1-3. (α) Γιατί αναστατώνεται πολύ ο απόστολος Παύλος στην Αθήνα; (β) Τι μπορούμε να μάθουμε μελετώντας το παράδειγμα του Παύλου;

 Ο ΠΑΥΛΟΣ είναι πολύ αναστατωμένος. Βρίσκεται στην Αθήνα, το κέντρο της παιδείας όπου δίδαξαν κάποτε ο Σωκράτης, ο Πλάτων και ο Αριστοτέλης. Η Αθήνα είναι πολύ θρησκευόμενη πόλη. Ολόγυρά του​—στους ναούς, στις πλατείες και στους δρόμους—​ο Παύλος βλέπει πάμπολλα είδωλα, διότι οι Αθηναίοι λατρεύουν ένα ολόκληρο πάνθεο. Ο Παύλος ξέρει πώς βλέπει την ειδωλολατρία ο Ιεχωβά, ο αληθινός Θεός. (Έξοδ. 20:4, 5) Ο πιστός απόστολος συμμερίζεται την άποψη του Ιεχωβά​—απεχθάνεται τα είδωλα!

² Αυτό που βλέπει ο Παύλος μόλις μπαίνει στην αγορά είναι πολύ συγκλονιστικό. Πολυάριθμες φαλλικές στήλες του θεού Ερμή είναι τοποθετημένες στη βορειοδυτική γωνία, κοντά στην κύρια είσοδο. Η αγορά είναι γεμάτη ιερά. Πώς θα κηρύξει ο ζηλωτής απόστολος μέσα σε αυτή τη βαθύτατα ειδωλολατρική ατμόσφαιρα; Θα ελέγξει τα συναισθήματά του και θα βρει κοινή βάση με το ακροατήριό του; Θα καταφέρει να βοηθήσει κανέναν να εκζητήσει τον αληθινό Θεό και να Τον βρει;

³ Η ομιλία του Παύλου στους μορφωμένους Αθηναίους, όπως έχει καταγραφεί στα εδάφια Πράξεις 17:22-31, αποτελεί υπόδειγμα ευγλωττίας, λεπτότητας και διάκρισης. Μελετώντας το παράδειγμα του Παύλου, μπορούμε να μάθουμε πολλά σχετικά με το πώς να θέτουμε κοινή βάση, βοηθώντας τους ακροατές μας να λογικευτούν.

4, 5. Πού κήρυξε ο Παύλος στην Αθήνα, και ποιο δύσκολο ακροατήριο τον περίμενε εκεί;

⁴ Ο Παύλος επισκέφτηκε την Αθήνα κατά τη διάρκεια της δεύτερης ιεραποστολικής του περιοδείας, γύρω στο 50 Κ.Χ. a Ενόσω περίμενε να έρθουν ο Σίλας και ο Τιμόθεος από τη Βέροια, «άρχισε . . . να συζητάει λογικά στη συναγωγή με τους Ιουδαίους», όπως συνήθιζε. Αναζήτησε επίσης έναν τομέα όπου θα μπορούσε να πλησιάσει τους μη Ιουδαίους κατοίκους της Αθήνας​—«στην αγορά». (Πράξ. 17:17) Η αγορά της Αθήνας, η οποία βρισκόταν βορειοδυτικά της Ακρόπολης, κάλυπτε έκταση περίπου 50 στρεμμάτων. Η αγορά δεν ήταν απλώς τόπος εμπορικών συναλλαγών. Ήταν το κέντρο της δημόσιας ζωής της πόλης. Ένα σύγγραμμα αναφέρει ότι αυτός ο χώρος ήταν «η οικονομική, πολιτική και  πολιτιστική καρδιά της πόλης». Στους Αθηναίους άρεσε πολύ να συγκεντρώνονται εκεί και να επιδίδονται σε φιλοσοφικές συζητήσεις.

