Βιβλίο της Γραφής Αριθμός 6—Ιησούς του Ναυή
Βιβλίο της Γραφής Αριθμός 6—Ιησούς του Ναυή
Συγγραφέας: Ιησούς του Ναυή
Τόπος Συγγραφής: Χαναάν
Ολοκλήρωση Συγγραφής: περ. 1450 Π.Κ.Χ.
Καλύπτει την Περίοδο: 1473-περ. 1450 Π.Κ.Χ.
1. Ποια κατάσταση αντιμετωπίζει ο Ισραήλ το 1473 Π.Κ.Χ.;
ΒΡΙΣΚΟΜΑΣΤΕ στο έτος 1473 Π.Κ.Χ. Η σκηνή είναι ιδιαίτερα δραματική και συναρπαστική. Οι Ισραηλίτες, που είναι στρατοπεδευμένοι στις πεδιάδες Μωάβ, είναι έτοιμοι να μπουν στη Χαναάν, τη Γη της Επαγγελίας. Εκείνη η περιοχή στην απέναντι όχθη του Ιορδάνη κατοικείται από πολυάριθμα μικρά βασίλεια, που το καθένα έχει το δικό του στρατό. Είναι διαιρεμένα μεταξύ τους και εξασθενημένα εξαιτίας της πολυετούς διεφθαρμένης κυριαρχίας της Αιγύπτου. Ωστόσο, η εναντίωση απέναντι στο έθνος Ισραήλ είναι φοβερή. Για να καθυποτάξουν τη χώρα οι Ισραηλίτες πρέπει να καταλάβουν τις πολλές οχυρωμένες και περιτειχισμένες πόλεις, όπως την Ιεριχώ, τη Γαι, την Ασώρ και τη Λαχείς. Ο καιρός που βρίσκεται μπροστά τους είναι κρίσιμος. Πρέπει να δώσουν αποφασιστικές μάχες και να τις κερδίσουν με την επέμβαση του ίδιου του Ιεχωβά, ο οποίος θα κάνει δυναμικά θαύματα χάρη του λαού του, προκειμένου να εκπληρώσει την υπόσχεση που έδωσε ότι θα τους εγκαταστήσει στη γη. Χωρίς αμφιβολία, τα συναρπαστικά αυτά γεγονότα, τόσο σημαντικά στο υπόμνημα της πολιτείας του Ιεχωβά με το λαό του, πρέπει να καταγραφούν και μάλιστα από έναν αυτόπτη μάρτυρα. Ποιος θα μπορούσε να είναι σε καλύτερη θέση να το κάνει αυτό από τον ίδιο τον Ιησού του Ναυή, αυτόν που διόρισε ο Ιεχωβά ως διάδοχο του Μωυσή;—Αριθ. 27:15-23.
2. Γιατί ήταν κατάλληλη η εκλογή του Ιησού του Ναυή και ως ηγέτη και ως συγγραφέα;
2 Η εκλογή του Ιησού του Ναυή και ως ηγέτη και ως συγγραφέα των γεγονότων που πρόκειται να λάβουν χώρα είναι πολύ κατάλληλη. Αυτός υπήρξε πολύ στενός σύντροφος του Μωυσή στη διάρκεια των προηγούμενων 40 ετών στην έρημο. Ήταν ‘ο διάκονος του Μωυσή από νεαρός’ και αυτό δείχνει ότι είχε τα προσόντα του πνευματικού και του στρατιωτικού ηγέτη. (Αριθ. 11:28, ΜΝΚ· Έξοδ. 24:13· 33:11· Ιησ. Ναυή 1:1) Το έτος που ο Ισραήλ έφυγε από την Αίγυπτο, το 1513 Π.Κ.Χ., αυτός ήταν διοικητής των στρατευμάτων του Ισραήλ στη νίκη επί των Αμαληκιτών. (Έξοδ. 17:9-14) Εφόσον ήταν όσιος σύντροφος του Μωυσή και άφοβος διοικητής του στρατού, ήταν φυσικό να εκλεγεί για να αντιπροσωπεύσει τη φυλή Εφραΐμ τότε που επιλέχθηκε ένας από κάθε φυλή για την επικίνδυνη αποστολή της κατασκόπευσης της Χαναάν. Το θάρρος και η πιστότητα που έδειξε σ’ εκείνη την περίπτωση του εξασφάλισαν την είσοδο στη Γη της Επαγγελίας. (Αριθ. 13:8· 14:6-9, 30, 38) Ναι, αυτός ο άνθρωπος, ο Ιησούς ο γιος του Ναυή, είναι ‘άνθρωπος εις τον οποίον είναι το πνεύμα’, άνθρωπος που ‘ακολούθησε εντελώς τον Ιεχωβά’, άνθρωπος «πλήρης πνεύματος σοφίας». Δεν είναι άξιο απορίας το γεγονός ότι ‘ο Ισραήλ υπηρετούσε τον Ιεχωβά όλες τις μέρες του Ιησού’.—Αριθ. 27:18· 32:12· Δευτ. 34:9· Ιησ. Ναυή 24:31, ΜΝΚ.
