Κεφάλαιο 14

Έλλειψη Πίστης στους Σύγχρονους Καιρούς—Πρέπει να Συνεχιστεί η Αναζήτηση;

«Ο Θεός δεν είναι πια αντικείμενο συχνού ενδιαφέροντος για τους ανθρώπους. Τον φέρνουν όλο και λιγότερο στο μυαλό τους όταν ασχολούνται με τις καθημερινές τους υποθέσεις ή παίρνουν διάφορες αποφάσεις. . . . Ο Θεός έχει αντικατασταθεί από άλλες αξίες: το εισόδημα και την παραγωγικότητα. Κάποτε μπορεί να τον θεωρούσαν ως αυτόν που δίνει νόημα σ’ όλες τις ανθρώπινες δραστηριότητες, αλλά σήμερα έχει εκτοπιστεί στο περιθώριο της ιστορίας. . . . Ο Θεός έχει εξαφανιστεί από τη συνειδητότητα των ανθρώπων».—Οι Πηγές του Σύγχρονου Αθεϊσμού (The Sources of Modern Atheism).

1. (Συμπεριλάβετε τον πρόλογο.) (α) Πώς περιγράφει το βιβλίο Οι Πηγές του Σύγχρονου Αθεϊσμού την πίστη των ανθρώπων της εποχής μας στον Θεό; (β) Πώς η έλλειψη πίστης στους σύγχρονους καιρούς έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τις συνθήκες που επικρατούσαν πριν από λίγα χρόνια;

ΔΕΝ έχουν περάσει πολλά χρόνια από τότε που ο Θεός έπαιζε σπουδαίο ρόλο στη ζωή των ανθρώπων του δυτικού κόσμου. Για να είναι κανείς κοινωνικά αποδεκτός έπρεπε να παρέχει αποδείξεις για την πίστη του στον Θεό, ακόμα κι αν δεν εφάρμοζε ο καθένας με ευσυνειδησία αυτά που ομολογούσε ότι πίστευε. Όποιες αμφιβολίες και αβεβαιότητες κι αν είχε κάποιος, τις κρατούσε προσεκτικά για τον εαυτό του. Αν τις εξέφραζε δημόσια, θα έθιγε την κοινή γνώμη και ίσως βρισκόταν μάλιστα εκτεθειμένος στην κατακραυγή της.

2. (α) Γιατί έχουν σταματήσει πολλοί άνθρωποι να αναζητούν τον Θεό; (β) Ποια ερωτήματα πρέπει να γίνουν;

² Σήμερα, όμως, οι όροι έχουν αντιστραφεί. Πολλοί θεωρούν ότι το να έχει κανείς ισχυρές θρησκευτικές πεποιθήσεις  σημαίνει ότι είναι στενόμυαλος, δογματικός, ακόμα και φανατικός. Σε πολλές χώρες βλέπουμε να επικρατεί αδιαφορία ή έλλειψη ενδιαφέροντος για τον Θεό και τη θρησκεία. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν αναζητούν πια τον Θεό είτε επειδή δεν πιστεύουν στην ύπαρξή του είτε επειδή δεν είναι βέβαιοι γι’ αυτήν. Μάλιστα, μερικοί έχουν χαρακτηρίσει την εποχή μας «μεταχριστιανική». Γι’ αυτό, πρέπει να γίνουν μερικά ερωτήματα: Πώς αποξενώθηκε τόσο πολύ η ιδέα του Θεού από τη ζωή των ανθρώπων; Ποιες δυνάμεις υποκίνησαν αυτή την αλλαγή; Υπάρχουν βάσιμοι λόγοι για να συνεχίσει κανείς να αναζητά τον Θεό;

Ο Αντίκτυπος της Μεταρρύθμισης

3. Ποια ήταν μια συνέπεια της Προτεσταντικής Μεταρρύθμισης;

³ Όπως είδαμε στο Κεφάλαιο 13, η Προτεσταντική Μεταρρύθμιση του 16ου αιώνα άλλαξε αξιοσημείωτα τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι αντιμετώπιζαν την εξουσία, είτε θρησκευτική ήταν αυτή είτε άλλου είδους. Η επιτακτική επιβολή των αιτημάτων και η ελευθερία έκφρασης πήραν τη θέση της συμμόρφωσης και της υποταγής. Ενώ οι περισσότεροι άνθρωποι παρέμειναν μέσα στα πλαίσια της παραδοσιακής θρησκείας, μερικοί αποδείχτηκαν πιο ριζοσπαστικοί, αμφισβητώντας τα δόγματα και τις θεμελιώδεις διδασκαλίες των καθιερωμένων εκκλησιών. Άλλοι πάλι, παρατηρώντας τη συμβολή που είχε η θρησκεία στους πολέμους, στα παθήματα και στις αδικίες που συνέβηκαν σ’ όλη την ιστορία, άρχισαν να βλέπουν με σκεπτικιστικό μάτι την ύπαρξη αυτής καθαυτής της θρησκείας.