⁵ Ο Παύλος βρέθηκε αντιμέτωπος με ένα δύσκολο ακροατήριο στην αγορά. Μεταξύ των ακροατών του υπήρχαν Επικούρειοι και Στωικοί, μέλη αντίπαλων φιλοσοφικών σχολών. b Οι Επικούρειοι πίστευαν ότι η ζωή ήρθε σε ύπαρξη τυχαία. Η κοσμοθεωρία τους συνοψιζόταν ως εξής: «Δεν εμπνέει φόβο ο Θεός, δεν κάνει αίσθηση ο θάνατος, το Αγαθό αποκτάται εύκολα, το Κακό αντέχεται εύκολα». Οι Στωικοί έδιναν έμφαση στη νόηση και στη λογική και δεν πίστευαν ότι ο Θεός είναι Πρόσωπο. Ούτε οι Επικούρειοι ούτε οι Στωικοί πίστευαν στην ανάσταση όπως τη δίδασκαν οι μαθητές του Χριστού. Σαφώς, οι φιλοσοφικές απόψεις αυτών των δύο ομάδων ήταν ασύμβατες με τις εξυψωμένες αλήθειες της γνήσιας Χριστιανοσύνης, την οποία κήρυττε ο Παύλος.

6, 7. Πώς αντέδρασαν ορισμένοι Έλληνες διανοούμενοι στη διδασκαλία του Παύλου, και ποια παρόμοια αντίδραση ίσως συναντούμε εμείς σήμερα;

⁶ Πώς αντέδρασαν οι Έλληνες διανοούμενοι στη διδασκαλία του Παύλου; Μερικοί είπαν ότι ήταν «φλύαρος», ή αλλιώς, σύμφωνα με το πρωτότυπο ελληνικό κείμενο, σπερμολόγος, λέξη που σημαίνει κατά κυριολεξία «συλλέκτης σπόρων». (Πράξ. 17:18) Όσον αφορά αυτόν τον όρο, ένας λόγιος δηλώνει: «Η λέξη αυτή αρχικά χρησιμοποιούνταν για ένα μικρό πουλί που τριγύριζε συλλέγοντας σπόρους, και μεταγενέστερα εφαρμόστηκε στα άτομα που συνέλεγαν υπολείμματα φαγώσιμων ειδών και άλλα μικροπράγματα στην αγορά. Ακόμη μεταγενέστερα, κατέληξε να χρησιμοποιείται μεταφορικά για οποιονδήποτε συνέλεγε σκόρπιες πληροφορίες, και ιδίως για κάποιον που δεν μπορούσε να τις συνδυάσει σωστά». Στην ουσία, εκείνοι οι μορφωμένοι άνθρωποι έλεγαν ότι ο Παύλος ήταν ένας αδαής λογοκλόπος. Αλλά όπως θα δούμε, ο Παύλος δεν πτοήθηκε από αυτόν τον υποτιμητικό χαρακτηρισμό.

⁷ Η κατάσταση δεν διαφέρει σήμερα. Ως Μάρτυρες του Ιεχωβά, έχουμε γίνει επανειλημμένα στόχος υποτιμητικών χαρακτηρισμών λόγω των Βιβλικών μας πεποιθήσεων. Για παράδειγμα, μερικοί εκπαιδευτικοί διδάσκουν ότι η εξέλιξη αποτελεί γεγονός και επιμένουν ότι, αν είστε ευφυείς, οφείλετε να την αποδεχτείτε. Στην ουσία στιγματίζουν ως αδαείς όσους αρνούνται να πιστέψουν σε αυτήν. Αυτοί οι μορφωμένοι άνθρωποι θέλουν να κάνουν τους άλλους να πιστεύουν ότι είμαστε “συλλέκτες σπόρων” όταν παρουσιάζουμε αυτά που λέει η Αγία Γραφή και προβάλλουμε τις αποδείξεις περί σχεδίου στη φύση. Αλλά εμείς δεν πτοούμαστε. Αντίθετα, μιλάμε με πεποίθηση όταν υπερασπιζόμαστε το πιστεύω μας ότι η ζωή στη γη είναι προϊόν ενός ευφυούς Σχεδιαστή, του Ιεχωβά Θεού.​—Αποκ. 4:11.

8. (α) Πώς αντέδρασαν μερικοί που άκουσαν το κήρυγμα του Παύλου; (β) Τι μπορεί να σημαίνει το ότι ο Παύλος οδηγήθηκε στον Άρειο Πάγο; (Βλέπε υποσημείωση.)

