικήσουν στη Γη της Επαγγελίας. Η ιστορία δείχνει ότι με τις διατάξεις που έδωσε ο Ιεχωβά στους Ιουδαίους, αυτοί υπερείχαν αναντίρρητα από τους άλλους λαούς στο θέμα της υγείας.

8. Πώς τα προφητικά περιεχόμενα του βιβλίου Λευιτικόν είναι μια επιπρόσθετη απόδειξη για τη θεοπνευστία του;

⁸ Επιπρόσθετα, τη θεοπνευστία του βιβλίου Λευιτικόν την αποδεικνύει η εκπλήρωση των προφητειών και των τύπων που περιέχει. Τόσο η ιερή όσο και η κοσμική ιστορία αναγράφουν την εκπλήρωση των προειδοποιήσεων που αναφέρει το Λευιτικόν σχετικά με τις συνέπειες της ανυπακοής. Μεταξύ άλλων, στο βιβλίο αυτό προειπώθηκε ότι η πείνα θα έκανε τις μητέρες να φάνε τα ίδια τους τα παιδιά. Ο Ιερεμίας δείχνει ότι αυτό εκπληρώθηκε στην καταστροφή της Ιερουσαλήμ το 607 Π.Κ.Χ. και ο Ιώσηπος λέει ότι αυτό συνέβη στη μεταγενέστερη καταστροφή της πόλης, το έτος 70 Κ.Χ. Η προφητική υπόσχεση ότι ο Ιεχωβά θα τους θυμόταν, αν μετανοούσαν, εκπληρώθηκε όταν αυτοί επέστρεψαν από τη Βαβυλώνα το έτος 537 Π.Κ.Χ. (Λευιτ. 26:29, 41-45· Θρήνοι 2:20· 4:10· Έσδρ. 1:1-6) Επίσης, τη θεοπνευστία του βιβλίου Λευιτικόν την πιστοποιούν και οι παραθέσεις που κάνουν άλλοι Βιβλικοί συγγραφείς απ’ αυτό, θεωρώντας το μέρος της θεόπνευστης Γραφής. Εκτός από τα όσα έχουν ήδη αναφερθεί για να αποδειχθεί ότι ο Μωυσής είναι ο συγγραφέας αυτού του βιβλίου, παρακαλείσθε να δείτε τα εδάφια Ματθαίος 5:38· 12:4· 2 Κορινθίους 6:16· και 1 Πέτρου 1:16.

9. Πώς μεγαλύνει το Λευιτικόν το όνομα και την αγιότητα του Ιεχωβά;

⁹ Το Λευιτικόν μεγαλύνει διαρκώς το όνομα και την κυριαρχία του Ιεχωβά. Σε 36 περιπτώσεις αναφέρεται ότι οι νόμοι που περιέχει προέρχονται από τον Ιεχωβά. Αυτό καθαυτό το όνομα Ιεχωβά εμφανίζεται κατά μέσο όρο 10 φορές σε κάθε κεφάλαιο στο πρωτότυπο κείμενο, και τονίζεται επανειλημμένα το ζήτημα της υπακοής στους νόμους του Θεού με την υπενθύμιση ‘Εγώ είμαι ο Ιεχωβά’. Το θέμα της αγιότητας διαποτίζει ολόκληρο το Λευιτικόν, το οποίο αναφέρει αυτή την απαίτηση πιο συχνά από οποιοδήποτε άλλο βιβλίο της Γραφής. Οι Ισραηλίτες έπρεπε να είναι άγιοι, γιατί είναι άγιος ο Ιεχωβά. Πρόσωπα, τόποι, αντικείμενα και χρονικές περίοδοι ξεχωρίζονταν ως άγια. Για παράδειγμα, η Ημέρα του Εξιλασμού και το Ιωβηλαίο έτος ξεχωρίστηκαν για να αποτελούν περιόδους ειδικά αφιερωμένες στη λατρεία του Ιεχωβά.

10. Τι τονίζεται σε σχέση με τις θυσίες, και ποιες ποινές για αμαρτίες αναφέρονται;

¹⁰ Το Λευιτικόν, παράλληλα με την έμφαση που δίνει στην αγιότητα, τονίζει το ρόλο που παίζει η έκχυση αίματος, δηλαδή η θυσία μιας ζωής, στη συγχώρηση των αμαρτιών. Για θυσία ήταν κατάλληλα μόνο τα κατοικίδια ζώα που ήταν καθαρά. Για ορισμένες αμαρτίες, απαιτούνταν, εκτός από τη θυσία, εξομολόγηση και επανόρθωση, καθώς και πληρωμή κάποιας ποινής. Για άλλες πάλι αμαρτίες η ποινή ήταν θάνατος.

