Τι μπορούμε να μάθουμε από το Γραφικό υπόμνημα για τη Μαρία;

(1) Ότι πρέπει να είμαστε πρόθυμοι να δίνουμε προσοχή σε ό,τι λέει ο Θεός μέσω των αγγελιοφόρων του ακόμη και όταν αυτό που ακούμε μπορεί στην αρχή να μας αναστατώνει ή να μας φαίνεται αδύνατον.​—Λουκ. 1:26-37.

(2) Ότι πρέπει να έχουμε το θάρρος να ενεργούμε σε αρμονία με αυτό που μαθαίνουμε πως είναι το θέλημα του Θεού, εμπιστευόμενοι πλήρως σε αυτόν. (Βλέπε Λουκάς 1:38. Όπως δείχνουν τα εδάφια Δευτερονόμιο 22:23, 24, θα μπορούσε να υποστεί σοβαρές συνέπειες η ανύπαντρη Ιουδαία που έμενε έγκυος.)

(3) Ότι ο Θεός χρησιμοποιεί άτομα ανεξάρτητα από την κοινωνική τους θέση.​—Παράβαλε Λουκάς 2:22-24 με Λευιτικό 12:1-8.

(4) Ότι τα πνευματικά ενδιαφέροντα πρέπει να είναι για εμάς πρωταρχικής σημασίας. (Βλέπε Λουκάς 2:41· Πράξεις 1:14. Δεν απαιτούνταν από τις Ιουδαίες να συνοδεύουν τους συζύγους τους στο μακρύ ταξίδι για την Ιερουσαλήμ τον καιρό του Πάσχα κάθε χρόνο, αλλά η Μαρία το έκανε αυτό.)

(5) Ότι πρέπει να τρέφουμε εκτίμηση για την ηθική αγνότητα.​—Λουκ. 1:34.

(6) Ότι πρέπει να διδάσκουμε επιμελώς στα παιδιά μας το Λόγο του Θεού. (Αυτό αντικατοπτρίζεται στα όσα ήταν σε θέση να κάνει ο Ιησούς σε ηλικία 12 ετών. Βλέπε Λουκάς 2:42, 46-49.)

 Ήταν πραγματικά παρθένα η Μαρία όταν γέννησε τον Ιησού;

Τα εδάφια Λουκάς 1:26-31 (ΝΔΜ) αναφέρουν ότι σε μια «παρθένα» της οποίας το όνομα ήταν Μαρία έφερε ο άγγελος Γαβριήλ τα νέα: «Θα μείνεις έγκυος, θα γεννήσεις γιο και θα τον ονομάσεις Ιησού». Σχετικά με αυτό, το εδάφιο 34 αναφέρει: «Η Μαριάμ τότε ρώτησε τον άγγελο: “Πώς θα γίνει αυτό, αφού είμαι παρθένα [ἂνδρα οὐ γινώσκω, Κείμενο· «δεν έχω σχέσεις με άντρα», ΜΝΚ];”» Τα εδάφια Ματθαίος 1:22-25 (ΝΔΜ) προσθέτουν: «Με όλα αυτά που έγιναν, εκπληρώθηκε ο λόγος του Κυρίου, που είχε πει ο προφήτης: Να, η παρθένος θα μείνει έγκυος και θα γεννήσει γιο, και θα του δώσουν το όνομα Εμμανουήλ, που σημαίνει, ο Θεός είναι μαζί μας. Όταν ξύπνησε ο Ιωσήφ, έκανε όπως τον πρόσταξε ο άγγελος του Κυρίου και πήρε στο σπίτι του τη Μαρία τη γυναίκα του. Και δεν είχε συζυγικές σχέσεις μαζί της, ωσότου γέννησε γιο. Και του έδωσε το όνομα Ιησούς».

