Κεφάλαιο 1

Ζωή—Πώς Άρχισε;

1. Πόσο εκτεταμένη είναι η ζωή πάνω στον πλανήτη Γη;

 Η ΖΩΗ υπάρχει παντού ολόγυρά μας. Εκδηλώνεται με το βόμβο των εντόμων, το κελάηδημα των πουλιών, το θρόισμα των μικρών ζώων κάτω από τους θάμνους. Υπάρχει στις παγωμένες πολικές περιοχές και στις άνυδρες ερήμους. Βρίσκεται στη θάλασσα από την ηλιόλουστη επιφάνειά της μέχρι τα σκοτεινότερα βάθη της. Ψηλά στην ατμόσφαιρα περιφέρονται μικροσκοπικά πλάσματα. Κάτω από τα πόδια μας τρισεκατομμύρια μικροοργανισμοί εργάζονται στο έδαφος, κάνοντάς το γόνιμο για την ανάπτυξη των φυτών που συντηρούν άλλες μορφές ζωής.

2. Ποια ερωτήματα έχουν απασχολήσει για πολύ καιρό τις διάνοιες πολλών ανθρώπων;

² Η γη σφύζει από ζωή σε τέτοια αφθονία και ποικιλία που συγκλονίζει τη φαντασία. Πώς άρχισαν όλα αυτά; Αυτός ο πλανήτης μας και όλα όσα κατοικούν σε αυτόν—πώς βρέθηκαν εδώ; Και πιο συγκεκριμένα, πώς άρχισε το ανθρώπινο γένος; Εξελιχτήκαμε από πιθηκοειδή ζώα; Ή μήπως δημιουργηθήκαμε; Πώς ακριβώς βρεθήκαμε εδώ; Και τι σημασία θα έχει για το μέλλον η απάντηση; Τέτοιου είδους ερωτήματα έχουν εγερθεί από παλιά και παραμένουν ακόμη αναπάντητα στη διάνοια πολλών ανθρώπων.

3. Τι πιστεύουν πολλοί γι’ αυτά τα ερωτήματα, αλλά γιατί αυτά είναι σπουδαία για όλους μας;

 ³ Ίσως να πιστεύετε ότι αυτά τα ερωτήματα δεν σας επηρεάζουν πραγματικά. Πιθανόν να σκέφτεστε: ‘Δεν με νοιάζει πώς βρέθηκα εδώ—απλώς βρίσκομαι εδώ. Και πιθανόν να ζήσω για 60, 70 ή ίσως 80 χρόνια—ποιος ξέρει; Αλλά για μένα, είτε δημιουργηθήκαμε είτε εξελιχτήκαμε, αυτό δεν αλλάζει τίποτα τώρα’. Αντίθετα όμως, αυτό θα μπορούσε να φέρει μεγάλη αλλαγή—στο πόσο θα ζήσετε, στο πώς θα ζήσετε, στις συνθήκες κάτω από τις οποίες θα ζείτε. Πώς συμβαίνει αυτό; Επειδή όλη μας η στάση απέναντι στη ζωή και στο μέλλον επηρεάζεται από την άποψή μας για την προέλευση της ζωής. Και το πώς η ζωή βρέθηκε εδώ θα επηρεάσει οριστικά τη μελλοντική πορεία της ιστορίας και τη θέση μας σε αυτήν.

Διαφορετικές Απόψεις

4. Τι πιστεύουν μερικοί για τις προοπτικές της ζωής στη γη;

⁴ Κατά την άποψη πολλών που αποδέχονται τη θεωρία της εξέλιξης, η ζωή θα είναι πάντοτε συνυφασμένη με τον έντονο ανταγωνισμό, τις διαμάχες, το μίσος, τους πολέμους και το θάνατο. Μερικοί μάλιστα πιστεύουν ότι ο άνθρωπος μπορεί να αυτοκαταστραφεί στο προσεχές μέλλον. Ένας διάσημος επιστήμονας δήλωσε: «Ίσως να μας απομένουν λίγες μόνο δεκαετίες μέχρι τη μέρα της Κρίσης. . . . η ανάπτυξη των πυρηνικών όπλων και των συστημάτων εκτόξευσής τους θα οδηγήσει, αργά ή γρήγορα, σε παγγήινη καταστροφή».¹ Ακόμη κι αν αυτό δεν συμβεί σύντομα, πολλοί πιστεύουν ότι όταν πεθαίνει ένας άνθρωπος μεταβαίνει στην αιώνια ανυπαρξία. Άλλοι πιστεύουν ότι, στο μέλλον, κάθε μορφή ζωής στη γη θα πάψει να υπάρχει. Διατυπώνουν τη θεωρία ότι ο ήλιος θα διασταλεί και θα γίνει ένα κόκκινο γιγάντιο άστρο, και όταν γίνει αυτό, «οι ωκεανοί θα βράσουν, η ατμόσφαιρα θα εξατμιστεί στο διάστημα και μια καταστροφή τεράστιων διαστάσεων θα πλήξει τον πλανήτη μας».²

5. (α) Πώς βλέπουν τη γη οι «επιστημονικοί οπαδοί της δημιουργίας»; (β) Ποια ερωτήματα εγείρει αυτή η αντίληψη;

⁵ Αντίθετοι με αυτά τα συμπεράσματα είναι οι «επιστημονικοί οπαδοί της δημιουργίας». Αλλά ο τρόπος με τον οποίο ερμηνεύουν την αφήγηση της Γένεσης για τη δημιουργία τους έχει οδηγήσει να ισχυρίζονται ότι η γη έχει ηλικία μόνο 6.000 χρόνων και ότι η καθεμιά από τις έξι «ημέρες» στις οποίες, σύμφωνα με τη Γένεση, συντελέστηκε η δημιουργία διάρκεσε μόνο 24 ώρες. Αντιπροσωπεύει όμως με ακρίβεια αυτή η  αντίληψη εκείνο που λέει η Αγία Γραφή; Μήπως δημιουργήθηκε η γη και όλες οι μορφές της ζωής μόνο σε έξι κατά γράμμα μέρες; Ή μήπως υπάρχει κάποια άλλη λογική εκδοχή;

6. Σε τι πρέπει να βασίζουμε τα συμπεράσματά μας για την προέλευση της ζωής στη γη, και πώς ο Δαρβίνος άφησε ανοιχτό το θέμα;

⁶ Καθώς εξετάζουν τα ερωτήματα που σχετίζονται με την προέλευση της ζωής, πολλοί επηρεάζονται από την κοινή γνώμη ή τα αισθήματα. Για να το αποφύγουμε αυτό, και για να φτάσουμε σε ακριβή συμπεράσματα, είναι ανάγκη να εξετάσουμε τις αποδείξεις με απροκατάληπτη διάνοια. Είναι ενδιαφέρον, επίσης, να σημειώσουμε ότι ακόμη και ο πιο γνωστός υπέρμαχος της εξέλιξης, ο Κάρολος Δαρβίνος, έδειξε ότι γνώριζε πολύ καλά τους περιορισμούς της θεωρίας του. Στον επίλογο του βιβλίου του The Origin of Species (Η Καταγωγή των Ειδών), έγραψε για το μεγαλείο της «όψης της ζωής, με τις πολλές της δυνάμεις, που εμφυσήθηκε αρχικά από τον Δημιουργό σε λίγες μόνο μορφές ή μόνο σε μία»,³ κάνοντας έτσι φανερό ότι το θέμα της προέλευσης ήταν ανοιχτό για περαιτέρω εξέταση.

Δεν Αμφισβητείται η Επιστήμη

7. Ποια διευκρίνιση γίνεται σχετικά με την επιστήμη και το σεβασμό μας γι’ αυτήν;

⁷ Πριν προχωρήσουμε περισσότερο, ίσως θα ήταν βοηθητική μια διευκρίνιση: Εδώ δεν αμφισβητούνται τα επιστημονικά επιτεύγματα. Κάθε πληροφορημένο άτομο γνωρίζει καλά τις  καταπληκτικές επιτεύξεις των επιστημόνων σε πολλούς τομείς. Η επιστημονική μελέτη έχει αυξήσει αποφασιστικά τη γνώση μας για το σύμπαν, για τη γη και για τα ζωντανά πράγματα. Μελέτες σχετικά με το ανθρώπινο σώμα έχουν ανοίξει το δρόμο για βελτιωμένες μεθόδους θεραπείας ασθενειών και τραυματισμών. Η ταχεία πρόοδος στα ηλεκτρονικά έχει εισαγάγει τον αιώνα των κομπιούτερ, ο οποίος μεταβάλλει τη ζωή μας. Οι επιστήμονες έχουν επιτελέσει εκπληκτικά κατορθώματα, πραγματοποιώντας ακόμη και επανδρωμένα ταξίδια στη σελήνη. Είναι πολύ σωστό να σεβόμαστε αυτές τις ικανότητες που έχουν αυξήσει τόσο πολύ τη γνώση μας για τον κόσμο που μας περιβάλλει, από τα πιο μικροσκοπικά μέχρι και τα απείρως μεγάλα πράγματα.