 ΤΙ ΠΕΡΙΕΧΕΙ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΛΕΥΙΤΙΚΟΝ

11. Πώς μπορεί να διαιρεθεί το Λευιτικόν;

¹¹ Το Λευιτικόν αποτελείται κυρίως από νομοθετήματα, πολλά από τα οποία είναι και προφητικά. Γενικά, το βιβλίο ακολουθεί σχέδιο κατά θέματα, και μπορεί να διαιρεθεί σε 8 τμήματα, που βρίσκονται σε λογική συνέχεια.

12. Ποια είδη αιματηρών θυσιών υπάρχουν, και πώς πρέπει να προσφέρονται;

¹² Διατάξεις για θυσίες (1:1–7:38). Οι διάφορες θυσίες διαιρούνται σε 2 γενικές κατηγορίες: αιματηρές, όπου προσφέρονται βοοειδή, πρόβατα, κατσίκια και πτηνά· και αναίμακτες, όπου προσφέρονται σιτηρά. Οι αιματηρές θυσίες προσφέρονται (1) ως ‘ολοκαυτώματα’, (2) ως ‘ειρηνικές προσφορές [προσφορές κοινωνίας, ΜΝΚ]’, (3) ως ‘προσφορές περί αμαρτίας’ ή (4) ως ‘προσφορές περί ανομίας [ενοχής, ΜΝΚ]’. Και οι 4 έχουν τα εξής 3 κοινά σημεία: Αυτός που κάνει την προσφορά πρέπει να φέρει ο ίδιος το ζώο στην είσοδο της σκηνής της συνάθροισης, πρέπει να βάλει τα χέρια του πάνω σ’ αυτό και κατόπιν σφάζουν το ζώο. Ραντίζουν με το αίμα και, στη συνέχεια, πρέπει να διαθέσουν το σφάγιο ανάλογα με το είδος της θυσίας. Ας εξετάσουμε τώρα με τη σειρά τις αιματηρές θυσίες.

13-16. (α) Περιγράψτε τις απαιτήσεις για (1) τα ολοκαυτώματα, (2) τις θυσίες κοινωνίας, (3) τις προσφορές περί αμαρτίας και (4) τις προσφορές περί ενοχής. (β) Ποια απαγόρευση αναφέρεται επανειλημμένα, σε συνάρτηση με τις αιματηρές θυσίες;

¹³ (1) Το ολοκαύτωμα μπορεί να είναι ένας νεαρός ταύρος, κριάρι, κατσίκι, περιστέρι ή τρυγόνι, ανάλογα με τα οικονομικά μέσα αυτού που κάνει την προσφορά. Πρέπει να κόψουν το ζώο σε κομμάτια και, εκτός από το δέρμα, πρέπει να το βάλουν να καεί ολόκληρο πάνω στο θυσιαστήριο. Σε περίπτωση που προσφέρεται τρυγόνι ή περιστέρι, πρέπει να του κόψουν το κεφάλι, αλλά δεν πρέπει να το αποχωρίσουν εντελώς από το σώμα, και πρέπει να αφαιρέσουν «τον πρόλοβον αυτού μετά της κόπρου αυτού [και τα φτερά του, ΜΝΚ]».—1:1-17· 6:8-13· 5:8.

¹⁴ (2) Στις θυσίες κοινωνίας προσφέρεται αρσενικό ή θηλυκό από τα βοοειδή ή από το ποίμνιο. Μόνο τα μέρη που έχουν λίπος πρέπει να καούν στο θυσιαστήριο· ο ιερέας παίρνει ένα ορισμένο μερίδιο και το υπόλοιπο το τρώει αυτός που κάνει την προσφορά. Σωστά λέγονται θυσίες κοινωνίας, αφού αυτός που κάνει την προσφορά γευματίζει ή έχει κοινωνία, σαν να λέγαμε, με τον Ιεχωβά και με τον ιερέα.—3:1-17· 7:11-36.

¹⁵ (3) Προσφορά περί αμαρτίας απαιτείται για ακούσιες αμαρτίες, δηλαδή για αμαρτίες που έγιναν κατά λάθος. Το είδος του προσφερόμενου ζώου εξαρτάται από το τίνος η αμαρτία εξιλεώνεται—του ιερέα, του λαού ως σύνολο, του αρχηγού ή του κοινού ανθρώπου. Οι προσφορές περί αμαρτίας είναι υποχρεωτικές, ενώ αντίθετα είναι εθελοντικό να προσφέρει κάποιος ολοκαύτωμα και προσφορά κοινωνίας.—4:1-35· 6:24-30.