4. (α) Πώς περιέγραψαν ορισμένες πηγές εκείνης της εποχής την έκταση του αθεϊσμού στην Αγγλία και στη Γαλλία του 16ου και του 17ου αιώνα; (β) Ποιοι ήρθαν στην επιφάνεια ως αποτέλεσμα των προσπαθειών που έγιναν στη διάρκεια της Μεταρρύθμισης για την αποτίναξη του παπικού ζυγού;

⁴ Ήδη από το 1572, μια αναφορά που είχε τον τίτλο Πραγματεία για την Παρούσα Κατάσταση της Αγγλίας (Discourse on the Present State of England) σημείωνε: «Η επικράτεια διαιρείται σε τρία τμήματα: στους Παπιστές, στους Αθεϊστές και στους Προτεστάντες. Και στις τρεις ομάδες δείχνεται η ίδια εύνοια: στην πρώτη και στη δεύτερη επειδή, πολυάριθμες καθώς είναι, δεν τολμάμε να τις δυσαρεστήσουμε». Σύμφωνα με έναν άλλο  υπολογισμό, οι αθεϊστές στο Παρίσι του 1623 ήταν 50.000, αν και ο όρος χρησιμοποιούνταν μάλλον με γενικευμένο τρόπο. Όπως και να έχουν τα πράγματα, είναι σαφές ότι η Μεταρρύθμιση, στην προσπάθειά της να αποτινάξει την κυριαρχία της παπικής εξουσίας, έφερε επίσης στην επιφάνεια εκείνους που αμφισβητούσαν τη θέση των καθιερωμένων θρησκειών. Οι Γουίλ και Άριελ Ντουράν θέτουν το ζήτημα ως εξής στην Παγκόσμιο Ιστορία του Πολιτισμού: Μέρος Ζ΄—Ο Αιών της Λογικής Αρχίζει: «Οι στοχασταί της Ευρώπης—η πρωτοπορία του ευρωπαϊκού πνεύματος—δεν συνεζήτουν πλέον δια το κύρος του πάπα· εφιλονείκουν δια την ύπαρξιν του Θεού».

Η Επίθεση της Επιστήμης και της Φιλοσοφίας

5. Ποιες δυνάμεις επιτάχυναν την εμφάνιση της έλλειψης πίστης για τον Θεό;

⁵ Εκτός από τον κατακερματισμό του ίδιου του Χριστιανικού κόσμου, υπήρξαν και άλλες δυνάμεις που συντέλεσαν με τη δράση τους στην περαιτέρω εξασθένηση της θέσης του. Η επιστήμη, η φιλοσοφία, η άποψη για το διαχωρισμό θρησκείας και κράτους και ο υλισμός έπαιξαν το ρόλο τους στη δημιουργία αμφιβολιών και στην υιοθέτηση του σκεπτικισμού για τον Θεό και τη θρησκεία.

6. (α) Πώς επηρέασε η αύξηση της επιστημονικής γνώσης πολλές διδασκαλίες της εκκλησίας; (β) Τι έκαναν ορισμένοι που θεωρούσαν τους εαυτούς τους μοντέρνους;

⁶ Η αύξηση της επιστημονικής γνώσης έθεσε σε αμφισβήτηση πολλές διδασκαλίες της εκκλησίας που βασίζονταν σε εσφαλμένη ερμηνεία διάφορων Βιβλικών κειμένων. Για παράδειγμα, οι αστρονομικές ανακαλύψεις που έγιναν από ανθρώπους όπως ο Κοπέρνικος και ο Γαλιλαίος αμφισβήτησαν άμεσα το εκκλησιαστικό δόγμα του γεωκεντρισμού, σύμφωνα με το οποίο η γη είναι το κέντρο του σύμπαντος. Επιπλέον, η κατανόηση των φυσικών νόμων που διέπουν τις λειτουργίες του υλικού κόσμου έκανε πια περιττή την απόδοση φαινομένων που θεωρούνταν μέχρι τότε μυστηριώδη, όπως η βροντή και η αστραπή ή ακόμα και η εμφάνιση ορισμένων άστρων και κομητών, στο χέρι του Θεού ή στη Θεία Πρόνοια. Τα «θαύματα» και η «θεϊκή παρέμβαση» στις ανθρώπινες υποθέσεις έγιναν επίσης αντικείμενα καχυποψίας. Εντελώς ξαφνικά, ο Θεός και η θρησκεία άρχισαν να φαίνονται σε πολλούς  απαρχαιωμένα πράγματα, και ορισμένοι από εκείνους που θεωρούσαν τους εαυτούς τους μοντέρνους γύρισαν γρήγορα την πλάτη στον Θεό και προσχώρησαν ομαδικά στη λατρεία της επιστήμης που ήταν γι’ αυτούς ιερή αγελάδα.

7. (α) Ποιο στάθηκε αναμφίβολα το μεγαλύτερο πλήγμα για τη θρησκεία; (β) Ποια ήταν η αντίδραση των εκκλησιών απέναντι στο Δαρβινισμό;

⁷ Αναμφίβολα, το μεγαλύτερο πλήγμα για τη θρησκεία στάθηκε η θεωρία της εξέλιξης. Το 1859 ο Άγγλος φυσιοδίφης Κάρολος Δαρβίνος (1809-1882) δημοσίευσε το έργο του Καταγωγή των Ειδών (Origin of Species) και αμφισβήτησε άμεσα τη Βιβλική διδασκαλία περί δημιουργίας από τον Θεό. Ποια ήταν η αντίδραση των εκκλησιών; Στην αρχή, ο κλήρος στην Αγγλία και αλλού καταδίκασε αυτή τη θεωρία. Αλλά η εναντίωση εξασθένησε σύντομα. Φαίνεται πως οι εικασίες του Δαρβίνου αποτέλεσαν αυτήν ακριβώς τη δικαιολογία που έψαχναν πολλοί κληρικοί, οι οποίοι ενδόμυχα έτρεφαν αμφιβολίες. Έτσι, ενόσω ο Δαρβίνος ζούσε ακόμα, «οι περισσότεροι σκεπτόμενοι και ευφραδείς κληρικοί είχαν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η εξέλιξη ήταν πλήρως συμβατή με μια διαφωτισμένη κατανόηση των γραφών», λέει η Εγκυκλοπαίδεια της Θρησκείας (The Encyclopedia of Religion). Αντί να υπερασπιστεί την Αγία Γραφή, ο Χριστιανικός κόσμος υποχώρησε στην πίεση της επιστημονικής άποψης και συμμορφώθηκε με ό,τι ήταν δημοφιλές. Ενεργώντας έτσι δεν έκανε τίποτε άλλο παρά να υποσκάψει την πίστη στον Θεό.—2 Τιμόθεον 4:3, 4.