Είναι αυτό λογικό; Ασφαλώς δεν ήταν αδύνατον για τον Δημιουργό, ο οποίος σχεδίασε τα ανθρώπινα αναπαραγωγικά όργανα, να κάνει ένα ωάριο να γονιμοποιηθεί μέσα στη μήτρα της Μαρίας με υπερφυσικά μέσα. Θαυματουργικά, ο Ιεχωβά μετέφερε τη δύναμη της ζωής και το πρότυπο της προσωπικότητας του πρωτότοκου ουράνιου Γιου του στη μήτρα της Μαρίας. Η ενεργός δύναμη του ίδιου του Θεού, το άγιό του πνεύμα, προστάτεψε την ανάπτυξη του παιδιού μέσα στη μήτρα της Μαρίας έτσι ώστε αυτό που γεννήθηκε ήταν ένας τέλειος άνθρωπος.​—Λουκ. 1:35· Ιωάν. 17:5.

Παρέμεινε η Μαρία για πάντα παρθένα;

Ματθ. 13:53-56, ΜΠΚ: «Μόλις τελείωσε ο Ιησούς μ’ αυτές τις παραβολές, έφυγε από ᾿κει. Πήγε στην πατρίδα του και τους δίδασκε στη συναγωγή τους, κι αυτοί απορούσαν κι έλεγαν: “Από πού απέκτησε αυτός τη σοφία τούτη κι αυτές τις θαυματουργικές δυνάμεις; Αυτός δεν είναι ο γιος του ξυλουργού; Η μητέρα του δεν λέγεται Μαριάμ και οι αδερφοί του Ιάκωβος, Ιωσής, Σίμων και Ιούδας; Κι οι αδερφές του δε μένουν όλες στον τόπο μας;» (Με βάση αυτά τα εδάφια, θα συμπεραίνατε εσείς ότι ο Ιησούς ήταν το μοναδικό παιδί που είχε η Μαρία ή ότι είχε και άλλους γιους και κόρες;)

 Η Νέα Καθολική Εγκυκλοπαίδεια (New Catholic Encyclopedia, 1967, Τόμ. 9, σ. 337) παραδέχεται σχετικά με τις λέξεις ἀδελφοί και ἀδελφαί του πρωτότυπου ελληνικού κειμένου που χρησιμοποιούνται στα εδάφια Ματθαίος 13:55, 56 ότι «έχουν τη σημασία του εξ αίματος αδελφού και αδελφής στον ελληνόφωνο κόσμο της εποχής του Ευαγγελιστή και φυσικά αυτό θα καταλάβαινε και ο Έλληνας αναγνώστης του. Προς το τέλος του 4ου αιώνα (περ. το 380) ο Ελβίδιος, σε ένα σύγγραμμα που τώρα έχει χαθεί, τόνισε το γεγονός αυτό για να αποδώσει στη Μαρία και άλλα παιδιά εκτός από τον Ιησού έτσι ώστε να την κάνει υπόδειγμα για τις μητέρες μεγαλύτερων οικογενειών. Ο Άγ. Ιερώνυμος, ωθούμενος από την εκ παραδόσεως πίστη της Εκκλησίας στο αειπάρθενο της Μαρίας, έγραψε ένα φυλλάδιο εναντίον του Ελβίδιου (383 μ.Χ.) στο οποίο ανέπτυξε μια εξήγηση . . . η οποία εξακολουθεί να είναι δημοφιλής ανάμεσα στους Καθολικούς λογίους».

