Βιβλίο της Γραφής Αριθμός 36—Σοφονίας

Συγγραφέας: Σοφονίας

Τόπος Συγγραφής: Ιούδας

Ολοκλήρωση Συγγραφής: Πριν από το 648 Π.Κ.Χ.

1. (α) Γιατί ήταν κατάλληλο το άγγελμα του Σοφονία για την εποχή του; (β) Πώς ταίριαζε στην προκειμένη περίπτωση η σημασία του ονόματός του;

 ΣΤΙΣ αρχές της βασιλείας του Ιωσία, βασιλιά του Ιούδα (659-629 Π.Κ.Χ.)—μια εποχή που οργίαζε η λατρεία του Βάαλ και ‘οι ιερείς ξένων θεών’ πρωτοστατούσαν σ’ αυτή την ακάθαρτη λατρεία—ο λαός της Ιερουσαλήμ πρέπει να ένιωσε έκπληξη από το άγγελμα που διακήρυξε ο προφήτης Σοφονίας. Αν και ο Σοφονίας ήταν πιθανώς απόγονος του Βασιλιά «Ιζκίου [Εζεκία, ΜΝΚ]» από το βασιλικό οίκο του Ιούδα, κατέκρινε δριμύτατα τις συνθήκες που υπήρχαν στο έθνος. (Σοφ. 1:1· 1:4, ΜΝΚ) Το άγγελμά του ήταν καταδικαστικό. Ο λαός του Θεού είχε γίνει ανυπάκουος, και μόνο ο Ιεχωβά θα μπορούσε να τους επαναφέρει στην αγνή λατρεία και να τους ευλογήσει ώστε να τον υπηρετούν ως ‘ονομαστοί και επαινετοί μεταξύ πάντων των λαών της γης’. (3:20) Ο Σοφονίας έδειξε ότι μόνο με θεϊκή επέμβαση θα μπορούσε  κάποιος ‘να σκεπαστεί στη μέρα της οργής του Ιεχωβά’. (2:3) Πόσο κατάλληλο είναι το όνομά του, Τσεφανγιάχ (στην εβραϊκή), που σημαίνει «Ο Ιεχωβά Έχει Σκεπάσει (Φυλάξει)»!

2. Πώς απέφεραν καρπούς οι προσπάθειες του Σοφονία, αλλά γιατί ήταν αυτό απλώς προσωρινό;

² Οι προσπάθειες του Σοφονία απέφεραν καρπούς. Ο Βασιλιάς Ιωσίας, ο οποίος είχε ανέβει στο θρόνο σε ηλικία 8 ετών, άρχισε «να καθαρίζη τον Ιούδαν και την Ιερουσαλήμ» το 12ο έτος της βασιλείας του. Ξερίζωσε την ψεύτικη λατρεία, επισκεύασε ‘τον οίκο του Ιεχωβά’ και επανακαθιέρωσε τον εορτασμό του Πάσχα. (2 Χρον., κεφ. 34, 35) Όμως, οι μεταρρυθμίσεις του Βασιλιά Ιωσία ήταν απλώς προσωρινές, γιατί τον διαδέχθηκαν 3 γιοι του και 1 εγγονός του που όλοι τους έπραξαν ‘πονηρά ενώπιον του Ιεχωβά’. (2 Χρον. 36:1-12) Όλα αυτά εκπλήρωναν τα λόγια του Σοφονία: «Θέλω εκδικηθή τους άρχοντας και τα τέκνα του βασιλέως και . . . τους γεμίζοντας τους οίκους των κυρίων αυτών εξ αρπαγής και δόλου».—Σοφ. 1:8, 9.