8. (α) Τι αμφισβήτησαν οι επικριτές της θρησκείας το 19ο αιώνα; (β) Ποιες ήταν μερικές δημοφιλείς θεωρίες που πρόβαλαν οι επικριτές της θρησκείας; (γ) Γιατί πολλοί άνθρωποι ασπάστηκαν γρήγορα αυτές τις αντιθρησκευτικές ιδέες;

⁸ Καθώς προχωρούσε ο 19ος αιώνας, η επίθεση των επικριτών της θρησκείας γινόταν θρασύτερη. Χωρίς να μείνουν ικανοποιημένοι από την απλή επισήμανση των αδυναμιών των εκκλησιών, αυτοί άρχισαν να αμφισβητούν το ίδιο το θεμέλιο της θρησκείας. Ήγειραν ερωτήματα όπως: Τι είναι Θεός; Γιατί χρειαζόμαστε τον Θεό; Πώς έχει επηρεάσει η πίστη στον Θεό την ανθρώπινη κοινωνία; Άνθρωποι όπως ο Λουδοβίκος Φόιερμπαχ, ο Καρλ Μαρξ, ο Ζίγκμουντ Φρόιντ και ο Φρειδερίκος Νίτσε διατύπωναν τα επιχειρήματά τους με φιλοσοφικούς,  ψυχολογικούς και κοινωνιολογικούς όρους. Θεωρίες όπως: ‘ο Θεός δεν είναι τίποτε άλλο παρά αποκύημα της φαντασίας του ανθρώπου’, ‘η θρησκεία είναι το όπιο του λαού’ και ‘ο Θεός είναι νεκρός’ ακούγονταν όλες τους πολύ καινούριες και συναρπαστικές σε σύγκριση με τα ανιαρά και ακατανόητα δόγματα και τις παραδόσεις των εκκλησιών. Φαινόταν ότι τελικά πολλοί άνθρωποι είχαν ανακαλύψει ένα σαφή τρόπο για να εκφράζουν τις αμφιβολίες και τις υποψίες που φώλιαζαν στο βάθος του μυαλού τους. Γρήγορα και πρόθυμα ασπάστηκαν αυτές τις ιδέες ως το νέο ευαγγέλιο της αλήθειας.

Ο Μεγάλος Συμβιβασμός

9. (α) Τι έκαναν οι εκκλησίες όταν έγιναν στόχος επίθεσης από μέρους της επιστήμης και της φιλοσοφίας; (β) Ποια ήταν τα αποτελέσματα του συμβιβασμού των εκκλησιών;

⁹ Τι έκαναν οι εκκλησίες όταν έγιναν στόχος επίθεσης και αυστηρού ελέγχου από μέρους της επιστήμης και της φιλοσοφίας; Αντί να υπερασπιστούν τα όσα διδάσκει η Αγία Γραφή, ενέδωσαν στις πιέσεις και συμβιβάστηκαν ακόμα και σε θεμελιώδη πιστεύω, όπως η δημιουργία από τον Θεό και η αληθινότητα της Αγίας Γραφής. Το αποτέλεσμα; Οι εκκλησίες του Χριστιανικού κόσμου άρχισαν να χάνουν το κύρος τους και  πολλοί άνθρωποι άρχισαν να χάνουν την πίστη τους. Η αποτυχία των εκκλησιών να υπερασπιστούν τον εαυτό τους άνοιξε την πόρτα για τη μαζική αποχώρηση των ανθρώπων απ’ αυτές. Για πολλούς η θρησκεία κατάντησε να είναι απλώς ένα κειμήλιο που έχει να κάνει με την κοινωνική ζωή του ατόμου, κάτι που χαρακτηρίζει τις μεγάλες στιγμές της ζωής του—τη γέννηση, το γάμο, το θάνατο. Πολλοί σχεδόν σταμάτησαν να αναζητούν τον αληθινό Θεό.

10. Ποια ερωτήματα υπάρχει επιτακτική ανάγκη να εξετάσουμε;

¹⁰ Ενόψει όλων αυτών, είναι λογικό να θέσουμε τα ερωτήματα: Έχει υπογράψει πραγματικά η επιστήμη και η φιλοσοφία τη θανατική καταδίκη της πίστης στον Θεό; Μήπως η αποτυχία των εκκλησιών συνεπάγεται την αποτυχία αυτού που ισχυρίζονται ότι διδάσκουν, δηλαδή της Αγίας Γραφής; Τελικά, πρέπει να συνεχιστεί η αναζήτηση του Θεού; Ας εξετάσουμε αυτά τα θέματα με συντομία.

Η Βάση για την Πίστη στον Θεό

11. (α) Ποια δυο βιβλία έχουν αποτελέσει από παλιά τη βάση για την πίστη στον Θεό; (β) Πώς έχουν επηρεάσει αυτά τα βιβλία τους ανθρώπους;

¹¹ Έχει λεχτεί ότι υπάρχουν δυο βιβλία που μας μιλάνε για την ύπαρξη του Θεού—το «βιβλίο» της δημιουργίας, δηλαδή της φύσης που μας περιβάλλει, και η Αγία Γραφή. Αυτά αποτέλεσαν τη βάση για την πίστη εκατομμυρίων ανθρώπων, στο παρελθόν και στο παρόν. Για παράδειγμα, ένας βασιλιάς του 11ου αιώνα Π.Κ.Χ., εντυπωσιασμένος από τα όσα έβλεπε στον έναστρο ουρανό, εκφράστηκε με τον εξής ποιητικό τρόπο: «Οι ουρανοί διηγούνται την δόξαν του Θεού, και το στερέωμα αναγγέλλει το έργον των χειρών αυτού». (Ψαλμός 19:1) Στον 20ό αιώνα, ένας αστροναύτης, κοιτάζοντας την εκπληκτική θέα της γης από το διαστημόπλοιό του που βρισκόταν σε τροχιά γύρω από τη σελήνη, επανέλαβε αυθόρμητα τα λόγια: «Εν αρχή εποίησεν ο Θεός τον ουρανόν και την γην».—Γένεσις 1:1.