¹⁶ (4) Οι προσφορές περί ενοχής απαιτούνται για να καλυφθεί η ενοχή κάποιου ατόμου, που οφείλεται σε απιστία, απάτη ή ληστεία. Σε μερικές περιπτώσεις, απαιτείται να ομολογήσει το άτομο την ενοχή του και να κάνει θυσία ανάλογη με τα οικονομικά του μέσα. Σε άλλες περιπτώσεις, απαιτείται αποζημίωση ίση με τη ζημιά συν 20 τοις εκατό και η θυσία ενός κριαριού. Σ’ αυτό το τμήμα του βιβλίου Λευιτικόν, που ασχολείται με τις προσφορές, αναφέρεται ρητά και επανειλημμένα η απαγόρευση της βρώσης αίματος.—5:1–6:7· 7:1-7, 26, 27· 3:17.

17. Πώς πρέπει να προσφέρονται οι αναίμακτες θυσίες;

¹⁷ Οι αναίμακτες θυσίες γίνονται «εξ αλφίτων [από σιτηρά, ΜΝΚ]», τα οποία πρέπει να προσφέρονται είτε εντελώς ψημένα και χοντροκομμένα είτε ως ψιλό αλεύρι· και φτιάχνονται με διάφορους τρόπους—λόγου χάρη ψήνονται στο φούρνο, φτιάχνονται σε «κάψαν [ταψί, ΜΝΚ]» ή τηγανίζονται «εν τηγανίω [σε βαθιά κατσαρόλα για τηγάνισμα, ΜΝΚ]». Προσφέρονται με αλάτι και λάδι και μερικές φορές και με λιβάνι, αλλά πρέπει να μην περιέχουν καθόλου προζύμι ή μέλι. Σε μερικές περιπτώσεις, κάποιο μερίδιο από τη θυσία ανήκει στον ιερέα.—2:1-16.

18. Με ποιο θέαμα που είναι ενισχυτικό για την πίστη αποκορυφώνεται η καθιέρωση του ιερατείου;

¹⁸ Καθιέρωση του ιερατείου (8:1–10:20). Τώρα είναι καιρός να γίνει κάτι σπουδαίο στον Ισραήλ, η καθιέρωση του ιερατείου. Ο Μωυσής χειρίζεται αυτό το ζήτημα φροντίζοντας για όλες τις λεπτομέρειες, σύμφωνα με τις εντολές που του έδωσε ο Ιεχωβά. ‘Και έκαμεν ο Ααρών και οι υιοί αυτού πάντας τους λόγους, τους οποίους προσέταξεν ο Ιεχωβά δια χειρός του Μωυσέως’. (8:36) Μετά τις 7 μέρες που απαιτούνταν για την καθιέρωση του ιερατείου, παρουσιάζεται ένα θέαμα θαυματουργικό και ενισχυτικό για την πίστη. Έχει συγκεντρωθεί όλος ο λαός. Οι ιερείς μόλις έχουν προσφέρει θυσία. Ο Ααρών και ο Μωυσής έχουν ευλογήσει το λαό. Και τότε, να! ‘Εφάνη η δόξα του Ιεχωβά εις πάντα τον λαόν. Και εξήλθε πυρ απ’ έμπροσθεν του Ιεχωβά και κατέφαγεν επί του θυσιαστηρίου το ολοκαύτωμα, και τα στέατα· ιδών δε πας ο λαός ηλάλαξαν και έπεσον κατά πρόσωπο αυτών’. (9:23, 24) Πράγματι, ο Ιεχωβά αξίζει την υπακοή και τη λατρεία τους!

19. Ποια παράβαση λαβαίνει χώρα, και τι επακολουθεί;

¹⁹ Ωστόσο, γίνονται παραβάσεις του Νόμου. Λόγου χάρη, κάποιοι γιοι του Ααρών, ο Ναδάβ και ο Αβιούδ, προσφέρουν «πυρ ξένον [ανάρμοστο, ΜΝΚ]» ενώπιον του Ιεχωβά. ‘Και εξήλθε πυρ παρά του Ιεχωβά και κατέφαγεν αυτούς· και απέθανον έμπροσθεν του Ιεχωβά’. (10:2) Τόσο ο λαός όσο και οι ιερείς πρέπει να ακολουθούν τις οδηγίες του Ιεχωβά, αν θέλουν να προσφέρουν ευπρόσδεκτες θυσίες και να απολαμβάνουν την επιδοκιμασία του Ιεχωβά. Αμέσως μετά απ’ αυτό, ο Θεός δίνει εντολή να μην πίνουν οινοπνευματώδη ποτά οι ιερείς όταν υπηρετούν στη σκηνή του μαρτυρίου, πράγμα που υπονοεί ότι στην αδικοπραγία των δυο γιων του Ααρών μπορεί να συνέβαλε η μέθη.

