Κεφάλαιο Έξι

Λύνεται το Μυστήριο του Μεγάλου Δέντρου

1. Τι συνέβη στον Βασιλιά Ναβουχοδονόσορα, και ποια ερωτήματα εγείρει αυτό;

 Ο ΙΕΧΩΒΑ επέτρεψε στον Βασιλιά Ναβουχοδονόσορα να γίνει παγκόσμιος ηγέτης. Ως μονάρχης της Βαβυλώνας, είχε μεγάλα πλούτη, πλούσια εδέσματα, επιβλητικό ανάκτορο—οτιδήποτε επιθυμούσε από υλική άποψη. Αλλά ξαφνικά υπέστη ταπείνωση. Ο Ναβουχοδονόσορ παραφρόνησε και άρχισε να συμπεριφέρεται σαν ζώο! Αφού εκδιώχθηκε από το βασιλικό τραπέζι και από την αυτοκρατορική κατοικία, ζούσε στους αγρούς και έτρωγε χόρτο σαν ταύρος. Τι οδήγησε σε αυτή τη συμφορά; Και γιατί θα πρέπει να μας ενδιαφέρει;—Παράβαλε Ιώβ 12:17-19· Εκκλησιαστής 6:1, 2.

Ο ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΜΕΓΑΛΥΝΕΙ ΤΟΝ ΥΨΙΣΤΟ

2, 3. Τι ευχήθηκε ο βασιλιάς της Βαβυλώνας στους υπηκόους του, και πώς θεωρούσε τον Ύψιστο Θεό;

² Σύντομα αφότου ανένηψε από εκείνη την πλήρη διανοητική κατάρρευση, ο Ναβουχοδονόσορ έστειλε σε ολόκληρο το βασίλειό του μια αξιομνημόνευτη αναφορά σχετικά με το τι είχε συμβεί. Ο Ιεχωβά ενέπνευσε τον προφήτη Δανιήλ να διαφυλάξει μια ακριβή αφήγηση αυτών των γεγονότων. Αυτή η αφήγηση αρχίζει με τα εξής λόγια: «Ναβουχοδονόσορ ο βασιλιάς, προς όλους τους λαούς, τις εθνότητες και τις γλώσσες που κατοικούν σε όλη τη γη: Είθε η ειρήνη σας να αυξηθεί πολύ. Τα σημεία και τα θαυμαστά πράγματα που έχει επιτελέσει ο Ύψιστος Θεός στην περίπτωσή μου μού φάνηκε καλό να τα διακηρύξω. Πόσο μεγάλα είναι τα σημεία του και πόσο κραταιά τα θαυμαστά του πράγματα! Η βασιλεία του είναι βασιλεία που διαρκεί στον αιώνα και η εξουσία του για διακυβέρνηση είναι επί γενεές γενεών».—Δανιήλ 4:1-3.

 ³ Οι υπήκοοι του Ναβουχοδονόσορα “κατοικούσαν σε όλη τη γη”—η αυτοκρατορία του καταλάμβανε το μεγαλύτερο μέρος του κόσμου τον οποίο αναφέρει η Αγία Γραφή. Σχετικά με τον Θεό του Δανιήλ, ο βασιλιάς είπε: «Η βασιλεία του είναι βασιλεία που διαρκεί στον αιώνα». Πόσο μεγάλυναν τον Ιεχωβά αυτά τα λόγια σε ολόκληρη τη Βαβυλωνιακή Αυτοκρατορία! Επιπρόσθετα, αυτή ήταν η δεύτερη φορά που δείχτηκε στον Ναβουχοδονόσορα ότι μόνο η Βασιλεία του Θεού «παραμένει στους αιώνες».—Δανιήλ 2:44.

4. Σε σχέση με τον Ναβουχοδονόσορα, πώς άρχισαν να εμφανίζονται «τα σημεία και τα θαυμαστά πράγματα» του Ιεχωβά;

⁴ Ποια “σημεία και θαυμαστά πράγματα” επιτέλεσε «ο Ύψιστος Θεός»; Αυτά άρχισαν να εμφανίζονται όταν ο βασιλιάς είχε την προσωπική εμπειρία η οποία εξιστορείται ως εξής: «Εγώ ο Ναβουχοδονόσορ ήμουν αμέριμνος στην κατοικία μου και ευημερούσα στο ανάκτορό μου. Ένα όνειρο είδα και αυτό με φόβισε. Και νοητικές εικόνες στο κρεβάτι μου και οράματα του κεφαλιού μου με τρόμαξαν». (Δανιήλ 4:4, 5) Τι έκανε ο Βαβυλώνιος βασιλιάς σχετικά με αυτό το ανησυχητικό όνειρο;

5. Πώς θεωρούσε ο Ναβουχοδονόσορ τον Δανιήλ, και γιατί;

⁵ Ο Ναβουχοδονόσορ κάλεσε τους σοφούς της Βαβυλώνας και τους διηγήθηκε το όνειρο. Αλλά πόσο μεγάλη ήταν η αποτυχία τους! Αποδείχτηκαν εντελώς ανίκανοι να το ερμηνεύσουν. Η αφήγηση πρόσθετε: «Τελικά ήρθε ενώπιόν μου ο Δανιήλ, του οποίου το όνομα είναι Βαλτασάσαρ σύμφωνα με το όνομα του θεού μου, και στον οποίο είναι το πνεύμα των αγίων θεών· και μπροστά του είπα το όνειρο». (Δανιήλ 4:6-8) Το όνομα που έφερε ο Δανιήλ στη βασιλική αυλή ήταν Βαλτασάσαρ, και η ψεύτικη θεότητα την οποία αποκάλεσε ο βασιλιάς “θεό μου” ίσως ήταν ο Βηλ, ο Νεβώ ή ο Μαρντούκ. Ως πολυθεϊστής, ο Ναβουχοδονόσορ θεωρούσε τον Δανιήλ άτομο στο οποίο ήταν «το πνεύμα των αγίων θεών». Και επειδή ο Δανιήλ είχε τη θέση του υπάρχου όλων των σοφών της Βαβυλώνας, ο βασιλιάς τον χαρακτήρισε “αρχηγό των μάγων ιερέων”. (Δανιήλ 2:48· 4:9·  παράβαλε Δανιήλ 1:20.) Φυσικά, ο πιστός Δανιήλ ποτέ δεν εγκατέλειψε τη λατρεία του Ιεχωβά προκειμένου να ασκεί μαγεία.—Λευιτικό 19:26· Δευτερονόμιο 18:10-12.

ΕΝΑ ΤΕΡΑΣΤΙΟ ΔΕΝΤΡΟ

6, 7. Πώς θα περιγράφατε αυτά που είδε ο Ναβουχοδονόσορ στο όνειρό του;

⁶ Ποιο ήταν το περιεχόμενο του τρομακτικού ονείρου του Βαβυλώνιου βασιλιά; «Έβλεπα, λοιπόν, τα οράματα του κεφαλιού μου στο κρεβάτι μου», είπε ο Ναβουχοδονόσορ, «και ορίστε! ένα δέντρο στο μέσο της γης, το ύψος του οποίου ήταν τεράστιο. Το δέντρο μεγάλωσε και έγινε ισχυρό, και το ύψος του έφτασε τελικά ως τους ουρανούς, και ήταν ορατό ως την άκρη ολόκληρης της γης. Το φύλλωμά του ήταν ωραίο και ο καρπός του άφθονος, και υπήρχε τροφή για όλους σε αυτό. Κάτω από αυτό ζητούσαν ίσκιο τα ζώα του αγρού, και στα κλαριά του κατοικούσαν τα πουλιά των ουρανών, και από αυτό τρεφόταν κάθε σάρκα». (Δανιήλ 4:10-12) Λέγεται ότι ο Ναβουχοδονόσορ αγαπούσε πολύ τους μεγάλους κέδρους του Λιβάνου, είχε πάει να τους δει και είχε φροντίσει να φέρουν μερικούς στη Βαβυλώνα με τη μορφή ξυλείας. Αλλά ποτέ δεν είχε δει κάτι που να μοιάζει με το δέντρο του ονείρου του. Αυτό κατείχε εξέχουσα θέση «στο μέσο της γης», ήταν ορατό σε όλη τη γη και ήταν τόσο καρποφόρο ώστε παρείχε τροφή για κάθε σάρκα.

⁷ Το όνειρο περιλάμβανε πολύ περισσότερα πράγματα, όπως φαίνεται από τα όσα πρόσθεσε ο Ναβουχοδονόσορ: «Συνέχιζα να βλέπω, στα οράματα του κεφαλιού μου στο κρεβάτι μου, και ορίστε! ένας επιτηρητής, ένας άγιος, που κατέβαινε από τους ουρανούς. Φώναζε δυνατά και έλεγε τα εξής: “Κόψτε το δέντρο και αποκόψτε τα κλαριά του. Τινάξτε το φύλλωμά του και σκορπίστε τους καρπούς του. Ας φύγουν τα ζώα από κάτω του και τα πουλιά από τα κλαριά του. Το στέλεχος των ριζών του, όμως, αφήστε το στη γη, και μάλιστα με δεσμά σιδερένια και χάλκινα, μέσα στο χορτάρι του αγρού· και με τη δροσιά των ουρανών ας βρέχεται  και με τα ζώα ας είναι η μερίδα του μέσα στο χόρτο της γης”».—Δανιήλ 4:13-15.

8. Ποιος ήταν ο «επιτηρητής»;

⁸ Οι Βαβυλώνιοι είχαν τη δική τους θρησκευτική αντίληψη περί καλών και κακών πνευματικών πλασμάτων. Αλλά ποιος ήταν αυτός ο «επιτηρητής», ή αλλιώς φρουρός, από τον ουρανό; Εφόσον αποκαλείται «άγιος», ήταν ένας δίκαιος άγγελος που εκπροσωπούσε τον Θεό. (Παράβαλε Ψαλμός 103:20, 21.) Φανταστείτε τι ερωτήματα πρέπει να βασάνιζαν τον Ναβουχοδονόσορα! Γιατί να κόψουν το δέντρο; Ποιο είναι το όφελος αν εμποδιστεί η ανάπτυξη του στελέχους των ριζών με σιδερένια και χάλκινα δεσμά; Αλήθεια, ποιο σκοπό εξυπηρετεί απλώς και μόνο το υπόλειμμα ενός κορμού;

9. Βασικά, τι είπε ο επιτηρητής, και ποια ερωτήματα εγείρονται;

⁹ Ο Ναβουχοδονόσορ πρέπει να σάστισε εντελώς όταν άκουσε τα λόγια που είπε στη συνέχεια ο επιτηρητής: «Η καρδιά του ας αλλάξει από ανθρώπινη και ας του δοθεί καρδιά ζώου, και εφτά καιροί ας περάσουν από πάνω του. Με διάταγμα επιτηρητών είναι το πράγμα και με λόγο αγίων είναι αυτό που ζητείται, προκειμένου να γνωρίσουν αυτοί που ζουν ότι ο Ύψιστος είναι Άρχοντας στη βασιλεία των ανθρώπων και ότι σε όποιον θέλει τη δίνει και εγκαθιστά σε αυτήν ακόμη και τον πιο ασήμαντο των ανθρώπων». (Δανιήλ 4:16, 17) Το στέλεχος των ριζών ενός δέντρου δεν έχει ανθρώπινη καρδιά που να χτυπάει μέσα του. Άρα, πώς μπορεί να δοθεί καρδιά ζώου στο στέλεχος των ριζών ενός δέντρου; Ποιοι είναι οι «εφτά καιροί»; Και πώς σχετίζονται όλα αυτά με τη διακυβέρνηση στη «βασιλεία των ανθρώπων»; Αναμφίβολα, ο Ναβουχοδονόσορ ήθελε να μάθει.

ΑΣΧΗΜΑ ΝΕΑ ΓΙΑ ΤΟ ΒΑΣΙΛΙΑ

10. (α) Από Γραφική άποψη, τι μπορεί να συμβολίζουν τα δέντρα; (β) Τι αντιπροσωπεύει το μεγάλο δέντρο;

¹⁰ Όταν άκουσε το όνειρο, ο Δανιήλ έμεινε για μια στιγμή κατάπληκτος, και έπειτα τρόμαξε. Αφού ο Ναβουχοδονόσορ τον παρακίνησε να το εξηγήσει, ο προφήτης είπε: «Κύριέ μου, είθε το όνειρο να εφαρμοστεί σε εκείνους που  σε μισούν και η ερμηνεία του στους αντιδίκους σου. Το δέντρο το οποίο είδες, που έγινε μεγάλο και ισχυρό . . . , είσαι εσύ, βασιλιά, επειδή εσύ έχεις γίνει μεγάλος και ισχυρός, και το μεγαλείο σου αυξήθηκε και έφτασε ως τους ουρανούς, και η εξουσία σου για διακυβέρνηση ως την άκρη της γης». (Δανιήλ 4:18-22) Στις Γραφές, τα δέντρα μπορεί να συμβολίζουν άτομα, ηγέτες και βασίλεια. (Ψαλμός 1:3· Ιερεμίας 17:7, 8· Ιεζεκιήλ, κεφάλαιο 31) Σαν το τεράστιο δέντρο του ονείρου του, ο Ναβουχοδονόσορ “είχε γίνει μεγάλος και ισχυρός” ως ηγέτης μιας παγκόσμιας δύναμης. Αλλά το μεγάλο δέντρο αντιπροσωπεύει «εξουσία . . . για διακυβέρνηση ως την άκρη της γης», η οποία περιλαμβάνει ολόκληρη τη βασιλεία των ανθρώπων. Συνεπώς, αυτό συμβολίζει την παγκόσμια κυριαρχία του Ιεχωβά, κυρίως όσον αφορά τη σχέση της με τη γη.—Δανιήλ 4:17.

11. Πώς έδειξε το όνειρο του βασιλιά ότι αυτός επρόκειτο να υποστεί μια ταπεινωτική αλλαγή;

¹¹ Ο Ναβουχοδονόσορ επρόκειτο να υποστεί μια ταπεινωτική αλλαγή. Τονίζοντας αυτή την εξέλιξη, ο Δανιήλ πρόσθεσε: «Επειδή ο βασιλιάς είδε έναν επιτηρητή, έναν άγιο, που κατέβαινε από τους ουρανούς, ο οποίος και έλεγε: “Κόψτε το δέντρο και καταστρέψτε το. Το στέλεχος των ριζών του, όμως, αφήστε το στη γη, αλλά με δεσμά σιδερένια και χάλκινα, μέσα στο χορτάρι του αγρού, και με τη δροσιά των ουρανών ας βρέχεται και με τα ζώα του αγρού ας είναι η μερίδα του, ώσπου να περάσουν εφτά καιροί από πάνω του”, αυτή είναι η ερμηνεία, βασιλιά, και το διάταγμα του Υψίστου είναι εκείνο που θα έρθει πάνω στον κύριό μου το βασιλιά». (Δανιήλ 4:23, 24) Ασφαλώς, χρειαζόταν θάρρος για να δοθεί σε εκείνον τον ισχυρό βασιλιά αυτό το άγγελμα!

12. Τι θα ερχόταν πάνω στον Ναβουχοδονόσορα;

¹² Τι θα ερχόταν πάνω στον Ναβουχοδονόσορα; Φανταστείτε την αντίδρασή του όταν ο Δανιήλ πρόσθεσε: «Εσένα θα σε διώξουν από τους ανθρώπους, και με τα ζώα του αγρού θα είναι η κατοικία σου, και χόρτο θα σου δίνουν να τρως όπως οι ταύροι· και με τη δροσιά των ουρανών θα βρέχεσαι, και εφτά καιροί θα περάσουν από πάνω σου,  ώσπου να γνωρίσεις ότι ο Ύψιστος είναι Άρχοντας στη βασιλεία των ανθρώπων και ότι σε όποιον θέλει τη δίνει». (Δανιήλ 4:25) Προφανώς, ακόμη και οι αυλικοί του Ναβουχοδονόσορα θα “τον έδιωχναν από τους ανθρώπους”. Αλλά μήπως θα τον φρόντιζαν συμπονετικοί κτηνοτρόφοι ή ποιμένες; Όχι, διότι ο Θεός είχε διατάξει να συγκατοικεί ο Ναβουχοδονόσορ με «τα ζώα του αγρού» και να τρώει χόρτο.