12. Πώς έχει υποστεί επίθεση το βιβλίο της δημιουργίας και η Αγία Γραφή;

¹² Αυτά τα δυο βιβλία, όμως, υφίστανται επίθεση από εκείνους που ισχυρίζονται ότι δεν πιστεύουν στον Θεό. Αυτοί λένε  πως η επιστημονική έρευνα του κόσμου που μας περιβάλλει έχει αποδείξει ότι η ζωή ήρθε σε ύπαρξη, όχι από νοήμονα δημιουργία, αλλά από τυφλή τύχη και από την τυχαία διαδικασία της εξέλιξης. Γι’ αυτό, ισχυρίζονται ότι δεν υπήρξε Δημιουργός κι επομένως, το ζήτημα σχετικά με τον Θεό περιττεύει. Επιπλέον, πολλοί απ’ αυτούς πιστεύουν ότι η Αγία Γραφή είναι απλώς απαρχαιωμένη και παράλογη, άρα δεν αξίζει να πιστεύει κανείς σ’ αυτήν. Γι’ αυτούς λοιπόν δεν υπάρχει πια βάση για πίστη στην ύπαρξη του Θεού. Είναι όλα αυτά αληθινά; Τι δείχνουν τα γεγονότα;

Τυχαία ή με Σχέδιο;

13. Τι θα έπρεπε να έχει συμβεί για να αρχίσει η ζωή τυχαία;

¹³ Αν δεν υπήρξε Δημιουργός, τότε η ζωή πρέπει να άρχισε αυτόματα και τυχαία. Για να αρχίσει η ζωή, τα σωστά χημικά στοιχεία θα έπρεπε με κάποιο τρόπο να έχουν συγκεντρωθεί στις σωστές ποσότητες, με τη σωστή θερμοκρασία και πίεση, καθώς και με άλλους ρυθμιστικούς παράγοντες, και θα έπρεπε να έχουν διατηρηθεί όλα για το σωστό χρονικό διάστημα. Επιπρόσθετα, για να εμφανιστεί και να διατηρηθεί η ζωή πάνω στη γη, αυτά τα τυχαία γεγονότα θα έπρεπε να έχουν επαναληφθεί χιλιάδες φορές. Αλλά πόσο πιθανό είναι να συμβεί έστω κι ένα τέτοιο γεγονός;

14. (α) Πόσο απίθανο είναι να σχηματιστεί τυχαία ένα απλό μόριο πρωτεΐνης; (β) Πώς επηρεάζουν οι μαθηματικοί υπολογισμοί την αντίληψη ότι η ζωή προήλθε αυτόματα;

¹⁴ Οι εξελικτές παραδέχονται ότι η πιθανότητα να μπουν  στη θέση τους τα σωστά άτομα και μόρια ώστε να σχηματιστεί έστω και ένα απλό μόριο πρωτεΐνης είναι 1 στις 10¹¹³, δηλαδή το 1 ακολουθούμενο από 113 μηδενικά. Αυτός ο αριθμός είναι μεγαλύτερος από το συνολικό αριθμό ατόμων τα οποία υπολογίζεται ότι υπάρχουν στο σύμπαν! Οι μαθηματικοί λένε ότι οποιοδήποτε γεγονός που έχει μικρότερη πιθανότητα από 1 στις 10⁵⁰ δεν συμβαίνει ποτέ. Αλλά για να υπάρξει ζωή χρειάζονται πολύ περισσότερα από ένα απλό μόριο πρωτεΐνης. Για να μπορέσει ένα και μόνο κύτταρο να διατηρήσει τη δραστηριότητά του χρειάζονται περίπου 2.000 διαφορετικές πρωτεΐνες, και η πιθανότητα να σχηματιστούν τυχαία όλες αυτές είναι 1 στις 10^40.000! «Αν κάποιος δεν είναι προκατειλημμένος εξαιτίας κοινωνικών δοξασιών ή επιστημονικής εκπαίδευσης υπέρ της πεποίθησης ότι η ζωή προήλθε [αυτόματα] πάνω στη Γη, αυτός ο απλός υπολογισμός αναιρεί εντελώς αυτή την άποψη», λέει ο αστρονόμος Φρεντ Χόιλ.

15. (α) Τι έχουν ανακαλύψει οι επιστήμονες, μελετώντας τον υλικό κόσμο; (β) Τι είπε ένας καθηγητής της φυσικής για τους νόμους της φύσης;

¹⁵ Από την άλλη μεριά, μελετώντας τον υλικό κόσμο, από τα μικροσκοπικά υποατομικά σωμάτια μέχρι τους αχανείς γαλαξίες, οι επιστήμονες έχουν ανακαλύψει ότι όλα τα γνωστά φυσικά φαινόμενα φαίνεται να υπακούν σε ορισμένους βασικούς νόμους. Με άλλα λόγια, έχουν ανακαλύψει ότι επικρατεί λογική και τάξη στο καθετί που συμβαίνει στο σύμπαν, και έχουν κατορθώσει να εκφράσουν αυτή τη λογική και την τάξη με απλούς μαθηματικούς όρους. «Λίγοι είναι οι επιστήμονες που δεν εντυπωσιάζονται από τη σχεδόν ‘εξωφρενική’ απλότητα και αρμονία αυτών των νόμων», γράφει ένας καθηγητής της φυσικής, ο Πολ Ντέιβις, στο περιοδικό Νέος Επιστήμονας (New Scientist).

