Συστήνει η Αγία Γραφή τη χρήση κεριών στη λατρεία;

Στη Γραφή δεν αναφέρεται τίποτα για χρήση κεριών. Τότε χρησιμοποιούσαν για φωτισμό λυχνάρια, δηλαδή πήλινα ή μπρούντζινα σκεύη με φιτίλι τα οποία παρήγαν φως με καύση λαδιού. Στη Μετάφραση των Εβδομήκοντα και στο πρωτότυπο κείμενο των Ελληνικών Γραφών χρησιμοποιούνται για αυτά τα λυχνάρια οι λέξεις λύχνος και λαμπάς.

Στον αρχαίο Ισραήλ, υπήρχε στα Άγια της σκηνής της μαρτυρίας ένας χρυσός λυχνοστάτης ο οποίος φώτιζε το χώρο για να μπορούν οι ιερείς να εκτελούν τα καθήκοντά τους. Οι αρχιερείς φρόντιζαν το λυχνοστάτη «από το βράδυ μέχρι το πρωί ενώπιον του Ιεχωβά μόνιμα». (Λευιτ. 24:3, 4· Αριθ. 8:3) Αργότερα, χρησιμοποιούνταν στο ναό αρκετοί λυχνοστάτες.​—1 Βασ. 7:48, 49· 1 Χρον. 28:15.

Ωστόσο, όπως έδειξε ο απόστολος Παύλος, η σκηνή της μαρτυρίας, τα βασικά χαρακτηριστικά της οποίας ενσωματώθηκαν στους μεταγενέστερους ναούς του Σολομώντα, του Ζοροβάβελ και του Ηρώδη, αποτελούσε «συμβολική απεικόνιση και σκιά των ουράνιων πραγμάτων». (Εβρ. 8:1-5) Οι τελετουργίες που γίνονταν στη σκηνή και αργότερα στο ναό καταργήθηκαν  όταν ο Χριστός εισήγαγε τη νέα διαθήκη το 33 Κ.Χ.​—Κολ. 2:14.

Στο εδάφιο Πράξεις 20:8 αναφέρεται ότι σε κάποια συνάθροιση των μαθητών στην Τρωάδα υπήρχαν «λυχνάρια (λαμπάδες, Κείμενο)». Μήπως υπήρχαν εκεί για λατρευτικούς σκοπούς; Το εδάφιο 7 δείχνει ότι η συνάθροιση αυτή έγινε αργά το βράδυ. Ήταν λογικό, λοιπόν, να υπάρχει φωτισμός. (Παράβαλε Ματθαίος 25:1, 3, 4, 7, 8 και Ιωάννης 18:3, όπου επίσης αναφέρεται η χρήση “λυχναριών [λαμπάδων, Κείμενο]” για φωτισμό το βράδυ.)

Άρα λοιπόν, τίποτα δεν υποδεικνύει στην Αγία Γραφή ότι οι πρώτοι Χριστιανοί χρησιμοποιούσαν κεριά, λαμπάδες ή άλλα μέσα φωτισμού στη λατρεία.

Τι υπάρχει πίσω από τη χρήση τέτοιων μέσων στη λατρεία;

Η Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαιδεία, ένα σύγγραμμα της Ορθόδοξης θεολογίας, λέει: “Πρέπει δε να παρατηρηθεί ότι η χρήση λύχνων και κανδηλών κατά τη λατρεία των θεών και των νεκρών είναι συνήθης και κατά την αρχαιότητα και σήμερα. . . . Πολυτελείς λύχνοι έκαιγαν ενώπιον των αγαλμάτων των θεών στην Αίγυπτο, μάλιστα ο λύχνος του Άμμωνος ήταν άσβεστος. . . . Όσον αφορά τους θεούς του αρχαίου ελληνικού πανθέου, ο λύχνος έκαιγε προς τιμήν του Ερμή του Αγοραίου. . . . Όσο για τη λατρεία των νεκρών, είναι αδιάψευστη η μαρτυρία της εύρεσης λύχνων σε τάφους από τη μυκηναϊκή μέχρι τη ρωμαϊκή εποχή. . . . Η συνήθεια αυτή δικαιολογείται από την καλλιεργηθείσα πίστη των αρχαίων ότι οι νεκροί ζούσαν σε σκοτεινούς τόπους, περιπλανιούνταν τις νύχτες και είχαν ανάγκη φωτός”.​—Αθ. Μαρτίνου, Τόμ. 8, (Αθήνα, 1966), στ. 424, 425.

Σχετικά με το πώς έβλεπε ο Χριστιανικός κόσμος των πρώτων αιώνων τη χρήση κεριών στις συνάξεις και στις νεκρώσιμες τελετές, η ίδια εγκυκλοπαίδεια λέει: “Κατά την ημέρα απέφευγαν τους πρώτους αιώνες τη χρήση κεριών, διότι και οι εθνικοί το έπρατταν αυτό, το οποίο και καταδικάζουν ο Τερτυλλιανός (Apol. XLVI, XXV και De idol, XV), ο Λακτάντιος, ο Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός (λόγος Ε΄ 35) κ.λπ. Επομένως, αρχικά τα  κεριά χρησιμοποιούνταν απλώς ως φωτιστική ύλη. Ιδίως στα κοιμητήρια απαγορευόταν η χρήση φώτων κατά την ημέρα (Σύνοδος της Ελβίρας του έτους 305, καν. 34). Αν και οι στρατιώτες του Μ. Κωνσταντίνου έθεσαν κεριά γύρω από το σκήνωμά του, το έπραξαν αυτό από εθνική συνήθεια μάλλον και όχι από χριστιανική πίστη. . . . Συν τω χρόνω γενικεύτηκε η χρήση των κεριών και η απαγόρευση της συνόδου της Ελβίρας λησμονήθηκε και εισάχθηκαν οι λαμπάδες και στα κοιμητήρια και κατά τις κηδείες”.​—Τόμ. 7, (Αθήνα, 1965), στ. 539, 540.