⁸ Άλλοι που άκουσαν το κήρυγμα του Παύλου στην αγορά αντέδρασαν διαφορετικά. «Φαίνεται ότι κηρύττει ξένες θεότητες», συμπέραναν. (Πράξ. 17:18) Παρουσίαζε όντως ο Παύλος καινούριους θεούς στους Αθηναίους; Αυτό ήταν πολύ σοβαρό ζήτημα και θύμιζε μία από τις κατηγορίες για τις οποίες είχε δικαστεί και  καταδικαστεί σε θάνατο ο Σωκράτης αιώνες νωρίτερα. Δεν προκαλεί έκπληξη το ότι οδήγησαν τον Παύλο στον Άρειο Πάγο και του ζήτησαν να εξηγήσει τις διδασκαλίες που φαίνονταν παράξενες στους Αθηναίους. c Πώς θα υπεράσπιζε ο Παύλος το άγγελμά του ενώπιον ανθρώπων οι οποίοι δεν είχαν καμία γνώση των Γραφών;

9-11. (α) Πώς προσπάθησε ο Παύλος να θέσει κοινή βάση με το ακροατήριό του; (β) Πώς μπορούμε να μιμούμαστε εμείς το παράδειγμα του Παύλου στη διακονία μας;

⁹ Θυμηθείτε ότι ο Παύλος ήταν πολύ αναστατωμένος με όλη την ειδωλολατρία που είχε δει. Αντί όμως να εξαπολύσει σφοδρή επίθεση κατά της λατρείας των ειδώλων, κράτησε την ψυχραιμία του. Με τη μεγαλύτερη λεπτότητα, προσπάθησε να κερδίσει το ακροατήριό του θέτοντας κοινή βάση. Άρχισε με τα λόγια: «Άντρες Αθηναίοι, βλέπω πως σε όλα τα πράγματα φαίνεται ότι έχετε μεγαλύτερο φόβο για τις θεότητες από ό,τι άλλοι». (Πράξ. 17:22) Κατά μία έννοια, ο  Παύλος είπε: “Βλέπω ότι είστε πολύ θρησκευόμενοι”. Ενεργώντας σοφά, ο Παύλος τούς επαίνεσε για το ενδιαφέρον που είχαν για τη θρησκεία. Αναγνώριζε ότι μερικοί που είναι τυφλωμένοι από ψευδείς δοξασίες μπορεί να έχουν δεκτική καρδιά. Άλλωστε, ο Παύλος ήξερε ότι και ο ίδιος είχε κάποτε “ενεργήσει από άγνοια και απιστία”.—1 Τιμ. 1:13.

¹⁰ Οικοδομώντας πάνω σε κοινή βάση, ο Παύλος ανέφερε ότι είχε παρατηρήσει απτές αποδείξεις της θρησκευτικότητας των Αθηναίων​—έναν βωμό αφιερωμένο «Στον Άγνωστο Θεό». Σύμφωνα με κάποια πηγή, «οι Έλληνες καθώς και άλλοι συνήθιζαν να αφιερώνουν βωμούς σε “άγνωστους θεούς”, για το ενδεχόμενο να είχαν παραλείψει στη λατρεία τους κάποιον θεό που θα μπορούσε ως εκ τούτου να προσβληθεί». Μέσω ενός τέτοιου βωμού, οι Αθηναίοι παραδέχονταν την ύπαρξη κάποιου Θεού που τους ήταν άγνωστος. Ο Παύλος χρησιμοποίησε την ύπαρξη αυτού του βωμού για να μεταβεί στα καλά νέα που κήρυττε, και εξήγησε: «Αυτό ... το οποίο εν αγνοία σας λατρεύετε, αυτό σας διακηρύττω». (Πράξ. 17:23) Η λογίκευση του Παύλου ήταν διακριτική αλλά ισχυρή. Δεν κήρυττε κάποιον καινούριο ή ξένο θεό, όπως τον είχαν κατηγορήσει μερικοί. Εξηγούσε τον Θεό που τους ήταν άγνωστος​—τον αληθινό Θεό.

