1-3. (α) Ποιες ερωτήσεις θα εξετάσουμε; (β) Ποια τέσσερα βασικά στοιχεία της αγνής λατρείας θα αναλύσουμε; (Βλέπε εικόνα στην αρχή του κεφαλαίου.)

 Ο ΑΒΕΛ επιθεωρεί το κοπάδι του. Έχει φροντίσει με αγάπη αυτά τα ζώα από τότε που γεννήθηκαν. Τώρα διαλέγει μερικά, τα σφάζει και τα προσφέρει ως δώρο στον Θεό. Θα αποδεχτεί ο Ιεχωβά αυτή την πράξη λατρείας από έναν ατελή άνθρωπο;

² Ο απόστολος Παύλος έγραψε υπό θεϊκή έμπνευση για τον Άβελ: «Ο Θεός επιδοκίμασε τα δώρα του». Ωστόσο, ο Ιεχωβά απέρριψε την προσφορά του Κάιν. (Διαβάστε Εβραίους 11:4) Αυτό εγείρει ερωτήματα που χρειάζεται να εξετάσουμε. Γιατί δέχτηκε ο Θεός τη λατρεία του Άβελ αλλά όχι του Κάιν; Τι μαθαίνουμε από το παράδειγμα του Κάιν και του Άβελ καθώς και άλλων που αναφέρονται στο 11ο κεφάλαιο της επιστολής προς τους Εβραίους; Οι απαντήσεις θα μας βοηθήσουν να καταλάβουμε καλύτερα τι περιλαμβάνει η αγνή λατρεία.

³ Καθώς θα κάνουμε μια σύντομη ανασκόπηση κάποιων γεγονότων από την εποχή του Άβελ ως τις ημέρες του Ιεζεκιήλ, προσέξτε τέσσερα βασικά στοιχεία που όταν συνδυάζονται κάνουν τη λατρεία αποδεκτή στον Θεό: Ο αποδέκτης πρέπει να είναι ο Ιεχωβά, η ποιότητα πρέπει να είναι η καλύτερη, ο τρόπος πρέπει να  είναι εγκεκριμένος από τον Θεό και το κίνητρο του λάτρη πρέπει να είναι αγνό.

4, 5. Τι οδήγησε τον Κάιν στο συμπέρασμα ότι αποδέκτης του δώρου του θα ήταν ο Ιεχωβά;

⁴ Διαβάστε Γένεση 4:2-5. Ο Κάιν ήξερε ότι αποδέκτης του δώρου του θα ήταν ο Ιεχωβά. Είχε άφθονο χρόνο και πολλές ευκαιρίες να μάθει για τον Ιεχωβά. Ο ίδιος και ο αδελφός του ο Άβελ ίσως κόντευαν τα 100 όταν πρόσφεραν τα δώρα τους. * Και οι δύο ήξεραν από παιδιά για τον κήπο της Εδέμ, και ίσως μάλιστα να έβλεπαν αυτή την εύφορη έκταση από απόσταση. Ασφαλώς θα είχαν δει τα χερουβείμ που εμπόδιζαν την είσοδο εκεί. (Γέν. 3:24) Οι γονείς τους αναμφίβολα θα τους είχαν πει ότι ο Ιεχωβά δημιούργησε κάθε μορφή ζωής και ότι ο αρχικός του σκοπός για την ανθρωπότητα διέφερε από αυτό που βίωναν τώρα​—μια αργή παρακμή με κατάληξη τον θάνατο. (Γέν. 1:24-28) Η γνώση γύρω από όλα αυτά ίσως οδήγησε τον Κάιν στο συμπέρασμα ότι έπρεπε να προσφέρει το δώρο του στον Θεό.

⁵ Τι άλλο μπορεί να ώθησε τον Κάιν να προσφέρει τη θυσία του; Ο Ιεχωβά είχε προείπει ότι θα εμφανιζόταν ένας “απόγονος”, ο οποίος θα συνέτριβε το κεφάλι “του φιδιού” που είχε παραπλανήσει την Εύα ώστε να κάνει την ολέθρια επιλογή της. (Γέν. 3:4-6, 14, 15) Ο Κάιν, ως πρωτότοκος, ίσως να νόμιζε ότι ο ίδιος ήταν ο υποσχεμένος “απόγονος”. (Γέν. 4:1) Επιπλέον, ο Ιεχωβά δεν είχε διακόψει κάθε επικοινωνία με τους αμαρτωλούς ανθρώπους. Ακόμα και αφού αμάρτησε ο Αδάμ, ο Θεός τού μίλησε, προφανώς μέσω ενός αγγέλου. (Γέν. 3:8-10) Ο Ιεχωβά μίλησε δε και με τον Κάιν αφού πρόσφερε τη θυσία του. (Γέν. 4:6) Αναμφίβολα, ο Κάιν γνώριζε ότι ο Ιεχωβά είναι άξιος να λατρεύεται.