16. (α) Ποιες είναι ορισμένες θεμελιώδεις σταθερές των νόμων της φύσης; (β) Τι θα συνέβαινε αν άλλαζαν, έστω και ελάχιστα, οι τιμές αυτών των σταθερών; (γ) Σε ποιο συμπέρασμα κατέληξε ένας καθηγητής της φυσικής σχετικά με το σύμπαν και την ύπαρξή μας;

¹⁶ Αλλά κάτι πολύ παράξενο σχετικά μ’ αυτούς τους νόμους είναι ότι, προκειμένου να υπάρξει το σύμπαν, έτσι όπως το ξέρουμε, αυτοί ενέχουν ορισμένους συντελεστές, οι τιμές των  οποίων πρέπει να είναι επακριβώς καθορισμένες. Σ’ αυτές τις θεμελιώδεις σταθερές συγκαταλέγεται η μονάδα του ηλεκτρικού φορτίου του πρωτονίου, οι μάζες ορισμένων θεμελιωδών σωματίων και η σταθερά της παγκόσμιας έλξης του Νεύτωνα, η οποία συμβολίζεται συνήθως με το γράμμα G. Σχετικά μ’ αυτό, ο καθηγητής Ντέιβις συνεχίζει: «Ακόμα και απειροελάχιστες διαφοροποιήσεις στις τιμές μερικών απ’ αυτές τις σταθερές θα άλλαζαν δραστικά την όψη του Σύμπαντος. Για παράδειγμα, ο Φρίμαν Ντάισον έχει επισημάνει ότι, αν η δύναμη μεταξύ των νουκλεονίων (των πρωτονίων και των νετρονίων) ήταν ισχυρότερη κατά ένα μικρό μόλις εκατοστιαίο ποσοστό, το Σύμπαν δεν θα είχε καθόλου υδρογόνο. Δεν θα μπορούσαν να υπάρχουν άστρα όπως ο Ήλιος, για να μην αναφέρουμε το νερό. Η ζωή, τουλάχιστον όπως την ξέρουμε, θα ήταν αδύνατη. Ο Μπράντον Κάρτερ έχει αποδείξει ότι πολύ μικρές αλλαγές στη σταθερά G θα μετέτρεπαν όλα τα άστρα σε μπλε γίγαντες ή κόκκινους νάνους, με εξίσου ολέθριες συνέπειες για τη ζωή». Έτσι, ο Ντέιβις καταλήγει: «Στην προκειμένη περίπτωση μπορούμε να αντιληφθούμε ότι το Σύμπαν θα ήταν δυνατόν να έχει μόνο μια μορφή. Αν έτσι έχουν τα πράγματα, αξίζει να σημειώσουμε τη σκέψη ότι η ίδια μας η ύπαρξη ως συνειδητών όντων αποτελεί αναπόφευκτη συνέπεια της λογικής».—Τα πλάγια γράμματα δικά μας.

17. (α) Τι δείχνει ξεκάθαρα η ύπαρξη σχεδίου και σκοπού στο σύμπαν; (β) Πώς επιβεβαιώνεται αυτό στην Αγία Γραφή;

 ¹⁷ Τι μπορούμε να συμπεράνουμε απ’ όλα αυτά; Πρώτον, αν το σύμπαν διέπεται από νόμους, τότε πρέπει να υπάρχει ένας νοήμονας νομοθέτης που θέσπισε ή έθεσε τους νόμους. Επιπλέον, αφού οι νόμοι που διέπουν τη λειτουργία του σύμπαντος φαίνεται ότι φτιάχτηκαν προκειμένου να προετοιμαστεί το έδαφος για την εμφάνιση της ζωής, καθώς και για την εμφάνιση συνθηκών που ευνοούν τη διατήρησή της, είναι σαφές ότι στο όλο ζήτημα περιλαμβάνεται κάποιος σκοπός. Σχέδιο και σκοπός—δεν είναι χαρακτηριστικά της τυφλής τύχης· είναι ό,τι ακριβώς θα φανέρωνε ένας νοήμονας Δημιουργός. Αυτό άλλωστε υποδεικνύει και η Αγία Γραφή, όταν δηλώνει: «Ό,τι είναι δυνατόν να γίνη γνωστόν περί του Θεού, τους  είναι φανερόν, επειδή ο Θεός τούς το εφανέρωσε. Διότι αι αόρατοι ιδιότητές του, δηλαδή η αιωνία δύναμίς του και η Θεότης του, βλέπονται καθαρά, αφ’ ότου εδημιουργήθηκε ο κόσμος, γινόμεναι νοηταί δια μέσου των δημιουργημάτων».—Ρωμαίους 1:19, 20, ΚΔΤΚ· Ησαΐας 45:18· Ιερεμίας 10:12.