8. Πώς χρησιμοποιείται ο όρος εξέλιξη σε αυτό το βιβλίο, και σε τι αναφέρεται η λέξη δημιουργία;

⁸ Σ’ αυτό το σημείο, θα είναι ίσως χρήσιμο να διευκρινίσουμε μερικούς ορισμούς: Ο όρος εξέλιξη, όπως χρησιμοποιείται σε αυτό το βιβλίο, αναφέρεται στην οργανική εξέλιξη—στη θεωρία ότι ο πρώτος ζωντανός οργανισμός προήλθε από νεκρή ύλη. Κατόπιν, καθώς αναπαραγόταν, λέγεται ότι μεταβαλλόταν σε διαφορετικά είδη ζωντανών πραγμάτων, παράγοντας τελικά όλες τις μορφές ζωής που έχουν περάσει ποτέ πάνω στη γη, περιλαμβανομένων και των ανθρώπων. Και πιστεύεται ότι όλα αυτά επιτεύχτηκαν χωρίς νοήμονα κατεύθυνση ή υπερφυσική παρέμβαση. Η δημιουργία, από την άλλη μεριά, είναι το συμπέρασμα ότι η εμφάνιση ζωντανών πραγμάτων μπορεί να εξηγηθεί μόνο με την ύπαρξη ενός Παντοδύναμου Θεού ο οποίος σχεδίασε και κατασκεύασε το σύμπαν και όλα τα κύρια είδη ζωής πάνω στη γη.

Μερικά Ζωτικά Ερωτήματα

9. Τι ισχυρίζονται για τη δημιουργία εκείνοι που αποδέχονται την εξέλιξη, αλλά ποια ερωτήματα μπορεί να εγερθούν και για την εξέλιξη και για τη δημιουργία;

⁹ Είναι φανερό ότι υπάρχουν βαθιές διαφορές ανάμεσα στη θεωρία της εξέλιξης και στην αφήγηση της Γένεσης για τη δημιουργία. Όσοι αποδέχονται την εξέλιξη ισχυρίζονται ότι η δημιουργία δεν είναι επιστημονική. Αλλά για να είμαστε δίκαιοι, θα μπορούσαμε επίσης να ρωτήσουμε: Είναι η ίδια η εξέλιξη πραγματικά επιστημονική; Από την άλλη μεριά, μήπως η Γένεση είναι απλώς ένας ακόμα αρχαίος μύθος για τη δημιουργία, όπως ισχυρίζονται πολλοί; Ή μήπως βρίσκεται σε αρμονία με τις ανακαλύψεις της σύγχρονης επιστήμης; Και τι  θα πούμε για άλλα ερωτήματα που ανησυχούν τόσο πολλούς: Αν υπάρχει ένας παντοδύναμος Δημιουργός, γιατί υπάρχουν τόσοι πόλεμοι, πείνες και ασθένειες που στέλνουν πρόωρα εκατομμύρια ανθρώπους στον τάφο; Γιατί να επιτρέπει τόσο πολλά παθήματα; Επίσης, αν υπάρχει ένας Δημιουργός, μας έχει αποκαλύψει τι επιφυλάσσει το μέλλον;

10. (α) Ποιος είναι ο σκοπός αυτού του βιβλίου και ποια η ελπίδα των εκδοτών; (β) Γιατί είναι τόσο σπουδαίο να εξετάσουμε αυτά τα ζητήματα;

¹⁰ Ο σκοπός αυτού του βιβλίου είναι να εξετάσει τέτοιου είδους ερωτήματα και τα συναφή ζητήματα. Οι εκδότες ελπίζουν ότι θα εξετάσετε τα περιεχόμενά του με απροκατάληπτη διάνοια. Γιατί αυτό είναι τόσο σπουδαίο; Επειδή αυτή η πληροφορία θα μπορούσε να αποδειχτεί για σας πολύ μεγαλύτερης αξίας από ό,τι ίσως αντιλαμβάνεστε.

[Ερωτήσεις Μελέτης]

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 7]

Η ζωή εξελίχτηκε ή δημιουργήθηκε;

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 8]

Όλη μας η στάση απέναντι στη ζωή και στο μέλλον επηρεάζεται από την άποψή μας για την προέλευση της ζωής

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 10]

Όσοι αποδέχονται την εξέλιξη ισχυρίζονται ότι η δημιουργία δεν είναι επιστημονική· αλλά μπορεί να ειπωθεί με κάθε ειλικρίνεια ότι η ίδια η θεωρία της εξέλιξης είναι πραγματικά επιστημονική;

 [Πλαίσιο/Εικόνα στη σελίδα 12, 13]

 Μερικά Πράγματα που Πρέπει να Σκεφτούμε

Ο κόσμος μας είναι γεμάτος με πάρα πολλά θαυμαστά πράγματα:

Μεγάλα πράγματα: Ένα ηλιοβασίλεμα που μεταβάλλει τον ουρανό σε ένα πανόραμα χρωμάτων. Ένας νυχτερινός ουρανός, γεμάτος αστέρια. Ένα δάσος από πανύψηλα δέντρα, που το διαπερνούν αχτίδες φωτός. Απόκρημνες οροσειρές, που οι χιονοσκεπείς κορυφές τους λαμποκοπούν στον ήλιο. Φουρτουνιασμένοι, ανεμοδαρμένοι ωκεανοί. Αυτά τα πράγματα μας κάνουν να αγαλλιάζουμε, μας γεμίζουν με δέος.

Μικρά πράγματα: Ένα μικροσκοπικό πουλί, μια συλβία (κουφαηδόνι), που πετάει ψηλά πάνω από τον Ατλαντικό προς την Αφρική στο ταξίδι της για τη Νότια Αμερική. Σε ύψος 6.000 μέτρων περίπου διαλέγει το κύριο ρεύμα αέρα που θα τη φέρει στη Νότια Αμερική. Κατευθυνόμενη από το μεταναστευτικό της ένστικτο, ακολουθεί την πορεία της για αρκετές μέρες και για 4.000 χιλιόμετρα—20 γραμμάρια θάρρους τυλιγμένα σε φτερά. Γεμίζουμε με θαυμασμό και έκσταση.

Πολύπλοκα πράγματα: Νυχτερίδες που χρησιμοποιούν ηχοανιχνευτικές συσκευές. Χέλια που παράγουν ηλεκτρισμό. Γλάροι που αφαλατώνουν το θαλασσινό νερό. Σφήκες που κατασκευάζουν χαρτί. Τερμίτες που εγκαθιστούν συσκευές κλιματισμού. Χταπόδια που ταξιδεύουν με υδροδυναμικό σύστημα προώθησης. Πουλιά που υφαίνουν ή χτίζουν κατοικίες διαμερίσματα. Μυρμήγκια που είναι κηπουροί ή ράφτες ή κτηνοτρόφοι. Πυγολαμπίδες με ενσωματωμένους φανούς. Γεμίζουμε θαυμασμό μπροστά σε τέτοια ευφυΐα.

Απλά πράγματα: Καθώς η ζωή πλησιάζει στο τέλος της, τα απλά πράγματα είναι εκείνα στα οποία συχνά συγκεντρώνουμε την προσοχή μας, πράγματα που πολύ συχνά τα παίρναμε σαν δεδομένα: Ένα χαμόγελο. Ένα χάδι. Μια καλή κουβέντα. Ένα λουλουδάκι. Το κελάηδημα ενός πουλιού. Η θαλπωρή του ήλιου.

Όταν σκεφτόμαστε τέτοια θαυμαστά μεγάλα πράγματα, μικρά πράγματα που μας γεμίζουν κατάπληξη, τα συναρπαστικά εκείνα πολύπλοκα πράγματα, τα απλά πράγματα που καθυστερήσαμε να εκτιμήσουμε—σε ποιον τα αποδίδουμε όλα αυτά; Πώς μπορούν να εξηγηθούν τέτοια πράγματα; Από πού προήλθαν;

 [Ολοσέλιδη εικόνα στη σελίδα 6]

[Εικόνα στη σελίδα 9]

Έχει ηλικία μόνο 6.000 χρόνια;

[Εικόνα στη σελίδα 11]

Είναι σωστό να σεβόμαστε τις επιστημονικές ικανότητες που έχουν αυξήσει τόσο πολύ τη γνώση μας