Μάρκ. 3:31-35, ΜΠΚ: «Ήρθαν τότε η μητέρα και τ’ αδέρφια του Ιησού και περιμένοντας έξω από το σπίτι έστειλαν να τον φωνάξουν. Γύρω του καθόταν πλήθος, και του λένε: “Η μητέρα σου και τ’ αδέρφια σου είναι έξω και σε ζητούν”. Εκείνος απαντώντας τούς λέει: “Ποια είναι η μητέρα μου και ποιοι είναι αδερφοί μου;” Κι αφού έριξε μια ματιά ολόγυρα σ’ αυτούς που κάθονταν γύρω του, λέει: “Να η μητέρα μου και τα αδέρφια μου. Γιατί, όποιος εφαρμόζει το θέλημα του Θεού, αυτός είναι αδερφός μου και αδερφή και μητέρα”». (Εδώ γίνεται σαφής διάκριση ανάμεσα στους φυσικούς αδελφούς του Ιησού και στους πνευματικούς αδελφούς του, τους μαθητές του. Κανείς δεν ισχυρίζεται ότι η αναφορά στη μητέρα του Ιησού σημαίνει κάτι διαφορετικό από αυτό που λέει. Είναι συνεπές, λοιπόν, να συμπεράνουμε ότι οι φυσικοί του αδελφοί δεν ήταν αδελφοί του, αλλά ήταν ίσως ξαδέλφια του; Όταν στο πρωτότυπο ελληνικό κείμενο εννοούνται άτομα άλλης συγγένειας και όχι οι αδελφοί, τότε χρησιμοποιείται η λέξη συγγενεῖς, όπως π.χ. στο εδάφιο Λουκάς 21:16.)

Είναι ενδιαφέρον ότι η Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαιδεία, ένα σύγγραμμα της Ορθόδοξης θεολογίας, δηλώνει τα εξής: “Το ζήτημα της συγγένειας του Ιησού Χριστού με τον Ιωσήφ και τους υιούς του, τους λεγομένους «αδελφούς» και «αδελφές» του Ιησού, εξακολουθεί να απασχολεί τη σκέψη”. (Αθ. Μαρτίνου, Τόμ. 1, [Αθήνα, 1962], στ. 391) Η ίδια εγκυκλοπαίδεια αναφέρει επίσης: “Κανείς από τους ιερούς Ευαγγελιστές δεν ασχολείται  ειδικά με το αειπάρθενο της Θεοτόκου. Αυτοί αρκούνται να δηλώσουν τη διά Πνεύματος Αγίου σύλληψη του Υιού του Θεού και τη γέννησή του από παρθένο . . . Πρέπει να πούμε, ότι στην Κ. Διαθήκη δεν βρίσκουμε άμεση μαρτυρία περί της παρθενίας της Θεοτόκου μετά τον τοκετό, περί του Αειπαρθένου δηλαδή”.​—Τόμ. 1, στ. 464, 468.

“Το αειπάρθενο της Θεοτόκου επικράτησε την 4η εκατονταετηρίδα”.​—Εκκλησιαστική Ιστορία, Β. Στεφανίδη (Εκδόσεις Παπαδημητρίου, Έκτη Έκδοση), σ. 47.

Ήταν η Μαρία η Μητέρα του Θεού;

Ο άγγελος που την πληροφόρησε για την επικείμενη θαυματουργική γέννηση δεν είπε ότι ο γιος της θα ήταν ο Θεός. Είπε: «Θα μείνεις έγκυος, θα γεννήσεις γιο και θα τον ονομάσεις Ιησού. Αυτός θα γίνει μέγας και θα ονομαστεί Υιός του Υψίστου. . . . Το άγιο παιδί που θα γεννήσεις θα ονομαστεί Υιός Θεού».​—Λουκ. 1:31-35, ΜΠΚ· τα πλάγια γράμματα δικά μας.

Εβρ. 2:14, 17, ΕΜΖ: «Αφού, λοιπόν, “τα παιδιά” ήταν άνθρωποι με σάρκα και αίμα, έτσι κι αυτός [ο Ιησούς] . . . πήρε σάρκα και αίμα σαν κι αυτούς . . . Γι’ αυτό και ήταν αναγκαίο να εξομοιωθεί σε όλα με τ’ αδέλφια του». (Αλλά θα είχε «εξομοιωθεί σε όλα με τ’ αδέλφια του» αν ήταν θεάνθρωπος;)