¹¹ Πώς μπορούμε να μιμούμαστε εμείς το παράδειγμα του Παύλου στη διακονία μας; Αν είμαστε παρατηρητικοί, μπορεί να διακρίνουμε στοιχεία που δείχνουν ότι ένα άτομο είναι θρησκευόμενο, ίσως προσέχοντας κάποιο θρησκευτικό αντικείμενο που φοράει ή το οποίο βρίσκεται σε κοινή θέα στο σπίτι του ή στην αυλή. Θα μπορούσαμε να πούμε: “Βλέπω ότι είστε θρησκευόμενο άτομο. Έλπιζα να μιλήσω με κάποιον που ενδιαφέρεται για τη θρησκεία”. Αναγνωρίζοντας με λεπτότητα τα θρησκευτικά αισθήματα του ατόμου, ίσως θέσουμε μια κοινή βάση πάνω στην οποία μπορούμε να οικοδομήσουμε. Να θυμάστε ότι στόχος μας δεν είναι να κρίνουμε τους άλλους εκ προοιμίου με βάση τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις. Μεταξύ των συλλάτρεών μας υπάρχουν πολλοί που άλλοτε πρέσβευαν με ειλικρίνεια εσφαλμένες θρησκευτικές δοξασίες.

12. Πώς προσάρμοσε ο Παύλος την προσέγγισή του σύμφωνα με το υπόβαθρο των ακροατών του;

¹² Ο Παύλος είχε θέσει τώρα κοινή βάση, αλλά πώς μπορούσε να τη διατηρήσει καθώς θα έδινε μαρτυρία; Γνωρίζοντας ότι οι ακροατές του είχαν σπουδάσει την ελληνική φιλοσοφία και δεν ήταν εξοικειωμένοι με τις Γραφές, προσάρμοσε την προσέγγισή του από αρκετές απόψεις. Πρώτον, παρουσίασε τις Βιβλικές διδασκαλίες χωρίς να παραθέσει άμεσα από τις Γραφές. Δεύτερον, ταυτίστηκε με τους ακροατές του, χρησιμοποιώντας μερικές φορές πρώτο πληθυντικό πρόσωπο. Τρίτον, παρέθεσε από την ελληνική λογοτεχνία για να δείξει ότι ορισμένα από τα πράγματα που δίδασκε περιέχονταν και στα δικά τους συγγράμματα. Ας εξετάσουμε τώρα τη δυναμική ομιλία του Παύλου. Ποιες σημαντικές αλήθειες μετέδωσε σχετικά με τον Θεό που ήταν άγνωστος στους Αθηναίους;

13. Τι εξήγησε ο Παύλος σχετικά με την προέλευση του σύμπαντος, και ποια ήταν η ουσία των λόγων του;

¹³ Ο Θεός δημιούργησε το σύμπαν. Ο Παύλος είπε: «Ο Θεός που έκανε τον κόσμο και όλα όσα υπάρχουν σε αυτόν, εφόσον είναι Κύριος του ουρανού και της  γης, δεν κατοικεί σε χειροποίητους ναούς». d (Πράξ. 17:24) Το σύμπαν δεν ήρθε σε ύπαρξη τυχαία. Ο αληθινός Θεός είναι ο Δημιουργός των πάντων. (Ψαλμ. 146:6) Ανόμοια με την Αθηνά και τις άλλες θεότητες των οποίων η δόξα εξαρτόταν από ναούς, ιερά και βωμούς, ο Υπέρτατος Κύριος του ουρανού και της γης δεν μπορεί να χωρέσει σε ναούς χτισμένους από ανθρώπινα χέρια. (1 Βασ. 8:27) Η ουσία των λόγων του Παύλου ήταν σαφής: Ο αληθινός Θεός είναι μεγαλύτερος από οποιαδήποτε ανθρωποποίητα είδωλα που βρίσκονται μέσα σε ανθρωποποίητους ναούς.​—Ησ. 40:18-26.

14. Πώς έδειξε ο Παύλος ότι ο Θεός δεν εξαρτάται από τους ανθρώπους;

¹⁴ Ο Θεός δεν εξαρτάται από τους ανθρώπους. Οι ειδωλολάτρες συνήθιζαν να ντύνουν τα ομοιώματα των θεών τους με πολυτελή ενδύματα, να τα κατακλύζουν με ακριβά δώρα ή να τους φέρνουν φαγητό και ποτό​—λες και τα είδωλα είχαν ανάγκη τέτοια πράγματα! Εντούτοις, μερικοί από τους Έλληνες φιλοσόφους στο ακροατήριο του Παύλου ίσως πίστευαν ότι ένας θεός δεν χρειαζόταν τίποτα από τους ανθρώπους. Αν ισχύει αυτό, τότε αναμφίβολα συμφωνούσαν με τη δήλωση του Παύλου ότι ο Θεός δεν «υπηρετείται από ανθρώπινα χέρια σαν να χρειαζόταν κάτι». Πράγματι, οι άνθρωποι δεν μπορούν να δώσουν τίποτα υλικό στον Δημιουργό! Απεναντίας, εκείνος δίνει στους ανθρώπους ό,τι χρειάζονται​—«ζωή και πνοή και τα πάντα», μεταξύ άλλων τον ήλιο, τη βροχή και το εύφορο έδαφος. (Πράξ. 17:25· Γέν. 2:7) Άρα ο Θεός, ο Δότης, δεν εξαρτάται από τους ανθρώπους, τους λήπτες.

15. Πώς χειρίστηκε ο Παύλος την πεποίθηση των Αθηναίων ότι ήταν ανώτεροι από τους μη Έλληνες, και ποιο σημαντικό δίδαγμα μπορούμε να πάρουμε εμείς από το παράδειγμά του;

¹⁵ Ο Θεός δημιούργησε τον άνθρωπο. Οι Αθηναίοι πίστευαν ότι ήταν ανώτεροι από τους μη Έλληνες. Αλλά η εθνική ή φυλετική υπερηφάνεια αντίκειται στη Βιβλική αλήθεια. (Δευτ. 10:17) Ο Παύλος χειρίστηκε αυτό το ευαίσθητο θέμα με λεπτότητα και επιδεξιότητα. Όταν είπε ότι «[ο Θεός] έκανε από έναν άνθρωπο κάθε έθνος ανθρώπων», τα λόγια του αναμφίβολα προβλημάτισαν τους ακροατές του. (Πράξ. 17:26) Αναφερόταν στην αφήγηση της Γένεσης σχετικά με τον Αδάμ, τον προπάτορα του ανθρωπίνου γένους. (Γέν. 1:26-28) Εφόσον όλοι οι άνθρωποι έχουν έναν κοινό πρόγονο, καμιά φυλή ή εθνότητα δεν είναι ανώτερη από κάποια  άλλη. Πώς θα μπορούσε οποιοσδήποτε από τους ακροατές του Παύλου να μη συλλάβει το νόημα; Από το παράδειγμά του εμείς παίρνουμε ένα σημαντικό δίδαγμα. Ενώ πρέπει να είμαστε διακριτικοί και λογικοί στο έργο μαρτυρίας, δεν πρέπει να νερώνουμε τη Βιβλική αλήθεια για να την κάνουμε πιο αποδεκτή στους άλλους.

16. Ποιος είναι ο σκοπός του Δημιουργού για τους ανθρώπους;

¹⁶ Σκοπός του Θεού ήταν να έχουν οι άνθρωποι στενή σχέση μαζί του. Όσο και αν είχαν συζητήσει οι φιλόσοφοι που υπήρχαν στο ακροατήριο του Παύλου τις διαφορετικές απόψεις τους για τον σκοπό της ύπαρξης του ανθρώπου, δεν θα μπορούσαν ποτέ να εξηγήσουν αυτόν τον σκοπό ικανοποιητικά. Ο Παύλος όμως αποκάλυψε ξεκάθαρα τον σκοπό του Δημιουργού για τους ανθρώπους, ο οποίος είναι «να αναζητούν τον Θεό, μήπως ψηλαφήσουν και τον βρουν, αν και αυτός δεν είναι μακριά από τον καθέναν μας». (Πράξ. 17:27) Ο Θεός που ήταν άγνωστος στους Αθηναίους δεν είναι σε καμιά περίπτωση ακατάληπτος. Απεναντίας, δεν είναι μακριά από εκείνους που θέλουν πραγματικά να τον βρουν και να μάθουν για αυτόν. (Ψαλμ. 145:18) Προσέξτε ότι ο Παύλος χρησιμοποίησε τη λέξη «μας», συμπεριλαμβάνοντας έτσι τον εαυτό του σε αυτούς που χρειαζόταν να «αναζητούν» τον Θεό και «να ψηλαφήσουν» για να τον βρουν.

17, 18. Γιατί πρέπει να θέλουν οι άνθρωποι να πλησιάσουν τον Θεό, και τι μπορούμε να μάθουμε εμείς από τον τρόπο με τον οποίο κέντρισε ο Παύλος την προσοχή του ακροατηρίου του;

¹⁷ Οι άνθρωποι πρέπει να θέλουν να πλησιάσουν τον Θεό. Χάρη σε Αυτόν, είπε ο Παύλος, «ζούμε, κινούμαστε και υπάρχουμε». Μερικοί λόγιοι λένε ότι ο Παύλος παρέπεμπε έμμεσα στα λόγια του Επιμενίδη, ενός Κρητικού ποιητή του έκτου αιώνα Π.Κ.Χ., ο οποίος ήταν «σημαντική μορφή στην αθηναϊκή θρησκευτική παράδοση». Ο Παύλος ανέφερε άλλον έναν λόγο για τον οποίο οι άνθρωποι πρέπει  να θέλουν να πλησιάσουν τον Θεό: «Όπως έχουν πει και μερικοί δικοί σας ποιητές: “Διότι είμαστε και παιδιά του”». (Πράξ. 17:28) Οι άνθρωποι πρέπει να έχουν ένα αίσθημα συγγενικού δεσμού με τον Θεό, εφόσον εκείνος δημιούργησε τον έναν άνθρωπο από τον οποίο κατάγονται όλοι οι άλλοι. Για να κεντρίσει την προσοχή του ακροατηρίου του, ο Παύλος, ενεργώντας σοφά, παρέθεσε απευθείας από ελληνικά συγγράμματα που αναμφίβολα σέβονταν οι ακροατές του. e Σε αρμονία με το παράδειγμα του Παύλου, μερικές φορές μπορούμε και εμείς να κάνουμε περιορισμένη χρήση παραθέσεων από ιστορικά έργα, εγκυκλοπαίδειες ή άλλα έγκριτα συγγράμματα. Για παράδειγμα, μια κατάλληλη παράθεση από κάποια σεβαστή πηγή ίσως συμβάλει στο να πειστεί ένας μη Μάρτυρας για την προέλευση ορισμένων συνηθειών ή γιορτών της ψεύτικης θρησκείας.

¹⁸ Μέχρι αυτό το σημείο της ομιλίας του, ο Παύλος μετέδωσε βασικές αλήθειες για τον Θεό, προσαρμόζοντας επιδέξια τα λόγια του στο ακροατήριό του. Πώς ήθελε ο απόστολος να αξιοποιήσουν οι Αθηναίοι ακροατές του αυτές τις ζωτικές πληροφορίες; Τους το είπε ευθύς αμέσως καθώς συνέχισε την ομιλία του.

19, 20. (α) Πώς εξέθεσε ο Παύλος διακριτικά την ανοησία της απόδοσης λατρείας σε ανθρωποποίητα είδωλα; (β) Ποια δράση χρειαζόταν να αναλάβουν οι ακροατές του Παύλου;

¹⁹ Ο Παύλος ήταν έτοιμος να προτρέψει τους ακροατές του να αναλάβουν δράση. Επανερχόμενος στα λόγια που είχε παραθέσει από ελληνικά συγγράμματα, είπε: «Αφού λοιπόν είμαστε παιδιά του Θεού, δεν πρέπει να νομίζουμε ότι το Θεϊκό Ον είναι όμοιο με χρυσάφι ή ασήμι ή πέτρα, όμοιο με κάτι χαραγμένο με την τέχνη και την επινόηση του ανθρώπου». (Πράξ. 17:29) Πράγματι, αν οι άνθρωποι είναι δημιούργημα του Θεού, τότε πώς θα μπορούσε ο Θεός να πάρει τη μορφή ειδώλων, τα οποία είναι δημιούργημα των ανθρώπων; Η διακριτική επιχειρηματολογία του Παύλου εξέθεσε την ανοησία της απόδοσης λατρείας σε ανθρωποποίητα είδωλα. (Ψαλμ. 115:4-8· Ησ. 44:9-20) Χρησιμοποιώντας πρώτο πληθυντικό πρόσωπο όταν είπε «δεν πρέπει να νομίζουμε . . .», ο Παύλος αναμφίβολα απάλυνε κάπως την επίπληξή του.