13. Τι έδειξε το όνειρο το σχετικό με το δέντρο ότι θα γινόταν με τη θέση του Ναβουχοδονόσορα ως παγκόσμιου ηγέτη;

¹³ Ακριβώς όπως το δέντρο κόπηκε, έτσι και ο Ναβουχοδονόσορ θα έχανε την παγκόσμια διακυβέρνηση—αλλά μόνο για ένα διάστημα. Ο Δανιήλ εξήγησε: «Επειδή ειπώθηκε να αφήσουν το στέλεχος των ριζών του δέντρου, η βασιλεία σου θα είναι βέβαιη για εσένα αφού γνωρίσεις ότι οι ουρανοί κυβερνούν». (Δανιήλ 4:26) Στο όνειρο του Ναβουχοδονόσορα, επιτράπηκε στο στέλεχος των ριζών, ή αλλιώς στο υπόλειμμα του κορμού, του κομμένου δέντρου να παραμείνει, αν και περιορίστηκε με δεσμά για να μην αναπτυχθεί. Παρόμοια, το «στέλεχος των ριζών» του Βαβυλώνιου βασιλιά θα παρέμενε, αν και περιορίστηκε με δεσμά για να μην ευημερήσει επί “εφτά καιρούς”. Η θέση του ως παγκόσμιου ηγέτη θα ήταν σαν το δεσμευμένο υπόλειμμα του κορμού του δέντρου. Αυτή θα διατηρούνταν με ασφάλεια μέχρις ότου περνούσαν εφτά καιροί από πάνω του. Ο Ιεχωβά θα φρόντιζε να μη διαδεχθεί κανείς τον Ναβουχοδονόσορα εκείνη την περίοδο στη θέση του μοναδικού ηγέτη της Βαβυλώνας, μολονότι ο γιος του που ονομαζόταν Εβίλ-μερωδάχ μπορεί να τον αντικαθιστούσε ως προσωρινός ηγέτης.

14. Τι παρότρυνε ο Δανιήλ τον Ναβουχοδονόσορα να κάνει;

¹⁴ Μετά από αυτά που προλέχθηκαν για τον Ναβουχοδονόσορα, ο Δανιήλ τον παρότρυνε θαρραλέα: «Γι’ αυτό, βασιλιά, ας σου φανεί καλή η συμβουλή μου, και αφαίρεσε τις αμαρτίες σου μέσω δικαιοσύνης και την αδικία σου δείχνοντας έλεος στους φτωχούς. Ίσως να υπάρξει παράταση στην ευημερία σου». (Δανιήλ 4:27) Αν ο Ναβουχοδονόσορ εγκατέλειπε την αμαρτωλή του πορεία καταπίεσης  και υπερηφάνειας, ίσως αυτό να άλλαζε τα πράγματα για τον ίδιο. Στο κάτω κάτω, περίπου δυο αιώνες νωρίτερα, ο Ιεχωβά είχε αποφασίσει να καταστρέψει το λαό της ασσυριακής πρωτεύουσας, της Νινευή, αλλά δεν το έκανε αυτό επειδή ο βασιλιάς της και οι υπήκοοί του μετανόησαν. (Ιωνάς 3:4, 10· Λουκάς 11:32) Τι θα έκανε ο υπερήφανος Ναβουχοδονόσορ; Θα άλλαζε τις οδούς του;

Η ΑΡΧΙΚΗ ΕΚΠΛΗΡΩΣΗ ΤΟΥ ΟΝΕΙΡΟΥ

15. (α) Ποια στάση εξακολούθησε να εκδηλώνει ο Ναβουχοδονόσορ; (β) Τι αποκαλύπτουν οι επιγραφές σχετικά με τις δραστηριότητες του Ναβουχοδονόσορα;

¹⁵ Ο Ναβουχοδονόσορ παρέμεινε υπερήφανος. Ενώ περπατούσε στη στέγη του ανακτόρου, 12 μήνες αφότου είδε το όνειρο με το δέντρο, καυχήθηκε: «Δεν είναι αυτή η Βαβυλώνα η Μεγάλη, την οποία εγώ έχτισα για το βασιλικό οίκο με την ισχύ της κραταιότητάς μου και για την αξιοπρέπεια της μεγαλειότητάς μου;» (Δανιήλ 4:28-30) Ο Νεβρώδ είχε ιδρύσει τη Βαβυλώνα (Βαβέλ), αλλά ο Ναβουχοδονόσορ τής έδωσε αίγλη. (Γένεση 10:8-10) Σε μια από τις σφηνοειδείς του επιγραφές κομπάζει: «Ο Ναβουχοδονόσορ, ο Βασιλιάς της Βαβυλώνας, ο επισκευαστής του Εσαγκίλα και του Εζιντά, ο γιος του Ναβοπολασσάρ είμαι. . . . Εγώ ενίσχυσα τα οχυρώματα του Εσαγκίλα και της Βαβυλώνας, και εδραίωσα το όνομα της βασιλείας μου για πάντα». (Η Αρχαιολογία και η Αγία Γραφή [Archaeology and the Bible], του Τζορτζ Α. Μπάρτον, 1949, σελίδες 478, 479) Μια άλλη επιγραφή αναφέρεται σε 20 περίπου ναούς τους οποίους ανακαίνισε ή ανοικοδόμησε. «Υπό τη διακυβέρνηση του Ναβουχοδονόσορα», λέει Η Παγκόσμια Εγκυκλοπαίδεια του Βιβλίου (The World Book Encyclopedia), «η Βαβυλώνα έγινε μια από τις πιο μεγαλοπρεπείς πόλεις της αρχαιότητας. Στα γραπτά αρχεία που συνέταξε, σπάνια ανέφερε τις στρατιωτικές του δραστηριότητες, αλλά έγραφε για τα οικοδομικά του έργα και για το ενδιαφέρον του προς τους θεούς της Βαβυλωνίας. Ο Ναβουχοδονόσορ πιθανότατα οικοδόμησε τους Κρεμαστούς Κήπους της Βαβυλώνας, ένα από τα Εφτά Θαύματα του Αρχαίου Κόσμου».

16. Πώς επρόκειτο να ταπεινωθεί ο Ναβουχοδονόσορ;

 ¹⁶ Παρ’ όλο που καυχιόταν, ο υπερήφανος Ναβουχοδονόσορ επρόκειτο να ταπεινωθεί. Η θεόπνευστη αφήγηση δηλώνει: «Ενόσω ο λόγος ήταν ακόμη στο στόμα του βασιλιά, μια φωνή ήρθε από τους ουρανούς: “Σε εσένα αναγγέλλεται, Ναβουχοδονόσορ βασιλιά: «Η βασιλεία έφυγε από εσένα, και σε διώχνουν από τους ανθρώπους, και με τα ζώα του αγρού θα είναι η κατοικία σου. Χόρτο θα σου δίνουν να τρως όπως οι ταύροι, και εφτά καιροί θα περάσουν από πάνω σου, ώσπου να γνωρίσεις ότι ο Ύψιστος είναι Άρχοντας στη βασιλεία των ανθρώπων και ότι σε όποιον θέλει τη δίνει»”».—Δανιήλ 4:31, 32.

17. Τι συνέβη στον υπερήφανο Ναβουχοδονόσορα, και ποιες ήταν οι περιστάσεις υπό τις οποίες βρέθηκε σύντομα;

¹⁷ Ευθύς αμέσως, ο Ναβουχοδονόσορ έχασε τα λογικά του. Διωγμένος από τους ανθρώπους, έτρωγε χόρτο «όπως οι ταύροι». Εκεί έξω, ανάμεσα στα ζώα του αγρού, είναι βέβαιο ότι δεν ξάπλωνε νωχελικά στο γρασίδι ενός παραδείσου, απολαμβάνοντας καθημερινά το αναζωογονητικό αεράκι. Στο σύγχρονο Ιράκ, όπου βρίσκονται τα ερείπια της Βαβυλώνας, οι θερμοκρασίες φτάνουν τους 50 βαθμούς Κελσίου στη διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών και πέφτουν αρκετά κάτω από το μηδέν το χειμώνα. Τα μακριά, ανακατωμένα μαλλιά του Ναβουχοδονόσορα, μένοντας αφρόντιστα και εκτεθειμένα στα στοιχεία της φύσης, έμοιαζαν με φτερά αετών, και τα άκοπα νύχια των χεριών και των ποδιών του έγιναν σαν τα νύχια των πουλιών. (Δανιήλ 4:33) Τι ταπείνωση για αυτόν τον υπερήφανο παγκόσμιο ηγέτη!

18. Στη διάρκεια των εφτά καιρών, τι συνέβη με το θρόνο της Βαβυλώνας;

¹⁸ Στο όνειρο του Ναβουχοδονόσορα, το μεγάλο δέντρο κόπηκε και το υπόλειμμα του κορμού του περιορίστηκε με δεσμά για να μην μπορέσει να αναπτυχθεί προς τα πάνω επί εφτά καιρούς. Παρόμοια, ο Ναβουχοδονόσορ «καταβιβάστηκε από το θρόνο της βασιλείας του» όταν ο Ιεχωβά τον έπληξε με τρέλα. (Δανιήλ 5:20) Στην ουσία, αυτό μετέτρεψε την καρδιά του βασιλιά από καρδιά ανθρώπου σε καρδιά ταύρου. Ωστόσο, ο Θεός διατήρησε το θρόνο του  Ναβουχοδονόσορα για τον ίδιο μέχρις ότου τελείωσαν οι εφτά καιροί. Ενόσω ο Εβίλ-μερωδάχ πιθανώς ήταν ο προσωρινός αρχηγός της κυβέρνησης, ο Δανιήλ υπηρετούσε ως “άρχοντας για όλη τη διοικητική περιφέρεια της Βαβυλώνας και ανώτατος ύπαρχος όλων των σοφών της Βαβυλώνας”. Οι τρεις Εβραίοι σύντροφοί του εξακολούθησαν να συμμετέχουν στη διαχείριση των υποθέσεων αυτής της περιφέρειας. (Δανιήλ 1:11-19· 2:48, 49· 3:30) Οι τέσσερις εξόριστοι περίμεναν να επανέλθει ο Ναβουχοδονόσορ στο θρόνο ως εχέφρων βασιλιάς που είχε μάθει ότι «ο Ύψιστος είναι Άρχοντας στη βασιλεία των ανθρώπων και ότι σε όποιον θέλει τη δίνει».

Η ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΝΑΒΟΥΧΟΔΟΝΟΣΟΡΑ

19. Αφού ο Ιεχωβά ξανάδωσε στον Ναβουχοδονόσορα τα λογικά του, τι συνειδητοποίησε ο Βαβυλώνιος βασιλιάς;

¹⁹ Ο Ιεχωβά ξανάδωσε στον Ναβουχοδονόσορα τα λογικά του στο τέλος των εφτά καιρών. Τότε, αναγνωρίζοντας τον Ύψιστο Θεό, ο βασιλιάς είπε: «Στο τέλος των ημερών εγώ ο Ναβουχοδονόσορ σήκωσα προς τους ουρανούς τα μάτια μου, και η κατανόησή μου άρχισε να επιστρέφει σε εμένα· και ευλόγησα τον Ύψιστο, και Αυτόν που ζει στον αιώνα αίνεσα και δόξασα, επειδή η εξουσία του για διακυβέρνηση είναι εξουσία που διαρκεί στον αιώνα και η βασιλεία του είναι επί γενεές γενεών. Και όλοι οι κάτοικοι της γης λογίζονται ως ένα τίποτα, και αυτός ενεργεί σύμφωνα με το δικό του θέλημα ανάμεσα στο στράτευμα των ουρανών και στους κατοίκους της γης. Και δεν υπάρχει κανείς που να μπορεί να εμποδίσει το χέρι του ή που να μπορεί να του πει: “Τι έκανες;”» (Δανιήλ 4:34, 35) Ναι, ο Ναβουχοδονόσορ συνειδητοποίησε ότι ο Ύψιστος είναι πράγματι ο Υπέρτατος Κυρίαρχος στη βασιλεία των ανθρώπων.

20, 21. (α) Πώς η αφαίρεση των μεταλλικών δεσμών γύρω από το στέλεχος των ριζών του δέντρου στο όνειρο αντιστοιχούσε με τα όσα συνέβησαν στον Ναβουχοδονόσορα; (β) Ποιο γεγονός αναγνώρισε ο Ναβουχοδονόσορ, και μήπως αυτό σημαίνει ότι έγινε λάτρης του Ιεχωβά;

²⁰ Όταν ο Ναβουχοδονόσορ επανήλθε στο θρόνο του, ήταν σαν να αφαιρέθηκαν τα μεταλλικά δεσμά γύρω από το  στέλεχος των ριζών του δέντρου στο όνειρο. Σχετικά με την αποκατάστασή του, ο ίδιος είπε: «Την ίδια ώρα η κατανόησή μου άρχισε να επιστρέφει σε εμένα, και για την αξιοπρέπεια της βασιλείας μου άρχισε να επιστρέφει σε εμένα η μεγαλειότητά μου και η λαμπρότητά μου· και οι ανώτεροι βασιλικοί αξιωματούχοι μου και οι μεγιστάνες μου άρχισαν να με αποζητούν, και εδραιώθηκα και πάλι στη βασιλεία μου, και μεγαλοσύνη εξαιρετική προστέθηκε σε εμένα». (Δανιήλ 4:36) Αν κάποιοι αυλικοί είχαν καταφρονήσει τον παράφρονα βασιλιά, τώρα τον “αποζητούσαν” με απόλυτη δουλοπρέπεια.

²¹ Τι “σημεία και θαυμαστά πράγματα” είχε επιτελέσει ο Ύψιστος Θεός! Δεν θα πρέπει να μας εκπλήσσουν τα λόγια που είπε ο Βαβυλώνιος βασιλιάς μετά την αποκατάστασή του: «Τώρα, εγώ ο Ναβουχοδονόσορ αινώ και εξυψώνω και δοξάζω τον Βασιλιά των ουρανών, επειδή όλα τα έργα του είναι αλήθεια και οι οδοί του δικαιοσύνη, και επειδή εκείνους που περπατούν με υπερηφάνεια μπορεί να τους ταπεινώνει». (Δανιήλ 4:2, 37) Βέβαια, το ότι ο Ναβουχοδονόσορ αναγνώρισε αυτό το γεγονός δεν σημαίνει ότι έγινε ένας Εθνικός λάτρης του Ιεχωβά.

ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΚΟΣΜΙΚΕΣ ΑΠΟΔΕΙΞΕΙΣ;

22. Με ποια διαταραχή ταυτίζουν μερικοί την τρέλα του Ναβουχοδονόσορα, αλλά τι πρέπει να κατανοήσουμε σχετικά με την αιτία της παραφροσύνης του;

²² Μερικοί ταυτίζουν την τρέλα του Ναβουχοδονόσορα με τη λυκανθρωπία. Ένα ιατρικό λεξικό αναφέρει: «ΛΥΚΑΝΘΡΩΠΙΑ . . . από τις λέξεις λύκος και άνθρωπος. Αυτή η ονομασία δόθηκε στην ασθένεια των ατόμων τα οποία πιστεύουν ότι έχουν μεταβληθεί σε κάποιο ζώο και τα οποία μιμούνται τους ήχους ή τις κραυγές, καθώς και τη συμπεριφορά του συγκεκριμένου ζώου. Αυτά τα άτομα συνήθως φαντάζονται ότι έχουν μεταμορφωθεί σε λύκο, σε σκύλο ή σε γάτα· μερικές φορές και σε ταύρο, όπως στην περίπτωση του Ναβουχοδονόσορα». (Λεξικό Ιατρικών Επιστημών, Από μια Εταιρία Γιατρών και Χειρουργών [Dictionnaire des sciences  médicales, par une société de médicins et de chirurgiens], Παρίσι, 1818, Τόμος 29, σελίδα 246) Τα συμπτώματα της λυκανθρωπίας είναι παρόμοια με εκείνα που παρουσίαζε ο Ναβουχοδονόσορ όταν είχε παραφρονήσει. Ωστόσο, εφόσον η ψυχασθένειά του είχε επιβληθεί από τον Θεό, δεν μπορεί να ταυτιστεί συγκεκριμένα με κάποια γνωστή διαταραχή.

23. Ποια κοσμική μαρτυρία υπάρχει για την παραφροσύνη του Ναβουχοδονόσορα;

²³ Ο λόγιος Τζον Ε. Γκόλντινγκεϊ αναφέρει αρκετές περιπτώσεις παρόμοιες με αυτήν του Ναβουχοδονόσορα που τρελάθηκε και αποκαταστάθηκε. Για παράδειγμα, δηλώνει: «Το απόσπασμα ενός σφηνοειδούς κειμένου προφανώς αναφέρεται σε κάποια διανοητική διαταραχή του Ναβουχοδονόσορα, ίσως δε και στο γεγονός ότι παραμέλησε και εγκατέλειψε τη Βαβυλώνα». Ο Γκόλντινγκεϊ παραθέτει ένα κείμενο που αποκαλείται «Ο Βαβυλώνιος Ιώβ» και λέει πως αυτό «επιβεβαιώνει ότι κάποιος τιμωρήθηκε από τον Θεό, αρρώστησε, ταπεινώθηκε, ζήτησε να του ερμηνευτεί ένα τρομακτικό όνειρο, ρίχτηκε στη γη σαν δέντρο, μεταφέρθηκε έξω, έτρωγε χόρτο, έχασε τα λογικά του, ήταν σαν βόδι, ήταν εκτεθειμένος στη βροχή που έριχνε ο Μαρντούκ, τα νύχια του παραμορφώθηκαν, τα μαλλιά του μάκρυναν, ο ίδιος τέθηκε σε δεσμά και κατόπιν αποκαταστάθηκε, πράγμα για το οποίο δόξασε το θεό».

ΕΦΤΑ ΚΑΙΡΟΙ ΠΟΥ ΜΑΣ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ

24. (α) Τι συμβολίζει το μεγάλο δέντρο στο όνειρο; (β) Τι εμποδίστηκε επί εφτά καιρούς, και πώς συνέβη αυτό;

²⁴ Ο Ναβουχοδονόσορ, που αντιπροσωπευόταν από το μεγάλο δέντρο, συμβόλιζε την παγκόσμια διακυβέρνηση. Αλλά μην ξεχνάτε ότι το δέντρο αντιπροσωπεύει διακυβέρνηση και κυριαρχία πολύ μεγαλύτερη από εκείνη του βασιλιά της Βαβυλώνας. Συμβολίζει την παγκόσμια κυριαρχία του Ιεχωβά, “του Βασιλιά των ουρανών”, κυρίως σε σχέση με τη γη. Προτού καταστραφεί η Ιερουσαλήμ από τους Βαβυλωνίους, η βασιλεία που είχε για έδρα της εκείνη την πόλη, με τον Δαβίδ και τους κληρονόμους του να κάθονται  «στο θρόνο του Ιεχωβά», αντιπροσώπευε την κυριαρχία του Θεού αναφορικά με τη γη. (1 Χρονικών 29:23) Ο ίδιος ο Θεός διευθέτησε να κοπεί αυτή η κυριαρχία και να περιοριστεί με δεσμά το 607 Π.Κ.Χ., όταν χρησιμοποίησε τον Ναβουχοδονόσορα για να καταστρέψει την Ιερουσαλήμ. Η άσκηση της θεϊκής κυριαρχίας σε σχέση με τη γη από μια βασιλεία της γραμμής του Δαβίδ εμποδίστηκε επί εφτά καιρούς. Πόσο διήρκεσαν αυτοί οι εφτά καιροί; Πότε άρχισαν, και τι σημείωσε το τέλος τους;

25, 26. (α) Στην περίπτωση του Ναβουχοδονόσορα, πόσο διήρκεσαν οι «εφτά καιροί», και γιατί απαντάτε έτσι; (β) Στην κύρια εκπλήρωση, πότε και πώς άρχισαν οι «εφτά καιροί»;

²⁵ Ενόσω ο Ναβουχοδονόσορ ήταν τρελός, «οι τρίχες του μεγάλωσαν σαν τα φτερά των αετών και τα νύχια του σαν τα νύχια των πουλιών». (Δανιήλ 4:33) Για να γίνει αυτό απαιτήθηκαν περισσότερες από εφτά ημέρες ή εφτά εβδομάδες. Διάφορες μεταφράσεις λένε «εφτά καιροί», και ορισμένες εναλλακτικές αποδόσεις είναι «προσδιορισμένοι (συγκεκριμένοι) καιροί» ή «χρονικές περίοδοι». (Δανιήλ 4:16, 23, 25, 32) Η αρχαία Μετάφραση των Εβδομήκοντα λέει «έτη επτά». Οι «εφτά καιροί» θεωρούνταν «επτά χρόνια» από τον Ιώσηπο, Ιουδαίο ιστορικό του πρώτου αιώνα. (Ιουδαϊκής Αρχαιολογίας Βιβλίο Ι΄, Κεφάλαιο Χ, παράγραφος 6) Και ορισμένοι Εβραίοι λόγιοι είχαν την άποψη ότι αυτοί οι «καιροί» ήταν «χρόνια». «Εφτά χρόνια» είναι η απόδοση που χρησιμοποιεί η Μια Αμερικανική Μετάφραση (An American Translation), η Σημερινή Αγγλική Μετάφραση (Today’s English Version) και η μετάφραση του Τζέιμς Μόφατ. Την ίδια απόδοση, δηλαδή “επτά έτη”, χρησιμοποιεί η Αγία Γραφή, Ν. Λούβαρι-Α. Χαστούπη, και Η Αγία Γραφή, Έκδοση Ελληνικής Βιβλικής Εταιρίας 1997 χρησιμοποιεί τη φράση “εφτά χρόνια”.

²⁶ Προφανώς, οι «εφτά καιροί» του Ναβουχοδονόσορα ισοδυναμούσαν με εφτά έτη. Στην προφητεία, ένα έτος έχει κατά μέσο όρο 360 ημέρες, ή αλλιώς 12 μήνες με 30 ημέρες ο καθένας. (Παράβαλε Αποκάλυψη 12:6, 14.) Συνεπώς, οι «εφτά καιροί» του βασιλιά, δηλαδή τα εφτά χρόνια,  διήρκεσαν 360 ημέρες πολλαπλασιαζόμενες επί 7, δηλαδή 2.520 ημέρες. Αλλά τι μπορεί να λεχθεί για την κύρια εκπλήρωση του ονείρου του; Οι προφητικοί «εφτά καιροί» διήρκεσαν πολύ περισσότερο από 2.520 ημέρες. Αυτό φάνηκε από τα εξής λόγια του Ιησού: «Η Ιερουσαλήμ θα καταπατείται από τα έθνη, μέχρι να συμπληρωθούν οι προσδιορισμένοι καιροί των εθνών». (Λουκάς 21:24) Η “καταπάτηση” άρχισε το 607 Π.Κ.Χ., όταν η Ιερουσαλήμ καταστράφηκε και η τυπική βασιλεία του Θεού έπαψε να υφίσταται στον Ιούδα. Πότε θα τελείωνε η καταπάτηση; Κατά «τους καιρούς της αποκατάστασης όλων των πραγμάτων», όταν η θεϊκή κυριαρχία θα φανερωνόταν και πάλι σε σχέση με τη γη μέσω της συμβολικής Ιερουσαλήμ, της Βασιλείας του Θεού.—Πράξεις 3:21.