Η Νέα Καθολική Εγκυκλοπαίδεια λέει: «Η Μαρία είναι πραγματικά η μητέρα του Θεού αν πληρούνται δύο προϋποθέσεις: αν είναι πράγματι η μητέρα του Ιησού και αν ο Ιησούς είναι πράγματι ο Θεός». (1967, Τόμ. 10, σ. 21) Η Αγία Γραφή λέει ότι η Μαρία ήταν η μητέρα του Ιησού, αλλά ήταν ο Ιησούς ο Θεός; Τον τέταρτο αιώνα, πολύ μετά τη συμπλήρωση της συγγραφής της Αγίας Γραφής, διατύπωσε επίσημα η Εκκλησία το δόγμα της Τριάδας. (Εγκυκλοπαίδεια Δομή (Έκδοση 1976), Τόμ. 1, σ. 36· βλέπε σελίδες 447-449, στο λήμμα «Τριάδα».) Τότε, στο Σύμβολο Πίστης που συντάχθηκε στη Νίκαια, ο Ιησούς Χριστός αναφέρθηκε ως “Θεός αληθινός”. Μετέπειτα, στη Σύνοδο της Εφέσου το 431 Κ.Χ., η Μαρία ανακηρύχτηκε από την Εκκλησία Θεοτόκος, που σημαίνει «αυτή που γέννησε τον Θεό» ή «Μητέρα του Θεού». Ωστόσο, καμιά μετάφραση της Αγίας Γραφής δεν περιέχει ούτε το συγκεκριμένο προσδιορισμό ούτε κάποια τέτοια ιδέα. (Βλέπε σελίδες 250-256, στο λήμμα «Ιησούς Χριστός».)

 Ήταν άσπιλη η σύλληψη της ίδιας της Μαρίας​—δηλαδή η Μαρία ήταν απαλλαγμένη από το προπατορικό αμάρτημα όταν τη συνέλαβε η μητέρα της;

Η Νέα Καθολική Εγκυκλοπαίδεια (1967, Τόμ. 7, σ. 378-381) παραδέχεται σχετικά με την προέλευση αυτής της δοξασίας: «. . . η Άσπιλη Σύλληψη δεν διδάσκεται συγκεκριμένα στις Γραφές . . . Οι πρώτοι Πατέρες της Εκκλησίας θεωρούσαν τη Μαρία ως αγία, αλλά όχι και ως απόλυτα αναμάρτητη. . . . Είναι αδύνατον να πούμε πότε ακριβώς θεωρήθηκε ζήτημα πίστης αυτή η δοξασία, αλλά φαίνεται πως ήδη τον 8ο ή τον 9ο αιώνα είχε γίνει γενικά παραδεκτή. . . . [Το 1854 ο Πάπας Πίος Θ΄ καθόρισε το δόγμα] “το οποίο υποστηρίζει ότι η Υπερευλογημένη Παρθένος Μαρία προστατεύτηκε από κάθε κηλίδα του προπατορικού αμαρτήματος από την πρώτη στιγμή της Σύλληψής της”». Η δοξασία αυτή εγκρίθηκε από τη Β΄ Σύνοδο του Βατικανού (1962-1965).​—Τα Πρακτικά της Β΄ Συνόδου του Βατικανού ([The Documents of Vatican II] Νέα Υόρκη, 1966), επιμέλεια Γ. Μ. Άμποτ, σ. 88.

Η ίδια η Αγία Γραφή λέει: «Μέσω ενός ανθρώπου [του Αδάμ] μπήκε στον κόσμο η αμαρτία και μέσω της αμαρτίας ο θάνατος. Έτσι εξαπλώθηκε ο θάνατος σ’ όλους τους ανθρώπους, γιατί όλοι αμάρτησαν». (Ρωμ. 5:12, ΜΠΚ· τα πλάγια γράμματα δικά μας.) Περιλαμβάνει αυτό τη Μαρία; Η Αγία Γραφή αναφέρει ότι, σύμφωνα με την απαίτηση του Μωσαϊκού Νόμου, 40 ημέρες μετά τη γέννηση του Ιησού η Μαρία πρόσφερε στο ναό της Ιερουσαλήμ προσφορά για αμαρτία με σκοπό τον καθαρισμό από την ακαθαρσία. Και αυτή, επίσης, είχε κληρονομήσει την αμαρτία και την ατέλεια από τον Αδάμ.​—Λουκ. 2:22-24· Λευιτ. 12:1-8.