3. Τι αποδεικνύει ότι ο Ιησούς του Ναυή ήταν υπαρκτός δούλος του Ιεχωβά, καθώς επίσης και συγγραφέας του ομώνυμου βιβλίου;
3 Ο Ιησούς του Ναυή ήταν σίγουρα σε θέση να χρησιμοποιηθεί ως ένας από τους συγγραφείς της ‘θεόπνευστης γραφής’, αν ληφθεί υπόψη η πείρα, η εκπαίδευση και οι δοκιμασμένες ιδιότητες που είχε ως αληθινός λάτρης του Ιεχωβά. Ο Ιησούς του Ναυή δεν ήταν κάποιο μυθικό πρόσωπο, αλλά υπαρκτός δούλος του Ιεχωβά. Αναφέρεται ονομαστικά στις Χριστιανικές Ελληνικές Γραφές. (Πράξ. 7:45· Εβρ. 4:8) Είναι λογικό ότι, όπως ακριβώς ο Μωυσής χρησιμοποιήθηκε για να καταγράψει τα γεγονότα που έλαβαν χώρα όσο ζούσε, έτσι και ο διάδοχός του, ο Ιησούς του Ναυή, θα χρησιμοποιούνταν για να καταγράψει τα γεγονότα των οποίων ο ίδιος ήταν μάρτυρας. Το γεγονός ότι το βιβλίο το έγραψε κάποιος που ήταν μάρτυρας των γεγονότων φαίνεται από το εδάφιο Ιησούς του Ναυή 6:25. Η Ιουδαϊκή παράδοση αποδίδει στον Ιησού του Ναυή τη συγγραφή του βιβλίου αυτού, και το ίδιο το βιβλίο δηλώνει: «Και έγραψεν ο Ιησούς τους λόγους τούτους εν τω βιβλίω του νόμου του Θεού».—Ιησ. Ναυή 24:26.
4. Πώς έχει αποδειχθεί η αυθεντικότητα του βιβλίου Ιησούς του Ναυή τόσο από την εκπλήρωση προφητειών όσο και από τη μαρτυρία μεταγενέστερων Βιβλικών συγγραφέων;
4 Τον καιρό που καταστράφηκε η Ιεριχώ, ο Ιησούς του Ναυή εξέφρασε μια προφητική κατάρα για οποιαδήποτε ανοικοδόμηση της πόλης, η οποία είχε μια αξιοσημείωτη εκπλήρωση στις μέρες του Αχαάβ, βασιλιά του Ισραήλ, ύστερα από 500 περίπου έτη. (Ιησ. Ναυή 6:26· 1 Βασ. 16:33, 34) Η αυθεντικότητα του βιβλίου Ιησούς του Ναυή επιβεβαιώνεται περαιτέρω από το γεγονός ότι μεταγενέστεροι Βιβλικοί συγγραφείς αναφέρονται πολλές φορές στα συμβάντα που είναι καταγραμμένα σ’ αυτό. Επανειλημμένα, αναφέρονται σ’ αυτά τα συμβάντα οι ψαλμωδοί (Ψαλμ. 44:1-3· 78:54, 55· 105:42-45· 135:10-12· 136:17-22), το ίδιο και ο Νεεμίας (Νεεμ. 9:22-25), ο Ησαΐας (Ησ. 28:21), ο απόστολος Παύλος (Πράξ. 13:19· Εβρ. 11:30, 31) και ο μαθητής Ιάκωβος (Ιακ. 2:25).
5. (α) Ποια περίοδο καλύπτει το βιβλίο Ιησούς του Ναυή; (β) Γιατί είναι κατάλληλο το όνομα Ιησούς;
5 Το βιβλίο Ιησούς του Ναυή καλύπτει περίοδο 20 και πλέον ετών, από τον καιρό της εισόδου στη Χαναάν, το 1473 Π.Κ.Χ., μέχρι το 1450 Π.Κ.Χ. περίπου, το έτος που πιθανόν να πέθανε ο Ιησούς του Ναυή. Αυτό καθαυτό το όνομα Ιησούς (στην εβραϊκή, Γιεχωσούα), που σημαίνει «Ο Ιεχωβά Είναι Σωτηρία», είναι πολύ κατάλληλο, αν λάβει κανείς υπόψη του το ρόλο που έπαιξε ο Ιησούς του Ναυή ως ο ορατός ηγέτης του Ισραήλ στη διάρκεια της κατάκτησης της γης. Αυτός έδωσε όλη τη δόξα στον Ιεχωβά ως τον Ελευθερωτή. Στη Μετάφραση των Εβδομήκοντα το βιβλίο ονομάζεται Ιησούς (το ελληνικό αντίστοιχο του Γιεχωσούα). Ο Ιησούς του Ναυή, με τις καλές ιδιότητες του θάρρους, της υπακοής και της ακεραιότητας που τον διέκριναν, ήταν πραγματικά ένας θαυμάσιος προφητικός τύπος του «Κυρίου ημών Ιησού Χριστού».—Ρωμ. 5:1.
ΤΙ ΠΕΡΙΕΧΕΙ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ ΤΟΥ ΝΑΥΗ
6. Σε ποια τμήματα χωρίζεται φυσιολογικά το βιβλίο του Ιησού του Ναυή;
6 Το βιβλίο χωρίζεται φυσιολογικά σε 4 τμήματα: (1) η είσοδος στη Γη της Επαγγελίας, (2) η κατάκτηση της Χαναάν, (3) η κατανομή της γης και (4) οι αποχαιρετιστήριες προτροπές του Ιησού του Ναυή. Ολόκληρη η αφήγηση είναι γραμμένη με παραστατικότητα και είναι γεμάτη συναρπαστικές σκηνές.