27. Γιατί θα λέγατε ότι οι «εφτά καιροί» που άρχισαν το 607 Π.Κ.Χ. δεν τελείωσαν μετά την παρέλευση 2.520 κατά γράμμα ημερών;

²⁷ Αν μετρούσαμε 2.520 κατά γράμμα ημέρες από την καταστροφή της Ιερουσαλήμ το 607 Π.Κ.Χ., θα φτάναμε στο 600 Π.Κ.Χ., ένα έτος χωρίς καμιά σημασία από Γραφική άποψη. Ακόμη και το 537 Π.Κ.Χ., όταν οι απελευθερωμένοι Ιουδαίοι επέστρεψαν στον Ιούδα, η κυριαρχία του Ιεχωβά δεν φανερώθηκε στη γη. Αυτό αληθεύει επειδή ο Ζοροβάβελ, ο κληρονόμος του θρόνου του Δαβίδ, δεν έγινε βασιλιάς, αλλά απλώς κυβερνήτης της περσικής επαρχίας του Ιούδα.

28. (α) Ποιος κανόνας πρέπει να εφαρμοστεί στις 2.520 ημέρες των προφητικών “εφτά καιρών”; (β) Πόσο διήρκεσαν οι προφητικοί «εφτά καιροί», και ποιες ημερομηνίες σημείωσαν την αρχή και το τέλος τους;

²⁸ Εφόσον οι «εφτά καιροί» είναι προφητικοί, πρέπει να εφαρμόσουμε στις 2.520 ημέρες το Γραφικό κανόνα: «Μία ημέρα για ένα έτος». Αυτός ο κανόνας διατυπώνεται σε κάποια προφητεία σχετικά με την πολιορκία της Ιερουσαλήμ από τους Βαβυλωνίους. (Ιεζεκιήλ 4:6, 7· παράβαλε Αριθμοί 14:34.) Άρα, οι «εφτά καιροί» κατά τους οποίους κυριαρχούσαν στη γη δυνάμεις των Εθνικών χωρίς την παρέμβαση της Βασιλείας του Θεού διήρκεσαν 2.520 χρόνια. Άρχισαν με την ερήμωση του Ιούδα και της Ιερουσαλήμ τον έβδομο σεληνιακό μήνα (15 Τισρί) του 607 Π.Κ.Χ. (2 Βασιλέων 25: 8, 9, 25, 26) Από αυτό το σημείο ως το 1 Π.Κ.Χ. έχουμε 606 χρόνια. Τα υπόλοιπα 1.914 χρόνια εκτείνονται ως το 1914 Κ.Χ. Συνεπώς οι «εφτά καιροί», ή αλλιώς τα 2.520 χρόνια, τελείωσαν στις 15 Τισρί, δηλαδή στις 4/5 Οκτωβρίου 1914 Κ.Χ.

29. Ποιος είναι “ο πιο ασήμαντος των ανθρώπων”, και τι έκανε ο Ιεχωβά προκειμένου να τον ενθρονίσει;

²⁹ Εκείνο το έτος συμπληρώθηκαν «οι προσδιορισμένοι καιροί των εθνών» και έδωσε ο Θεός τη διακυβέρνηση στον «πιο ασήμαντο των ανθρώπων»—τον Ιησού Χριστό—ο οποίος είχε θεωρηθεί τόσο αξιοκαταφρόνητος από τους εχθρούς του ώστε τον κρέμασαν στο ξύλο. (Δανιήλ 4:17) Προκειμένου να ενθρονίσει τον Μεσσιανικό Βασιλιά, ο Ιεχωβά χαλάρωσε τα συμβολικά σιδερένια και χάλκινα δεσμά γύρω από το «στέλεχος των ριζών» της δικής του κυριαρχίας. Έτσι ο Ύψιστος Θεός επέτρεψε να αναπτυχθεί από αυτό ένας βασιλικός «βλαστός» ως έκφανση της θεϊκής κυριαρχίας σε σχέση με τη γη μέσω της ουράνιας Βασιλείας στα χέρια του μεγαλύτερου Κληρονόμου του Δαβίδ, του Ιησού Χριστού. (Ησαΐας 11:1, 2· Ιώβ 14:7-9· Ιεζεκιήλ 21:27) Πόσο ευχαριστούμε τον Ιεχωβά για αυτή την ευλογητή τροπή των γεγονότων και για τη λύση του μυστηρίου του μεγάλου δέντρου!

ΤΙ ΔΙΑΚΡΙΝΑΤΕ;

• Τι συμβόλιζε το μεγάλο δέντρο του ονείρου του Ναβουχοδονόσορα;

• Τι ήρθε πάνω στον Ναβουχοδονόσορα στην αρχική εκπλήρωση του ονείρου σχετικά με το δέντρο;

• Μετά την εκπλήρωση του ονείρου του, ποιο γεγονός αναγνώρισε ο Ναβουχοδονόσορ;

• Στην κύρια εκπλήρωση του προφητικού ονείρου σχετικά με το δέντρο, πόσο διήρκεσαν οι «εφτά καιροί», και πότε άρχισαν και τελείωσαν;

[Ερωτήσεις Μελέτης]

 [Ολοσέλιδη εικόνα στη σελίδα 83]

 [Ολοσέλιδη εικόνα στη σελίδα 91]