Αναλήφθηκε η Μαρία στον ουρανό με το σάρκινο σώμα της;

Σχολιάζοντας τη διακήρυξη που έκανε ο Πάπας Πίος ΙΒ΄ το 1950, με την οποία κατέστησε αυτή τη διδασκαλία επίσημο δόγμα της Καθολικής πίστης, η Νέα Καθολική Εγκυκλοπαίδεια (1967, Τόμ. 1, σ. 972) δηλώνει: «Μολονότι δεν υπάρχει καμιά σαφής αναφορά μέσα στην Αγία Γραφή σχετικά με την Ανάληψη της Μαρίας, ο Πάπας εμμένει στην απόφαση της επίσημης  διακήρυξης ότι οι Γραφές αποτελούν το βασικό θεμέλιο αυτής της αλήθειας».

Σύμφωνα με τη Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαιδεία (Π. Δρανδάκη, Εκδοτικός Οργανισμός Φοίνιξ, Β΄ Έκδοση, Τόμ. 16, σ. 678), “κατά την παράδοση . . . η Θεοτόκος Μαρία . . . μετέστη . . . στους ουρανούς ολόσωμη”. Ωστόσο, η Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαιδεία (Τόμ. 8, [Αθήνα, 1966], στ. 707) παραδέχεται ότι η διδασκαλία αυτή είναι “αδικαιολόγητη υπερβολή η οποία δεν στηρίζεται άμεσα και επαρκώς στην Αγία Γραφή”.

Η ίδια η Αγία Γραφή λέει: «Άνθρωποι από σάρκα και αίμα δεν μπορούν να πάρουν μέρος στη βασιλεία του Θεού, ούτε αυτό που είναι φθαρτό μπορεί να κληρονομήσει την αφθαρσία». (1 Κορ. 15:50, ΜΠΚ) Ο Ιησούς είπε ότι «ο Θεός είναι πνεύμα». Στην ανάστασή του, ο Ιησούς έγινε πάλι πνεύμα, αυτή τη φορά «πνεύμα που δίνει ζωήν». Οι άγγελοι είναι πνεύματα. (Ιωάν. 4:24, ΜΠΚ· 1 Κορ. 15:45, ΚΔΤΚ· Εβρ. 1:13, 14, ΜΠΚ) Με βάση ποιο Γραφικό εδάφιο μπορεί κανείς να πει ότι είναι δυνατόν να αποκτήσει κάποιος ουράνια ζωή με ένα σώμα που χρειάζεται το φυσικό περιβάλλον της γης για να συντηρηθεί; (Βλέπε σελίδες 65-67, στο λήμμα «Ανάσταση».)

Είναι κατάλληλο να απευθύνουμε προσευχές στη Μαρία θεωρώντας την μεσολαβήτρια;

Ο Ιησούς Χριστός είπε: «Ως εξής λοιπόν να προσεύχεσθε: “Πατέρα μας επουράνιε . . .”» Επίσης είπε: «Εγώ είμαι η οδός και η αλήθεια και η ζωή, κανείς δεν έρχεται εις τον Πατέρα παρά δι’ εμού. Εάν ζητήσετε κάτι εις το όνομά μου, εγώ θα το κάνω».​—Ματθ. 6:9· Ιωάν. 14:6, 14, ΚΔΤΚ· τα πλάγια γράμματα δικά μας.