7. Ποια ενθάρρυνση και ποιες συμβουλές δίνει ο Ιεχωβά στον Ιησού του Ναυή;
7 Η είσοδος στη Γη της Επαγγελίας (1:1–5:12). Επειδή ο Ιεχωβά γνωρίζει τις επικείμενες δοκιμασίες, δίνει από την αρχή διαβεβαίωση και υγιείς συμβουλές στον Ιησού του Ναυή: ‘Μόνον ίσχυε και ανδρίζου σφόδρα. Δεν θέλει απομακρυνθή τούτο το βιβλίον του νόμου από του στόματός σου, αλλ’ εν αυτώ θέλεις μελετά ημέραν και νύκτα, δια να προσέχης να κάμνης κατά πάντα όσα είναι γεγραμμένα εν αυτώ· διότι τότε θέλεις ευοδούσθαι εις την οδόν σου, και τότε θέλεις φέρεσθαι μετά συνέσεως. Δεν σε προστάζω εγώ; ίσχυε και ανδρίζου· διότι είναι μετά σου Ιεχωβά ο Θεός σου όπου αν υπάγης’. (1:7-9) Ο Ιησούς του Ναυή αποδίδει την τιμή στον Ιεχωβά ως τον πραγματικό Ηγέτη και Αρχηγό, και αρχίζει αμέσως να προετοιμάζεται για να διαβεί τον Ιορδάνη, σύμφωνα με την εντολή που πήρε. Οι Ισραηλίτες τον δέχονται ως διάδοχο του Μωυσή και υπόσχονται να είναι όσιοι απέναντί του. Εμπρός, λοιπόν, για την κατάκτηση της Χαναάν!
8. (α) Πώς δείχνει πίστη η Ραάβ; (β) Πώς δείχνει ο Ιεχωβά ότι είναι ‘ζωντανός Θεός’ ανάμεσα στον Ισραήλ;
8 Στέλνονται 2 άντρες για να κατασκοπεύσουν την Ιεριχώ. Η πόρνη Ραάβ επωφελείται από την ευκαιρία για να δείξει πόσο πιστεύει στον Ιεχωβά κρύβοντας τους κατασκόπους, με κίνδυνο της ζωής της. Σε αντάλλαγμα, οι κατάσκοποι ορκίζονται ότι εκείνη θα γλιτώσει όταν καταστραφεί η Ιεριχώ. Οι κατάσκοποι, όταν επιστρέφουν, αναφέρουν ότι όλοι οι κάτοικοι της πόλης έχουν πεσμένο ηθικό λόγω των Ισραηλιτών. Επειδή η αναφορά τους είναι ευνοϊκή, ο Ιησούς του Ναυή κατευθύνεται αμέσως προς τον Ιορδάνη Ποταμό, που είναι πλημμυρισμένος. Τώρα, ο Ιεχωβά δίνει χειροπιαστές αποδείξεις, που δείχνουν ότι υποστηρίζει τον Ιησού του Ναυή και ότι, όπως ακριβώς συνέβαινε τον καιρό του Μωυσή, υπάρχει ‘ζωντανός Θεός’ ανάμεσα στον Ισραήλ. (3:10) Μόλις οι ιερείς που μεταφέρουν την κιβωτό της διαθήκης μπαίνουν στον Ιορδάνη, τα νερά που κατεβαίνουν σταματούν και συσσωρεύονται, επιτρέποντας έτσι στους Ισραηλίτες να διαβούν πάνω σε ξηρά γη. Ο Ιησούς του Ναυή παίρνει 12 πέτρες από τη μέση του ποταμού για ενθύμιο, και τοποθετεί άλλες 12 πέτρες μέσα στον ποταμό, εκεί που στέκονται οι ιερείς, και μετά απ’ αυτό οι ιερείς περνούν απέναντι και τα νερά ξαναπλημμυρίζουν τον Ιορδάνη.
9. Τι συμβαίνει κατόπιν στα Γάλγαλα;
9 Ο λαός, αφού περνάει τον ποταμό, στρατοπεδεύει στα Γάλγαλα, μεταξύ του Ιορδάνη και της Ιεριχώ, και εδώ ο Ιησούς του Ναυή στήνει τις αναμνηστικές πέτρες ως μαρτυρία για τις μεταγενέστερες γενεές και ‘δια να γνωρίσωσι πάντες οι λαοί της γης την χείρα του Ιεχωβά, ότι είναι κραταιά· δια να φοβήσθε Ιεχωβά τον Θεόν σας πάντοτε’. (4:24) (Το εδάφιο Ιησούς του Ναυή 10:15 δείχνει ότι, για κάποιο διάστημα από τότε και ύστερα, τα Γάλγαλα μπορεί να χρησιμοποιήθηκαν ως στρατόπεδο-βάση.) Εδώ περιτέμνονται οι γιοι Ισραήλ, επειδή στη διάρκεια της πορείας τους στην έρημο δεν γινόταν περιτομή. Γιορτάζουν το Πάσχα, σταματάει το μάννα και, επιτέλους, οι Ισραηλίτες αρχίζουν να τρώγουν από τα γεωργικά προϊόντα της γης.