Άφθονες Αποδείξεις Γύρω μας

18. (α) Σε ποια άλλα πράγματα γίνεται φανερή η ύπαρξη σχεδίου και σκοπού; (β) Ποια γνωστά παραδείγματα νοήμονος σχεδίου μπορείτε να δώσετε;

¹⁸ Φυσικά, το σχέδιο και ο σκοπός δεν γίνονται φανερά μόνο στις εύτακτες λειτουργίες του σύμπαντος, αλλά και στον τρόπο με τον οποίο τα ζωντανά πλάσματα, απλά και πολύπλοκα, επιτελούν τις καθημερινές τους δραστηριότητες, καθώς και στον τρόπο με τον οποίο αυτά αλληλεπιδρούν μεταξύ τους και με το περιβάλλον. Για παράδειγμα, σχεδόν το κάθε μέλος του ανθρώπινου σώματός μας—ο εγκέφαλος, το μάτι, το αφτί, το χέρι—φανερώνει ότι υπάρχει ένα σχέδιο τόσο περίπλοκο που η σύγχρονη επιστήμη δεν μπορεί να το εξηγήσει πλήρως. Έπειτα, υπάρχει ο ζωικός και ο φυτικός κόσμος. Η ετήσια αποδήμηση ορισμένων πουλιών, τα οποία διανύουν χιλιάδες χιλιόμετρα πάνω από στεριά και θάλασσα, η διαδικασία της φωτοσύνθεσης στα φυτά, η ανάπτυξη ενός γονιμοποιημένου ωαρίου μέχρις ότου σχηματιστεί ένας πολύπλοκος οργανισμός που διαθέτει εκατομμύρια διαφοροποιημένα κύτταρα με εξειδικευμένες λειτουργίες—για να δώσουμε λίγα μόνο παραδείγματα—όλα αυτά παρέχουν σημαντική απόδειξη για το ότι υπάρχει ένα νοήμον σχέδιο. *

19. (α) Αποδεικνύει η εξήγηση που δίνει η επιστήμη για το πώς λειτουργούν μερικά πράγματα ότι δεν υπάρχει νοήμον σχέδιο ή νοήμονας σχεδιαστής; (β) Τι μπορούμε να μάθουμε μελετώντας τον κόσμο που μας περιβάλλει;

¹⁹ Ωστόσο, μερικοί υποστηρίζουν ότι, καθώς η επιστημονική γνώση αυξάνει, ανακαλύπτεται η εξήγηση πολλών τέτοιων θαυμαστών πραγμάτων. Είναι αλήθεια ότι η επιστήμη έχει  εξηγήσει μέχρι ενός βαθμού πολλά απ’ αυτά που κάποτε θεωρούνταν μυστήρια. Αλλά το ότι ένα παιδί ανακαλύπτει πώς λειτουργεί ένα ρολόι δεν αποδεικνύει πως το ρολόι αυτό δεν σχεδιάστηκε και δεν φτιάχτηκε από κάποιον. Παρόμοια, το ότι κατανοούμε το θαυμάσιο τρόπο με τον οποίο λειτουργούν πολλά πράγματα στον υλικό κόσμο δεν αποδεικνύει πως αυτά δεν κρύβουν ένα νοήμονα σχεδιαστή. Απεναντίας, όσο περισσότερα μαθαίνουμε για τον κόσμο που μας περιβάλλει τόσο περισσότερες αποδείξεις έχουμε για την ύπαρξη ενός νοήμονα Δημιουργού, του Θεού. Έτσι, με ευρύτητα διάνοιας, μπορούμε να συμφωνήσουμε με τον ψαλμωδό, που αναγνώρισε τα εξής:  ‘Πόσον μεγάλα είναι τα έργα σου, Ιεχωβά. Τα πάντα εν σοφία εποίησας· η γη είναι πλήρης των ποιημάτων σου’.—Ψαλμός 104:24.

Η Αγία Γραφή—Μπορείτε να Πιστεύετε σ’ Αυτήν;

20. Τι δείχνει ότι η πίστη στον Θεό δεν αρκεί για να κάνει κάποιον να τον αναζητήσει;

²⁰ Εντούτοις, η πίστη στην ύπαρξη του Θεού δεν αρκεί για να κάνει τους ανθρώπους να τον αναζητήσουν. Σήμερα  υπάρχουν εκατομμύρια άνθρωποι που δεν έχουν απορρίψει εντελώς την πίστη στον Θεό, αλλά αυτό δεν τους έχει κάνει να αναζητήσουν τον Θεό. Ο Αμερικανός Τζορτζ Γκάλοπ ο Νεότερος, που κάνει σφυγμομετρήσεις της κοινής γνώμης, παρατηρεί ότι «στην πραγματικότητα, δεν υπάρχει και μεγάλη διαφορά μεταξύ αυτών που εκκλησιάζονται και αυτών που δεν εκκλησιάζονται, όσον αφορά την απάτη, τη φοροδιαφυγή και τις μικροκλοπές, γεγονός που οφείλεται κατά μεγάλο μέρος στην αφθονία κοινωνικής θρησκείας». Προσθέτει ότι «πολλοί φτιάχνουν μια θρησκεία που τους βολεύει, τους ευχαριστεί και δεν απαιτεί κατ’ ανάγκη αγώνες. Κάποιος την ονόμασε θρησκεία της ετικέτας. Αυτή είναι η βασική αδυναμία της Χριστιανοσύνης σ’ αυτή τη χώρα [Η.Π.Α.] σήμερα: Δεν υπάρχει στιβαρή πίστη».

21, 22. (α) Τι κάνει από μόνο του την Αγία Γραφή ένα βιβλίο ξεχωριστό; (β) Ποιες είναι οι βασικές αποδείξεις για την αληθινότητα της Αγίας Γραφής; Εξηγήστε.

²¹ Αυτή η «βασική αδυναμία» είναι σε μεγάλο βαθμό αποτέλεσμα της έλλειψης γνώσης και πίστης στην Αγία Γραφή. Αλλά ποια βάση υπάρχει για να πιστεύουμε στην Αγία Γραφή; Πρώτον, πρέπει να σημειωθεί ότι, στο πέρασμα των αιώνων, δεν υπήρξε ίσως άλλο βιβλίο που να έγινε στόχος επίκρισης, κακομεταχείρισης, μίσους και επίθεσης τόσο άδικα όσο η Αγία Γραφή. Κι όμως, επέζησε απ’ όλα αυτά και τελικά έγινε το πιο πολυμεταφρασμένο και διαδεδομένο βιβλίο που υπήρξε ποτέ. Αυτό κάνει από μόνο του την Αγία Γραφή ένα βιβλίο ξεχωριστό. Αλλά υπάρχουν άφθονες και πειστικές αποδείξεις για το ότι η Αγία Γραφή είναι θεόπνευστο βιβλίο και για το ότι αξίζει να πιστεύουμε σ’ αυτήν.—Βλέπε πλαίσιο, σελίδες 340-341.