Θα δεχτεί ο Πατέρας τις προσευχές που απευθύνονται σε αυτόν μέσω του Ιησού Χριστού με κατανόηση και συμπόνια, όπως θα τις δεχόταν αν απευθύνονταν μέσω ενός ατόμου που έχει βιώσει τα προβλήματα των γυναικών; Σχετικά με τον Πατέρα, η Αγία Γραφή μάς λέει: «Όπως σπλαχνίζεται ο πατέρας τα παιδιά του, έτσι σπλαχνίζεται ο Κύριος εκείνους που τον σέβονται. Ξέρει αυτός από τι πλαστήκαμε, θυμάται πως είμαστε χώμα». Αυτός είναι Θεός “γεμάτος καλοσύνη και έλεος, υπομονετικός, πιστός και πρόθυμος να συγχωρήσει”. (Ψαλμ. 103:13, 14· Έξοδ.  34:6, ΜΠΚ) Και για τον Χριστό έχει γραφτεί: «Γιατί δεν έχουμε έναν αρχιερέα που να μην μπορεί να μας συμπονέσει για τις αδυναμίες μας, αλλά έχουμε έναν αρχιερέα που έχει περάσει απ’ όλες τις δοκιμασίες, παρόμοια μ’ εμάς, χωρίς όμως ν’ αμαρτήσει. Ας προσερχόμαστε λοιπόν θαρρετά στο θρόνο της χάρης του Θεού, για να δεχτούμε το έλεός του και να βρούμε τη χάρη που χρειαζόμαστε για βοήθεια στην κατάλληλη στιγμή».​—Εβρ. 4:15, 16, ΕΜΖ.

Εναρμονίζεται η απόδοση ευλάβειας προς τις εικόνες της Μαρίας με τη Χριστιανοσύνη της Αγίας Γραφής;

“Η τιμητική προσκύνηση των εικόνων του Χριστού, της Θεοτόκου, των Αγγέλων και των Αγίων είναι δόγμα της χριστιανικής πίστης, το οποίο διατυπώθηκε από την 7η Οικουμενική Σύνοδο”.​—Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαιδεία, Τόμ. 5, (Αθήνα, 1964), στ. 408.

Και η Καθολική Εκκλησία επίσης ενθαρρύνει τη συνήθεια αυτή. Στα Πρακτικά της Β΄ Συνόδου του Βατικανού (1962-1965), σ. 94, 95, αναφέρεται: «Αυτή η αγιότατη Σύνοδος . . . νουθετεί όλα τα μέλη της Εκκλησίας να προάγουν ένθερμα τη λατρεία, ιδιαίτερα τη λειτουργική λατρεία, της Ευλογημένης Παρθένου. Διατάζει να θεωρούνται ιδιαίτερα σημαντικές οι συνήθειες και οι πράξεις που εκφράζουν την αφοσίωση προς αυτήν [την Παρθένο] όπως έχουν υποδειχθεί από τους δασκάλους της Εκκλησίας στο πέρασμα των αιώνων, καθώς και να εφαρμόζονται σχολαστικά οι αποφάσεις που πάρθηκαν σε προηγούμενους καιρούς σχετικά με την απόδοση ευλάβειας προς τα ομοιώματα του Χριστού, της Ευλογημένης Παρθένου και των αγίων».

Για την απάντηση της Αγίας Γραφής, βλέπε «Εικόνες», σελίδες 162-167.

Αποδόθηκε ιδιαίτερη τιμή στη Μαρία από τη Χριστιανική εκκλησία του πρώτου αιώνα;

Ο απόστολος Πέτρος δεν αναφέρει καθόλου τη Μαρία στα θεόπνευστα συγγράμματά του. Ο απόστολος Παύλος δεν χρησιμοποίησε το όνομά της στις θεόπνευστες επιστολές του, αλλά τη χαρακτήρισε απλώς «γυναίκα».​—Γαλ. 4:4.

 Ποιο παράδειγμα έδωσε ο ίδιος ο Ιησούς αναφερόμενος στη μητέρα του;

Ιωάν. 2:3, 4, ΜΠΚ: «Κάποια στιγμή που τέλειωσε το κρασί [σε ένα γαμήλιο συμπόσιο στην Κανά], η μητέρα του Ιησού του λέει: “Δεν έχουν κρασί”. Της λέει ο Ιησούς: “Τι επεμβαίνεις εσύ στο δικό μου έργο [«τι σχέση έχουμε εγώ κι εσύ», ΚΔΒ], γυναίκα; Δεν ήρθε ακόμα η ώρα μου”». (Όταν ο Ιησούς ήταν παιδί, υποτασσόταν στη μητέρα του και στο θετό του πατέρα. Αλλά τώρα που είχε μεγαλώσει απέρριψε με ευγενικό αλλά σταθερό τρόπο την κατεύθυνση της Μαρίας. Εκείνη ταπεινά δέχτηκε τη διόρθωση.)

Λουκ. 11:27, 28, ΜΠΚ: «Ενώ έλεγε αυτά ο Ιησούς, κάποια γυναίκα από το πλήθος έβγαλε μια δυνατή φωνή και του είπε: “Χαρά στη μάνα που σε γέννησε και σε θήλασε!” Κι εκείνος είπε: “Πιο πολύ χαρά σ’ εκείνους που ακούν το λόγο του Θεού και τον εφαρμόζουν!”» (Ασφαλώς, ο Ιησούς θα μπορούσε να το θεωρήσει αυτό ως εξαιρετική ευκαιρία για να αποδώσει ιδιαίτερη τιμή στη μητέρα του αν αυτό ήταν πρέπον. Αλλά δεν το έκανε.)

Ποια είναι η ιστορική προέλευση της λατρείας της Μαρίας;

Ο Καθολικός ιερέας Άντριου Γκρίλι λέει: «Η Μαρία είναι ένα από τα πιο ισχυρά θρησκευτικά σύμβολα στην ιστορία του Δυτικού κόσμου . . . Η Μαρία ως σύμβολο συνδέει άμεσα τη Χριστιανοσύνη με τις αρχαίες θρησκείες των μητέρων-θεών».​—Η Εκλογή του Πάπα​—1978 (The Making of the Popes 1978) (ΗΠΑ, 1979), σ. 227.

Στο βιβλίο του Χριστιανική Αρχαιολογία, ο καθηγητής θεολογίας Νικηφόρος Καλογεράς δηλώνει: “Από την τρίτη εκατονταετηρίδα εμφανίστηκαν . . . μερικοί κακόδοξοι οι οποίοι απένειμαν στην παρθένο Μαρία ισόθεο τιμή μιμούμενοι τη λατρεία των εθνικών προς ορισμένες γυναικείες θεότητες. Η κακόδοξη αυτή αίρεση . . . φαίνεται ότι ξεκίνησε από την . . . επικρατούσα λατρεία κάποιας θεάς την οποία τιμούσαν ως βασίλισσα του ουρανού”.​—Αθήνα, 1902, σ. 224.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει και ο τόπος στον οποίο επικυρώθηκε η διδασκαλία ότι η Μαρία είναι η Μητέρα του Θεού. «Η Σύνοδος της Εφέσου συνήλθε στη βασιλική της Θεοτόκου το 431.  Εκεί, στην πόλη που ήταν περιβόητη για τη λατρεία της Αρτέμιδος, ή Ντιάνας όπως την αποκαλούσαν οι Ρωμαίοι, όπου λεγόταν ότι το άγαλμα της Αρτέμιδος έπεσε από τον ουρανό, υπό τη σκιά του μεγάλου ναού που ήταν αφιερωμένος στη Μάγκνα Μάτερ [Μεγάλη Μητέρα] από το 330 π.Χ., . . . δύσκολα θα μπορούσε να μη βρει υποστήριξη ο τίτλος “Θεοτόκος”».​—Η Λατρεία της Μητέρας-Θεάς ([The Cult of the Mother-Goddess] Νέα Υόρκη, 1959), Ε. Ο. Τζέιμς, σ. 207.

 Είναι ορθό να αποκαλείται η Μαρία «Παναγία»;

Ο τίτλος αυτός δεν εμφανίζεται πουθενά στην Αγία Γραφή ούτε χρησιμοποιούνταν από τους πρώτους Χριστιανούς.

«Η προσωνυμία αύτη απεδόθη εις ένδειξιν ιδιαιτέρας τιμής προς την Θεοτόκον από του 3ου αιώνος».​—Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου, Τόμ. 15, σ. 385.

«[Παναγία είναι η] προσωνυμία της Θεοτόκου Μαρίας, από τον 3ο αιώνα ως την αγιώτατη από όλους τους αγίους».​—Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα, Εκδοτικός Οργανισμός Πάπυρος, Τόμ. 48, σ. 49.

“Πιστεύετε στην Παρθένο Μαρία;”

Θα μπορούσατε να απαντήσετε: “Η Αγία Γραφή λέει καθαρά ότι η μητέρα του Ιησού Χριστού ήταν παρθένα, και εμείς το πιστεύουμε αυτό. Ο Θεός ήταν ο Πατέρας του. Το παιδί που γεννήθηκε ήταν πραγματικά ο Γιος του Θεού, όπως ακριβώς είπε ο άγγελος στη Μαρία. (Λουκ. 1:35)” Μετά μπορείτε να προσθέσετε: “Διερωτηθήκατε όμως ποτέ γιατί ήταν τόσο σημαντικό να γεννηθεί ο Ιησούς με αυτόν τον τρόπο; . . . Μόνο έτσι θα μπορούσε να δοθεί ένα κατάλληλο λύτρο που θα καθιστούσε εφικτή την απελευθέρωσή μας από την αμαρτία και το θάνατο.​—1 Τιμ. 2:5, 6· θα μπορούσατε ίσως να διαβάσετε μετά το εδάφιο Ιωάννης 3:16”.

Ή θα μπορούσατε να πείτε: “Ναι, πιστεύουμε. Πιστεύουμε καθετί που λέει η Αγία Γραφή για αυτήν, και η Γραφή λέει ρητά ότι ήταν παρθένα όταν γέννησε τον Ιησού. Προσωπικά, με συγκινούν και κάποια άλλα πράγματα που μας λέει η Γραφή σχετικά με τη Μαρία και σχετικά με τα μαθήματα που  μπορούμε να πάρουμε από αυτήν. (Χρησιμοποιήστε ύλη από τη  σελίδα 289.)”

Άλλη εισήγηση: “Ξέρω πως υπάρχουν άνθρωποι που δεν πιστεύουν ότι ο Γιος του Θεού γεννήθηκε από παρθένα. Αλλά εμείς το πιστεύουμε αυτό. (Ανοίξτε ένα από τα βιβλία μας σε κάποιο σημείο όπου εξετάζεται το ζήτημα αυτό και δείξτε το στον οικοδεσπότη.)” Μετά μπορείτε να προσθέσετε: “Αλλά μήπως χρειάζεται κάτι περισσότερο για να σωθούμε; . . . Προσέξτε τι είπε ο Ιησούς σε μια προσευχή που έκανε στον Πατέρα του. (Ιωάν. 17:3)”

“Εσείς δεν πιστεύετε στην Παναγία”

Θα μπορούσατε να απαντήσετε: “Εμείς πιστεύουμε ότι η μητέρα του Ιησού, η Μαρία, ήταν μια ευσεβής, θεοφοβούμενη γυναίκα. Δεν χρησιμοποιούμε όμως τον τίτλο Παναγία γιατί δεν εμφανίζεται πουθενά στην Αγία Γραφή. Όταν κάποιος αποκάλεσε τον Ιησού «Δάσκαλο Αγαθό», εκείνος δεν αποδέχτηκε τον τίτλο λέγοντας ότι τέτοιοι τίτλοι πρέπει να αποδίδονται μόνο στον Θεό. (Μάρκ. 10:17, 18) Αν αυτό ίσχυε για έναν τίτλο όπως ο τίτλος «Αγαθός», τι θα λεχθεί για τον πολύ πιο βαρυσήμαντο τίτλο «Πανάγιος»; Άλλωστε, οι ιστορικές πηγές δείχνουν ότι αυτός ο τίτλος αποδόθηκε στη Μαρία μόλις τον 3ο αιώνα. (Χρησιμοποιήστε ύλη από τη  σελίδα 297.)”