20, 21. Ποιες διατάξεις καλύπτουν το θέμα της καθαρότητας και της κατάλληλης υγιεινής;

²⁰ Νόμοι για την καθαρότητα (11:1–15:33). Αυτό το τμήμα ασχολείται με την τελετουργική καθαρότητα και την υγιεινή. Ορισμένα ζώα, τόσο κατοικίδια όσο και άγρια, είναι ακάθαρτα. Όλα τα πτώματα είναι ακάθαρτα και όποιοι τα αγγίξουν γίνονται ακάθαρτοι. Επίσης, η γέννηση παιδιού επιφέρει ακαθαρσία και απαιτεί αποχωρισμό και ειδικές θυσίες.

 ²¹ Επίσης, ορισμένες δερματικές ασθένειες—όπως η λέπρα—επιφέρουν τελετουργική ακαθαρσία και πρέπει να γίνεται καθαρισμός, όχι μόνο στα άτομα, αλλά ακόμη και στα ρούχα και στις κατοικίες. Επιβάλλεται καραντίνα. Ακαθαρσία επιφέρει η εμμηνόρροια και οι σπερματικές εκκρίσεις, το ίδιο και οι ρεύσεις. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις, επιβάλλεται αποχωρισμός και επιπρόσθετα, μετά την ανάρρωση, απαιτείται να πλυθεί το σώμα ή να γίνει προσφορά θυσιών ή και τα δυο.

22. (α) Γιατί είναι αξιοσημείωτο το 16ο κεφάλαιο; (β) Ποια διαδικασία λαβαίνει χώρα την Ημέρα του Εξιλασμού;

²² Η Ημέρα του Εξιλασμού (16:1-34). Αυτό είναι αξιοσημείωτο κεφάλαιο, γιατί περιέχει τις οδηγίες για την πιο σημαντική μέρα του Ισραήλ, την Ημέρα του Εξιλασμού, τη 10η μέρα του 7ου μήνα. Αυτή τη μέρα η ψυχή ταλαιπωρείται (πολύ πιθανόν λόγω νηστείας), και δεν επιτρέπεται να γίνει καμιά κοσμική εργασία. Εκείνη τη μέρα θα προσφέρουν πρώτα ένα νεαρό ταύρο για τις αμαρτίες του Ααρών και του οίκου του, της φυλής Λευί, και στη συνέχεια θα προσφέρουν ένα κατσίκι για το υπόλοιπο έθνος. Αφού κάψουν θυμίαμα, θα ραντίσουν «έμπροσθεν του ιλαστηρίου [του καλύμματος, ΜΝΚ]» της Κιβωτού—η οποία βρίσκεται στα Άγια των Αγίων της σκηνής του μαρτυρίου—με αίμα πρώτα από το ένα και μετά από το άλλο ζώο. Αργότερα, πρέπει να μεταφέρουν τα πτώματα των ζώων έξω από το στρατόπεδο και να τα κάψουν. Την ίδια μέρα πρέπει να παρουσιάσουν και ένα ζωντανό κατσίκι ενώπιον του Ιεχωβά και πάνω σ’ αυτό να αναφέρουν όλες τις αμαρτίες του λαού, και κατόπιν πρέπει να πάνε και να το αφήσουν στην έρημο. Έπειτα, πρέπει να προσφέρουν 2 κριάρια ως ολοκαυτώματα, το ένα για τον Ααρών και τον οίκο του και το άλλο για το υπόλοιπο έθνος.

23. (α) Πού βρίσκουμε μια από τις πιο κατηγορηματικές δηλώσεις της Αγίας Γραφής για το αίμα; (β) Ποιες άλλες διατάξεις ακολουθούν;

²³ Διατάξεις για το αίμα και για άλλα θέματα (17:1–20:27). Αυτό το τμήμα εκθέτει πολλές διατάξεις για το λαό. Για μια ακόμη φορά δηλώνεται η απαγόρευση σχετικά με το αίμα—σε μια από τις πιο κατηγορηματικές δηλώσεις που υπάρχουν στη Γραφή. (17:10-14) Το αίμα μπορεί να χρησιμοποιείται κατάλληλα στο θυσιαστήριο, αλλά όχι για βρώση. Απαγορεύονται οι βδελυκτές πράξεις, όπως η αιμομειξία, η σοδομία και η κτηνοβασία. Δίνονται διατάξεις για την προστασία αυτών που υποφέρουν, των ταπεινών και των ξένων και δίνεται επίσης η εντολή ‘Θέλεις αγαπά τον πλησίον σου ως σεαυτόν. Εγώ είμαι ο Ιεχωβά’. (19:18) Περιφρουρείται η κοινωνική και οικονομική ευημερία του έθνους, και πράγματα που αποτελούν πνευματικούς κινδύνους, όπως λόγου χάρη η λατρεία του Μολόχ και ο πνευματισμός, απαγορεύονται και τιμωρούνται με θάνατο. Και πάλι ο Θεός τονίζει ότι ο λαός του πρέπει να είναι αποχωρισμένος: ‘Και θέλετε είσθαι άγιοι εις εμέ· διότι άγιος είμαι εγώ ο Ιεχωβά και σας απεχώρισα από των λαών, δια να ήσθε εμού’.—20:26.

