Κεφάλαιο 12

Ισλάμ—Η Οδός προς τον Θεό Μέσω της Υποταγής

[Απεικόνιση αραβικών χαρακτήρων]

1, 2. (α) Ποια είναι τα εναρκτήρια λόγια του Κορανίου; (β) Γιατί είναι σημαντικά αυτά τα λόγια για τους Μουσουλμάνους; (γ) Σε ποια γλώσσα γράφτηκε αρχικά το Κοράνιο, και τι σημαίνει «Κοράνιο»;

«ΣΤΟ όνομα του οικτίρμονος και ελεήμονος [Αλλάχ]». Αυτή η πρόταση είναι η μετάφραση του παραπάνω αραβικού κειμένου που είναι παρμένο από το Κοράνιο. Στη συνέχεια αυτό λέει: «Αίνος στον [Αλλάχ], τον Κύριο του Παντός. Στον οικτίρμονα και ελεήμονα. Στον Δεσπότη κατά την ημέρα της κρίσης. Σε προσκυνούμε και σε ικετεύουμε. Οδήγησέ μας στην ευθεία οδό. Στην οδό εκείνων που ευεργετήθηκαν από σένα. Και όχι στην οδό εκείνων που υπέπεσαν στην οργή σου, και στην οδό των πεπλανημένων».—Κοράνιον, σούρα 1:1-7, ΧΠ. *

² Αυτά τα λόγια απαρτίζουν το Αλ-Φάτιχα («Η Έναρξη»), το πρώτο κεφάλαιο, ή σούρα, του Μουσουλμανικού ιερού βιβλίου, του Ιερού Κορανίου. Εφόσον περισσότεροι από το ένα έκτο του παγκόσμιου πληθυσμού είναι Μουσουλμάνοι και οι ευσεβείς Μουσουλμάνοι απαγγέλλουν αυτά τα εδάφια πάνω από μία φορά σε καθεμιά από τις πέντε καθημερινές προσευχές τους, αυτά τα λόγια πρέπει να είναι από τα πιο συχνά επαναλαμβανόμενα πάνω στη γη.

3. Πόσο εκτεταμένος είναι σήμερα ο Ισλαμισμός;

³ Σύμφωνα με μια πηγή, υπάρχουν πάνω από 900 εκατομμύρια  Μουσουλμάνοι στον κόσμο, πράγμα που καθιστά τον Ισλαμισμό δεύτερο σε αριθμό οπαδών, μετά τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία. Ίσως είναι η ταχύτερα αυξανόμενη μεγάλη θρησκεία στον κόσμο, καθώς το Μουσουλμανικό κίνημα επεκτείνεται στην Αφρική και στο δυτικό κόσμο.

4. (α) Τι σημαίνει «Ισλάμ»; (β) Τι σημαίνει «Μουσουλμάνος»;

⁴ Το όνομα Ισλάμ έχει μεγάλη σημασία για έναν Μουσουλμάνο, επειδή σημαίνει «υποταγή», «παράδοση» ή «προσήλωση» στον Αλλάχ και, σύμφωνα με έναν ιστορικό, «εκφράζει την ενδόμυχη κατάσταση εκείνων που έχουν ακούσει προσεκτικά το κήρυγμα του Μωάμεθ». «Μουσουλμάνος» σημαίνει ‘αυτός που πράττει ή ασκεί το Ισλάμ’.

5. (α) Τι πιστεύουν οι Μουσουλμάνοι για τον Ισλαμισμό; (β) Ποιοι παραλληλισμοί υπάρχουν ανάμεσα στην Αγία Γραφή και στο Κοράνιο;

 ⁵ Οι Μουσουλμάνοι πιστεύουν ότι η πίστη τους αποτελεί το αποκορύφωμα των αποκαλύψεων που δόθηκαν στους πιστούς Εβραίους και Χριστιανούς των παλιών καιρών. Ωστόσο, οι διδασκαλίες τους αποκλίνουν από την Αγία Γραφή σε ορισμένα σημεία, μολονότι παραθέτουν και από τις Εβραϊκές και από τις Ελληνικές Γραφές στο Κοράνιο. * (Βλέπε πλαίσιο, σελίδα 285.) Για να κατανοήσουμε καλύτερα τη Μουσουλμανική πίστη, χρειάζεται να γνωρίζουμε πώς, πού και πότε ξεκίνησε αυτή η θρησκεία.

Η Κλήση του Μωάμεθ

6. (α) Ποια ήταν η εστία της αραβικής λατρείας στον καιρό του Μωάμεθ; (β) Ποια παράδοση υπήρχε σχετικά με την Κάαμπα;

⁶ Ο Μωάμεθ * γεννήθηκε στη Μέκκα (στην αραβική, Μάκκα) της Σαουδικής Αραβίας, γύρω στο 570 Κ.Χ. Ο πατέρας  του, Αμπντ Αλλάχ, πέθανε πριν γεννηθεί ο Μωάμεθ. Η μητέρα του, Αμινά, πέθανε όταν αυτός ήταν έξι χρονών περίπου. Εκείνο τον καιρό, οι Άραβες ακολουθούσαν μια μορφή λατρείας του Αλλάχ που είχε ως επίκεντρο το ιερό της Κάαμπα στην κοιλάδα της Μέκκας, το οποίο ήταν ένα απλό κυβικό κτίριο όπου προσκυνούσαν ένα μαύρο μετεωρίτη. Σύμφωνα με την Ισλαμική παράδοση, «την Κάαμπα την είχε χτίσει αρχικά ο Αδάμ βάσει ενός ουράνιου πρωτότυπου, και μετά τον Κατακλυσμό την ξαναέχτισε ο Αβραάμ και ο Ισμαήλ». (Ιστορία των Αράβων [History of the Arabs], του Φίλιπ Κ. Χίτι) Αυτό το κτίριο έγινε αγιαστήριο 360 ειδώλων, ένα για κάθε μέρα του σεληνιακού έτους.

7. Ποιες θρησκευτικές συνήθειες ενοχλούσαν τον Μωάμεθ;

⁷ Καθώς μεγάλωνε ο Μωάμεθ, άρχισε να αμφισβητεί τις θρησκευτικές συνήθειες της εποχής του. Ο Τζον Νος, στο βιβλίο του Οι Θρησκείες του Ανθρώπου [Man’s Religions], αναφέρει: «[Τον Μωάμεθ] τον ενοχλούσαν οι αδιάκοποι διαπληκτισμοί ανάμεσα στους αρχηγούς της φυλής των Κορεϊσιτών [στην οποία ανήκε ο Μωάμεθ] για ζητήματα θρησκείας και τιμής, στα οποία ήταν αδιάλλακτοι. Ακόμα μεγαλύτερη ήταν η δυσαρέσκειά του για τα πρωτόγονα στοιχεία που επιζούσαν στην αραβική θρησκεία, τον ειδωλολατρικό πολυθεϊσμό και ανιμισμό, την ανηθικότητα στις θρησκευτικές συνάξεις και στα πανηγύρια, τα μεθύσια, τα τυχερά παιχνίδια και τους χορούς που ήταν τότε κοινοί, καθώς και το έθιμο να θάβουν ζωντανές τις ανεπιθύμητες κόρες στη βρεφική τους ηλικία, που συνηθιζόταν όχι μόνο στη Μέκκα αλλά και σ’ όλη την Αραβία».—Σούρα 6:138.

8. Κάτω από ποιες συνθήκες έλαβε ο Μωάμεθ την κλήση για να γίνει προφήτης;

⁸ Η κλήση του Μωάμεθ για να γίνει προφήτης συνέβηκε όταν αυτός ήταν 40 περίπου χρονών. Αυτός είχε τη συνήθεια να πηγαίνει μόνος του για να κάνει στοχασμούς σε μια κοντινή  ορεινή σπηλιά που λεγόταν Γκαρ Χίρα, και ισχυρίστηκε ότι  την κλήση για να γίνει προφήτης την έλαβε σε μια απ’ αυτές  τις περιπτώσεις. Η Μουσουλμανική παράδοση αναφέρει ότι, όταν αυτός ήταν εκεί, ένας άγγελος, που αργότερα  αποκαλύφτηκε ότι ήταν ο Γαβριήλ, τον πρόσταξε να αρχίσει να απαγγέλλει στο όνομα του Αλλάχ. Ο Μωάμεθ δεν το έκανε, γι’ αυτό ο άγγελος ‘τον άρπαξε βίαια και τον έσφιξε τόσο δυνατά που δεν μπορούσε να αντέξει άλλο’. Έπειτα ο άγγελος επανέλαβε την προσταγή. Και πάλι ο Μωάμεθ δεν ανταποκρίθηκε, γι’ αυτό ο άγγελος ‘άρχισε να τον πνίγει’ ξανά. Αυτό συνέβηκε τρεις φορές και τελικά ο Μωάμεθ άρχισε να απαγγέλλει τα λόγια που κατέληξαν να θεωρούνται ως η πρώτη από μια σειρά αποκαλύψεις, οι οποίες απαρτίζουν το Κοράνιο. Άλλη μια παράδοση αναφέρει ότι τα θεόπνευστα λόγια αποκαλύφτηκαν στον Μωάμεθ σαν το χτύπημα μιας καμπάνας.—Το Βιβλίο της Αποκάλυψης (The Book of Revelation) από το Σαχίχ Αλ-Μπουκάρι.

Αποκάλυψη του Κορανίου

9. Ποια λέγεται ότι ήταν η πρώτη αποκάλυψη που έλαβε ο Μωάμεθ; (Παράβαλε Αποκάλυψις 22:18, 19.)

⁹ Ποια λέγεται ότι ήταν η πρώτη αποκάλυψη που έλαβε ο Μωάμεθ; Γενικά, οι ειδικοί στα θέματα του Ισλαμισμού συμφωνούν ότι ήταν τα πρώτα πέντε εδάφια του σούρα 96, που έχει τον τίτλο Αλ-Αλάκ, «Θρόμβος Αίματος»· αυτά τα εδάφια λένε:

«Στο όνομα του οικτίρμονος και ελεήμονος [Αλλάχ].

Διάβαζε στο όνομα του Κυρίου που έκτισε τα πάντα,

που έπλασε τον άνθρωπο από ένα θρόμβο αίματος.

Διάβαζε, γιατί ο Κύριος είναι γενναιότερος.

Αυτός έκανε γνωστή στον άνθρωπο τη χρήση της γραφίδας

και του δίδαξε ό,τι δεν ήξερε».—ΧΠ.

10-12. Πώς διατηρήθηκε το Κοράνιο;

¹⁰ Σύμφωνα με την αραβική πηγή Το Βιβλίο της Αποκάλυψης, ο Μωάμεθ απάντησε: «Δεν ξέρω να διαβάζω». Γι’ αυτό, έπρεπε να αποστηθίσει τις αποκαλύψεις ώστε να μπορεί να τις επαναλαμβάνει και να τις απαγγέλλει. Οι Άραβες ήταν επιδέξιοι  στη χρήση της μνήμης και ο Μωάμεθ δεν αποτελούσε  εξαίρεση. Πόσος καιρός χρειάστηκε για να λάβει αυτός  ολόκληρο το άγγελμα του Κορανίου; Γενικά, πιστεύεται ότι οι αποκαλύψεις δόθηκαν σε μια περίοδο 20 με 23 χρόνων περίπου, από το 610 Κ.Χ. ως το θάνατό του το 632 Κ.Χ.

¹¹ Οι Μουσουλμανικές πηγές εξηγούν ότι μόλις ο Μωάμεθ λάβαινε την κάθε αποκάλυψη, την απάγγελλε αμέσως σε όσους τύχαινε να βρίσκονται κοντά του. Εκείνοι με τη σειρά τους αποστήθιζαν την αποκάλυψη και μέσω απαγγελίας τη διέσωζαν. Εφόσον η παρασκευή του χαρτιού ήταν άγνωστη στους Άραβες, ο Μωάμεθ ανέθεσε σε γραμματείς να γράψουν τις αποκαλύψεις πάνω στα πρωτόγονα υλικά που είχαν διαθέσιμα τότε, όπως ήταν οι ωμοπλάτες από καμήλες, τα φοινικόφυλλα, το ξύλο και οι περγαμηνές. Εντούτοις, το Κοράνιο δεν πήρε τη σημερινή του μορφή παρά μόνο μετά το θάνατο του προφήτη, με την κατεύθυνση των διαδόχων και των συντρόφων του Μωάμεθ. Αυτό πραγματοποιήθηκε κατά τη διακυβέρνηση των τριών πρώτων χαλίφηδων, δηλαδή Μουσουλμάνων ηγετών.

¹² Ο μεταφραστής Μουχάμαντ Πίκθολ γράφει: «Όλα τα σούρα του Κορανίου είχαν καταγραφτεί πριν από το θάνατο του Προφήτη και πολλοί Μουσουλμάνοι είχαν αποστηθίσει ολόκληρο το Κοράνιο. Όμως τα γραμμένα σούρα είχαν μοιραστεί στο λαό· και όταν, στη διάρκεια μιας μάχης . . . σκοτώθηκαν πολλοί απ’ αυτούς που ήξεραν απέξω όλο το Κοράνιο, συλλέχτηκε ολόκληρο το Κοράνιο κι έπειτα καταγράφτηκε».

13. (α) Ποιες είναι τρεις πηγές Ισλαμικής διδασκαλίας και καθοδήγησης; (β) Πώς θεωρούν μερικοί λόγιοι του Ισλαμισμού τη μετάφραση του Κορανίου;

¹³ Η Ισλαμική ζωή καθοδηγείται από τρεις αρχές—το Κοράνιο, το Χαντίθ και το Σαρία. (Βλέπε πλαίσιο, σελίδα 291.)  Οι Μουσουλμάνοι πιστεύουν ότι το Κοράνιο στην αραβική αποτελεί την πιο ανόθευτη μορφή της αποκάλυψης, επειδή, όπως λένε, αυτή τη γλώσσα χρησιμοποίησε ο Θεός όταν μιλούσε μέσω του Γαβριήλ. Το σούρα 43:2 δηλώνει: «Το στείλαμε στα αραβικά για να το καταλάβετε». (ΜΖΜ) Έτσι, η οποιαδήποτε μετάφραση θεωρείται απλώς ως κακή απομίμηση που έχει νοθευτεί σε κάποιο βαθμό. Μάλιστα, ορισμένοι λόγιοι του Ισλαμισμού αρνούνται να μεταφράσουν το Κοράνιο. Η άποψή τους είναι «ότι η μετάφραση αποτελούσε ανέκαθεν προδοσία» και γι’ αυτό «οι Μουσουλμάνοι ανέκαθεν αποδοκίμαζαν και κατά καιρούς απαγόρευαν κάθε προσπάθεια μεταφοράς του σε άλλη γλώσσα», όπως αναφέρει ο Δρ Τζ. Α. Γουίλιαμς, λέκτορας της Ισλαμικής ιστορίας.

 Εξάπλωση του Ισλαμισμού

14. Ποιο γεγονός αποτέλεσε καθοριστικό σημείο στην πρώιμη περίοδο της Ισλαμικής ιστορίας;

¹⁴ Ο Μωάμεθ ίδρυσε την καινούρια του πίστη με τεράστιες δυσκολίες. Οι κάτοικοι της Μέκκας, ακόμα και οι άνθρωποι της δικής του φυλής, τον απέρριψαν. Ύστερα από 13 χρόνια διωγμού και μίσους, μετέφερε το κέντρο της δραστηριότητάς του βόρεια στη Γιαθρίμπ, που μετονομάστηκε τότε σε αλ-Μαντινά (Μεδίνα), η πόλη του προφήτη. Αυτή η μετανάστευση, που λέγεται αλλιώς εγίρα, ή χίτζρα, και έγινε το 622 Κ.Χ., αποτέλεσε καθοριστικό σημείο της Ισλαμικής ιστορίας και αυτή η χρονολογία υιοθετήθηκε αργότερα ως σημείο εκκίνησης του Ισλαμικού ημερολόγιου. *

15. Πώς έγινε η Μέκκα το σημαντικότερο κέντρο προσκυνήματος του Ισλαμισμού;

¹⁵ Τελικά, ο Μωάμεθ κατόρθωσε να κυριαρχήσει όταν η Μέκκα παραδόθηκε σ’ αυτόν τον Ιανουάριο του 630 Κ.Χ. (8 A.H.) και ο ίδιος έγινε κυβερνήτης της. Κρατώντας στα χέρια του τα ηνία του κρατικού και του θρησκευτικού ελέγχου, κατάφερε να πετάξει τις ειδωλολατρικές εικόνες από την Κάαμπα και να την καθιερώσει ως εστία των προσκυνημάτων στη Μέκκα, τα οποία συνεχίζονται μέχρι σήμερα.—Βλέπε σελίδες 289, 303.

16. Μέχρι πού επεκτάθηκε ο Ισλαμισμός;

¹⁶ Μέσα σε λίγες δεκαετίες μετά το θάνατο του Μωάμεθ, που έλαβε χώρα το 632 Κ.Χ., ο Ισλαμισμός είχε επεκταθεί μέχρι το Αφγανιστάν και ακόμα ως την Τυνησία στη Βόρεια Αφρική. Στις αρχές του όγδοου αιώνα, η πίστη στο Κοράνιο είχε εισχωρήσει στην Ισπανία και βρισκόταν στα γαλλικά σύνορα. Όπως δήλωσε ο καθηγητής Νίνιαν Σμαρτ στο βιβλίο του Το Υπόβαθρο της Μακρόχρονης Αναζήτησης (Background to the Long Search): «Αν το δούμε από την ανθρώπινη σκοπιά, το επίτευγμα που πραγματοποίησε ένας Άραβας προφήτης, ο οποίος έζησε τον έκτο και τον έβδομο αιώνα μετά Χριστόν,  είναι εκπληκτικό. Από ανθρώπινη άποψη, προέκυψε ένας καινούριος πολιτισμός χάρη σ’ αυτόν. Αλλά για τους Μουσουλμάνους το έργο βέβαια ήταν θεϊκό και το επίτευγμα ήταν του Αλλάχ».

Ο Θάνατος του Μωάμεθ Οδηγεί σε Διχασμό

17. Ποιο μεγάλο πρόβλημα αντιμετώπισε ο Ισλαμισμός όταν πέθανε ο Μωάμεθ;

¹⁷ Ο θάνατος του προφήτη οδήγησε σε κρίση. Πέθανε χωρίς να αφήσει άρρενα απόγονο και χωρίς να ορίσει ρητά κάποιο διάδοχο. Όπως λέει ο Φίλιπ Χίτι: «Το χαλιφάτο [το αξίωμα του χαλίφη] είναι λοιπόν το πιο παλιό πρόβλημα που χρειάστηκε να αντιμετωπίσει ο Ισλαμισμός. Αυτό το ζήτημα εξακολουθεί να υφίσταται. . . . Παραθέτοντας τα λόγια του Μουσουλμάνου ιστορικού αλ-Σαχραστάνι [1086-1153]: ‘Κανένα άλλο Ισλαμικό ζήτημα δεν προξένησε μεγαλύτερη αιματοχυσία απ’ ό,τι το χαλιφάτο [ιμάμα]’». Πώς λύθηκε το πρόβλημα τότε το 632 Κ.Χ.; «Ο Αμπού-Μπακρ . . . ορίστηκε (στις 8 Ιουνίου 632) ως διάδοχος του Μωάμεθ μέσω μιας εκλογικής διαδικασίας στην οποία συμμετείχαν οι ηγέτες που ήταν παρόντες στην πρωτεύουσα αλ-Μαντινά».—Ιστορία των Αράβων.

18, 19. Ποιοι ισχυρισμοί χωρίζουν τους Σουνίτες από τους Σιίτες Μουσουλμάνους;

¹⁸ Ο διάδοχος του προφήτη θα ήταν κυβερνήτης, καλίφα, δηλαδή χαλίφης. Ωστόσο, το ζήτημα των πραγματικών διαδόχων του Μωάμεθ αποτέλεσε αιτία διχασμού στις τάξεις του Ισλαμισμού. Οι Σουνίτες Μουσουλμάνοι δέχονται για το αξίωμα την αρχή του εκλογικού συστήματος αντί της εξ αίματος καταγωγής από τον προφήτη. Γι’ αυτό πιστεύουν ότι οι πρώτοι τρεις χαλίφηδες, ο Αμπού Μπακρ (ο πεθερός του Μωάμεθ), ο Ουμάρ (ο σύμβουλος του προφήτη) και ο Ουθμάν (ο γαμπρός του προφήτη), ήταν οι νόμιμοι διάδοχοι του Μωάμεθ.

¹⁹ Οι Σιίτες Μουσουλμάνοι αμφισβητούν αυτόν τον ισχυρισμό, λέγοντας ότι η πραγματική ηγεσία ανάγεται στη συγγενική γραμμή του προφήτη και στον εξάδελφο και γαμπρό του, τον Αλί Ιμπν Αμπί Ταλίμπ, τον πρώτο ιμάμη (ηγέτη και  διάδοχο), ο οποίος παντρεύτηκε την αγαπημένη κόρη του Μωάμεθ, τη Φατιμά. Αυτοί απέκτησαν δυο γιους, τον Χασάν και τον Χουσεΐν, τους εγγονούς του Μωάμεθ. Οι Σιίτες ισχυρίζονται επίσης «ότι από την αρχή, ο Αλλάχ και ο Προφήτης Του είχαν ορίσει ρητά τον Αλί ως το μόνο νόμιμο διάδοχο, αλλά οι πρώτοι τρεις χαλίφηδες σφετερίστηκαν το αξίωμα που του ανήκε δικαιωματικά». (Ιστορία των Αράβων) Φυσικά, οι Σουνίτες Μουσουλμάνοι έχουν διαφορετική άποψη γι’ αυτό.

20. Τι συνέβηκε στο γαμπρό του Μωάμεθ, τον Αλί;

²⁰ Τι συνέβηκε στον Αλί; Στη διάρκεια της διακυβέρνησής του ως τέταρτου χαλίφη (656-661 Κ.Χ.), ξέσπασε ανάμεσα σ’ αυτόν και στον κυβερνήτη της Συρίας Μωαβία διαμάχη για την ηγεσία. Τα στρατεύματά τους άρχισαν να πολεμούν, αλλά για να αποφευχθεί το χύσιμο ακόμη περισσότερου Μουσουλμανικού αίματος, κατέφυγαν σε διαιτησία για τη λύση της διένεξής τους. Η αποδοχή διαιτησίας από μέρους του Αλί εξασθένισε τη θέση του και αποξένωσε πολλούς οπαδούς του, περιλαμβανομένων και των Χαριζιτών (Αποσυρομένων), οι οποίοι έγιναν θανάσιμοι εχθροί του. Το έτος 661 Κ.Χ. ο Αλί δολοφονήθηκε με ένα δηλητηριασμένο σπαθί από κάποιον Χαριζίτη ζηλωτή. Οι δυο παρατάξεις (οι Σουνίτες και οι Σία, δηλαδή οι Σιίτες) ήρθαν σε σύγκρουση. Τότε, ο σουνιτικός κλάδος του Ισλαμισμού διάλεξε για ηγέτη κάποιον από τους Ομεϊάδες, τους πλούσιους φυλάρχους της Μέκκας που δεν ανήκαν στην οικογένεια του προφήτη.

21. Ποιες είναι οι απόψεις των Σιιτών σχετικά με τους διαδόχους του Μωάμεθ;

²¹ Για τους Σιίτες, ο πρωτότοκος γιος του Αλί, ο Χασάν, ο εγγονός του Μωάμεθ, ήταν ο πραγματικός διάδοχος. Αυτός, όμως, παραιτήθηκε και δολοφονήθηκε. Ο αδελφός του ο Χουσεΐν έγινε ο νέος ιμάμης, αλλά κι αυτός επίσης σκοτώθηκε από τα στρατεύματα των Ομεϊαδών στις 10 Οκτωβρίου του 680 Κ.Χ. Ο θάνατός του, που κατά τους Σιίτες ήταν μαρτυρικός, έχει ασκήσει σημαντική επίδραση στους Σίατ Αλί, στη μερίδα του Αλί, μέχρι σήμερα. Αυτοί πιστεύουν ότι ο Αλί ήταν ο πραγματικός διάδοχος του Μωάμεθ και ο πρώτος «ιμάμης [ηγέτης] που είχε θεϊκή προστασία ώστε να μην υποπίπτει σε σφάλματα και αμαρτίες». Οι Σιίτες θεωρούσαν τον Αλί και  τους διαδόχους του αλάθητους δασκάλους που είχαν «το θεϊκό χάρισμα να είναι αναμάρτητοι». Η πλειονότητα των Σιιτών πιστεύουν ότι υπήρξαν μόνο 12 πραγματικοί ιμάμηδες και ο τελευταίος απ’ αυτούς, ο Μουχάμαντ αλ-Μουντάζαρ, εξαφανίστηκε (το 878 Κ.Χ.) «στη σπηλιά του μεγάλου τεμένους στη Σαμάρρα, χωρίς να αφήσει απογόνους». Έτσι, «έγινε ‘ο κρυμμένος (μουστατίρ)’ ή αλλιώς ‘ο αναμενόμενος (μουντάζαρ) ιμάμης’. . . . Στον κατάλληλο καιρό θα εμφανιστεί ως ο Μαχντί (θεϊκά καθοδηγούμενος) για να αποκαταστήσει τον πραγματικό Ισλαμισμό, να κυριεύσει ολόκληρο τον κόσμο και να εγκαινιάσει μια σύντομη χιλιετία πριν από το τέλος των πάντων».—Ιστορία των Αράβων.

22. Με ποιον τρόπο γιορτάζουν οι Σιίτες το μαρτυρικό θάνατο του Χουσεΐν;

²² Κάθε χρόνο, οι Σιίτες γιορτάζουν την ανάμνηση του μαρτυρικού θανάτου του Ιμάμη Χουσεΐν. Κάνουν πομπές στις οποίες ορισμένοι κόβονται με μαχαίρια και σπαθιά και προξενούν πόνο στον εαυτό τους με άλλους τρόπους. Στους πιο πρόσφατους καιρούς, έχει δοθεί μεγάλη δημοσιότητα στους Σιίτες Μουσουλμάνους λόγω του ζήλου που επιδεικνύουν για Ισλαμικά ζητήματα. Ωστόσο, αυτοί αντιπροσωπεύουν μόνο το 20 τοις εκατό περίπου των Μουσουλμάνων που υπάρχουν σ’ όλο τον κόσμο, ενώ η πλειονότητα είναι Σουνίτες Μουσουλμάνοι. Τώρα όμως, ας εξετάσουμε μερικές διδασκαλίες του Ισλαμισμού και ας προσέξουμε πώς η Ισλαμική πίστη επηρεάζει την καθημερινή διαγωγή των Μουσουλμάνων.

Ο Θεός Είναι Υπέρτατος, Όχι ο Ιησούς

23, 24. Πώς θεωρούσαν ο Μωάμεθ και οι Μουσουλμάνοι τον Ιουδαϊσμό και τη Χριστιανοσύνη;

²³ Οι τρεις μεγάλες μονοθεϊστικές θρησκείες του κόσμου είναι ο Ιουδαϊσμός, η Χριστιανοσύνη και ο Ισλαμισμός. Όμως, ώσπου να εμφανιστεί ο Μωάμεθ, προς τις αρχές του έβδομου αιώνα Κ.Χ., οι πρώτες δυο θρησκείες είχαν παρεκκλίνει από την οδό της αλήθειας, όπως πίστευε εκείνος. Μάλιστα, σύμφωνα με μερικούς σχολιαστές του Ισλαμισμού, το Κοράνιο απορρίπτει έμμεσα τους Ιουδαίους και τους Χριστιανούς, δηλώνοντας: «Και όχι στην οδό εκείνων που υπέπεσαν στην οργή σου,  και στην οδό των πεπλανημένων». (Σούρα 1:7, ΧΠ) Γιατί συμβαίνει αυτό;

²⁴ Ένα σχολιολόγιο του Κορανίου δηλώνει: «Οι άνθρωποι της Βίβλου πήραν λάθος δρόμο: Οι Ιουδαίοι παραβιάζοντας τη διαθήκη τους και συκοφαντώντας τη Μαρία και τον Ιησού . . . και οι Χριστιανοί εξυψώνοντας τον Ιησού τον Απόστολο σε ίση θέση με τον Θεό» μέσω της δοξασίας της Τριάδας.—Σούρα 4:153-176, AYA.

25. Ποιες παράλληλες εκφράσεις βρίσκουμε στο Κοράνιο και στην Αγία Γραφή;

²⁵ Η κύρια διδασκαλία του Ισλαμισμού, για να το πούμε όσο πιο απλά γίνεται, είναι η λεγόμενη σαχάντα, δηλαδή ομολογία πίστης, την οποία ξέρουν απέξω όλοι οι Μουσουλμάνοι: «Λα ιλάχ ιλά Αλλάχ· Μουχάμαντ ρασούλ Αλλάχ» (Δεν υπάρχει άλλος Θεός από τον Αλλάχ· ο Μωάμεθ είναι ο αγγελιοφόρος του Αλλάχ). Αυτό συμφωνεί με τα λόγια του Κορανίου: «Ένας είναι ο Θεός και κανείς άλλος δεν υπάρχει. Είναι εύσπλαγχνος και ελεήμων». (Σούρα 2:158, ΧΠ) Αυτή η σκέψη είχε εκφραστεί 2.000 χρόνια νωρίτερα, όταν είχε δοθεί στον Ισραήλ η εξής αρχαία πρόσκληση: ‘Άκουε, Ισραήλ· Ιεχωβά ο Θεός ημών είναι εις Ιεχωβά’. (Δευτερονόμιον 6:4) Ο Ιησούς επανέλαβε αυτή την πρωταρχική εντολή, που είναι καταγραμμένη στο εδάφιο Μάρκος 12:29, περίπου 600 χρόνια πριν από τον  Μωάμεθ, και πουθενά δεν ισχυρίστηκε ο Ιησούς ότι ήταν ο Θεός ή ότι ήταν ίσος με Αυτόν.—Μάρκος 13:32· Ιωάννης 14:28· 1 Κορινθίους 15:28.

26. (α) Πώς θεωρούν οι Μουσουλμάνοι την Τριάδα; (β) Είναι η Τριάδα Βιβλική διδασκαλία;

²⁶ Σχετικά με το ότι ο Θεός είναι ένας, το Κοράνιο δηλώνει: «Πιστεύετε, λοιπόν, στον Θεό και στον απόστολό του και μη λέγετε ότι υπάρχει Τριάδα. Πάψτε να ομιλήτε για ύπαρξη Τριάδας και αυτό θα σας ωφελήση, γιατί ένας μόνο είναι ο Θεός». (Σούρα 4:169, ΧΠ) Πρέπει, όμως, να σημειώσουμε ότι η αληθινή Χριστιανοσύνη δεν διδάσκει την Τριάδα. Αυτή είναι μια δοξασία ειδωλολατρικής προέλευσης, που εισήχθηκε από αποστάτες του Χριστιανικού κόσμου μετά το θάνατο του Χριστού και των αποστόλων.—Βλέπε Κεφάλαιο 11. *

Ψυχή, Ανάσταση, Παράδεισος και Πύρινη Κόλαση

27. Τι λέει το Κοράνιο για την ψυχή και για την ανάσταση; (Αντιπαράβαλε Λευιτικόν 24:17, 18, ΜΝΚ· Εκκλησιαστής 9:5, 10· Ιωάννης 5:28, 29.)

²⁷ Ο Ισλαμισμός διδάσκει ότι ο άνθρωπος έχει μια ψυχή που συνεχίζει να ζει μετά το θάνατο. Το Κοράνιο δηλώνει: «Ο [Αλλάχ] δέχεται τις ψυχές των πεθαμένων, αλλά και κείνων που κοιμήθηκαν χωρίς να πεθάνουν. Κρατά κείνες για τις οποίες αποφάσισε να πεθάνουν». (Σούρα 39:43, ΧΠ) Παράλληλα, το σούρα 75 είναι ολοκληρωτικά αφιερωμένο στο Κιγιάματ, δηλαδή στην «Ανάσταση» (ΧΠ). Εν μέρει αυτό λέει: «Δεν θα ορκιστώ στην ημέρα της ανάστασης. . . . Μήπως νομίζει ο άνθρωπος πως δεν θα συγκεντρώσουμε τα οστά του; . . . Πότε θα έρθη η μέρα της ανάστασης; ρωτάει. . . . Δεν θάχε τάχα τη δύναμη [ο Αλλάχ] . . . να κάνη να ξαναζήσουν οι νεκροί;»—Σούρα 75:1, 3, 6, 40, ΜΖΜ.

28. Τι λέει το Κοράνιο για την κόλαση; (Αντιπαράβαλε Ιώβ 14:13· Ιερεμίας 19:5· 32:35· Πράξεις 2:25-27· Ρωμαίους 6:7, 23.)

²⁸ Σύμφωνα με το Κοράνιο, η ψυχή μπορεί να έχει διαφορετικούς προορισμούς, οι οποίοι μπορεί να είναι ή ένας ουράνιος  παραδεισένιος κήπος ή τιμωρία σε μια πύρινη κόλαση. Όπως δηλώνει το Κοράνιο: «Πότε θαρθή η κρίση; ρωτούν. Όταν θα καταφαγωθήτε από τις φλόγες. Θα τους πουν: Πάθετε τα βασανιστήρια που θέλατε να επισπεύσετε». (Σούρα 51:12-14, ΜΖΜ) «Τιμωρήθηκαν [οι αμαρτωλοί] σ’ αυτόν τον κόσμο. Μα τα μαρτύριά τους θα είναι πολύ πιο τρομερά στον άλλο· και δεν θάχουν κανένα προστάτη απέναντι στον [Αλλάχ]». (Σούρα 13:34, ΜΖΜ) Γίνεται το ερώτημα: «Ποιος θα σου δώση μιαν ιδέα της αβύσσου; Είναι κι αυτό αναλωτική φλόγα». (Σούρα 101:7, 8, ΜΖΜ) Αυτή η φοβερή κατάληξη περιγράφεται με λεπτομέρειες: «Όσους αρνήθηκαν να μας πιστεύσουν θα τους φέρουμε κοντά στη φωτιά και όταν κατακαή το δέρμα τους θα τους δώσουμε άλλο για να παραταθή σκληρότερα το μαρτύριό τους. Ο [Αλλάχ] είναι πανίσχυρος και σοφός». (Σούρα 4:59, ΧΠ) Μια άλλη περιγραφή λέει: «Η κόλαση θα στήση τα δίχτυα της. . . . Εκεί θα μείνουν για αιώνες. . . . Δεν θάχουν τίποτα για να ξεδιψάσουν. Το μοναδικό τους ποτό, θα είναι βραστό και βρώμικο νερό».—Σούρα 78:20, 22-24, ΜΖΜ.

29. Παραβάλετε τις διδασκαλίες του Ισλαμισμού και της Αγίας Γραφής σχετικά με την ψυχή και το πεπρωμένο της.

²⁹ Οι Μουσουλμάνοι πιστεύουν ότι η ψυχή του νεκρού πηγαίνει στο Μπαρζάχ, που σημαίνει «Χώρισμα», «το μέρος ή η κατάσταση όπου παραμένουν οι άνθρωποι μετά το θάνατο και πριν από την Κρίση». (Σούρα 23:99, 100, AYA, υποσημείωση) Η ψυχή βρίσκεται εκεί σε συνειδητή κατάσταση και υφίσταται αυτό που αποκαλείται «Τιμωρία του Τάφου», αν το άτομο ήταν ασεβές, ή απολαμβάνει ευτυχία, αν ήταν πιστό. Αλλά και οι πιστοί πρέπει να υποστούν μερικά βασανιστήρια, επειδή κι αυτοί διέπραξαν μερικές αμαρτίες ενόσω ζούσαν. Τη μέρα της κρίσης, ο καθένας έρχεται αντιμέτωπος με το αιώνιο πεπρωμένο του, κι έτσι τερματίζεται αυτή η ενδιάμεση κατάσταση. *

30. Ποια υπόσχεση δίνεται στους δίκαιους, σύμφωνα με το Κοράνιο; (Αντιπαράβαλε Ησαΐας 65:17, 21-25· Λουκάς 23:43, ΜΝΚ· Αποκάλυψις 21:1-5.)

 ³⁰ Αντίθετα, στους δίκαιους δίνεται η υπόσχεση ότι θα πάνε σε ουράνιους παραδεισένιους κήπους: «Καθένας που πιστεύει και αγαθοεργεί θα περάση στους εύφορους κήπους, όπου θα παραμείνη αιώνια». (Σούρα 4:60, ΧΠ) «Εκείνη την ημέρα, οι κάτοικοι του παραδείσου θα πίνουν αδιάκοπα από το ποτήρι της ευτυχίας. Θα είναι ξαπλωμένοι σε μεταξένια κρεβάτια και θ’ αναπαύονται κοντά στις συζύγους τους κάτω από δροσερές φυλλωσιές». (Σούρα 36:55, 56, ΜΖΜ) «Καταχωρίσαμε στο Ψαλτήρι [στους Ψαλμούς, AYA] (αφού δώσαμε τον νόμο στον Μωυσή) ότι οι ενάρετοι [δίκαιοι, AYA] δούλοι μας θα κληρονομήσουν τη γη». Η υποσημείωση γι’ αυτό το σούρα που περιέχεται στη μετάφραση AYA του Κορανίου παραπέμπει τον αναγνώστη στα εδάφια Ψαλμός 25:13 και 37:11, 29, καθώς και στα λόγια του Ιησού στο εδάφιο Ματθαίος 5:5. (Σούρα 21:105, ΧΠ) Μιλώντας για τις συζύγους, έρχεται στο μυαλό μας άλλο ένα ερώτημα που θα εξετάσουμε τώρα.

Μονογαμία ή Πολυγαμία;

31. Τι λέει το Κοράνιο για την πολυγαμία; (Αντιπαράβαλε 1 Κορινθίους 7:2, ΜΝΚ· 1 Τιμόθεον 3:2, 12.)

³¹ Είναι η πολυγαμία κανόνας για τους Μουσουλμάνους; Ενώ το Κοράνιο επιτρέπει την πολυγαμία, πολλοί Μουσουλμάνοι έχουν μόνο μία γυναίκα. Επειδή πολλές γυναίκες έμεναν χήρες έπειτα από πολύνεκρες μάχες, το Κοράνιο συμπεριέλαβε τη διευθέτηση της πολυγαμίας: «Αν φοβάσθε μήπως αδικήσετε τα ορφανά, μη νυμφεύεσθε παρά μόνο δύο, τρεις ή τέσσερις από τις γυναίκες που σας αρέσουν. Και αν φοβάσθε μήπως τα αδικήσετε περισσότερο, τότε νυμφευθήτε μία μόνο γυναίκα ή ό,τι μπορεί να σας εξασφαλίση το δεξί χέρι σας». (Σούρα 4:3, ΧΠ) Μια βιογραφία του Μωάμεθ που συνέγραψε ο Ιμπν Χισάμ αναφέρει ότι ο Μωάμεθ παντρεύτηκε μια πλούσια χήρα 15 χρόνια μεγαλύτερή του, τη Χαντίτζα. Μετά το θάνατό της, αυτός παντρεύτηκε πολλές γυναίκες. Όταν πέθανε άφησε εννιά χήρες.

32. Τι είναι το μουτά;

 ³² Ένα άλλο είδος γάμου στον Ισλαμισμό λέγεται μουτά. Αυτό ορίζεται ως «μια ειδική συμφωνία που συνάπτεται ανάμεσα σ’ έναν άντρα και σε μια γυναίκα μέσω πρότασης γάμου, για περιορισμένο χρόνο, και αποδοχής της πρότασης, και στην οποία περιλαμβάνεται συγκεκριμένη προίκα, όπως και στη συμφωνία για μόνιμο γάμο». (Ισλαμούνα [Islamuna], του Μουσταφά αλ-Ραφιί) Οι Σουνίτες αποκαλούν αυτό το έθιμο γάμο ευχαρίστησης και οι Σιίτες τον αποκαλούν γάμο που τερματίζεται σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Η ίδια πηγή αναφέρει: «Τα παιδιά [αυτών των γάμων] είναι νόμιμα και έχουν τα ίδια δικαιώματα με τα παιδιά των μόνιμων γάμων». Προφανώς, αυτό το είδος προσωρινού γάμου συνηθιζόταν στην εποχή του Μωάμεθ και εκείνος το επέτρεψε. Οι Σουνίτες υποστηρίζουν ότι αργότερα απαγορεύτηκε, ενώ οι Ιμαμίτες, η μεγαλύτερη Σιιτική ομάδα, πιστεύουν ότι εξακολουθεί να ισχύει. Στην πραγματικότητα, πολλοί το συνηθίζουν, ιδίως όταν κάποιος άντρας είναι μακριά από τη γυναίκα του για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Ισλαμισμός και Καθημερινή Ζωή

33. Ποιοι είναι οι στύλοι του Ισλάμ και της πίστης;

³³ Ο Ισλαμισμός περιλαμβάνει πέντε στύλους, δηλαδή πρωταρχικές υποχρεώσεις, και έξι βασικές δοξασίες. (Βλέπε πλαίσια, σελίδες 296, 303.) Μια από τις υποχρεώσεις είναι να προσεύχεται (σάλατ) ο ευσεβής Μουσουλμάνος πέντε φορές τη μέρα στραμμένος προς τη Μέκκα. Στη Μουσουλμανική μέρα ανάπαυσης (Παρασκευή), οι άντρες συρρέουν στο τέμενος για να προσευχηθούν, όταν ακούνε τη διαπεραστική φωνή του μουεζίνη από το μιναρέ του τεμένους. Στις μέρες μας, πολλά τεμένη καλούν τους πιστούς με ηχογραφημένες και όχι με ζωντανές φωνές.

34. Τι είναι το τέμενος, και πώς χρησιμοποιείται;

³⁴ Το τέμενος (στην αραβική, ματζίτ) είναι ο Μουσουλμανικός χώρος λατρείας, τον οποίο ο Βασιλιάς της Σαουδικής Αραβίας Φαχντ Μπιν Αμπντούλ Αζίζ περιέγραψε ως «τον ακρογωνιαίο λίθο της κλήσης προς τον Θεό». Ακόμη, περιέγραψε το τέμενος ως «ένα χώρο προσευχής, μελέτης, νομικών και δικαστικών ενεργειών, συσκέψεων, κηρύγματος,  καθοδήγησης, εκπαίδευσης και προετοιμασίας. . . . Το τέμενος είναι η καρδιά της Μουσουλμανικής κοινωνίας». Αυτοί οι χώροι λατρείας βρίσκονται σήμερα σ’ όλο τον κόσμο. Ένα από τα πιο φημισμένα τεμένη στην ιστορία είναι το Μεγάλο Τέμενος της Κόρδοβα στην Ισπανία, το οποίο ήταν επί αιώνες το μεγαλύτερο του κόσμου. Το κεντρικό του τμήμα το καταλαμβάνει τώρα ένας Καθολικός καθεδρικός ναός.

Σύγκρουση Ισλαμισμού και Χριστιανικού Κόσμου και Εσωτερικές Διαμάχες στον Δεύτερο

35. Στο παρελθόν, ποια κατάσταση υπήρξε μεταξύ του Ισλαμισμού και του Καθολικισμού;

³⁵ Ξεκινώντας από τον έβδομο αιώνα, ο Ισλαμισμός επεκτάθηκε δυτικά στη Βόρεια Αφρική, ανατολικά στο Πακιστάν, στην Ινδία και στο Μπαγκλαντές και νότια στην Ινδονησία. Κατά την επέκτασή του αυτή, ήρθε σε σύγκρουση με τη μαχητική Καθολική Εκκλησία, η οποία οργάνωσε Σταυροφορίες για να επανακτήσει τους Αγίους Τόπους από τους Μουσουλμάνους. Το 1492 η Βασίλισσα Ισαβέλλα και ο Βασιλιάς Φερδινάνδος της Ισπανίας ολοκλήρωσαν την Καθολική ανακατάληψη της Ισπανίας. Οι Μουσουλμάνοι και οι Ιουδαίοι έπρεπε να αλλάξουν θρησκεία, αλλιώς θα αποβάλλονταν από την Ισπανία. Η αμοιβαία ανοχή που υπήρχε στην Ισπανία κατά την περίοδο της Μουσουλμανικής διακυβέρνησης εξανεμίστηκε όταν η χώρα περιήλθε αργότερα κάτω από την επιρροή της Καθολικής Ιεράς Εξέτασης. Παρ’ όλα αυτά ο Ισλαμισμός επέζησε και στον 20ό αιώνα έχει αναζωπυρωθεί κι έχει γνωρίσει μεγάλη αύξηση.

36. Ποιες εξελίξεις λάβαιναν χώρα στην Καθολική Εκκλησία ενόσω ο Ισλαμισμός επεκτεινόταν;

³⁶ Ενώ ο Ισλαμισμός επεκτεινόταν, η Καθολική Εκκλησία αντιμετώπιζε τις δικές της αναστατώσεις, προσπαθώντας να διατηρήσει την ενότητα στις τάξεις της. Ωστόσο δυο ισχυρές επιρροές θα εμφανίζονταν ξαφνικά στο προσκήνιο και θα κομμάτιαζαν ακόμη περισσότερο την αδιάσπαστη εικόνα που παρουσίαζε εκείνη η εκκλησία. Αυτές ήταν η τυπογραφία και η Αγία Γραφή στη γλώσσα του λαού. Το επόμενο κεφάλαιό μας θα εξετάσει τον περαιτέρω κατακερματισμό του Χριστιανικού κόσμου από την επίδραση αυτών και άλλων εξελίξεων.

[Υποσημειώσεις]

[Ερωτήσεις Μελέτης]

[Πλαίσιο στη σελίδα 285]

Το Κοράνιο και η Αγία Γραφή

«Σου έστειλε τη Βίβλο της αλήθειας που επικυρώνει όλες όσες αποκαλύφθηκαν πριν απ’ αυτή. Έστειλε την Πεντάτευχο και το Ευαγγέλιο για να χρησιμεύσουν οδηγοί στους ανθρώπους».—Σούρα 3:2, ΧΠ.

«Σχεδόν όλες οι ιστορικές αφηγήσεις του Κορανίου έχουν τα βιβλικά τους παράλληλα . . . Ο Αδάμ, ο Νώε, ο Αβραάμ (που μνημονεύεται περίπου εβδομήντα φορές σε είκοσι πέντε διαφορετικά σούρα και ο τίτλος του σούρα 14 φέρει το όνομά του), ο Ισμαήλ, ο Λωτ, ο Ιωσήφ (στον οποίο είναι αφιερωμένο το σούρα 12), ο Μωυσής (του οποίου το όνομα εμφανίζεται σε τριάντα τέσσερα διαφορετικά σούρα), ο Σαούλ, ο Δαβίδ, ο Σολομών, ο Ηλίας, ο Ιώβ και ο Ιωνάς (του οποίου το όνομα φέρει το σούρα 10) κατέχουν εξέχουσα θέση. Η εξιστόρηση της δημιουργίας και της πτώσης του Αδάμ παρατίθεται πέντε φορές, του κατακλυσμού οχτώ και των Σοδόμων οχτώ. Στην πραγματικότητα το Κοράνιο παρουσιάζει περισσότερους παραλληλισμούς με την Πεντάτευχο απ’ ό,τι με οποιοδήποτε άλλο μέρος της Αγίας Γραφής. . . .

»Από τα πρόσωπα της Καινής Διαθήκης τονίζεται μόνο ο Ζαχαρίας, ο Ιωάννης ο Βαφτιστής, ο Ιησούς (Ίσα) και η Μαρία. . . . »

Μια συγκριτική μελέτη των . . . κορανικών και των βιβλικών αφηγήσεων . . . δεν αποδεικνύει κάποια φραστική εξάρτηση [αυτούσια παράθεση]». *—Ιστορία των Αράβων.

[Υποσημείωση]

[Πλαίσιο στη σελίδα 291]

Οι Τρεις Πηγές Διδασκαλίας και Καθοδήγησης

Το Ιερό Κοράνιο, που λέγεται ότι το αποκάλυψε στον Μωάμεθ ο άγγελος Γαβριήλ. Το νόημα και οι λέξεις του Κορανίου στην αραβική θεωρούνται θεόπνευστα.

Το Χαντίθ, ή αλλιώς Σούνα, «τα έργα, τα λόγια και η σιωπηλή επιδοκιμασία (τακρίρ) του Προφήτη . . . που συγκεντρώθηκαν κατά το δεύτερο αιώνα [A.H.] στη μορφή γραπτών χαντίθ. Έτσι λοιπόν, ένα χαντίθ είναι μια έκθεση για κάποια πράξη ή για κάποια λόγια του Προφήτη». Μπορεί επίσης να αναφέρεται στις πράξεις ή στα λόγια οποιουδήποτε από ‘τους Συντρόφους του Μωάμεθ ή τους Διαδόχους τους’. Σ’ ένα χαντίθ, μόνο το νόημα θεωρείται θεόπνευστο.—Ιστορία των Αράβων.

Το Σαρία, δηλαδή το κανονικό δίκαιο, που βασίζεται σε αρχές του Κορανίου, ρυθμίζει ολόκληρη τη ζωή των Μουσουλμάνων στις θρησκευτικές, πολιτικές και κοινωνικές πτυχές της. «Όλες οι πράξεις του ανθρώπου κατατάσσονται σε πέντε νομικές κατηγορίες: (1) αυτό που θεωρείται απόλυτο καθήκον (φαρντ) [που περιλαμβάνει ανταμοιβή για τη διάπραξη και τιμωρία για τη μη διάπραξη]· (2) αξιέπαινες ή αξιοβράβευτες πράξεις (μουσταχάμπ) [που περιλαμβάνει ανταμοιβή, αλλά όχι τιμωρία για την παράλειψη]· (3) επιτρεπτές πράξεις (ζαΐτζ, μουμπάχ), που είναι αδιάφορες ως προς το νόμο· (4) αξιοκατάκριτες πράξεις (μακρούχ), που είναι απαράδεκτες αλλά δεν τιμωρούνται· (5) απαγορευμένες πράξεις (χαράμ), η εκτέλεση των οποίων συνεπάγεται τιμωρία».—Ιστορία των Αράβων.

[Πλαίσιο στη σελίδα 296]

Οι Έξι Στύλοι της Πίστης

1. Πίστη σ’ έναν Θεό, τον Αλλάχ (Σούρα 23:117, 118)

2. Πίστη στους αγγέλους (Σούρα 2:172)

3. Τα θεϊκά βιβλία: η Τορά, το Ευαγγέλιο, οι Ψαλμοί, οι Ρόλοι του Αβραάμ, το Κοράνιο

4. Πίστη σε πολλούς προφήτες, αλλά σε ένα άγγελμα. Ο Αδάμ ήταν ο πρώτος προφήτης. Οι άλλοι περιλάμβαναν τον Αβραάμ, τον Μωυσή, τον Ιησού και τη «σφραγίδα όλων των προφητών», τον Μωάμεθ (Σούρα 4:135· 33:40)

5. Η τελευταία ημέρα: τότε που όλοι οι νεκροί θα εγερθούν από τους τάφους τους

6. Πίστη στο πεπρωμένο, στην καλή του πλευρά και στην κακή του πλευρά. Τίποτα δεν συμβαίνει χωρίς την εντολή του Θεού

 [Πλαίσιο στη σελίδα 303]

Οι Πέντε Στύλοι του Ισλάμ

1. Επανάληψη του σύμβολου της πίστης (σαχάντα): «Δεν υπάρχει άλλος Θεός από τον Αλλάχ· ο Μωάμεθ είναι ο αγγελιοφόρος του Αλλάχ» (Σούρα 33:40)

2. Προσευχή (σάλατ), κοιτάζοντας προς τη Μέκκα, πέντε φορές τη μέρα (Σούρα 2:144)

3. Φιλανθρωπικά έργα πρόνοιας (ζάκατ), η υποχρέωση να δίνει κανείς ένα ποσοστό του εισοδήματός του και της αξίας κάποιας ιδιοκτησίας (Σούρα 24:56)

4. Νηστεία (σαούμ), ιδιαίτερα κατά τον εορτασμό του Ραμαντάν (ραμαζανιού) που διαρκεί ένα μήνα (Σούρα 2:180-182)

5. Προσκύνημα (χατζ). Ο κάθε Μουσουλμάνος πρέπει να ταξιδέψει στη Μέκκα μια φορά στη ζωή του. Μόνο η αρρώστια και η φτώχεια είναι θεμιτές δικαιολογίες (Σούρα 3:87)

 [Πλαίσιο/Εικόνα στις σελίδες 304, 305]

Ο Μπαχαϊσμός—Αναζήτηση για Παγκόσμια Ενότητα

¹ Ο Μπαχαϊσμός δεν είναι αίρεση του Ισλαμισμού, αλλά αποτελεί παρακλάδι του Μπαμπισμού, μιας θρησκείας που σχηματίστηκε στην Περσία (σημερινό Ιράν) από μια ομάδα που αποσχίστηκε από το Σιιτικό κλάδο του Ισλαμισμού το 1844. Ο ηγέτης των Μπάμπι ήταν ο Μιρζά Αλί Μοχάμαντ του Σιράζ, ο οποίος αυτοανακηρύχτηκε Μπαμπ («η Πύλη») και ιμάμ-μαχντί («ορθά καθοδηγούμενος ηγέτης») από τη γραμμή του Μωάμεθ. Οι περσικές αρχές τον εκτέλεσαν το 1850. Το 1863, ο Μιρζά Χουσεΐν Αλί Νουρί, ένα επιφανές μέλος της ομάδας των Μπάμπι, «διακήρυξε ότι ήταν ‘Εκείνος τον οποίο θα φανερώσει ο Θεός’, την έλευση του οποίου είχε προείπει ο Μπαμπ». Αυτός ονομάστηκε επίσης Μπαχά Ουλάχ («Δόξα του Θεού») και σχημάτισε μια καινούρια θρησκεία, τον Μπαχαϊσμό.

² Ο Μπαχά Ουλάχ εκδιώχθηκε από την Περσία και τελικά φυλακίστηκε στην Ακό (τη σημερινή Άκρα, στο Ισραήλ). Εκεί έγραψε το κύριο έργο του, το αλ-Κιτάμπ αλ-Ακντάς (Το Πιο Άγιο Βιβλίο) και ανέπτυξε το δόγμα του Μπαχαϊσμού σε μια περιεκτική διδασκαλία. Όταν πέθανε ο Μπαχά Ουλάχ, η ηγεσία της νέας θρησκείας πέρασε στο γιο του Αμπντ ολ-Μπαχά, έπειτα στο δισέγγονό του Σόγι Εφέντι Ραμπάνι και το 1963 σ’ ένα εκλεγμένο διοικητικό σώμα που είναι γνωστό με το όνομα Παγκόσμιος Οίκος Δικαιοσύνης.

³ Οι Μπαχαΐτες πιστεύουν ότι ο Θεός έχει αποκαλυφτεί στον άνθρωπο μέσω «Θεϊκών Εκφάνσεων», που περιλαμβάνουν τον Αβραάμ, τον Μωυσή, τον Κρίσνα, τον Ζωροάστρη, τον Βούδα, τον Ιησού, τον Μωάμεθ, τον Μπαμπ και τον Μπαχά Ουλάχ. Πιστεύουν ότι αυτοί οι αγγελιοφόροι στάλθηκαν για να καθοδηγήσουν την ανθρωπότητα μέσα από μια εξελικτική διαδικασία, κατά την οποία η εμφάνιση του Μπαμπ εγκαινίασε μια νέα εποχή για το ανθρώπινο γένος. Οι Μπαχαΐτες λένε ότι μέχρι σήμερα, το άγγελμα που παρουσίασε εκείνος είναι η πληρέστερη αποκάλυψη του θελήματος του Θεού και ότι είναι το κυριότερο θεόδοτο όργανο που θα καταστήσει δυνατή την παγκόσμια ενότητα.—1 Τιμόθεον 2:5, 6.

⁴ Ένα από τα βασικά εντάλματα του Μπαχαϊσμού είναι «ότι όλες οι μεγάλες θρησκείες του κόσμου έχουν θεϊκή προέλευση, ότι οι βασικές αρχές τους βρίσκονται σε πλήρη αρμονία». Αυτές «διαφέρουν μόνο στις επουσιώδεις πτυχές των δογμάτων τους».—2 Κορινθίους 6:14-18· 1 Ιωάννου 5:19, 20.

⁵ Οι δοξασίες του Μπαχαϊσμού  περιλαμβάνουν την πεποίθηση ότι ο Θεός είναι ένας, την αθανασία της ψυχής και την εξέλιξη (βιολογική, πνευματική και κοινωνική) του ανθρώπου. Από την άλλη μεριά, απορρίπτουν την κοινή αντίληψη της ύπαρξης αγγέλων. Επίσης απορρίπτουν την Τριάδα, την Ινδουιστική διδασκαλία της μετεμψύχωσης και την πτώση του ανθρώπου από την τελειότητα, μαζί με το επακόλουθό της, το λύτρο που προμηθεύτηκε μέσω του αίματος του Ιησού Χριστού.—Ρωμαίους 5:12· Ματθαίος 20:28.

⁶ Η αδελφοσύνη των ανθρώπων και η ισότητα των γυναικών είναι βασικά χαρακτηριστικά του Μπαχαϊσμού. Οι Μπαχαΐτες είναι μονόγαμοι. Τουλάχιστον μια φορά τη μέρα κάνουν οποιαδήποτε από τις τρεις προσευχές που αποκάλυψε ο Μπαχά Ουλάχ. Νηστεύουν από την ανατολή ως τη δύση του ήλιου, στη διάρκεια των 19 ημερών του Μπαχαϊκού μήνα Αλά, ο οποίος πέφτει μέσα στο Μάρτιο. (Το Μπαχαϊκό ημερολόγιο αποτελείται από 19 μήνες, που ο καθένας τους έχει 19 μέρες, ενώ υπάρχουν και ορισμένες εμβόλιμες μέρες.)

⁷ Ο Μπαχαϊσμός δεν έχει πολλές καθορισμένες τελετουργίες ούτε και κληρικούς. Όποιοι ομολογούν την πίστη τους στον Μπαχά Ουλάχ και αποδέχονται τις διδασκαλίες του μπορούν να γίνουν μέλη. Συγκεντρώνονται για λατρεία την πρώτη μέρα του κάθε Μπαχαϊκού μήνα.

⁸ Οι Μπαχαΐτες διακρατούν την άποψη ότι έχουν ως αποστολή την πνευματική κατάκτηση του πλανήτη. Προσπαθούν να διαδώσουν την πίστη τους μέσω των συζητήσεων, του παραδείγματος που θέτουν, της συμμετοχής σε κοινοτικά έργα και των ενημερωτικών εκστρατειών. Πιστεύουν στην απόλυτη υπακοή στους νόμους της χώρας όπου ζουν και, μολονότι ψηφίζουν, δεν συμμετέχουν στην πολιτική. Προτιμούν την άοπλη θητεία στις ένοπλες δυνάμεις, αν αυτό είναι δυνατό, αλλά δεν είναι αντιρρησίες συνείδησης.

⁹ Ως ιεραποστολική θρησκεία που είναι, ο Μπαχαϊσμός έχει γνωρίσει γοργή αύξηση τα τελευταία λίγα χρόνια. Οι Μπαχαΐτες υπολογίζουν ότι είναι σχεδόν 5.000.000 πιστοί σε όλο τον κόσμο, αν και ο πραγματικός αριθμός των ενηλίκων που είναι εγγεγραμμένοι στην πίστη αυτή είναι σήμερα λίγο παραπάνω από 2.300.000 άτομα.

[Ερωτήσεις Μελέτης]

1, 2. Ποιο ήταν το ξεκίνημα του Μπαχαϊσμού;

3-7. (α) Ποιες είναι μερικές δοξασίες του Μπαχαϊσμού; (β) Με ποιον τρόπο διαφέρουν οι δοξασίες του Μπαχαϊσμού από τις διδασκαλίες της Αγίας Γραφής;

8, 9. Ποια είναι η αποστολή του Μπαχαϊσμού;

[Εικόνα]

Το Μπαχαϊκό ιερό που βρίσκεται στην παγκόσμια έδρα τους, στη Χάιφα του Ισραήλ

[Εικόνες στη σελίδα 286]

Η Μουσουλμανική παράδοση αναφέρει ότι ο Μωάμεθ ανέβηκε στον ουρανό απ’ αυτόν το βράχο που βρίσκεται στον Τρούλο του Βράχου, στην Ιερουσαλήμ

 [Εικόνες στη σελίδα 289]

Οι Μουσουλμάνοι προσκυνητές στη Μέκκα περπατούν εφτά φορές γύρω από την Κάαμπα και αγγίζουν ή φιλούν τη Μαύρη Πέτρα, κάτω αριστερά

[Εικόνα στη σελίδα 290]

Η αραβική είναι η γλώσσα που απαιτείται για να διαβάσει κανείς το Κοράνιο

 [Εικόνες στη σελίδα 298]

Σύμφωνα με τη φορά των δεικτών του ρολογιού, από πάνω αριστερά: Ο Τρούλος του Βράχου, στην Ιερουσαλήμ· τεμένη στο Ιράν, στη Νότια Αφρική και στην Τουρκία

[Εικόνες στη σελίδα 303]

Το Μεγάλο Τέμενος της Κόρδοβα ήταν κάποτε το μεγαλύτερο τέμενος στον κόσμο (ένας Καθολικός καθεδρικός ναός καταλαμβάνει τώρα το κέντρο)