6, 7. Μήπως έφταιγε η ποιότητα της θυσίας του Κάιν ή ο τρόπος με τον οποίο την πρόσφερε; Εξηγήστε.

⁶ Τότε γιατί ο Ιεχωβά δεν είδε με καμιά εύνοια την προσφορά του Κάιν; Μήπως έφταιγε η ποιότητα του δώρου; Η Αγία Γραφή δεν λέει. Αναφέρει απλώς ότι ο Κάιν έφερε «καρπούς της γης». Ο Ιεχωβά έδειξε αργότερα με τον Νόμο που έδωσε στον Μωυσή ότι αυτό το είδος θυσίας ήταν αποδεκτό. (Αριθ. 15:8, 9) Επίσης, λάβετε υπόψη τις συγκεκριμένες συνθήκες. Εκείνον τον καιρό, οι άνθρωποι έτρωγαν μόνο φυτικές τροφές. (Γέν. 1:29) Και επειδή έξω από την Εδέμ η γη ήταν καταραμένη από τον Θεό, ο Κάιν είχε μοχθήσει για να παραγάγει την προσφορά του. (Γέν. 3:17-19) Πρόσφερε τροφή που συντηρεί τη ζωή και για την οποία είχε κοπιάσει! Παρ’ όλα αυτά, ο Ιεχωβά δεν επιδοκίμασε την προσφορά του.

⁷ Μήπως τότε έφταιγε ο τρόπος με τον οποίο δόθηκε το δώρο; Μήπως ο Κάιν δεν το πρόσφερε με αποδεκτό τρόπο; Κάτι τέτοιο φαίνεται απίθανο. Γιατί; Επειδή όταν ο Ιεχωβά απέρριψε την προσφορά του Κάιν, δεν καταδίκασε τον τρόπο με τον οποίο έγινε. Μάλιστα δεν αναφέρεται τίποτα για το πώς ακριβώς έκανε την προσφορά του είτε ο Κάιν είτε ο Άβελ. Τι έφταιγε λοιπόν;

8, 9. (α) Γιατί δεν είδε με καμιά εύνοια ο Ιεχωβά τον Κάιν και την προσφορά του; (β) Τι σας κάνει εντύπωση στις πληροφορίες που αναφέρει η Γραφή για τον Κάιν και τον Άβελ;

 ⁸ Τα θεόπνευστα λόγια του Παύλου στους Εβραίους δείχνουν ότι το κίνητρο με το οποίο ο Κάιν έκανε την προσφορά του δεν ήταν αγνό. Ο Κάιν δεν είχε πίστη. (Εβρ. 11:4· 1 Ιωάν. 3:11, 12) Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο Ιεχωβά δεν είδε με καμιά εύνοια τον ίδιο τον Κάιν και όχι απλώς την προσφορά του. (Γέν. 4:5-8) Ως στοργικός Πατέρας, ο Ιεχωβά προσπάθησε με καλοσύνη να διορθώσει τον γιο του. Αλλά ο Κάιν στην ουσία απόδιωξε το χέρι βοήθειας που του έτεινε ο Ιεχωβά. Στη συμβολική καρδιά του υπέβοσκαν έργα της ατελούς σάρκας​—«έχθρα, έριδα, ζήλια». (Γαλ. 5:19, 20) Η κακή του καρδιά αχρήστευε οποιεσδήποτε θετικές πτυχές της λατρείας του. Το παράδειγμά του μας διδάσκει ότι η αγνή λατρεία απαιτεί περισσότερα από μια απλή επίδειξη αφοσίωσης στον Ιεχωβά.

⁹ Το Γραφικό υπόμνημα μας λέει πολλά για τον Κάιν​—ακούμε τον Ιεχωβά να του μιλάει, διαβάζουμε τις απαντήσεις του, ενώ μαθαίνουμε ακόμα και τα ονόματα των απογόνων του όπως και κάποια πράγματα που έκαναν εκείνοι. (Γέν. 4:17-24) Όσο για τον Άβελ, δεν αναφέρεται αν είχε παιδιά, και τίποτα από όσα είπε δεν έχει διαφυλαχτεί στη Γραφή. Αλλά έστω και έτσι, οι πράξεις του Άβελ μάς μιλούν μέχρι σήμερα. Με ποιον τρόπο;