24. Τι περιγράφει το Λευιτικόν όσον αφορά τα προσόντα των ιερέων και τις εποχικές γιορτές;

²⁴ Το ιερατείο και οι γιορτές (21:1–25:55). Τα επόμενα 3 κεφάλαια πραγματεύονται κυρίως την επίσημη λατρεία του Ισραήλ: τις διατάξεις που αφορούν τους ιερείς, τα σωματικά τους προσόντα, το ποιες γυναίκες μπορούν να παντρεύονται, το ποιοι μπορούν να τρώγουν άγια πράγματα και τις απαιτήσεις για τα υγιή ζώα που θα χρησιμοποιούνται για θυσίες. Καθορίζονται 3 εθνικές εποχικές γιορτές που παρέχουν ευκαιρίες ‘ευφροσύνης ενώπιον Ιεχωβά του Θεού σας’. (23:40) Σαν ένας άνθρωπος, το έθνος θα στρέφει έτσι την προσοχή του, τον αίνο του και τη λατρεία του στον Ιεχωβά, ενισχύοντας τη σχέση που έχει μ’ αυτόν. Αυτές είναι γιορτές αφιερωμένες στον Ιεχωβά, ετήσιες άγιες συνάξεις. Το Πάσχα και η Γιορτή των Αζύμων ορίζεται να γίνονται στις αρχές της άνοιξης, η Πεντηκοστή, ή αλλιώς Γιορτή των Εβδομάδων, θα ακολουθεί προς το τέλος της άνοιξης και η Ημέρα του Εξιλασμού καθώς και η 8ήμερη Γιορτή των Σκηνών, ή αλλιώς της Συγκομιδής, θα γίνονται το φθινόπωρο.

25. (α) Πώς καταδεικνύεται ότι πρέπει να αποδίδεται τιμή ‘στο Όνομα’; (β) Ποιες διατάξεις περιλαμβάνουν τον αριθμό «εφτά»;

²⁵ Στο 24ο κεφάλαιο δίνονται οδηγίες για τη χρήση του άρτου και του λαδιού στην υπηρεσία της σκηνής του μαρτυρίου. Ακολουθεί το περιστατικό κατά το οποίο ο Ιεχωβά αποφαίνεται ότι όποιος βλασφημήσει ‘το Όνομα’—ναι, το όνομα Ιεχωβά—πρέπει να λιθοβοληθεί μέχρι θανάτου. Κατόπιν, ο Θεός διατυπώνει το νόμο της ισότιμης τιμωρίας, «οφθαλμόν αντί οφθαλμού, οδόντα αντί οδόντος». (24:11-16, 20) Στο 25ο κεφάλαιο υπάρχουν διατάξεις για το μονοετές Σάββατο, ή αλλιώς έτος ανάπαυσης—που θα τηρείται κάθε 7ο έτος—και για το Ιωβηλαίο, που θα τηρείται κάθε 50ό έτος. Εκείνο το 50ό έτος πρέπει να εξαγγελθεί ελευθερία σε όλη τη χώρα και η κληρονομική ιδιοκτησία που είχε πουληθεί ή είχε περάσει σε άλλα χέρια στα περασμένα 49 έτη πρέπει να επιστραφεί στους δικαιωματικούς της κατόχους. Δίνονται νόμοι που προστατεύουν τα δικαιώματα των φτωχών και των δούλων. Σ’ αυτό το τμήμα εμφανίζεται έντονα ο αριθμός «εφτά»—η έβδομη μέρα, το έβδομο έτος, οι γιορτές των εφτά ημερών, περίοδος εφτά εβδομάδων και το Ιωβηλαίο, που έρχεται μετά από εφτά επί εφτά έτη.

26. Ποιο είναι το αποκορύφωμα του βιβλίου Λευιτικόν;

²⁶ Οι συνέπειες της υπακοής και της ανυπακοής (26:1-46). Σ’ αυτό το κεφάλαιο το Λευιτικόν φτάνει στο αποκορύφωμά του. Ο Ιεχωβά απαριθμεί εδώ τις ανταμοιβές για την υπακοή και τις τιμωρίες για την ανυπακοή. Ταυτόχρονα, δίνει ελπίδα στους Ισραηλίτες λέγοντας, για την περίπτωση που θα ταπεινωθούν: ‘Θέλω ενθυμηθή υπέρ αυτών την διαθήκην των πατέρων αυτών, τους οποίους εξήγαγον εκ γης Αιγύπτου, ενώπιον των εθνών, δια να ήμαι Θεός αυτών. Εγώ είμαι ο Ιεχωβά’.—26:45.