²² Αν και πολλοί θεωρούν λίγο-πολύ δεδομένο ότι η Αγία Γραφή είναι αντιεπιστημονική, αντιφατική και απαρχαιωμένη, δεν έχουν έτσι τα πράγματα. Η μοναδική στο είδος της συγγραφή της, η ιστορική και επιστημονική της ακρίβεια και οι αλάνθαστες προφητείες της, όλα αυτά οδηγούν στο μοναδικό και αναπόφευκτο συμπέρασμα: Η Αγία Γραφή είναι ο εμπνευσμένος Λόγος του Θεού. Όπως το έθεσε ο απόστολος Παύλος:  «Όλη η γραφή είναι θεόπνευστος και ωφέλιμος».—2 Τιμόθεον 3:16.

Απάντηση στην Πρόκληση που Θέτει η Έλλειψη Πίστης

23. Τι συμπεράσματα μπορούμε να βγάλουμε σχετικά με την Αγία Γραφή, αν εξετάσουμε τα γεγονότα;

²³ Τι συμπεράσματα μπορούμε να βγάλουμε, αφού εξετάσαμε τις αποδείξεις από το βιβλίο της δημιουργίας και από την Αγία Γραφή; Απλώς ότι αυτά τα βιβλία έχουν σήμερα την ισχύ που είχαν πάντοτε. Αν είμαστε πρόθυμοι να δούμε τα πράγματα αντικειμενικά και χωρίς να παρασυρόμαστε από προκαταλήψεις, διαπιστώνουμε ότι μπορούμε να υπερπηδήσουμε κάθε αντίρρηση με λογικό τρόπο. Οι απαντήσεις υπάρχουν, αρκεί να είμαστε πρόθυμοι να τις αναζητήσουμε. Ο Ιησούς είπε: «Ζητείτε, και θέλετε ευρεί».—Ματθαίος 7:7· Πράξεις 17:11.

24. (α) Γιατί έχουν σταματήσει πολλοί να αναζητούν τον Θεό; (β) Από τι μπορούμε να αντλήσουμε παρηγοριά; (γ) Τι θα εξεταστεί στο υπόλοιπο τμήμα αυτού του βιβλίου;

²⁴ Σε τελική ανάλυση, οι περισσότεροι από εκείνους που σταμάτησαν να αναζητούν τον Θεό δεν ενήργησαν έτσι επειδή εξέτασαν οι ίδιοι προσεκτικά τις αποδείξεις και διαπίστωσαν ότι η Αγία Γραφή είναι αναληθής. Αντίθετα, πολλούς απ’ αυτούς τους έχει απωθήσει το γεγονός ότι ο Χριστιανικός κόσμος απέτυχε να παρουσιάσει τον αληθινό Θεό της Αγίας Γραφής. Όπως δήλωσε ο Γάλλος συγγραφέας Π. Βαλαντιέ: «Ο αθεϊσμός υπήρξε καρπός της Χριστιανικής παράδοσης· αυτή προκάλεσε τη δολοφονία του Θεού στις συνειδήσεις των ανθρώπων, γιατί τους παρουσίαζε έναν απίστευτο Θεό». Έστω κι αν είναι έτσι τα πράγματα, μπορούμε να αντλήσουμε παρηγοριά από τα λόγια του αποστόλου Παύλου: «Διότι τι σημασίαν έχει εάν μερικοί έγιναν άπιστοι; Μήπως η απιστία τους μπορή να καταργήση την αξιοπιστίαν του Θεού; Όχι βέβαια! Ας αναγνωρισθή ότι ο Θεός είναι αληθής, και κάθε άνθρωπος ψεύτης». (Ρωμαίους 3:3, 4, ΚΔΤΚ) Ναι, έχουμε κάθε λόγο να συνεχίσουμε την αναζήτηση για τον αληθινό Θεό. Στα υπόλοιπα κεφάλαια αυτού του βιβλίου θα δούμε πώς ολοκληρώθηκε η αναζήτηση με επιτυχία και τι επιφυλάσσει το μέλλον για τον άνθρωπο.

[Υποσημείωση]

[Ερωτήσεις Μελέτης]

[Πλαίσιο στις σελίδες 340, 341]

Αποδείξεις για την Αληθινότητα της Αγίας Γραφής

Μοναδική στο Είδος της Συγγραφή: Από το πρώτο της βιβλίο, τη Γένεση, ως το τελευταίο, την Αποκάλυψη, η Αγία Γραφή αποτελείται από 66 βιβλία, γραμμένα από 40 περίπου συγγραφείς με εντελώς διαφορετικό κοινωνικό, μορφωτικό και επαγγελματικό υπόβαθρο. Η συγγραφή κάλυψε μια περίοδο 16 αιώνων, από το 1513 Π.Κ.Χ. ως το 98 Κ.Χ. Κι όμως, το τελικό αποτέλεσμα είναι ένα βιβλίο που χαρακτηρίζεται από αρμονία και συνέπεια, και που εκθέτει τη λογική ανάπτυξη ενός κύριου θέματος—της δικαίωσης του Θεού και του σκοπού του μέσω της Μεσσιανικής Βασιλείας.—Βλέπε πλαίσιο, σελίδα 241.