10. Πώς έθεσε ο Άβελ το υπόδειγμα της αγνής λατρείας;

¹⁰ Ο Άβελ έκανε την προσφορά του στον Ιεχωβά γνωρίζοντας ότι Εκείνος είναι ο μόνος άξιος αποδέκτης. Η ποιότητα του δώρου του ήταν η καλύτερη​—διάλεξε «μερικά πρωτότοκα από το κοπάδι του». Μολονότι το υπόμνημα δεν αναφέρει αν τα θυσίασε πάνω σε θυσιαστήριο, ο τρόπος με τον οποίο πρόσφερε το δώρο του ήταν σαφώς αποδεκτός. Αλλά αυτό που ξεχωρίζει στο δώρο του​—το παράδειγμα που εξακολουθεί να μας διδάσκει έπειτα από περίπου έξι χιλιετίες—​είναι το κίνητρο με το οποίο το έδωσε. Ο Άβελ υποκινήθηκε από πίστη στον Ιεχωβά Θεό και από αγάπη για τους δίκαιους κανόνες του. Πώς το γνωρίζουμε;

11. Γιατί χαρακτήρισε ο Ιησούς τον Άβελ δίκαιο;

¹¹ Κατ’ αρχάς, εξετάστε τι είπε ο Ιησούς για τον Άβελ, έναν άνθρωπο που ήξερε καλά. Ο Ιησούς ζούσε στον ουρανό την εποχή που έζησε ο Άβελ. Ενδιαφερόταν έντονα για αυτόν τον γιο του Αδάμ. (Παρ. 8:22, 30, 31· Ιωάν. 8:58· Κολ. 1:15, 16) Έτσι λοιπόν, όταν ο Ιησούς χαρακτήρισε τον Άβελ δίκαιο, μιλούσε ως αυτόπτης μάρτυρας. (Ματθ. 23:35) Δίκαιος είναι αυτός που αναγνωρίζει ότι ο Ιεχωβά πρέπει να θέτει τον κανόνα για το ορθό και το εσφαλμένο. Αλλά ο δίκαιος δεν περιορίζεται σε αυτό. Αποδεικνύει με τα λόγια του και τα έργα του ότι συμφωνεί με αυτούς τους κανόνες. (Παράβαλε Λουκάς 1:5, 6) Χρειάζεται χρόνος για να αποκτήσει κάποιος όνομα δίκαιου ατόμου. Επομένως, ακόμα και προτού προσφέρει το δώρο του στον Θεό, ο Άβελ πρέπει να είχε αποδείξει ότι ζούσε σύμφωνα με τους κανόνες του Ιεχωβά. Αυτή η πορεία δεν θα ήταν καθόλου εύκολη. Ο μεγαλύτερος  αδελφός του, ο Κάιν, είναι απίθανο να αποτελούσε θετική επιρροή αφού η καρδιά του είχε γίνει πονηρή. (1 Ιωάν. 3:12) Η μητέρα του Άβελ είχε παρακούσει μια άμεση εντολή του Θεού, ο δε πατέρας του είχε στασιάσει εναντίον του Ιεχωβά, θέλοντας να αποφασίζει μόνος του τι είναι καλό και τι κακό. (Γέν. 2:16, 17· 3:6) Τι θάρρος έδειξε ο Άβελ επιλέγοντας μια τόσο διαφορετική πορεία από την οικογένειά του!

12. Ποια ήταν μια βασική διαφορά ανάμεσα στον Κάιν και στον Άβελ;

¹² Στη συνέχεια, προσέξτε πώς συνέδεσε ο απόστολος Παύλος τις ιδιότητες της πίστης και της δικαιοσύνης: «Μέσω πίστης ο Άβελ πρόσφερε στον Θεό μια θυσία μεγαλύτερης αξίας από εκείνη του Κάιν, και διαμέσου αυτής της πίστης έλαβε τη μαρτυρία ότι ήταν δίκαιος». (Εβρ. 11:4) Τα λόγια του Παύλου δείχνουν ότι, ανόμοια με τον Κάιν, ο Άβελ υποκινήθηκε από εγκάρδια πίστη στον Ιεχωβά και στον δικό Του τρόπο ενέργειας, μια πίστη που είχε σε όλη του τη ζωή.

13. Τι μας διδάσκει το παράδειγμα του Άβελ;

¹³ Το παράδειγμα του Άβελ μάς διδάσκει ότι η αγνή λατρεία μπορεί να προέλθει μόνο από μια καρδιά που έχει αγνά κίνητρα​—μια καρδιά που είναι γεμάτη πίστη στον Ιεχωβά και βρίσκεται σε πλήρη συμφωνία με τους δίκαιους κανόνες του. Επιπρόσθετα, μαθαίνουμε ότι η αγνή λατρεία απαιτεί περισσότερα από μια μεμονωμένη πράξη αφοσίωσης. Περιλαμβάνει όλη μας τη ζωή, ολόκληρη την πορεία διαγωγής μας.

14. Γιατί δέχτηκε ο Ιεχωβά τα δώρα που πρόσφεραν ο Νώε, ο Αβραάμ και ο Ιακώβ;

¹⁴ Ο Άβελ ήταν ο πρώτος ατελής άνθρωπος που πρόσφερε στον Ιεχωβά αγνή λατρεία, αλλά σίγουρα όχι ο τελευταίος. Ο απόστολος Παύλος αναφέρει και άλλους που απέδιδαν αποδεκτή λατρεία στον Ιεχωβά​—άτομα όπως ο Νώε, ο Αβραάμ και ο Ιακώβ. (Διαβάστε Εβραίους 11:7, 8, 17-21) Κάποια στιγμή στη ζωή τους, ο καθένας από αυτούς τους πατριάρχες πρόσφερε θυσία στον Ιεχωβά Θεό, και εκείνος επιδοκίμασε τα δώρα τους. Γιατί; Επειδή αυτοί οι άντρες δεν αρκέστηκαν σε επίσημες πράξεις αφοσίωσης​—ο καθένας τους πληρούσε επίσης όλες τις βασικές απαιτήσεις της αγνής λατρείας. Εξετάστε το παράδειγμά τους.

15, 16. Πώς πληρούσε ο Νώε τις τέσσερις βασικές απαιτήσεις της αγνής λατρείας;

¹⁵ Ο Νώε γεννήθηκε μόλις 126 χρόνια μετά τον θάνατο του Αδάμ, αλλά μεγάλωσε σε έναν κόσμο που είχε διαστραφεί από την ψεύτικη λατρεία. * (Γέν. 6:11) Από όλες τις οικογένειες που ζούσαν στη γη λίγο πριν από τον Κατακλυσμό, μόνο ο Νώε και η οικογένειά του απέδιδαν αποδεκτή υπηρεσία στον Ιεχωβά. (2 Πέτρ. 2:5) Μετά την επιβίωσή τους από τον Κατακλυσμό, ο Νώε υποκινήθηκε να κατασκευάσει ένα θυσιαστήριο, το πρώτο για το οποίο γίνεται ειδική αναφορά στη Γραφή, και να προσφέρει θυσίες στον Ιεχωβά. Με εκείνη την εγκάρδια πράξη, ο Νώε μετέδωσε ένα σαφές μήνυμα στην οικογένειά του και σε όλο το ανθρώπινο γένος που θα προερχόταν από αυτόν​—ότι ο Ιεχωβά είναι ο  μόνος άξιος αποδέκτης της λατρείας. Από τα ζώα που είχε στη διάθεσή του για να θυσιάσει, ο Νώε διάλεξε «μερικά από όλα τα καθαρά ζώα και από όλα τα καθαρά πετούμενα πλάσματα». (Γέν. 8:20) Αυτά αποτελούσαν τις καλύτερες προσφορές από άποψη ποιότητας επειδή ο ίδιος ο Ιεχωβά τα είχε ανακηρύξει καθαρά.​—Γέν. 7:2.

¹⁶ Ο Νώε πρόσφερε αυτά τα ολοκαυτώματα στο θυσιαστήριο που έχτισε. Ήταν ο συγκεκριμένος τρόπος λατρείας αποδεκτός; Ναι. Η αφήγηση λέει ότι ο Ιεχωβά θεώρησε τη μυρωδιά από την προσφορά ευάρεστη και στη συνέχεια ευλόγησε τον Νώε και τους γιους του. (Γέν. 8:21· 9:1) Εντούτοις, ο Ιεχωβά δέχτηκε την προσφορά πρωτίστως λόγω του κινήτρου με το οποίο την έδωσε ο Νώε. Οι θυσίες ήταν άλλη μια εκδήλωση της ισχυρής πίστης του στον Ιεχωβά και στον δικό Του τρόπο ενέργειας. Λόγω της συνέπειας με την οποία υπάκουε στον Ιεχωβά και υποστήριζε τους κανόνες Του, η Γραφή λέει ότι «περπάτησε με τον αληθινό Θεό». Ως αποτέλεσμα, ο Νώε απέκτησε τη φήμη δίκαιου ανθρώπου​—μια φήμη που τον συνοδεύει ακόμα.​—Γέν. 6:9· Ιεζ. 14:14· Εβρ. 11:7.

17, 18. Πώς πληρούσε ο Αβραάμ τις τέσσερις βασικές απαιτήσεις της αγνής λατρείας;

¹⁷ Ο Αβραάμ περιστοιχιζόταν από την ψεύτικη λατρεία. Στην Ουρ, τη γενέτειρά του, δέσποζε ένας ναός προς τιμήν του Νάνα, του θεού της σελήνης. * Ακόμα και ο ίδιος του ο πατέρας κάποτε λάτρευε ψεύτικους θεούς. (Ιησ. Ναυή 24:2) Αλλά ο Αβραάμ επέλεξε να λατρεύει τον Ιεχωβά. Πιθανότατα έμαθε για τον αληθινό Θεό από τον Σημ, που ήταν πρόγονός του και γιος του Νώε. Έζησαν παράλληλα επί 150 χρόνια.

¹⁸ Σε όλη τη μακρόχρονη ζωή του, ο Αβραάμ πρόσφερε πολλές θυσίες. Αλλά αυτές οι επίσημες πράξεις λατρείας απευθύνονταν πάντοτε στον μοναδικό άξιο αποδέκτη, τον Ιεχωβά. (Γέν. 12:8· 13:18· 15:8-10) Ήταν ο Αβραάμ έτοιμος να δώσει στον Ιεχωβά την καλύτερη προσφορά από άποψη ποιότητας; Η απάντηση δόθηκε πέραν πάσης αμφιβολίας όταν έδειξε προθυμία να θυσιάσει τον αγαπημένο του γιο, τον Ισαάκ. Σε εκείνη την περίπτωση, ο Ιεχωβά περιέγραψε επακριβώς τον τρόπο με τον οποίο έπρεπε ο Αβραάμ να κάνει τη θυσία. (Γέν. 22:1, 2) Και ο Αβραάμ ήταν πρόθυμος να ακολουθήσει τις οδηγίες μέχρι και την τελευταία λεπτομέρεια. Ο Ιεχωβά ήταν που παρενέβη και τον εμπόδισε να θανατώσει τον γιο του. (Γέν. 22:9-12) Ο Ιεχωβά δέχτηκε τις πράξεις λατρείας του επειδή προσφέρθηκαν από έναν άνθρωπο που είχε αγνά κίνητρα. Ο Παύλος έγραψε: «Ο Αβραάμ εκδήλωσε πίστη στον Ιεχωβά, και του υπολογίστηκε ως δικαιοσύνη».​—Ρωμ. 4:3.

19, 20. Πώς πληρούσε ο Ιακώβ τις τέσσερις βασικές απαιτήσεις της αγνής λατρείας;

¹⁹ Ο Ιακώβ πέρασε μεγάλο μέρος της ζωής του στη Χαναάν, τη γη που είχε υποσχεθεί ο Ιεχωβά στον Αβραάμ και στους απογόνους του. (Γέν. 17:1, 8) Οι άνθρωποι εκεί ήταν βουτηγμένοι σε λατρεία τόσο διεστραμμένη ώστε ο Ιεχωβά είπε ότι ο τόπος επρόκειτο να «εξεμέσει τους κατοίκους του». (Λευιτ. 18:24, 25) Στα 77 του,  ο Ιακώβ έφυγε από τη Χαναάν, παντρεύτηκε και αργότερα επέστρεψε με ένα μεγάλο σπιτικό. (Γέν. 28:1, 2· 33:18) Αλλά μερικοί από την οικογένειά του είχαν επηρεαστεί από την ψεύτικη λατρεία. Παρ’ όλα αυτά, όταν ο Ιεχωβά τού ζήτησε να πάει στη Βαιθήλ και να χτίσει ένα θυσιαστήριο, εκείνος ενήργησε αποφασιστικά. Πρώτα είπε στην οικογένειά του: «Πετάξτε τους ξένους θεούς που έχετε και καθαριστείτε». Κατόπιν, ακολούθησε πιστά τις οδηγίες που είχε λάβει.​—Γέν. 35:1-7.

²⁰ Ο Ιακώβ έχτισε κάποια θυσιαστήρια στην Υποσχεμένη Γη, αλλά ο αποδέκτης της λατρείας του ήταν πάντοτε ο Ιεχωβά. (Γέν. 35:14· 46:1) Χάρη στην ποιότητα των θυσιών του, στον τρόπο με τον οποίο λάτρευε τον Θεό και στο κίνητρό του, η Γραφή τον αποκαλεί “άμεμπτο”, όρος που περιγράφει εκείνους τους οποίους επιδοκιμάζει ο Θεός. (Γέν. 25:27) Με ολόκληρη την πορεία της ζωής του, ο Ιακώβ έθεσε εξαίρετο παράδειγμα για τους απογόνους του, το έθνος του Ισραήλ.​—Γέν. 35:9-12.

21. Τι μαθαίνουμε για την αγνή λατρεία από το παράδειγμα των πατριαρχών;

²¹ Τι μαθαίνουμε για την αγνή λατρεία από το παράδειγμα των πατριαρχών; Όπως εκείνοι, έτσι και εμείς περιστοιχιζόμαστε από ανθρώπους, ίσως και μέλη της οικογένειάς μας, που θα μπορούσαν να αποσπάσουν την προσοχή μας ώστε να μη δίνουμε στον Ιεχωβά αποκλειστική αφοσίωση. Για να αντισταθούμε σε αυτή την πίεση, πρέπει να αναπτύξουμε ισχυρή πίστη στον Ιεχωβά και να είμαστε πεπεισμένοι ότι οι δίκαιοι κανόνες του είναι οι καλύτεροι. Εκδηλώνουμε τέτοια πίστη όταν υπακούμε στον Ιεχωβά και όταν αφιερώνουμε τον χρόνο, τις δυνάμεις και τους πόρους μας στην υπηρεσία του. (Ματθ. 22:37-40· 1 Κορ. 10:31) Πόσο ενθαρρυντικό είναι να γνωρίζουμε πως, όταν λατρεύουμε τον Ιεχωβά όσο καλύτερα μπορούμε, με τον τρόπο που ζητάει και με αγνά κίνητρα, εκείνος μας θεωρεί δίκαιους!​—Διαβάστε Ιακώβου 2:18-24.

22-24. Πώς τόνιζε ο Νόμος τη σημασία του αποδέκτη, της ποιότητας και του τρόπου των θυσιών του Ισραήλ;

²² Ο Ιεχωβά έδωσε στους απογόνους του Ιακώβ τον κώδικα του Νόμου ώστε να μην έχουν καμιά αμφιβολία για το τι απαιτούσε από αυτούς. Αν υπάκουαν στον Ιεχωβά, θα γίνονταν «ειδική ιδιοκτησία» του και «άγιο έθνος». (Έξοδ. 19:5, 6) Δείτε πώς τόνιζε ο Νόμος τα τέσσερα βασικά στοιχεία της αγνής λατρείας.

²³ Ο Ιεχωβά προσδιόρισε σαφώς ποιος έπρεπε να είναι ο αποδέκτης της λατρείας των Ισραηλιτών. «Δεν πρέπει να έχεις άλλους θεούς εκτός από εμένα», δήλωσε ο Ιεχωβά. (Έξοδ. 20:3-5) Οι θυσίες που του πρόσφεραν έπρεπε να είναι ύψιστης ποιότητας. Για παράδειγμα, τα ζώα που προσφέρονταν ως θυσία έπρεπε να είναι υγιή, χωρίς κανένα ελάττωμα. (Λευιτ. 1:3· Δευτ. 15:21· παράβαλε Μαλαχίας 1:6-8) Οι Λευίτες ωφελούνταν από τα δώρα που δίνονταν στον Ιεχωβά, αλλά έκαναν και εκείνοι προσωπικές προσφορές. Αυτό που έδιναν έπρεπε να προέρχεται από «τα καλύτερα από  όλα τα δώρα» που τους δίνονταν. (Αριθ. 18:29) Όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο απέδιδαν λατρεία, οι Ισραηλίτες είχαν λάβει συγκεκριμένες οδηγίες για το τι θυσίες όφειλαν να προσφέρουν στον Ιεχωβά, καθώς και το πού και το πώς έπρεπε να γίνεται αυτό. Συνολικά, πάνω από 600 νόμοι ρύθμιζαν τη συμπεριφορά τους, ενώ τους είχε δοθεί η εξής εντολή: «Πρέπει να φροντίζετε να ενεργείτε ακριβώς όπως σας διέταξε ο Ιεχωβά ο Θεός σας. Δεν πρέπει να παρεκκλίνετε δεξιά ή αριστερά».​—Δευτ. 5:32.

²⁴ Είχε όντως σημασία το πού πρόσφεραν οι Ισραηλίτες τις θυσίες τους; Ναι. Ο Ιεχωβά έδωσε στον λαό του την οδηγία να κατασκευάσει τη σκηνή της μαρτυρίας, και αυτή αποτέλεσε το κέντρο της αγνής λατρείας. (Έξοδ. 40:1-3, 29, 34) Εκείνη την περίοδο, οι Ισραηλίτες έπρεπε να πηγαίνουν εκεί τις προσφορές τους αν ήθελαν να γίνονται αποδεκτές από τον Θεό. *​—Δευτ. 12:17, 18.

25. Τι είχε μεγαλύτερη σημασία όσον αφορά τις θυσίες; Εξηγήστε.

²⁵ Αλλά αυτό που είχε μεγαλύτερη σημασία ήταν το κίνητρο με το οποίο πρόσφερε ένας Ισραηλίτης το δώρο του! Έπρεπε να υποκινείται από εγκάρδια αγάπη για τον Ιεχωβά και τους κανόνες του. (Διαβάστε Δευτερονόμιο 6:4-6) Όταν οι Ισραηλίτες ασκούσαν απλώς μηχανικά την αγνή λατρεία, ο Ιεχωβά απέρριπτε τις θυσίες  τους. (Ησ. 1:10-13) Μέσω του προφήτη Ησαΐα, ο Ιεχωβά αποκάλυψε ότι δεν ξεγελιέται από μια ανούσια επίδειξη αφοσίωσης, λέγοντας: «Αυτός ο λαός . . . με τιμάει με τα χείλη, αλλά η καρδιά τους είναι πολύ μακριά από εμένα».​—Ησ. 29:13.

26. Ποιον ρόλο έπαιζε αρχικά στην αγνή λατρεία ο ναός που οικοδόμησε ο Σολομών;

²⁶ Αιώνες έπειτα από την εγκατάσταση του Ισραήλ στην Υποσχεμένη Γη, ο βασιλιάς Σολομών οικοδόμησε ένα κέντρο για την αγνή λατρεία το οποίο ήταν πολύ πιο μεγαλειώδες από τη σκηνή της μαρτυρίας. (1 Βασ. 7:51· 2 Χρον. 3:1, 6, 7) Αρχικά, ο Ιεχωβά ήταν ο μόνος αποδέκτης των θυσιών που προσφέρονταν σε αυτόν τον ναό. Ο Σολομών και οι υπήκοοί του πρόσφεραν τεράστιες ποσότητες από θυσίες υψηλής ποιότητας με τον τρόπο που όριζε ο Νόμος του Θεού. (1 Βασ. 8:63) Ωστόσο, αυτό που έκανε τη λατρεία στον ναό αποδεκτή στον Ιεχωβά δεν ήταν ούτε το κόστος του οικοδομήματος ούτε ο αριθμός των θυσιών. Αυτό που είχε σημασία ήταν το κίνητρο εκείνων που πρόσφεραν τα δώρα. Ο Σολομών τόνισε αυτό το σημείο κατά την αφιέρωση του ναού, λέγοντας: «Ας είναι . . . η καρδιά σας πλήρης απέναντι στον Ιεχωβά τον Θεό μας, με το να περπατάτε σύμφωνα με τις διατάξεις του και να τηρείτε τις εντολές του, όπως σήμερα».​—1 Βασ. 8:57-61.

27. Τι έκαναν οι βασιλιάδες του Ισραήλ και οι υπήκοοί τους, και πώς αντέδρασε ο Ιεχωβά;

²⁷ Δυστυχώς, οι Ισραηλίτες δεν συνέχισαν να ακολουθούν τη σοφή συμβουλή του βασιλιά. Έπαψαν να πληρούν μία ή και περισσότερες από τις βασικές προϋποθέσεις της αγνής λατρείας. Οι βασιλιάδες του Ισραήλ και οι υπήκοοί τους άφησαν την καρδιά τους να διαφθαρεί, έχασαν την πίστη τους στον Ιεχωβά και εγκατέλειψαν τους δίκαιους κανόνες του. Υποκινούμενος από αγάπη, ο Ιεχωβά έστελνε επανειλημμένα προφήτες για να τους διορθώσουν και να τους προειδοποιήσουν για τις συνέπειες των πράξεών τους. (Ιερ. 7:13-15, 23-26) Μεταξύ αυτών των προφητών, αξιοσημείωτη είναι η δράση του πιστού Ιεζεκιήλ. Εκείνος έζησε σε μια κρίσιμη περίοδο στην ιστορία της αγνής λατρείας.

28, 29. Τι γνωρίζουμε για τον Ιεζεκιήλ; (Βλέπε το πλαίσιο «Ιεζεκιήλ​—Η Ζωή και η Εποχή Του».)

²⁸ Ο Ιεζεκιήλ ήταν πολύ καλά εξοικειωμένος με τη λατρεία στον ναό του Σολομώντα. Ο πατέρας του ήταν ιερέας και προφανώς υπηρετούσε στον ναό όταν ερχόταν η σειρά του. (Ιεζ. 1:3) Ο Ιεζεκιήλ πιθανότατα έζησε ευτυχισμένα παιδικά χρόνια. Ο πατέρας του αναμφίβολα τον δίδαξε για τον Ιεχωβά και τον Νόμο. Μάλιστα, περίπου την εποχή που γεννήθηκε ο Ιεζεκιήλ, ανακαλύφτηκε στον ναό «το βιβλίο του Νόμου». * Τότε καθόταν στον θρόνο ο καλός βασιλιάς Ιωσίας, ο οποίος επηρεάστηκε τόσο βαθιά από αυτά που άκουσε ώστε ενέτεινε τις προσπάθειές του να προωθήσει την αγνή λατρεία.​—2 Βασ. 22:8-13.

²⁹ Όπως και οι πιστοί άνθρωποι πριν από αυτόν, ο Ιεζεκιήλ πληρούσε τις τέσσερις απαιτήσεις της αγνής λατρείας. Μια  εξέταση του ομώνυμου βιβλίου δείχνει ότι ο Ιεζεκιήλ υπηρετούσε αποκλειστικά τον Ιεχωβά, του έδινε συνεχώς ό,τι καλύτερο είχε, ενώ έκανε υπάκουα ό,τι του ζητούσε Εκείνος και με τον τρόπο που απαιτούσε. Ο Ιεζεκιήλ τα έκανε όλα αυτά υποκινούμενος από εγκάρδια πίστη. Δεν μπορούμε όμως να πούμε το ίδιο και για τους περισσότερους συγχρόνους του. Ο Ιεζεκιήλ άκουγε από παιδί τις προφητείες του Ιερεμία, ο οποίος άρχισε το έργο του το 647 Π.Κ.Χ. και προειδοποίησε με ζήλο για την επερχόμενη κρίση του Ιεχωβά.

30. (α) Τι αποκαλύπτουν οι προφητείες που κατέγραψε ο Ιεζεκιήλ; (β) Τι είναι προφητεία, και πώς πρέπει να κατανοήσουμε αυτές που εξήγγειλε ο Ιεζεκιήλ; (Βλέπε το πλαίσιο «Κατανόηση των Προφητειών του Ιεζεκιήλ».)

³⁰ Τα θεόπνευστα συγγράμματα του Ιεζεκιήλ αποκαλύπτουν πόσο πολύ είχε παρεκκλίνει ο λαός του Θεού από την υπηρεσία Του. (Διαβάστε Ιεζεκιήλ 8:6) Όταν ο Ιεχωβά άρχισε να διαπαιδαγωγεί τον Ιούδα, ο Ιεζεκιήλ ήταν μεταξύ εκείνων που οδηγήθηκαν αιχμάλωτοι στη Βαβυλώνα. (2 Βασ. 24:11-17) Μολονότι αιχμαλωτίστηκε, αυτό δεν συνέβη για να τιμωρηθεί. Ο Ιεχωβά τού ανέθεσε να προφητεύσει στον εξόριστο λαό Του. Τα συναρπαστικά οράματα και οι προφητείες που κατέγραψε ο Ιεζεκιήλ σκιαγραφούν το πώς επρόκειτο να αποκατασταθεί η αγνή λατρεία στην Ιερουσαλήμ. Αλλά κάνουν και κάτι ακόμα: Παρέχουν ενόραση σχετικά με το πώς θα γίνει τελικά η πλήρης αποκατάσταση της αγνής λατρείας για όλους όσους αγαπούν τον Ιεχωβά.

31. Τι θα μας βοηθήσει να κάνουμε αυτό το βιβλίο;

³¹ Στις επόμενες ενότητες αυτού του βιβλίου, θα δούμε μια μικρή εικόνα από την επικράτεια στην οποία διαμένει ο Ιεχωβά, θα ανακαλύψουμε σε πόσο τραγικό βαθμό είχε μολυνθεί η αγνή λατρεία, θα μάθουμε πώς αποκαθιστά και υπερασπίζεται ο Ιεχωβά τον λαό του, καθώς επίσης θα πάρουμε μια γεύση από το μέλλον, όταν κάθε ζωντανός άνθρωπος θα λατρεύει τον Ιεχωβά. Στο επόμενο κεφάλαιο, θα εξετάσουμε το πρώτο όραμα που κατέγραψε ο Ιεζεκιήλ. Αυτό θα αποτυπώσει στη φαντασία μας μια εικόνα για τον Ιεχωβά και το ουράνιο τμήμα της οργάνωσής του, τονίζοντας γιατί μόνο εκείνος είναι άξιος αποκλειστικής, αγνής λατρείας.