27. Πώς τελειώνει το Λευιτικόν;

²⁷ Άλλες διατάξεις (27:1-34). Το Λευιτικόν τελειώνει με οδηγίες σχετικές με το χειρισμό προσφορών ευχής, με τα πρωτότοκα που ανήκουν στον Ιεχωβά και με τα δέκατα που γίνονται άγια ‘εις τον Ιεχωβά’. Ακολουθεί ο σύντομος επίλογος: ‘Αύται είναι αι εντολαί, τας οποίας προσέταξε ο Ιεχωβά εις τον Μωυσήν δια τους υιούς Ισραήλ εν τω όρει Σινά’.—27:34.

 ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΩΦΕΛΙΜΟ

28. Σε τι ωφελεί το Λευιτικόν τους Χριστιανούς σήμερα;

²⁸ Το Λευιτικόν, ως μέρος της θεόπνευστης Γραφής, είναι πολύ ωφέλιμο για τους Χριστιανούς σήμερα. Αποτελεί θαυμάσια βοήθεια για να εκτιμήσουμε τον Ιεχωβά, τις ιδιότητές του και τους τρόπους με τους οποίους πολιτεύεται με τα πλάσματά του—πράγματα που εκείνος κατέδειξε σαφέστατα με τον Ισραήλ υπό τη διαθήκη του Νόμου. Το Λευιτικόν εκθέτει πολλές βασικές αρχές, που θα εφαρμόζονται πάντοτε, και περιέχει πολλά προφητικά πρότυπα, καθώς και προφητείες, η εξέταση των οποίων ενισχύει την πίστη. Πολλές από τις αρχές του εκτίθενται και πάλι στις Χριστιανικές Ελληνικές Γραφές, και μερικές απ’ αυτές παρατίθενται αυτούσιες. Στη συνέχεια εξετάζονται 7 εξέχοντα σημεία.

29-31. Πώς δίνει έμφαση το Λευιτικόν στο σεβασμό για (α) την κυριαρχία, (β) το όνομα και (γ) την αγιότητα του Ιεχωβά;

²⁹ (1) Η κυριαρχία του Ιεχωβά. Αυτός είναι ο Νομοθέτης και εμείς, ως πλάσματά του, είμαστε υπόλογοι σ’ εκείνον. Δικαιωματικά μας δίνει την εντολή να τον φοβόμαστε. Ως ο ‘Παγκόσμιος Κυρίαρχος’ δεν δέχεται ανταγωνισμό, που παίρνει τη μορφή ειδωλολατρίας, πνευματισμού ή άλλων μορφών δαιμονισμού.—Λευιτ. 18:4· 25:17· 26:1· Ματθ. 10:28· Πράξ. 4:24, ΜΝΚ.

³⁰ (2) Το όνομα του Ιεχωβά. Το όνομά του πρέπει να τηρείται άγιο και δεν τολμούμε να επιφέρουμε μομφή σ’ αυτό ούτε με λόγια ούτε με έργα.—Λευιτ. 22:32· 24:10-16· Ματθ. 6:9.

³¹ (3) Η αγιότητα του Ιεχωβά. Επειδή εκείνος είναι άγιος πρέπει να είναι άγιος και ο λαός του, δηλαδή αγιασμένος ή ξεχωρισμένος για την υπηρεσία του. Αυτό περιλαμβάνει το να παραμένουμε αποχωρισμένοι από τον ασεβή κόσμο που μας περιβάλλει.—Λευιτ. 11:44· 20:26· Ιακ. 1:27· 1 Πέτρ. 1:15, 16.

32-34. Ποιες αρχές περιγράφονται όσον αφορά (α) την αμαρτία, (β) το αίμα και (γ) τη σχετικότητα της ενοχής;

³² (4) Η υπερβολική αμαρτωλότητα της αμαρτίας. Ο Θεός είναι εκείνος που καθορίζει τι είναι αμαρτία, κι εμείς πρέπει να αγωνιζόμαστε εναντίον της. Σε κάθε περίπτωση, η αμαρτία απαιτεί εξιλεωτική θυσία. Επιπλέον, απαιτείται από εμάς να ομολογούμε τις αμαρτίες μας, να μετανοούμε και να επανορθώνουμε, στο βαθμό που κάτι τέτοιο είναι δυνατόν. Για ορισμένες αμαρτίες δεν υπάρχει συγχώρηση.—Λευιτ. 4:2· 5:5· 20:2, 10· 1 Ιωάν. 1:9· Εβρ. 10:26-29.

³³ (5) Η ιερότητα του αίματος. Επειδή το αίμα είναι ιερό, δεν μπορεί να εισάγεται στο σώμα σε καμιά μορφή. Η μόνη χρήση αίματος που επιτρέπεται είναι για την εξιλέωση αμαρτίας.—Λευιτ. 17:10-14· Πράξ. 15:29· Εβρ. 9:22.

³⁴ (6) Σχετικότητα στην ενοχή και στην τιμωρία. Δεν αντιμετωπίζονταν με τον ίδιο τρόπο όλες οι αμαρτίες και όλοι οι αμαρτωλοί. Όσο ανώτερο ήταν το αξίωμα τόσο μεγαλύτερη ήταν η ευθύνη και η ποινή για την αμαρτία. Η εκούσια αμαρτία τιμωρούνταν πιο αυστηρά από την ακούσια. Οι ποινές συχνά ήταν ανάλογες με τις οικονομικές δυνατότητες του ενόχου. Αυτή η αρχή της σχετικότητας δεν εφαρμοζόταν μόνο σε θέματα αμαρτίας και τιμωρίας, αλλά και σε άλλους τομείς, όπως λόγου χάρη στην τελετουργική ακαθαρσία.—Λευιτ. 4:3, 22-28· 5:7-11· 6:2-7· 12:8· 21:1-15· Λουκ. 12:47, 48· Ιακ. 3:1· 1 Ιωάν. 5:16.

35. Πώς συνοψίζει το Λευιτικόν τα καθήκοντα που έχουμε απέναντι στο συνάνθρωπό μας;

³⁵ (7) Δικαιοσύνη και αγάπη. Συνοψίζοντας τα καθήκοντα που έχουμε απέναντι στο συνάνθρωπό μας, το εδάφιο Λευιτικόν 19:18 λέει: «Θέλεις αγαπά τον πλησίον σου ως σεαυτόν». Αυτό τα περιλαμβάνει όλα. Αποκλείει τη μεροληψία, την κλοπή, το ψέμα ή τη συκοφαντία, και απαιτεί την παροχή φροντίδας σ’ εκείνους που αντιμετωπίζουν δυσχέρειες, στους φτωχούς, στους τυφλούς και στους κουφούς.—Λευιτ. 19:9-18· Ματθ. 22:39· Ρωμ. 13:8-13.

36. Τι αποδεικνύει ότι το Λευιτικόν είναι ωφέλιμο για τη Χριστιανική εκκλησία;

³⁶ Επίσης, το ότι το Λευιτικόν είναι πάρα πολύ ‘ωφέλιμο προς διδασκαλία, προς έλεγχο, προς επανόρθωση, προς εκπαίδευση την μετά της δικαιοσύνης’ στη Χριστιανική εκκλησία αποδεικνύεται από το γεγονός ότι επανειλημμένα παρέθεσαν απ’ αυτό ο Ιησούς και οι απόστολοί του, ειδικά ο Παύλος και ο Πέτρος. Αυτοί έστρεψαν την προσοχή στα πολλά προφητικά πρότυπα και στις σκιές μελλοντικών πραγμάτων. Όπως παρατήρησε ο Παύλος, ‘ο Νόμος έχει σκιά των μελλοντικών αγαθών’. Παρουσιάζει «υπόδειγμα και σκιάν των επουρανίων» πραγμάτων.—2 Τιμ. 3:16· Εβρ. 10:1· 8:5.

37. Ποιες εκπληρώσεις τύπων περιγράφονται στην προς Εβραίους επιστολή;

³⁷ Η σκηνή του μαρτυρίου, το ιερατείο, οι θυσίες και ιδιαίτερα η ετήσια Ημέρα του Εξιλασμού, όλα είχαν εξεικονιστική σημασία. Ο Παύλος, στην προς Εβραίους επιστολή του, μας βοηθάει να κατανοήσουμε τα πνευματικά αντίστοιχα των πραγμάτων αυτών σε σχέση με ‘την αληθινή σκηνή’ της λατρείας του Ιεχωβά. (Εβρ. 8:2) Ο αρχιερέας Ααρών είναι τύπος του Χριστού Ιησού ως ‘αρχιερέα των μελλοντικών αγαθών, δια της μεγαλητέρας και τελειοτέρας σκηνής’. (Εβρ. 9:11· Λευιτ. 21:10) Το αίμα των ζώων που προσφέρονταν ως θυσία προσκιάζει το αίμα του Ιησού, που παρέχει «αιωνίαν λύτρωσιν» για εμάς. (Εβρ. 9:12) Το εσώτατο διαμέρισμα της σκηνής του μαρτυρίου, τα Άγια των Αγίων—στα οποία ο αρχιερέας έμπαινε μόνο την ετήσια Ημέρα του Εξιλασμού, για να προσφέρει το θυσιαστικό αίμα—είναι ‘αντίτυπο των αληθινών’, ‘του ίδιου του ουρανού’, στον οποίον αναλήφθηκε ο Ιησούς ‘για να εμφανιστεί ενώπιον του Θεού υπέρ ημών’.—Εβρ. 9:24· Λευιτ. 16:14, 15.

38. Πώς εκπληρώθηκαν στον Ιησού οι εξεικονιστικές θυσίες;

³⁸ Τα κατά γράμμα ζώα, που προσφέρονταν υγιή και άμωμα ως ολοκαυτώματα ή ως προσφορές περί αμαρτίας, αντιπροσωπεύουν την τέλεια και άμωμη θυσία του ανθρώπινου σώματος του Ιησού Χριστού. (Εβρ. 9:13, 14· 10:1-10· Λευιτ. 1:3) Είναι ενδιαφέρουσα, επίσης, η ανάλυση που κάνει ο Παύλος για κάτι το χαρακτηριστικό που λάβαινε χώρα την Ημέρα του Εξιλασμού: Τα πτώματα των ζώων που θυσιάζονταν ως προσφορά περί αμαρτίας τα μετέφεραν έξω από το στρατόπεδο και τα έκαιγαν. (Λευιτ. 16:27) «Όθεν και ο Ιησούς», γράφει ο Παύλος, «έξω της πύλης έπαθεν. Ας εξερχώμεθα λοιπόν προς αυτόν έξω του στρατοπέδου, τον ονειδισμόν αυτού φέροντες». (Εβρ. 13:12, 13) Με τη θεόπνευστη αυτή ερμηνεία, οι τελετουργικές πράξεις  που περιγράφονται στο Λευιτικόν αποκτούν μεγαλύτερο νόημα, κι εμείς μπορούμε πράγματι να αρχίσουμε να κατανοούμε με πόσο θαυμαστό τρόπο σχημάτισε εκεί ο Ιεχωβά φοβερές σκιές που προσκίαζαν πραγματικότητες, οι οποίες θα μπορούσαν να διευκρινιστούν μόνο από το άγιο πνεύμα. (Εβρ. 9:8) Είναι ζωτικό να έχουν τη σωστή κατανόηση όσοι πρόκειται να ωφεληθούν από την προμήθεια για ζωή που κάνει ο Ιεχωβά μέσω του Χριστού Ιησού, ‘του μεγάλου ιερέα επί τον οίκο του Θεού’.—Εβρ. 10:19-25.

39. Πώς εναρμονίζεται το Λευιτικόν με ‘όλη τη Γραφή’ στη γνωστοποίηση των σκοπών της Βασιλείας του Ιεχωβά;

³⁹ Όπως συνέβαινε και στον ιερατικό οίκο του Ααρών, έτσι και ο Ιησούς Χριστός ως Αρχιερέας έχει υφιερείς συνταυτισμένους μ’ αυτόν. Αυτοί χαρακτηρίζονται ως ‘βασιλικό ιερατείο’. (1 Πέτρ. 2:9, ΜΝΚ) Το Λευιτικόν σαφώς δείχνει και εξηγεί το εξιλεωτικό έργο του μεγάλου Αρχιερέα και Βασιλιά του Ιεχωβά, καθώς και τις απαιτήσεις που υπάρχουν για τα μέλη του οίκου Του—για τους οποίους λέγεται ότι είναι ‘μακάριοι και άγιοι’ και ‘ιερείς του Θεού και του Χριστού που θα βασιλεύσουν μαζί μ’ αυτόν χίλια έτη’. Τι ευλογίες θα φέρει το ιερατικό αυτό έργο, υψώνοντας το υπάκουο ανθρώπινο γένος σε τελειότητα, και τι ευτυχία θα φέρει η ουράνια αυτή Βασιλεία, αποκαθιστώντας την ειρήνη και τη δικαιοσύνη στη γη! Ασφαλώς, πρέπει όλοι να ευχαριστούμε τον άγιο Θεό, τον Ιεχωβά, για το ότι διευθέτησε να υπάρχει Αρχιερέας και Βασιλιάς και βασιλικό ιερατείο, προκειμένου να διακηρυχθούν παντού οι αρετές Του, προς αγιασμό του ονόματός Του! Αληθινά, το Λευιτικόν εναρμονίζεται θαυμάσια με ‘όλη τη Γραφή’ στη γνωστοποίηση των σκοπών της Βασιλείας του Ιεχωβά.—Αποκ. 20:6.

[Ερωτήσεις Μελέτης]