Ιστορική Ακρίβεια: Τα περιστατικά που μνημονεύονται στην Αγία Γραφή βρίσκονται σε πλήρη αρμονία με τα τεκμηριωμένα ιστορικά γεγονότα. Το βιβλίο Ένας Δικηγόρος Εξετάζει την Αγία Γραφή (A Lawyer Examines the Bible) υπογραμμίζει: «Τα μυθιστορήματα, τα παραμύθια και οι ψευδομάρτυρες φροντίζουν να τοποθετούν τα γεγονότα τα οποία αναφέρουν σε άγνωστα μέρη και σε ακαθόριστο χρόνο . . . Οι αφηγήσεις της Αγίας Γραφής μάς δίνουν με τη μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια τις ημερομηνίες και τις τοποθεσίες για τα πράγματα τα οποία αναφέρουν». (Ιεζεκιήλ 1:1-3) Και το Νέο Λεξικό της Αγίας Γραφής (The New Bible Dictionary) δηλώνει: «[Ο συγγραφέας των Πράξεων] τοποθετεί την αφήγησή του στα πλαίσια της ιστορίας της εποχής του· οι σελίδες του είναι γεμάτες από αναφορές σε δικαστές πόλεων, επαρχιακούς κυβερνήτες, αντιβασιλείς και άλλους και αυτές οι αναφορές αποδεικνύονται κάθε φορά πολύ ακριβείς όσον αφορά τις εν λόγω τοποθεσίες και ημερομηνίες».—Πράξεις 4:5, 6· 18:12· 23:26.

Επιστημονική Ακρίβεια: Οι Ισραηλίτες έλαβαν μέσω του βιβλίου του Λευιτικού νόμους σχετικά με την απομόνωση για ιατρικούς λόγους και την υγιεινή, ενώ τα γύρω έθνη δεν ήξεραν τίποτα γι’ αυτά τα πράγματα. Ο κύκλος της βροχής και της εξάτμισης από τους ωκεανούς, άγνωστος στην αρχαιότητα, περιγράφεται στο εδάφιο Εκκλησιαστής 1:7. Το ότι η γη είναι σφαιρική και αιωρείται στο διάστημα, πράγμα που η επιστήμη επιβεβαίωσε μόλις το 16ο αιώνα, δηλώνεται στα εδάφια Ησαΐας 40:22 και Ιώβ 26:7. Δυο χιλιάδες διακόσια και πλέον χρόνια πριν δημοσιεύσει ο Γουίλιαμ Χάρβεϊ τις διαπιστώσεις του για την κυκλοφορία του αίματος, το εδάφιο Παροιμίαι 4:23, ΜΝΚ, τόνιζε το ρόλο της ανθρώπινης καρδιάς. Άρα, ενώ η Αγία Γραφή δεν είναι επιστημονικό εγχειρίδιο, όταν θίγει θέματα που σχετίζονται με την επιστήμη, επιδεικνύει ένα βάθος γνώσεων που προηγείται κατά πολύ της εποχής της.

Αλάνθαστες Προφητείες: Οι προρρήσεις για την καταστροφή της αρχαίας Τύρου, την πτώση της Βαβυλώνας, την ανοικοδόμηση της Ιερουσαλήμ, καθώς και την άνοδο και την πτώση των βασιλιάδων της Μηδοπερσίας και της Ελλάδας ήταν τόσο λεπτομερείς που οι επικριτές ισχυρίστηκαν μάταια ότι αυτές είχαν γραφτεί μετά τα γεγονότα. (Ησαΐας 13:17-19· 44:27–45:1· Ιεζεκιήλ 26:3-7· Δανιήλ 8:1-7, 20-22) Οι προφητείες για τον Ιησού, που διατυπώθηκαν αιώνες πριν από τη γέννησή του, εκπληρώθηκαν με κάθε λεπτομέρεια. (Βλέπε πλαίσιο, σελίδα 245.) Οι προφητείες του ίδιου του Ιησού για την καταστροφή της Ιερουσαλήμ εκπληρώθηκαν επακριβώς. (Λουκάς 19:41-44· 21:20, 21) Οι προφητείες για τις έσχατες ημέρες, όπως τις εξέθεσε ο Ιησούς και ο απόστολος Παύλος, εκπληρώνονται στη δική μας εποχή. (Ματθαίος 24· Μάρκος 13· Λουκάς 21· 2 Τιμόθεον 3:1-5) Ωστόσο, η Αγία Γραφή αποδίδει όλες τις προφητείες σε μια και μόνο Πηγή, στον Ιεχωβά Θεό.—2 Πέτρου 1:20, 21.

[Εικόνες στη σελίδα 333]

Ο Δαρβίνος, ο Μαρξ, ο Φρόιντ, ο Νίτσε και άλλοι πρόβαλαν θεωρίες που υπέσκαψαν την πίστη στον Θεό

[Εικόνες στη σελίδα 335]

Το «βιβλίο» της δημιουργίας και η Αγία Γραφή αποτελούν τη βάση για την πίστη στον Θεό

[Εικόνες στη σελίδα 338]

Όσο περισσότερα μαθαίνουμε για τον κόσμο που μας περιβάλλει τόσο περισσότερες αποδείξεις έχουμε για την ύπαρξη ενός νοήμονα Δημιουργού

[Διάγραμμα/Εικόνα στη σελίδα 337]

Δεν θα ήταν δυνατόν να υπάρξει ζωή και σύμπαν αν είχε γίνει έστω και το παραμικρό σφάλμα στο σχεδίασμά τους

[Διάγραμμα]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΑΤΟΜΟΥ ΥΔΡΟΓΟΝΟΥ

Ηλεκτρονική Στοιβάδα

Πρωτόνιο + Πυρήνας

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΟ —