Μετάβαση στο περιεχόμενο

Μετάβαση στον πίνακα περιεχομένων

Θάνατος

Θάνατος

Ορισμός: Η διακοπή όλων των λειτουργιών της ζωής. Μετά το σταμάτημα της αναπνοής, της καρδιάς και της λειτουργίας του εγκεφάλου, η δύναμη της ζωής σταδιακά παύει να λειτουργεί στα κύτταρα του σώματος. Ο θάνατος είναι το αντίθετο της ζωής.

Δημιουργήθηκε ο άνθρωπος από τον Θεό για να πεθαίνει;

Απεναντίας, ο Ιεχωβά προειδοποίησε τον Αδάμ να μη γίνει ανυπάκουος, επειδή αυτό θα οδηγούσε στο θάνατο. (Γέν. 2:17) Αργότερα, ο Θεός προειδοποίησε τον Ισραήλ να αποφύγει κάποια συγκεκριμένη διαγωγή η οποία θα μπορούσε να τους οδηγήσει ακόμη και σε πρόωρο θάνατο. (Ιεζ. 18:31) Στον κατάλληλο καιρό έστειλε τον Γιο του να πεθάνει για χάρη του ανθρωπίνου γένους ώστε εκείνοι που θα έθεταν πίστη σε αυτή την προμήθεια να μπορέσουν να απολαύσουν αιώνια ζωή.​—Ιωάν. 3:16, 36.

Το εδάφιο Ψαλμός 90:10 λέει ότι το συνηθισμένο μήκος ζωής του ανθρώπου είναι 70 ή 80 χρόνια. Αυτό αλήθευε τότε που το έγραψε ο Μωυσής, αλλά δεν ήταν έτσι τα πράγματα από την αρχή. (Παράβαλε Γένεση 5:3-32.) Το εδάφιο Εβραίους 9:27 λέει: «Επιφυλάσσεται στους ανθρώπους να πεθάνουν μία φορά για πάντα». Και αυτό επίσης αλήθευε τότε που γράφτηκε. Αλλά δεν ήταν έτσι η κατάσταση προτού ο Θεός καταδικάσει τον αμαρτωλό Αδάμ.

Γιατί γερνάμε και πεθαίνουμε;

Ο Ιεχωβά δημιούργησε το πρώτο ανθρώπινο ζευγάρι τέλειο, με την προοπτική να ζήσουν για πάντα. Είχαν προικιστεί με ελεύθερη βούληση. Θα υπάκουαν εκείνοι στον Δημιουργό τους από αγάπη και εκτίμηση για όλα όσα είχε κάνει για αυτούς; Ήταν πλήρως ικανοί να το κάνουν αυτό. Ο Θεός είπε στον Αδάμ: «Από το δέντρο της γνώσης του καλού και του κακού δεν πρέπει να φας, γιατί την ημέρα που θα φας από αυτό οπωσδήποτε θα πεθάνεις». Χρησιμοποιώντας ένα φίδι ως φερέφωνο, ο Σατανάς δελέασε την Εύα να παραβιάσει την εντολή του Ιεχωβά. Ο Αδάμ δεν επέπληξε τη γυναίκα του, αλλά έφαγε και αυτός μαζί της εκείνον τον απαγορευμένο καρπό. Πιστός στο λόγο του, ο Ιεχωβά επέβαλε θανατική καταδίκη στον Αδάμ, αλλά προτού θανατώσει το αμαρτωλό ζευγάρι, τους επέτρεψε, εκδηλώνοντας έλεος, να γεννήσουν παιδιά.​—Γέν. 2:17· 3:1-19· 5:3-5· παράβαλε Δευτερονόμιο 32:4 και Αποκάλυψη 12:9.

Ρωμ. 5:12, 17, 19: «Μέσω ενός ανθρώπου [του Αδάμ] μπήκε η αμαρτία στον κόσμο και μέσω της αμαρτίας ο θάνατος, και έτσι ο θάνατος απλώθηκε σε όλους τους ανθρώπους, επειδή όλοι είχαν αμαρτήσει​—. . . Με το παράπτωμα του ενός βασίλεψε ο θάνατος . . . Μέσω της ανυπακοής του ενός ανθρώπου πολλοί καταστάθηκαν αμαρτωλοί».

1 Κορ. 15:22: «Σε σχέση με τον Αδάμ όλοι πεθαίνουν».

Βλέπε επίσης το λήμμα «Πεπρωμένο».

Γιατί πεθαίνουν τα βρέφη;

Ψαλμ. 51:5, JB: «Γνωρίζεις ότι γεννήθηκα ένοχος, αμαρτωλός από τη στιγμή της σύλληψης». (Βλέπε επίσης Ιώβ 14:4· Γένεση 8:21.)

Ρωμ. 3:23· 6:23: «Όλοι έχουν αμαρτήσει και υστερούν ως προς τη δόξα του Θεού . . . Ο μισθός που πληρώνει η αμαρτία είναι θάνατος».

Ο Θεός δεν «παίρνει» τα παιδιά από τους γονείς τους, όπως λένε μερικοί. Αν και η γη παράγει άφθονη τροφή, τα ιδιοτελή πολιτικά και εμπορικά στοιχεία παρεμποδίζουν συχνά τη διανομή της σε αυτούς που την έχουν περισσότερο ανάγκη, με αποτέλεσμα θανάτους από υποσιτισμό. Μερικά παιδιά πεθαίνουν σε δυστυχήματα, όπως και οι ενήλικοι. Αλλά όλοι μας έχουμε κληρονομήσει την αμαρτία· είμαστε όλοι ατελείς. Γεννηθήκαμε σε ένα σύστημα στο οποίο όλοι​—και καλοί και κακοί—​τελικά πεθαίνουν. (Εκκλ. 9:5) Ωστόσο, ο Ιεχωβά “λαχταράει” να ξανασμίξουν τα παιδιά με τους γονείς τους μέσω της ανάστασης, και από αγάπη έχει κάνει προμήθεια για να πραγματοποιηθεί αυτό.​—Ιωάν. 5:28, 29· Ιώβ 14:14, 15· παράβαλε Ιερεμίας 31:15, 16· Μάρκ. 5:40-42.

Πού είναι οι νεκροί;

Γέν. 3:19: «Με τον ιδρώτα του προσώπου σου θα τρως ψωμί μέχρι να επιστρέψεις στη γη, γιατί από αυτήν πάρθηκες. Διότι χώμα είσαι και στο χώμα θα επιστρέψεις».

Εκκλ. 9:10: «Όλα όσα βρίσκει το χέρι σου να κάνει, κάνε τα με τη δύναμή σου, γιατί δεν υπάρχει ούτε εργασία ούτε επινόηση ούτε γνώση ούτε σοφία στον Σιεόλ [«στον τάφο», KJ, Kx· «στον κόσμο των νεκρών», TEV], τον τόπο όπου πηγαίνεις».

Ποια είναι η κατάσταση των νεκρών;

Εκκλ. 9:5: «Οι ζωντανοί γνωρίζουν ότι θα πεθάνουν· αλλά οι νεκροί δεν γνωρίζουν τίποτα απολύτως».

Ψαλμ. 146:4: «Το πνεύμα του βγαίνει, αυτός επιστρέφει στη γη του· εκείνη την ημέρα οι σκέψεις [«διαλογισμοί», ΒΑΜ, ΛΧ· «σχέδιά», ΜΠΚ, ΚΛΠ] του αφανίζονται».

Ιωάν. 11:11-14: «“Ο Λάζαρος, ο φίλος μας, έχει κοιμηθεί, αλλά ταξιδεύω προς τα εκεί για να τον ξυπνήσω από τον ύπνο”. . . . Ο Ιησούς τούς είπε ξεκάθαρα: “Ο Λάζαρος πέθανε”». (Επίσης Ψαλμός 13:3)

Υπάρχει κάποιο μέρος του ανθρώπου που συνεχίζει να ζει μετά το θάνατο του σώματος;

Ιεζ. 18:4: «Η ψυχή [«ψυχή», ΒΑΜ, ΛΧ· «αυτός», ΚΛΠ· «άνθρωπος», ΜΠΚ] που αμαρτάνει​—αυτή θα πεθάνει».

Ησ. 53:12: «Έχυσε την ψυχή [«ψυχήν», ΒΑΜ· «ζωή», ΜΠΚ, ΚΛΠ· «εαυτόν», ΛΧ] του στο θάνατο». (Παράβαλε Ματθαίος 26:38.)

Βλέπε επίσης τα λήμματα «Ψυχή» και «Πνεύμα».

Θα μπορούσαν να βοηθήσουν ή να βλάψουν με κάποιον τρόπο οι νεκροί τους ζωντανούς;

Εκκλ. 9:6: «Η αγάπη τους και το μίσος τους και η ζήλια τους έχουν κιόλας αφανιστεί, και στον αιώνα αυτοί δεν έχουν πια μερίδα σε τίποτα που πρέπει να γίνει κάτω από τον ήλιο».

Ησ. 26:14: «Αυτοί είναι νεκροί· δεν θα ζήσουν. Ανίσχυροι στο θάνατο, δεν θα εγερθούν».

Τι θα λεχθεί για τις δηλώσεις ατόμων που, ενώ είχαν θεωρηθεί νεκροί, επανήλθαν στη ζωή και μίλησαν για κάποια άλλη ζωή;

Κανονικά, όταν ένα άτομο σταματάει να αναπνέει και η καρδιά του σταματάει να λειτουργεί, περνούν μερικά λεπτά μέχρι να αρχίσει η δύναμη της ζωής να χάνεται βαθμιαία από τα κύτταρα του σώματος. Αν το σώμα εκτεθεί σε μεγάλο ψύχος, αυτή η διαδικασία μπορεί να καθυστερήσει για ώρες. Γι’ αυτόν το λόγο, είναι δυνατόν μερικές φορές να επαναφέρουμε στη ζωή ένα άτομο με καρδιοπνευμονική ανάνηψη. Ένα τέτοιο άτομο ήταν, σύμφωνα με τον ιατρικό όρο, «κλινικά νεκρό», αλλά τα κύτταρα του σώματός του ήταν ακόμη ζωντανά.

Πολλοί που επανήλθαν στη ζωή από «κλινικό θάνατο» δεν θυμούνται τίποτα. Άλλοι αναφέρουν πως αισθάνθηκαν ότι αιωρούνταν. Μερικοί λένε ότι είδαν όμορφα πράγματα, άλλοι τρομοκρατήθηκαν από αυτή την εμπειρία τους.

Υπάρχει ιατρική εξήγηση για κάποια από αυτές τις εμπειρίες;

Ο ιατρικός συντάκτης της εφημερίδας Δι Αριζόνα Ριπάμπλικ (The Arizona Republic) έγραψε: «Όταν οι σωματικές ικανότητες βρίσκονται στο πλέον χαμηλό επίπεδο, όπως συμβαίνει παραδείγματος χάρη σε περίπτωση αναισθησίας ή ασθένειας ή τραυματισμού, ο αυτόματος έλεγχος των λειτουργιών του σώματος μειώνεται ανάλογα. Συνεπώς, οι νευροορμόνες και οι κατεχολαμίνες του νευρικού συστήματος ελευθερώνονται και εκκρίνονται σε ανεξέλεγκτες ποσότητες. Το αποτέλεσμα, μεταξύ άλλων εκδηλώσεων, είναι και η παραίσθηση η οποία δημιουργεί στο άτομο, όταν αυτό επανέρχεται στις αισθήσεις του, την εντύπωση ότι είχε πεθάνει και έχει επανέλθει στη ζωή».​—28 Μαΐου 1977, σ. C-1· επίσης το γερμανικό ιατρικό περιοδικό Πρόοδος της Ιατρικής (Fortschritte der Medizin), Αρ. 41, 1979· Η Ψυχολογία Σήμερα (Psychology Today), Ιανουάριος 1981.

Αλλά δεν επιβεβαιώνεται η μαρτυρία αυτών που επανήλθαν στη ζωή από άτομα στα οποία παρουσιάστηκαν και μίλησαν αγαπημένα τους πρόσωπα τα οποία έχουν πεθάνει;

Διαβάστε πάλι, παρακαλούμε, τα εδάφια που παρατίθενται πιο πάνω σχετικά με την κατάσταση των νεκρών. Τι μας λέει ο αληθής Λόγος του Θεού σχετικά με την κατάσταση των νεκρών;

Ποιος θέλει να πιστεύουν οι άνθρωποι κάτι διαφορετικό; Όταν ο Ιεχωβά προειδοποίησε τους πρώτους μας γονείς ότι η ανυπακοή θα έφερνε το θάνατο, ποιος το αμφισβήτησε αυτό; «Το φίδι [που χρησιμοποιήθηκε από τον Σατανά· βλέπε Αποκάλυψη 12:9] είπε στη γυναίκα: “Οπωσδήποτε δεν θα πεθάνετε”». (Γέν. 3:4) Φυσικά, αργότερα ο Αδάμ και η Εύα πέθαναν. Λογικά, λοιπόν, ποιος επινόησε την ιδέα ότι ένα πνευματικό μέρος του ανθρώπου επιζεί μετά το θάνατο του σώματος; Όπως έχουμε δει μέχρι τώρα, τέτοιο πράγμα δεν λέει ο Λόγος του Θεού. Ο νόμος που έδωσε ο Θεός στον αρχαίο Ισραήλ καταδίκαζε τη νεκρομαντεία ως “ακάθαρτη” και “απεχθή”. (Λευιτ. 19:31· Δευτ. 18:10-12· Ησ. 8:19) Θα καταδίκαζε ένας Θεός αγάπης αυτή τη συνήθεια αν οι ζωντανοί επικοινωνούσαν απλώς με αγαπημένα τους πρόσωπα που έχουν πεθάνει; Από την άλλη μεριά, αν δαιμονικά πνεύματα προσποιούνταν ότι ήταν οι νεκροί και παροδηγούσαν τους ανθρώπους δημιουργώντας τους εντυπώσεις που θα διαιώνιζαν κάποιο ψέμα, δεν θα ήταν στοργικό από μέρους του Θεού να προστατέψει τους υπηρέτες του από τέτοια απάτη;​—Εφεσ. 6:11, 12.

Γιατί δεν συμμετέχουν οι Μάρτυρες του Ιεχωβά στα παραδοσιακά έθιμα πένθους για τους νεκρούς;

Η θλίψη για το θάνατο κάποιου αγαπημένου προσώπου είναι φυσιολογική και μπορεί να εκφράζεται κατάλληλα

Μετά το θάνατο ενός στενού του φίλου, του Λαζάρου, «ο Ιησούς δάκρυσε». (Ιωάν. 11:35) Μερικές φορές η θλίψη που ένιωσαν κάποιοι υπηρέτες του Θεού εξαιτίας του θανάτου ήταν έντονη.​—2 Σαμ. 1:11, 12.

Ωστόσο, λόγω της ελπίδας της ανάστασης, έχει λεχθεί στους Χριστιανούς: «Δεν θέλουμε να έχετε άγνοια σχετικά με εκείνους που κοιμούνται τον ύπνο του θανάτου, ώστε να μη λυπάστε όπως και οι υπόλοιποι οι οποίοι δεν έχουν ελπίδα».​—1 Θεσ. 4:13.

Οι υπηρέτες του Ιεχωβά δεν απορρίπτουν όλα τα έθιμα που σχετίζονται με το θάνατο

Γέν. 50:2, 3: «Ο Ιωσήφ διέταξε τους υπηρέτες του, τους γιατρούς, να ταριχεύσουν τον πατέρα του . . . και χρειάστηκαν σαράντα ολόκληρες ημέρες για αυτόν, γιατί τόσες ημέρες χρειάζονται συνήθως για την ταρίχευση».

Ιωάν. 19:40: «Πήραν το σώμα του Ιησού και το τύλιξαν με επιδέσμους μαζί με τα μυρωδικά, όπως έχουν έθιμο οι Ιουδαίοι να κάνουν τις προετοιμασίες για την ταφή».

Εκείνοι που επιζητούν να ευαρεστούν τον Θεό αποφεύγουν τα έθιμα που συγκρούονται με το Λόγο του

Μερικά έθιμα διαφημίζουν δημόσια τη θλίψη κάποιου. Ο Ιησούς όμως είπε: «Όταν νηστεύετε [λόγω θλίψης], μη γίνεστε σκυθρωποί σαν τους υποκριτές, γιατί ασχημίζουν τα πρόσωπά τους για να φανούν στους ανθρώπους ότι νηστεύουν. Αληθινά σας λέω: Αυτοί έχουν την ανταμοιβή τους στο πλήρες. Αλλά εσύ, όταν νηστεύεις, άλειψε το κεφάλι σου και πλύνε το πρόσωπό σου, για να φανείς ότι νηστεύεις, όχι στους ανθρώπους, αλλά στον Πατέρα σου, ο οποίος είναι στα κρυφά· τότε ο Πατέρας σου, ο οποίος βλέπει στα κρυφά, θα σου ανταποδώσει».​—Ματθ. 6:16-18.

Ορισμένα έθιμα αντανακλούν τη δοξασία ότι ο άνθρωπος έχει αθάνατη ψυχή η οποία επιζεί μετά το θάνατο του σώματος και συνεπώς γνωρίζει τι κάνουν οι ζωντανοί. Η Αγία Γραφή όμως λέει: «Οι νεκροί δεν γνωρίζουν τίποτα απολύτως». (Εκκλ. 9:5) Επίσης: «Η ψυχή που αμαρτάνει​—αυτή θα πεθάνει».​—Ιεζ. 18:4.

Πολλά έθιμα πηγάζουν από τη δοξασία ότι οι νεκροί χρειάζονται τη βοήθεια των ζωντανών ή από το φόβο ότι μπορούν να βλάψουν τους ζωντανούς αν δεν εξευμενιστούν. Ο Λόγος του Θεού, όμως, δείχνει ότι οι νεκροί δεν νιώθουν ούτε πόνο ούτε ευχαρίστηση. «Το πνεύμα του βγαίνει, αυτός επιστρέφει στη γη του· εκείνη την ημέρα οι σκέψεις του αφανίζονται». (Ψαλμ. 146:4· βλέπε επίσης 2 Σαμουήλ 12:22, 23.) «Η αγάπη τους και το μίσος τους και η ζήλια τους έχουν κιόλας αφανιστεί, και στον αιώνα αυτοί δεν έχουν πια μερίδα σε τίποτα που πρέπει να γίνει κάτω από τον ήλιο».​—Εκκλ. 9:6.

Βλέπε επίσης σελίδες 129, 130, στο λήμμα «Γιορτές».

Αν Κάποιος Πει—

“Έτσι το θέλησε ο Θεός”

Θα μπορούσατε να απαντήσετε: “Αυτό είναι κάτι που το πιστεύουν πολλοί. Αλλά διαπίστωσα ότι αξίζει τον κόπο να ψάξει κανείς να βρει τι λέει ο ίδιος ο Θεός σχετικά με αυτό”. Μετά μπορείτε να προσθέσετε: (1) “(Διαβάστε Γένεση 2:17.) Αν ένας πατέρας προειδοποιήσει το γιο του ότι, αν κάνει ένα συγκεκριμένο πράγμα, αυτό θα του στοιχίσει τη ζωή, θα λέγατε ότι ο πατέρας θέλει να το κάνει αυτό ο γιος του;” (2) “Τότε ποιο είναι πραγματικά το θέλημα του Θεού σχετικά με το ανθρώπινο γένος; Ο Ιησούς είπε: «Αυτό είναι το θέλημα του Πατέρα μου, να έχει αιώνια ζωή όποιος βλέπει τον Γιο [δηλαδή αντιλαμβάνεται και αναγνωρίζει ότι ο Ιησούς είναι όντως ο Γιος του Θεού] και ασκεί πίστη σε αυτόν, και εγώ θα τον αναστήσω την τελευταία ημέρα». (Ιωάν. 6:40)”

“Οι άνθρωποι πάντα θα πεθαίνουν”

Θα μπορούσατε να απαντήσετε: “Οπωσδήποτε αυτό βλέπουμε να συμβαίνει μέχρι τώρα”. Μετά μπορείτε να προσθέσετε: “Αλλά προσέξτε αυτή τη θαυμάσια υπόσχεση που έδωσε ο Θεός στα εδάφια Αποκάλυψη 21:3, 4Ησαΐας 25:8)”.

“Πεθαίνει κανείς όταν έρχεται η ώρα του”

Θα μπορούσατε να απαντήσετε: “Πολλοί άνθρωποι έχουν αυτή τη γνώμη. Γνωρίζατε ότι πολλοί αρχαίοι Έλληνες είχαν την ίδια άποψη; Πίστευαν ότι υπήρχαν τρεις θεές που καθόριζαν το μήκος της ζωής του κάθε ανθρώπου. Η Αγία Γραφή, όμως, παρουσιάζει μια πολύ διαφορετική άποψη για τη ζωή”. Μετά μπορείτε να προσθέσετε: (1) “(Διαβάστε Εκκλησιαστής 9:11.) Παράδειγμα: Ένα κομμάτι μπετόν μπορεί να αποκολληθεί από ένα κτίριο και να πέσει πάνω σε έναν πεζό. Μήπως ο Θεός το προκάλεσε αυτό; Αν ναι, είναι δίκαιο να κατηγορήσουμε τον ιδιοκτήτη του κτιρίου για αμέλεια; . . . Όπως λέει η Αγία Γραφή, για τον πεζό ήταν μια απροσχεδίαστη και απρόβλεπτη περίσταση το ότι έπεσε το μπετόν ακριβώς την ώρα που ήταν αυτός εκεί”. (2) “Η Αγία Γραφή μάς λέει ότι αν αποφεύγουμε την κακή διαγωγή θα προστατέψουμε τη ζωή μας. (Παρ. 16:17) Αν είστε γονέας, είμαι βέβαιος ότι εφαρμόζετε αυτόν τον κανόνα στα παιδιά σας. Τα προειδοποιείτε για τα πράγματα που θα μπορούσαν να καταλήξουν σε απώλεια της ζωής. Ο Ιεχωβά κάνει το ίδιο για όλο το ανθρώπινο γένος σήμερα”. (3) “Ο Ιεχωβά γνωρίζει τι επιφυλάσσει το μέλλον. Μέσω της Αγίας Γραφής μάς υποδεικνύει τον τρόπο με τον οποίο μπορούμε να απολαύσουμε μια ζωή πολύ πιο μακρόχρονη από τη ζωή των ανθρώπων που αγνοούν τι λέει ο Θεός. (Ιωάν. 17:3· Παρ. 12:28)” (Βλέπε επίσης το λήμμα «Πεπρωμένο».)