3. Πότε και πού προφήτευσε ο Σοφονίας, και ποιες δυο όψεις έχει το άγγελμα που περιέχεται στο βιβλίο;

³ Από τα παραπάνω γίνεται φανερό ότι ‘ο λόγος του Ιεχωβά έγινε προς τον Σοφονία’ κάποια χρονική στιγμή πριν από το 648 Π.Κ.Χ., το 12ο έτος του Ιωσία. Το πρώτο εδάφιο καθορίζει ότι ο Σοφονίας μιλούσε από τον Ιούδα, αλλά εκτός απ’ αυτό, οι λεπτομερείς γνώσεις του για τις τοποθεσίες και τα έθιμα της Ιερουσαλήμ καταδεικνύουν ότι κατοικούσε στον Ιούδα. Το άγγελμα που περιέχεται στο βιβλίο έχει δυο όψεις—είναι απειλητικό, αλλά και παρηγορητικό. Ως επί το πλείστον, περιστρέφεται γύρω από την επικείμενη μέρα του Ιεχωβά, μια μέρα τρόμου, αλλά συγχρόνως προλέγει ότι ο Ιεχωβά θα αποκαταστήσει έναν ταπεινό λαό που πραγματικά ‘ελπίζει στο όνομα του Ιεχωβά’.—1:1, 7-18· 3:12.

4. Τι αποδεικνύει ότι το βιβλίο του Σοφονία είναι αυθεντικό και θεόπνευστο;

⁴ Η αυθεντικότητα αυτού του προφητικού βιβλίου δεν μπορεί να αμφισβητηθεί με επιτυχία. Η Ιερουσαλήμ καταστράφηκε το 607 Π.Κ.Χ., 40 και πλέον έτη αφότου το προείπε αυτό ο Σοφονίας. Αυτό το επιβεβαιώνει η κοσμική ιστορία, αλλά και η ίδια η Αγία Γραφή περιέχει εσωτερικές αποδείξεις για το ότι αυτό έγινε ακριβώς όπως το είχε προφητεύσει ο Σοφονίας. Λίγο μετά την καταστροφή της Ιερουσαλήμ, ο Ιερεμίας έγραψε το βιβλίο Θρήνοι και περιέγραψε τα φρικιαστικά πράγματα που είχε δει ενόσω ήταν ακόμη νωπά στο νου του. Η παραβολή διαφόρων περικοπών καταδεικνύει ότι το άγγελμα του Σοφονία είναι πράγματι ‘θεόπνευστο’. Ο Σοφονίας προειδοποιεί ότι είναι αναγκαία η μετάνοια ‘πριν επέλθη εφ’ υμάς η έξαψις της οργής του Ιεχωβά’, ενώ ο Ιερεμίας αναφέρεται σε κάτι που έχει ήδη γίνει, όταν λέει: ‘Ο Ιεχωβά εξέχεε την φλόγα της οργής αυτού’. (Σοφ. 2:2· Θρήνοι 4:11) Ο Σοφονίας προλέγει ότι ο Ιεχωβά ‘θέλει καταθλίψει τους ανθρώπους και θέλουσι περιπατεί ως τυφλοί . . . και το αίμα αυτών θέλει διαχυθή ως κόνις’. (Σοφ. 1:17) Ο Ιερεμίας το αναφέρει αυτό ως τετελεσμένο γεγονός: «Περιεπλανήθησαν ως τυφλοί εν ταις οδοίς, εμολύνθησαν εν τω αίματι».—Θρήνοι 4:14· παράβαλε επίσης Σοφονίας 1:13—Θρήνοι 5:2· Σοφονίας 2:8, 10—Θρήνοι 1:9, 16 και 3:61.

5. Πώς δείχνει η ιστορία ότι η προφητεία του Σοφονία εκπληρώθηκε επακριβώς;

⁵ Παρόμοια, η ιστορία αναφέρει την καταστροφή των ειδωλολατρικών εθνών Μωάβ, Αμμών και Ασσυρία, περιλαμβανομένης και της πρωτεύουσάς της, της Νινευή, όπως ακριβώς είχε προείπει ο Σοφονίας με την κατεύθυνση του Θεού. Όπως ο προφήτης Ναούμ προείπε την καταστροφή της Νινευή (Ναούμ 1:1· 2:10), έτσι και ο Σοφονίας διακήρυξε ότι ο Ιεχωβά «θέλει καταστήσει την Νινευή εις αφανισμόν, τόπον άνυδρον ως η έρημος». (Σοφ. 2:13) Η καταστροφή αυτή ήταν τόσο ολοκληρωτική ώστε, πριν καν περάσουν 200 έτη, ο ιστορικός Ηρόδοτος έγραψε ότι ο Τίγρης είναι «ο ποταμός πάνω στον οποίον υπήρχε άλλοτε η πόλις Νινευή». * Γύρω στο 150 Κ.Χ. ο Έλληνας συγγραφέας Λουκιανός έγραψε ότι «τώρα δεν έχει μείνει ούτε ίχνος της». * Το Νέο Λεξικό της Αγίας Γραφής, του Γουεστμίνστερ (The New Westminster Dictionary of the Bible, 1970), σελίδα 669, δηλώνει ότι τα επιτιθέμενα στρατεύματα «βοηθήθηκαν πολύ από μια αιφνίδια ανύψωση των νερών του Τίγρη, που παρέσυραν μεγάλο μέρος του τείχους της πόλης, κι έτσι άφησαν την περιοχή απροστάτευτη. . . . Η ερήμωση ήταν τόσο ολοκληρωτική που στους ελληνικούς και ρωμαϊκούς χρόνους η Νινευή έγινε κάτι σαν μύθος. Κι όμως, όλο αυτόν τον καιρό, μέρος της πόλης ήταν θαμμένο κάτω από υψώματα που φαίνονταν σαν σωροί σκουπιδιών». Στη σελίδα 627 ο ίδιος τόμος δείχνει ότι και ο Μωάβ καταστράφηκε, όπως είχε προφητευτεί: «Ο Ναβουχοδονόσορ καθυπόταξε τους Μωαβίτες». Επίσης, ο Ιώσηπος αναφέρει την καθυπόταξη του Αμμών. * Τόσο οι Μωαβίτες όσο και οι Αμμωνίτες έπαψαν, τελικά, να υπάρχουν ως λαοί.

6. Γιατί, λοιπόν, το βιβλίο του Σοφονία κατέχει δικαιωματικά μια θέση στο Βιβλικό κανόνα;

⁶ Οι Ιουδαίοι έδιναν ανέκαθεν στο βιβλίο του Σοφονία τη θέση που δικαιούται στον κανόνα της θεόπνευστης Γραφής. Οι εξαγγελίες που περιέχει έγιναν εν ονόματι του Ιεχωβά και εκπληρώθηκαν με αξιοσημείωτο τρόπο, δικαιώνοντας έτσι τον Ιεχωβά.

ΤΙ ΠΕΡΙΕΧΕΙ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΣΟΦΟΝΙΑ

7. Τι θα σημάνει η μεγάλη μέρα του Ιεχωβά για τους εχθρούς του;

⁷ Η μέρα του Ιεχωβά πλησιάζει (1:1-18). Το βιβλίο αρχίζει μ’ ένα καταδικαστικό σχόλιο. ‘Θέλω αφανίσει παντελώς τα πάντα από προσώπου της γης, λέγει Ιεχωβά’. (1:2) Κανένας δεν θα διαφύγει, ούτε άνθρωπος ούτε ζώο. Οι λάτρεις του Βάαλ, ‘τα ειδωλόθυτα [οι ιερείς ξένων θεών, ΜΝΚ]’, εκείνοι που ανεβαίνουν στα δώματα για να  λατρεύσουν τον ουρανό, όσοι αναμειγνύουν τη λατρεία του Ιεχωβά με τη λατρεία του Μαλχόμ, όσοι απομακρύνονται από τον Ιεχωβά και όσοι δεν ενδιαφέρονται να τον εκζητήσουν—όλοι πρέπει να αφανιστούν. Ο προφήτης διατάζει: ‘Σιώπα ενώπιον Ιεχωβά του Θεού, διότι εγγύς είναι η ημέρα του Ιεχωβά’. (1:7) Ο ίδιος ο Ιεχωβά έχει ετοιμάσει μια θυσία. Τους άρχοντες, τους ‘άρπαγες [βίαιους, ΜΝΚ]’, τους δόλιους και αυτούς που έχουν αδιάφορη καρδιά—όλους θα ψάξει και θα τους βρει. Ο πλούτος και τα υπάρχοντά τους θα εκμηδενιστούν. Η μεγάλη μέρα του Ιεχωβά είναι κοντά! «Ημέρα οργής η ημέρα εκείνη, ημέρα θλίψεως και στενοχωρίας, ημέρα ερημώσεως και αφανισμού, ημέρα σκότους και γνόφου, ημέρα νεφέλης και ομίχλης». Το αίμα εκείνων που αμάρτησαν κατά του Ιεχωβά θα χυθεί σαν σκόνη. ‘Ουδέ το αργύριον αυτών ουδέ το χρυσίον αυτών θέλει δυνηθή να λυτρώση αυτούς εν τη ημέρα της οργής του Ιεχωβά’. Η φωτιά του ζήλου του θα αναλώσει όλη τη γη.—1:15, 18.

8. (α) Πώς μπορεί να βρεθεί προστασία; (β) Ποιες ουαί εξαγγέλλονται κατά των εθνών;

⁸ Ζητάτε τον Ιεχωβά· τα έθνη πρόκειται να καταστραφούν (2:1-15). Πριν περάσει εκείνη η μέρα «ως χνους», εσείς οι πράοι, ‘ζητάτε τον Ιεχωβά, ζητάτε δικαιοσύνη, ζητάτε πραότητα’, και ίσως ‘σκεπαστείτε στη μέρα της οργής του Ιεχωβά’. (2:3) Ο λόγος του Ιεχωβά συνεχίζει και εξαγγέλλει ουαί για τη γη των Φιλισταίων, που θα γίνει αργότερα περιοχή «δια το υπόλοιπον του οίκου Ιούδα». Οι υπερήφανοι Μωάβ και Αμμών θα ερημωθούν, όπως τα Σόδομα και τα Γόμορρα, ‘διότι ωνείδισαν και εμεγαλύνθησαν κατά του λαού του Ιεχωβά των δυνάμεων’. Οι θεοί τους θα αφανιστούν μαζί μ’ αυτούς. (2:7, 10) ‘Η ρομφαία’ του Ιεχωβά θα φονεύσει και τους Αιθίοπες. Και τι θα γίνει η Ασσυρία και η πρωτεύουσά της, η Νινευή, προς βορρά; Αυτή θα γίνει άγονη έρημος και κατοικία άγριων ζώων, ναι, θα γίνει ‘αντικείμενο κατάπληξης’, κι έτσι ‘όποιος διαβαίνει από εκεί θα σφυρίζει’ έκπληκτος.—2:12· 2:15, ΜΝΚ.

9. (α) Γιατί εξαγγέλλεται ουαί για την Ιερουσαλήμ, και ποια είναι η δικαστική απόφαση του Ιεχωβά για τα έθνη; (β) Με ποιο χαρωπό σχόλιο τελειώνει η προφητεία;

⁹ Η στασιαστική Ιερουσαλήμ καλείται να αποδώσει λογαριασμό· ένα ταπεινό υπόλοιπο ευλογείται (3:1-20). Ουαί και για την Ιερουσαλήμ, την ‘παραδεδειγματισμένη [στασιαστική, ΜΝΚ]’ και καταπιεστική πόλη! Οι άρχοντές της, «λέοντες ωρυόμενοι», και οι προφήτες της, «άνθρωποι δόλιοι», δεν εμπιστεύονται στον Θεό της, τον Ιεχωβά. Εκείνος θα ζητήσει πλήρη απόδοση λογαριασμού. Θα φοβηθούν οι κάτοικοί της τον Ιεχωβά και θα δεχτούν διαπαιδαγώγηση; Όχι, επειδή ‘σπεύδουν να διαφθείρουν όλες τις πράξεις τους’. (3:3, 4, 7) Η δικαστική απόφαση του Ιεχωβά είναι να συνάξει τα έθνη και να εκχύσει πάνω τους όλη την πύρινη οργή του, και όλη η γη θα αναλωθεί από τη φωτιά του ζήλου του. Αλλά υπάρχει μια θαυμάσια υπόσχεση! Ο Ιεχωβά θα ‘αποκαταστήσει εις τους λαούς γλώσσαν καθαράν, δια να επικαλώνται πάντες το όνομα του Ιεχωβά, να δουλεύωσιν αυτόν υπό ένα ζυγόν’. (3:9) ‘Οι καυχώμενοι εις την μεγαλοπρέπειαν [οι υπεροπτικά περιχαρείς, ΜΝΚ]’ θα φύγουν από τη μέση, και ένα ταπεινό υπόλοιπο που πράττει δικαιοσύνη θα ελπίσει στο όνομα του Ιεχωβά. Χαρούμενες φωνές, αλαλαγμοί, ευφροσύνη και αγαλλίαση ξεσπούν στη Σιών, γιατί είναι ανάμεσά τους ο Ιεχωβά, ο Βασιλιάς του Ισραήλ. Τώρα δεν είναι καιρός να φοβούνται ούτε να αφήσουν τα χέρια τους να πέσουν, επειδή ο Ιεχωβά θα τους σώσει και ‘θα ευφραίνεται επ’ αυτούς’ με αγάπη και χαρά. ‘Διότι θέλω σας κάμει ονομαστούς και επαινετούς μεταξύ πάντων των λαών της γης, όταν εγώ αποστρέψω την αιχμαλωσίαν σας έμπροσθεν των οφθαλμών σας, λέγει Ιεχωβά’.—3:20.

ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΩΦΕΛΙΜΟ

10. Σε τι ωφέλησε η προφητεία του Σοφονία στις μέρες του Βασιλιά Ιωσία;

¹⁰ Κάποιος που πρόσεξε το προειδοποιητικό άγγελμα του Σοφονία και ωφελήθηκε πολύ απ’ αυτό ήταν ο Βασιλιάς Ιωσίας. Ανέλαβε μια μεγάλη εκστρατεία θρησκευτικής μεταρρύθμισης. Αυτή έφερε στο φως και το βιβλίο του Νόμου, το οποίο είχε χαθεί όταν σταμάτησαν να συντηρούν τον οίκο του Ιεχωβά. Ο Ιωσίας έπεσε σε βαριά θλίψη όταν του διάβασαν απ’ αυτό το βιβλίο ποιες συνέπειες έχει η ανυπακοή—κι έτσι, από το στόμα ενός άλλου μάρτυρα, του Μωυσή, επιβεβαιώθηκαν τα όσα προφήτευε όλο εκείνο το διάστημα ο Σοφονίας. Τότε, ο Ιωσίας ταπεινώθηκε ενώπιον του Θεού, με αποτέλεσμα να του υποσχεθεί ο Ιεχωβά ότι η προειπωμένη καταστροφή δεν θα ερχόταν στις μέρες του. (Δευτ., κεφ. 28-30· 2 Βασ. 22:8-20) Η χώρα γλίτωσε την καταστροφή! Αλλά όχι για πολύ, αφού οι γιοι του Ιωσία δεν ακολούθησαν το καλό παράδειγμα που έθεσε εκείνος. Εντούτοις, για τον Ιωσία και το λαό του, το ότι πρόσεξαν το ‘λόγο του Ιεχωβά που έγινε προς τον Σοφονία’ αποδείχθηκε πράγματι πάρα πολύ ωφέλιμο.—Σοφ. 1:1.

11. (α) Όσον αφορά την επίδοση ορθής νουθεσίας, πώς συνδέεται το βιβλίο του Σοφονία με την Επί του Όρους Ομιλία και με την προς Εβραίους επιστολή του Παύλου; (β) Γιατί λέει ο Σοφονίας «ίσως σκεπασθήτε»;

¹¹ Στην περίφημη Επί του Όρους Ομιλία του, ο Χριστός Ιησούς, ο μεγαλύτερος προφήτης του Θεού, υποστήριξε το γεγονός ότι ο Σοφονίας ήταν αληθινός προφήτης του Θεού, λέγοντας ορισμένα πράγματα που μοιάζουν καταπληκτικά με τις συμβουλές του Σοφονία στο 2ο κεφάλαιο, 3ο εδάφιο: ‘Ζητάτε τον Ιεχωβά, όλοι οι πράοι της γης, ζητάτε δικαιοσύνη, ζητάτε πραότητα’. Ο Ιησούς έδωσε την εξής νουθεσία: «Ζητείτε πρώτον την βασιλείαν του Θεού και την δικαιοσύνην αυτού». (Ματθ. 6:33) Εκείνοι που ζητούν πρώτα τη Βασιλεία του Θεού πρέπει να είναι άγρυπνοι ώστε να μην επηρεαστούν από την αδιαφορία για την οποία προειδοποίησε ο Σοφονίας, όταν μίλησε για ‘τους εκκλίνοντας από όπισθεν του Ιεχωβά, και για τους μη ζητούντας τον Ιεχωβά μηδέ εξερευνώντας αυτόν’, και για ‘τους λέγοντας εν τη καρδία αυτών, Ο Ιεχωβά δεν θέλει αγαθοποιήσει ουδέ θέλει κακοποιήσει’. (Σοφ. 1:6, 12) Παρόμοια ο Παύλος, στην προς Εβραίους επιστολή του,  μιλάει για μια μελλοντική μέρα κρίσης και προειδοποιεί να μη συρθούμε προς τα πίσω. Ο ίδιος προσθέτει: «Ημείς όμως δεν είμεθα εκ των συρομένων οπίσω προς απώλειαν, αλλ’ εκ των πιστευόντων προς σωτηρίαν της ψυχής». (Εβρ. 10:30, 37-39) Ο προφήτης, όταν λέει τα παρακάτω λόγια, δεν απευθύνεται σ’ εκείνους που εγκαταλείπουν την προσπάθεια ούτε σ’ εκείνους που δεν δείχνουν εκτίμηση, αλλά σ’ εκείνους που, έχοντας πίστη, επιζητούν με πραότητα και θέρμη τον Ιεχωβά: ‘Ίσως σκεπασθήτε εν τη ημέρα της οργής του Ιεχωβά’. Γιατί «ίσως»; Επειδή η τελική σωτηρία εξαρτάται από την πορεία του ατόμου. (Ματθ. 24:13) Επίσης, αυτό μας υπενθυμίζει ότι δεν πρέπει να θεωρούμε δεδομένο το έλεος του Θεού. Η προφητεία του Σοφονία δεν αφήνει καμιά αμφιβολία όσον αφορά το πόσο αιφνίδια θα ξεσπάσει εκείνη η μέρα για τους ανύποπτους.—Σοφ. 2:3· 1:14, 15· 3:8.

12. Ποια βάση για θάρρος δίνει ο Σοφονίας σε όσους ‘ζητούν τον Ιεχωβά’;

¹² Εδώ έχουμε, λοιπόν, ένα άγγελμα που προμηνύει καταστροφή για όσους αμαρτάνουν κατά του Ιεχωβά, αλλά και που παρέχει λαμπρές προαναλαμπές των ευλογιών οι οποίες θα έρθουν σε όσους μετανοούν και ‘ζητούν τον Ιεχωβά’. Αυτοί οι μετανοημένοι μπορούν να αναθαρρήσουν γιατί, όπως λέει ο Σοφονίας, ‘ο βασιλιάς του Ισραήλ, ο Ιεχωβά, είναι ανάμεσά σας’. Τώρα δεν είναι καιρός να φοβάται η Σιών ούτε να αφήνει να πέσουν στην αδράνεια τα χέρια της. Είναι καιρός να εμπιστεύεται στον Ιεχωβά. «Ο δυνατός, θέλει σε σώσει, θέλει ευφρανθή επί σε εν χαρά, θέλει αναπαύεσθαι εις την αγάπην αυτού, θέλει ευφραίνεσθαι εις σε εν άσμασι». Ευτυχισμένοι είναι και όσοι ‘ζητούν πρώτα τη βασιλεία του’, αναμένοντας τη στοργική προστασία του και τις αιώνιες ευλογίες του!—3:15-17.

[Υποσημειώσεις]

[Ερωτήσεις Μελέτης]