Το Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου (Τόμ. 12, σ. 66) αναφέρει: “Κατά την τρίτη εκατονταετηρίδα οι χριστιανοί ανάβουν λαμπάδες στα κοιμητήρια των μαρτύρων της εκκλησίας, αν και αυτή η χρήση κατακρίθηκε από πολλούς, ιδίως επειδή θύμιζε τη συνήθεια των εθνικών να ανάβουν την ημέρα φώτα στη λατρεία των θεών τους. Αλλά η συνήθεια υπερίσχυσε από τις επικρίσεις. . . . Από την 5η εκατονταετηρίδα αρχίζει η χρήση των λαμπάδων κατά την ανάγνωση του Ευαγγελίου”.

Γιατί κατέχουν τα κεριά ιδιαίτερη θέση στη λατρεία του Χριστιανικού κόσμου;

Πολλοί αποδίδουν στα κεριά διάφορους συμβολισμούς οι οποίοι δεν εναρμονίζονται με τη Γραφή. Η Γραφή προτρέπει τους Χριστιανούς να εστιάζουν την προσοχή τους στα πράγματα που είναι όντως σπουδαία και όχι σε πιθανές έννοιες και συνδέσεις οι οποίες δεν έχουν προφανή σημασία.​—1 Θεσ. 5:21· 2 Τιμ. 2:14.

Παραδείγματος χάρη, σύμφωνα με τη Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαιδεία, “στο αγνό κερί της μέλισσας, από το οποίο κατασκευάζονται τα κεριά, διέκριναν κατά τον Μεσαίωνα ένα σύμβολο της ανθρώπινης φύσης του Χριστού. Όπως το κερί παράγεται από μέλισσες, οι οποίες είναι παρθένοι, έτσι και από τους παρθενικούς κόλπους της Αειπαρθένου προήλθε και το σώμα του Κυρίου”. (Τόμ. 7, στ. 541) Είναι όμως γνωστό ότι οι μέλισσες αποτελούσαν ιδιαίτερο σύμβολο και σε αρχαίες ειδωλολατρικές θρησκείες. “Οι αρχαίοι διέβλεπαν κάτι το θεϊκό στη μέλισσα και γι’ αυτό τη συσχέτιζαν με διάφορες θεότητες”. (Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν του Ελευθερουδάκη, Τόμ. 9, σ. 290)  Ο Ρωμαιοκαθολικός ιεράρχης Τζον Χένρι Νιούμαν εξηγεί ότι η χρήση κεριών στη λατρεία έχει “ειδωλολατρική προέλευση και καθαγιάστηκε με την υιοθέτησή της μέσα στην Εκκλησία”. (Δοκίμιο Σχετικά με την Ανάπτυξη της Χριστιανικής Διδασκαλίας [An Essay on the Development of Christian doctrine], σ. 373) (Για επιπρόσθετες πληροφορίες σχετικά με την προέλευση των κεριών, βλέπε σελίδες 117, 118, στο λήμμα «Γενέθλια».)

Είναι σωστό να αναμειγνύεται η Χριστιανοσύνη με ειδωλολατρικά σύμβολα;

Βλέπε σελίδα 39, στο λήμμα «Άγιοι».

Υποστηρίζει η Γραφή την καύση θυμιάματος για θρησκευτικούς σκοπούς;

Η καύση θυμιάματος αποτελούσε σημαντικό καθήκον των ιερέων στον αρχαίο Ισραήλ. Ο νόμος που έδωσε ο Θεός στον Ισραήλ μέσω του Μωυσή παρείχε συγκεκριμένες οδηγίες για το θυμίαμα, περιλαμβανομένου και του τρόπου παρασκευής του. (Έξοδ. 30:34-38) Ωστόσο, όπως δείχνει η Γραφή, δεν ήταν όλες οι προσφορές θυμιάματος αποδεκτές από τον Θεό.​—Αριθ. 16:16-18, 35-40· Ησ. 1:13, 15.

Μολονότι το θυμίαμα χρησιμοποιείται σήμερα σε ορισμένα θρησκεύματα του Χριστιανικού κόσμου, καθώς και σε Βουδιστικούς ναούς, δεν υπάρχει τίποτα στη Γραφή που να υποστηρίζει τη χρήση θυμιάματος από τους Χριστιανούς. Η διαθήκη του Νόμου, περιλαμβανομένης και της εντολής που είχε δοθεί στους ιερείς σχετικά με την προσφορά του αγίου θυμιάματος, τερματίστηκε όταν ο Χριστός εγκαινίασε τη νέα διαθήκη το 33 Κ.Χ. (Κολ. 2:14) Δεν αναφέρεται πουθενά ότι οι πρώτοι Χριστιανοί έκαιγαν θυμίαμα για θρησκευτικούς σκοπούς. Σύμφωνα με τη Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαιδεία, “ο χριστιανισμός κατά τους πρώτους αιώνες της ιστορίας του αποστρεφόταν το θυμίαμα επειδή οι άλλες θρησκείες και κυρίως η εθνική θρησκεία έκαναν συχνότατη χρήση του”. (Τόμ. 6, [Αθήνα, 1965], στ. 560) Τα θυμιατήρια δεν συγκαταλέγονται στα εκκλησιαστικά σκεύη των πρώτων τεσσάρων αιώνων της Κοινής μας Χρονολογίας, οι δε πρώτες σαφείς ενδείξεις για τη χρήση θυμιάματος στην εκκλησιαστική λειτουργία ανάγονται στα τέλη του έκτου αιώνα.