10. Πώς καθοδηγεί ο Ιεχωβά τον Ιησού του Ναυή σχετικά με την κατάληψη της Ιεριχώ, και ποιες δραματικές ενέργειες ακολουθούν;
10 Η κατάκτηση της Χαναάν (5:13–12:24). Ο πρώτος στόχος βρίσκεται τώρα σε απόσταση βολής. Αλλά, πώς να καταλάβουν αυτή τη «συγκεκλεισμένη» και οχυρωμένη πόλη της Ιεριχώ; (6:1) Ο ίδιος ο Ιεχωβά περιγράφει με λεπτομέρειες τη διαδικασία που θα ακολουθήσουν και στέλνει τον ‘Αρχιστράτηγο των δυνάμεων του Ιεχωβά’ να δώσει οδηγίες στον Ιησού του Ναυή. (5:14) Επί 6 μέρες τα στρατεύματα του Ισραήλ πρέπει να βαδίζουν μια φορά τη μέρα γύρω από την πόλη, οι πολεμιστές θα προπορεύονται, θα ακολουθούν σε πομπή ιερείς που θα σαλπίζουν με κεράτινες σάλπιγγες και άλλοι που θα κρατούν την κιβωτό της διαθήκης. Την 7η μέρα πρέπει να βαδίσουν γύρω από την πόλη 7 φορές. Ο Ιησούς του Ναυή διαβιβάζει με πιστότητα τις διαταγές στο λαό. Τα στρατεύματα συμμορφώνονται πλήρως με την εντολή που έλαβαν, και βαδίζουν γύρω από την Ιεριχώ. Δεν λένε ούτε λέξη. Δεν ακούγεται κανένας θόρυβος εκτός από τα ποδοβολητά και τα σαλπίσματα των ιερέων. Κατόπιν, την τελευταία μέρα, αφού ολοκληρώνουν τον 7ο γύρο, ο Ιησούς του Ναυή τούς δίνει το σύνθημα για να αλαλάξουν. Πράγματι αλαλάζουν, ακούγεται μια ‘μεγάλη πολεμική κραυγή’ και τα τείχη της Ιεριχώ σωριάζονται στη γη! (6:20, ΜΝΚ) Σαν ένας άνθρωπος, αυτοί ορμούν μέσα στην πόλη, την κυριεύουν και την αφιερώνουν σε πύρινη καταστροφή. Μόνο η πιστή Ραάβ και η οικογένειά της σώζονται.
11. Πώς αντισταθμίζεται η αρχική οπισθοχώρηση που έγινε στη Γαι;
11 Εμπρός, λοιπόν, δυτικά για τη Γαι! Η πεποίθηση που έχουν ότι θα κερδίσουν άλλη μια εύκολη νίκη μετατρέπεται σε απογοήτευση, καθώς οι άντρες της Γαι κατατροπώνουν τους 3.000 Ισραηλίτες στρατιώτες που στάλθηκαν να κυριέψουν την πόλη. Τι έχει συμβεί; Μήπως τους άφησε ο Ιεχωβά; Ο Ιησούς του Ναυή ρωτάει ανήσυχος τον Ιεχωβά. Ο Ιεχωβά τού απαντάει αποκαλύπτοντας ότι, παρά την εντολή την οποία έδωσε να αφιερώσουν σε καταστροφή το καθετί που υπήρχε στην Ιεριχώ, κάποιος μέσα από το στρατόπεδο έδειξε ανυπακοή κλέβοντας κάτι και κρύβοντάς το. Για να συνεχίσει ο Ισραήλ να ευημερεί έχοντας την ευλογία του Ιεχωβά, πρέπει να αφαιρεθεί από το στρατόπεδο αυτή η ακαθαρσία. Με θεϊκή καθοδηγία ανακαλύπτεται ότι εκείνος που έχει αδικοπραγήσει είναι ο Αχάν, και τόσο αυτός όσο και η οικογένειά του λιθοβολούνται μέχρι θανάτου. Αφού έχουν και πάλι την εύνοια του Ιεχωβά, οι Ισραηλίτες κινούνται τώρα εναντίον της Γαι. Για άλλη μια φορά, ο ίδιος ο Ιεχωβά αποκαλύπτει τη στρατηγική που πρέπει να χρησιμοποιήσουν. Δελεάζουν τους άντρες της Γαι, ώστε να βγουν από την περιτειχισμένη τους πόλη, και τους παγιδεύουν με μια ενέδρα. Κυριεύουν την πόλη και την ‘εξολοθρεύουν [αφιερώνουν σε καταστροφή, ΜΝΚ]’ μαζί με όλους τους κατοίκους της. (8:26-28) Δεν κάνουν κανένα συμβιβασμό με τον εχθρό!
12. Ποια θεϊκή εντολή εκτελεί κατόπιν ο Ιησούς του Ναυή;
12 Ο Ιησούς του Ναυή, υπακούοντας στην εντολή που του έδωσε ο Ιεχωβά μέσω του Μωυσή, κτίζει κατόπιν ένα θυσιαστήριο στο Όρος Εβάλ και γράφει πάνω σ’ αυτό «αντίγραφον του νόμου». (8:32) Μετά, διαβάζει τα λόγια του Νόμου, μαζί με τις ευλογίες και τις κατάρες, σε όλο το συγκεντρωμένο έθνος, καθώς αυτοί στέκονται οι μισοί μπροστά από το Όρος Γαριζίν και οι μισοί μπροστά από το Όρος Εβάλ.—Δευτ. 11:29· 27:1-13.
13. Ποιο αποτέλεσμα έχει το γεγονός ότι οι Γαβαωνίτες ενήργησαν ‘με διορατικότητα’;
13 Μερικά μικρά βασίλεια της Χαναάν ανησυχούν για τη γρήγορη πρόοδο της εισβολής και ενώνονται στην προσπάθειά τους να σταματήσουν την προέλαση του Ιησού του Ναυή. Ωστόσο, όταν ‘οι Γαβαωνίτες μαθαίνουν τι έκανε ο Ιησούς του Ναυή στην Ιεριχώ και στη Γαι, ενεργούν με πανουργία [διορατικότητα, ΜΝΚ]’. (Ιησ. Ναυή 9:3, 4) Προσποιούνται ότι έρχονται από μια χώρα μακριά από τη Χαναάν και συνάπτουν διαθήκη με τον Ιησού του Ναυή «να φυλάξη την ζωήν αυτών [να τους αφήσει να ζήσουν, ΜΝΚ]». Όταν αποκαλύπτεται το στρατήγημά τους, οι Ισραηλίτες τιμούν τη διαθήκη, αλλά κάνουν τους Γαβαωνίτες «ξυλοκόπους και υδροφόρους», σαν τους ‘πιο ταπεινούς δούλους’, εκπληρώνοντας έτσι εν μέρει τη θεόπνευστη κατάρα που εξέφρασε ο Νώε για τον Χαναάν, το γιο του Χαμ.—Ιησ. Ναυή 9:15, 27· Γέν. 9:25, ΜΝΚ.
14. Στη Γαβαών, πώς δείχνει ο Ιεχωβά ότι πολεμάει υπέρ του Ισραήλ;
14 Αυτή η αποσκίρτηση των Γαβαωνιτών δεν είναι μικρό πράγμα, επειδή «ήτο πόλις μεγάλη η Γαβαών, . . . μεγαλητέρα της Γαι, και πάντες οι άνδρες αυτής δυνατοί». (Ιησ. Ναυή 10:2) Ο Αδωνισεδέκ, βασιλιάς της Ιερουσαλήμ, διακρίνει ότι απειλείται ο ίδιος καθώς και τα άλλα βασίλεια της Χαναάν. Πρέπει να δοθεί ένα γερό μάθημα για να μην αυτομολήσουν κι άλλοι στις τάξεις του εχθρού. Έτσι, ο Αδωνισεδέκ και 4 άλλοι βασιλιάδες (των πόλεων-βασιλείων Χεβρών, Ιαρμούθ, Λαχείς και Εγλών) οργανώνονται και πολεμούν εναντίον της Γαβαών. Ο Ιησούς του Ναυή, τιμώντας τη διαθήκη που έχει συνάψει με τους Γαβαωνίτες, κάνει πορεία όλη τη νύχτα για να πάει να τους βοηθήσει, και κατατροπώνει τα στρατεύματα των 5 βασιλιάδων. Για άλλη μια φορά ο Ιεχωβά μπαίνει στη μάχη, χρησιμοποιώντας υπερανθρώπινες δυνάμεις και σημεία, με ερημωτικά αποτελέσματα. Πέφτει από τον ουρανό χαλάζι που έχει το μέγεθος τεράστιας πέτρας, και αυτό σκοτώνει περισσότερους εχθρούς από όσους σκοτώνουν τα σπαθιά του ισραηλιτικού στρατεύματος. Και τότε, το θαύμα των θαυμάτων, «εστάθη ο ήλιος εν τω μέσω του ουρανού, και δεν έσπευσε να δύση έως μιας ολοκλήρου ημέρας». (10:13) Έτσι, γίνεται δυνατό να ολοκληρωθούν οι εκκαθαριστικές επιχειρήσεις. Οι σοφοί του κόσμου μπορεί να προσπαθούν να υποτιμήσουν το θαυματουργικό αυτό γεγονός, αλλά οι άνθρωποι πίστης δέχονται το θεϊκό υπόμνημα, αντιλαμβανόμενοι πλήρως ότι ο Ιεχωβά έχει τη δύναμη να ελέγχει τις δυνάμεις του σύμπαντος και να τις κατευθύνει σύμφωνα με το θέλημά του. Πραγματικά ο ίδιος ‘ο Ιεχωβά πολεμούσε υπέρ του Ισραήλ’.—10:14.
15. Περιγράψτε την εξέλιξη της εισβολής και το αποκορύφωμά της στην Ασώρ.
15 Μετά τη θανάτωση των 5 βασιλιάδων, ο Ιησούς του Ναυή αφιερώνει σε καταστροφή τη Μακκηδά. Προχωράει γρήγορα προς τα νότια και καταστρέφει ολοσχερώς τη Λιβνά, τη Λαχείς, την Εγλών, τη Χεβρών και τη Δεβείρ—πόλεις που βρίσκονται στους λόφους μεταξύ της Αλμυρής Θάλασσας και της Μεγάλης Θάλασσας. Στο μεταξύ, τα νέα για την εισβολή έχουν διαδοθεί από άκρη σε άκρη στη Χαναάν. Στα βόρεια, το σήμα κινδύνου το δίνει ο Ιαβείν, βασιλιάς της Ασώρ. Αυτός καλεί τους πάντες, και από τις δυο όχθες του Ιορδάνη, να συσπειρωθούν και να δράσουν ενωμένα εναντίον των Ισραηλιτών. Καθώς στρατοπεδεύουν κοντά στα νερά της Μερώμ, στους πρόποδες του Όρους Αερμών, οι συγκεντρωμένες δυνάμεις του εχθρού είναι «ως η άμμος η παρά το χείλος της θαλάσσης κατά το πλήθος». (11:4) Ο Ιεχωβά διαβεβαιώνει και πάλι τον Ιησού του Ναυή ότι θα νικήσουν και του περιγράφει τη στρατηγική της μάχης. Ποιο είναι το αποτέλεσμα; Άλλη μια συντριπτική ήττα για τους εχθρούς του λαού του Ιεχωβά! Οι Ισραηλίτες καίνε την Ασώρ και αφιερώνουν τις πόλεις των συμμάχων της, καθώς και τους βασιλιάδες τους, στην καταστροφή. Έτσι, ο Ιησούς του Ναυή επεκτείνει την ισραηλιτική κυριαρχία σε όλο το μήκος και πλάτος της Χαναάν. Έχουν νικηθεί 31 βασιλιάδες.
16. Πώς κατανέμεται η γη;
16 Η κατανομή της γης (13:1–22:34). Παρά τις πολλές αυτές νίκες—που έχουν ως αποτέλεσμα να καταστραφούν πολλές οχυρωμένες πόλεις-κλειδιά, και να διασπαστεί για την ώρα η οργανωμένη αντίσταση—υπάρχει ακόμη «πολλή γη να κυριευθή». (13:1) Όμως, ο Ιησούς του Ναυή είναι τώρα σχεδόν 80 ετών, και πρέπει να τακτοποιηθεί και άλλη μια σπουδαία υπόθεση—η κατανομή της γης ως κληρονομιά σε 9 ολόκληρες φυλές και στη μισή φυλή Μανασσή. Ο Ρουβήν, ο Γαδ και η μισή φυλή Μανασσή έλαβαν ήδη την κληρονομιά τους στη γη ανατολικά του Ιορδάνη και η φυλή Λευί δεν θα πάρει τίποτα, επειδή κληρονομιά τους είναι ‘ο Ιεχωβά ο Θεός του Ισραήλ’. (13:33) Με τη βοήθεια του ιερέα Ελεάζαρ, ο Ιησούς του Ναυή κάνει τώρα την κατανομή στα δυτικά του Ιορδάνη. Ο 85χρονος Χάλεβ, ο οποίος είναι πρόθυμος να πολεμήσει τους εχθρούς του Ιεχωβά μέχρι τέλους, ζητάει και παίρνει την περιοχή της Χεβρών, που έχει κατακλυστεί από Ανακείμ. (14:12-15) Αφού λαβαίνουν οι φυλές με κλήρο την κληρονομιά τους, ο Ιησούς του Ναυή ζητάει την πόλη Θαμνάθ-σαράχ, η οποία βρίσκεται στα βουνά του Εφραΐμ, και την παίρνει ‘κατά το λόγο [με προσταγή, ΜΝΚ] του Ιεχωβά’. (19:50) Η σκηνή της συνάθροισης στήνεται στη Σηλώ, η οποία είναι κι αυτή στην ορεινή περιοχή του Εφραΐμ.
17. Ποια πρόβλεψη γίνεται για πόλεις καταφυγίου και για πόλεις στις οποίες θα κατοικούν οι Λευίτες;
17 Ξεχωρίζονται 6 πόλεις καταφυγίου για τους ακούσιους ανθρωποκτόνους, 3 σε κάθε πλευρά του Ιορδάνη. Στα δυτικά του Ιορδάνη είναι η Κέδες στη Γαλιλαία, η Συχέμ στον Εφραΐμ και η Χεβρών στη λοφώδη περιοχή του Ιούδα. Στα ανατολικά του Ιορδάνη είναι η Βοσόρ στην περιοχή του Ρουβήν, η Ραμώθ στη Γαλαάδ και η Γωλάν στη Βασάν. Στις πόλεις αυτές δίνεται ‘ιερή υπόσταση’. (20:7, ΜΝΚ) Από τις περιοχές που πήραν οι φυλές, δίνονται με κλήρο 48 πόλεις με τα βοσκοτόπια τους για να κατοικήσουν οι Λευίτες. Σ’ αυτές περιλαμβάνονται και οι 6 πόλεις καταφυγίου. Έτσι, οι Ισραηλίτες άρχισαν να ‘κυριεύουν τη γη και να κατοικούν σ’ αυτήν’. Ακριβώς όπως είχε υποσχεθεί ο Ιεχωβά, τα πάντα «εξετελέσθησαν [βγήκαν αληθινά, ΜΝΚ]».—21:43, 45.
18. Ποια κρίσιμη κατάσταση προκαλείται ανάμεσα στις ανατολικές και δυτικές φυλές, αλλά πώς ξεπερνιέται;
18 Οι πολεμιστές από τις φυλές Ρουβήν, Γαδ και από τη μισή φυλή Μανασσή, οι οποίοι είναι μέχρι τότε με τον Ιησού του Ναυή, επιστρέφουν τώρα στις κληρονομιές τους στην άλλη πλευρά του Ιορδάνη, αφού πρώτα ο Ιησούς του Ναυή τούς προτρέπει να δείχνουν πιστότητα και τους ευλογεί. Στο δρόμο, καθώς πλησιάζουν στον Ιορδάνη, κτίζουν ένα μεγάλο θυσιαστήριο. Αυτό προξενεί μια κρίσιμη κατάσταση. Αφού ο καθορισμένος τόπος για τη λατρεία του Ιεχωβά είναι η σκηνή της συνάθροισης στη Σηλώ, οι δυτικές φυλές φοβούνται ότι αυτό είναι εκδήλωση προδοσίας και έλλειψη οσιότητας, και προετοιμάζονται να πολεμήσουν εναντίον αυτών των υποτιθέμενων στασιαστών. Ωστόσο, η αιματοχυσία αποτρέπεται όταν δίνεται η εξήγηση ότι το θυσιαστήριο δεν προορίζεται για θυσίες, αλλά μόνο για ‘μαρτυρία ανάμεσά μας [του Ισραήλ ανατολικά και δυτικά του Ιορδάνη] ότι ο Ιεχωβά είναι ο [αληθινός, ΜΝΚ] Θεός’.—22:34.
19, 20. (α) Ποιες αποχαιρετιστήριες προτροπές δίνει ο Ιησούς του Ναυή; (β) Ποιο ζήτημα θέτει ενώπιον του Ισραήλ, και πώς τονίζει τη σωστή εκλογή που πρέπει να κάνει ο Ισραήλ;
19 Οι αποχαιρετιστήριες προτροπές του Ιησού του Ναυή (23:1–24:33). ‘Και μετά πολύν καιρόν αφού ο Ιεχωβά έδωκεν εις τον Ισραήλ ανάπαυσιν από πάντων των εχθρών αυτού κύκλω, και ο Ιησούς ήτο γέρων, προβεβηκώς την ηλικίαν’, αυτός καλεί όλο τον Ισραήλ να συγκεντρωθεί για να τους δώσει ενθαρρυντικές αποχαιρετιστήριες προτροπές. (23:1) Ο Ιησούς του Ναυή, παραμένοντας ταπεινός μέχρι το τέλος, αποδίδει στον Ιεχωβά όλη την τιμή για τις μεγάλες νίκες επί των εθνών. Ας συνεχίσουν τώρα όλοι να είναι πιστοί! «Ανδρίζεσθε λοιπόν σφόδρα εις το να φυλάττητε και να εκτελήτε πάντα τα γεγραμμένα εν τω βιβλίω του νόμου του Μωυσέως, δια να μη εκκλίνητε απ’ αυτού δεξιά ή αριστερά». (23:6) Πρέπει να μένουν μακριά από τους ψεύτικους θεούς και να ‘προσέχουν σφόδρα τους εαυτούς τους, με το να αγαπούν Ιεχωβά τον Θεό τους’. (23:11) Δεν πρέπει να κάνουν κανένα συμβιβασμό με τους Χαναναίους που έχουν απομείνει, δεν πρέπει να συμπεθερέψουν ούτε να αναπτύξουν συγκρητιστικές σχέσεις μ’ αυτούς, επειδή αυτό θα επιφέρει τη φλογερή οργή του Ιεχωβά.
20 Ο Ιησούς του Ναυή, αφού συγκεντρώνει όλες τις φυλές στη Συχέμ και καλεί ενώπιον του Ιεχωβά τους αξιωματούχους που τις εκπροσωπούν, αναφέρει την αφήγηση την οποία κάνει ο ίδιος ο Ιεχωβά για την πολιτεία Του με το λαό Του, από τον καιρό που κάλεσε τον Αβραάμ και τον έφερε στη Χαναάν μέχρι την κατάκτηση και την εγκατάσταση στη Γη της Επαγγελίας. Ο Ιησούς του Ναυή τούς προειδοποιεί ξανά να φυλάγονται από την ψεύτικη θρησκεία και λέει στον Ισραήλ ‘να φοβάται τον Ιεχωβά και να τον λατρεύει με ακεραιότητα [να τον υπηρετεί με άψογη στάση, ΜΝΚ] και αλήθεια’. Ναι, ‘υπηρετείτε τον Ιεχωβά’! Κατόπιν, τους εκθέτει με ξεκάθαρο τρόπο το εξής ζήτημα: ‘Εκλέξατε σήμερον ποίον θέλετε να λατρεύητε· ή τους θεούς, τους οποίους ελάτρευσαν οι πατέρες σας, ή τους θεούς των Αμορραίων, εις των οποίων την γην κατοικείτε· εγώ όμως και ο οίκος μου θέλομεν λατρεύει [υπηρετεί, ΜΝΚ] τον Ιεχωβά’. Με πεποίθηση που θυμίζει τον Μωυσή, αυτός υπενθυμίζει στον Ισραήλ ότι ο Ιεχωβά «είναι Θεός άγιος· είναι Θεός ζηλωτής [που απαιτεί αποκλειστική αφοσίωση, ΜΝΚ]». Μακριά, λοιπόν, από ξένους θεούς! Έτσι, ο λαός υποκινείται να διακηρύξει σαν ένας άνθρωπος: ‘Ιεχωβά τον Θεόν ημών θέλομεν λατρεύει και εις την φωνήν αυτού θέλομεν υπακούει’. (24:14, 15, 19, 24) Ο Ιησούς του Ναυή, πριν τους επιτρέψει να φύγουν, συνάπτει διαθήκη μ’ αυτούς, γράφει αυτά τα λόγια στο βιβλίο του νόμου του Θεού και στήνει μια μεγάλη πέτρα για μαρτυρία. Κατόπιν, ο Ιησούς του Ναυή πεθαίνει στην αρκετά προχωρημένη ηλικία των 110 ετών και τον θάβουν στη Θαμνάθ-σαράχ.
ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΩΦΕΛΙΜΟ
21. Ποια σοφή νουθεσία, που υπάρχει στο βιβλίο του Ιησού του Ναυή, είναι πάρα πολύ ωφέλιμη σήμερα;
21 Καθώς διαβάζετε τις αποχαιρετιστήριες προτροπές του Ιησού του Ναυή σχετικά με την πιστή υπηρεσία, δεν σκιρτάει η καρδιά σας; Δεν λέτε κι εσείς τα λόγια που είπε ο Ιησούς του Ναυή πριν από 3.400 και πλέον έτη: ‘Εγώ και ο οίκος μου θα υπηρετούμε τον Ιεχωβά’; Ή αν υπηρετείτε τον Ιεχωβά σε συνθήκες δοκιμασίας ή ενώ είστε απομονωμένοι από τους άλλους πιστούς, δεν σας εμπνέουν τα λόγια που είχε πει ο Ιεχωβά στον Ιησού του Ναυή όταν ξεκινούσε να μπει στη Γη της Επαγγελίας: «Μόνον ίσχυε και ανδρίζου»; Επιπλέον, δεν αποκομίζετε ανεκτίμητη ωφέλεια όταν ακολουθείτε τη νουθεσία Του να ‘διαβάζετε [την Αγία Γραφή] χαμηλόφωνα νύχτα-μέρα για να έχει επιτυχία η πορεία σας’; Ασφαλώς όλοι εκείνοι που ακολουθούν τέτοιες σοφές συμβουλές, θα τις βρουν πάρα πολύ ωφέλιμες.—24:15· 1:7-9, ΜΝΚ.
22. Ποιες απαραίτητες ιδιότητες της αληθινής λατρείας τονίζονται;
22 Τα γεγονότα που περιγράφονται τόσο παραστατικά στο βιβλίο του Ιησού του Ναυή δεν είναι απλώς και μόνο αρχαία ιστορία. Τονίζουν θεϊκές αρχές—πρωταρχικά το ότι η ανεπιφύλακτη πίστη και η υπακοή στον Ιεχωβά είναι ζωτικές ιδιότητες για να έχει κανείς την ευλογία Του. Ο απόστολος Παύλος καταγράφει ότι μέσω πίστης «έπεσον τα τείχη της Ιεριχώ, αφού εκυκλώθησαν επί επτά ημέρας» και ότι λόγω πίστης «η πόρνη Ραάβ δεν συναπωλέσθη με τους απειθήσαντας [δεν αφανίστηκε μαζί μ’ αυτούς που ενήργησαν με ανυπακοή, ΜΝΚ]». (Εβρ. 11:30, 31) Και ο Ιάκωβος αναφέρει τη Ραάβ ως ωφέλιμο παράδειγμα για να κάνουν έργα πίστης οι Χριστιανοί.—Ιακ. 2:24-26.
23. Ποιες δυναμικές υπενθυμίσεις περιέχονται στο βιβλίο του Ιησού του Ναυή;
23 Τα ασυνήθιστα υπερφυσικά γεγονότα που αναφέρονται στα εδάφια Ιησούς του Ναυή 10:10-14, όταν ο ήλιος και η σελήνη ακινητοποιήθηκαν, καθώς επίσης και τα πολλά άλλα θαύματα που έκανε ο Ιεχωβά χάρη του λαού του, μας υπενθυμίζουν δυναμικά την ικανότητα και το σκοπό που έχει ο Ιεχωβά να εξοντώσει οριστικά όλους τους πονηρούς εναντιουμένους του Θεού. Η Γαβαών, η οποία ήταν πεδίο μάχης, τόσο την εποχή του Ιησού του Ναυή όσο και την εποχή του Δαβίδ, συνδέεται από τον Ησαΐα με τη θυελλώδη έγερση που κάνει ο Ιεχωβά για να επιφέρει αυτή την εξόντωση, «δια να ενεργήση το έργον αυτού, το παράδοξον έργον αυτού, και να εκτελέση την πράξιν αυτού, την εξαίσιον [ασυνήθιστη, ΜΝΚ] πράξιν αυτού».—Ησ. 28:21, 22.
24. Πώς συνδέεται το βιβλίο του Ιησού του Ναυή με τις υποσχέσεις περί Βασιλείας, και τι διαβεβαίωση δίνει για το ότι ‘τα πάντα θα βγουν αληθινά’;
24 Μήπως τα γεγονότα του βιβλίου του Ιησού του Ναυή προσκιάζουν τη Βασιλεία του Θεού; Και βέβαια! Το ότι η κατάκτηση της Γης της Επαγγελίας και η εγκατάσταση σ’ αυτήν συνδέονται με κάτι πολύ μεγαλύτερο τονίστηκε από τον απόστολο Παύλο: «Διότι εάν ο Ιησούς του Ναυή είχε δώσει εις αυτούς κατάπαυσιν, [ο Θεός] δεν ήθελε μετά ταύτα λαλεί περί άλλης ημέρας. Άρα μένει κατάπαυσις εις τον λαόν του Θεού». (Εβρ. 4:1, 8, 9) Αυτοί προχωρούν μπροστά για να εξασφαλίσουν την ‘είσοδό τους στην αιώνια βασιλεία του Κυρίου και Σωτήρα μας Ιησού Χριστού’. (2 Πέτρ. 1:10, 11) Όπως δείχνει το εδάφιο Ματθαίος 1:5, η Ραάβ έγινε πρόγονος του Ιησού Χριστού. Επομένως, το βιβλίο Ιησούς του Ναυή παρέχει άλλον ένα σπουδαίο κρίκο στο υπόμνημα που οδηγεί στην παραγωγή του Σπέρματος της Βασιλείας. Παρέχει σταθερή διαβεβαίωση ότι οι υποσχέσεις που δίνει ο Ιεχωβά για τη Βασιλεία θα εκπληρωθούν οπωσδήποτε. Το υπόμνημα, μιλώντας για την υπόσχεση που έδωσε ο Θεός στον Αβραάμ, στον Ισαάκ και στον Ιακώβ, και την οποία επανέλαβε στους απογόνους τους, τους Ισραηλίτες, δηλώνει τα εξής, αναφορικά με τις μέρες του Ιησού του Ναυή: ‘Δεν διέπεσεν ουδέ είς εκ πάντων των αγαθών λόγων [της καλής υπόσχεσης, ΜΝΚ], τους οποίους ο Ιεχωβά ελάλησε προς τον οίκον Ισραήλ· πάντες εξετελέσθησαν [τα πάντα βγήκαν αληθινά, ΜΝΚ]’. (Ιησ. Ναυή 21:45· Γέν. 13:14-17) Το ίδιο θα συμβεί και με την ‘καλή υπόσχεση’ που έχει δώσει ο Ιεχωβά αναφορικά με τη δίκαιη Βασιλεία των ουρανών—τα πάντα θα βγουν αληθινά!
[Ερωτήσεις Μελέτης]