²⁰ Ο απόστολος έδειξε σαφώς ότι υπήρχε ανάγκη για δράση: «Ο Θεός έχει παραβλέψει τους καιρούς της άγνοιας [του να φαντάζεται κάποιος ότι ο Θεός μπορεί να ευαρεστηθεί με ανθρώπους που λατρεύουν είδωλα], αλλά τώρα διακηρύττει σε όλους τους ανθρώπους παντού ότι πρέπει να μετανοήσουν». (Πράξ. 17:30) Μερικοί από τους ακροατές του Παύλου ίσως συγκλονίστηκαν όταν άκουσαν αυτή την έκκληση για μετάνοια. Αλλά η δυναμική ομιλία του έδειξε σαφώς ότι χρωστούσαν τη ζωή τους στον Θεό και επομένως ήταν υπόλογοι σε Αυτόν. Ήταν απαραίτητο να εκζητήσουν τον Θεό, να μάθουν την αλήθεια σχετικά με εκείνον και να εναρμονίσουν ολόκληρη τη ζωή τους με αυτή την αλήθεια. Για τους Αθηναίους, αυτό σήμαινε να αναγνωρίσουν ότι η ειδωλολατρία είναι αμαρτία και να την απορρίψουν.

21, 22. Με ποια δυναμικά λόγια ολοκλήρωσε ο Παύλος την ομιλία του, και ποιο νόημα έχουν τα λόγια του για εμάς σήμερα;

 ²¹ Ο Παύλος ολοκλήρωσε την ομιλία του με δυναμικά λόγια: «[Ο Θεός] όρισε ημέρα κατά την οποία σκοπεύει να κρίνει την κατοικημένη γη με δικαιοσύνη μέσω ενός άντρα τον οποίο διόρισε, και έδωσε εγγύηση για αυτό σε όλους ανασταίνοντάς τον από τους νεκρούς». (Πράξ. 17:31) Μια επερχόμενη Ημέρα Κρίσης​—τι σοβαρός λόγος για να εκζητήσουμε τον αληθινό Θεό και να τον βρούμε! Ο Παύλος δεν ανέφερε το όνομα του διορισμένου Κριτή. Αντί για αυτό, είπε κάτι εκπληκτικό για αυτόν τον Κριτή: Είχε ζήσει ως άνθρωπος, είχε πεθάνει και ο Θεός τον είχε αναστήσει από τους νεκρούς!

²² Αυτός ο συγκινητικός επίλογος είναι γεμάτος νόημα για εμάς σήμερα. Γνωρίζουμε ότι ο Κριτής που έχει διορίσει ο Θεός είναι ο αναστημένος Ιησούς Χριστός. (Ιωάν. 5:22) Γνωρίζουμε επίσης ότι η Ημέρα της Κρίσης θα διαρκέσει χίλια χρόνια και ότι πλησιάζει γοργά. (Αποκ. 20:4, 6) Δεν φοβόμαστε την Ημέρα της Κρίσης, επειδή αντιλαμβανόμαστε ότι θα φέρει ανείπωτες ευλογίες σε εκείνους που θα κριθούν πιστοί. Η πραγματοποίηση της ελπίδας μας για ένα ένδοξο μέλλον είναι εγγυημένη από το μέγιστο των θαυμάτων​—την ανάσταση του Ιησού Χριστού!

23. Ποιες ποικίλες αντιδράσεις προκάλεσε η ομιλία του Παύλου;

²³ Υπήρξαν ποικίλες αντιδράσεις στην ομιλία του Παύλου. «Μερικοί άρχισαν να τον χλευάζουν» όταν άκουσαν για ανάσταση. Άλλοι ήταν ευγενικοί αλλά απέφυγαν να πάρουν θέση, λέγοντας: «Θα σε ξανακούσουμε σχετικά με αυτό». (Πράξ. 17:32) Κάποιοι όμως ανταποκρίθηκαν θετικά: «Ορισμένοι τον ακολούθησαν και πίστεψαν. Μεταξύ αυτών ήταν ο Διονύσιος, δικαστής του Αρείου Πάγου, και μια γυναίκα που λεγόταν Δάμαρις, καθώς και άλλοι». (Πράξ. 17:34) Παρόμοιες αντιδράσεις συναντούμε και εμείς στη διακονία μας. Μερικοί άνθρωποι μπορεί να μας περιγελούν, ενώ άλλοι αντιδρούν με ευγενική αδιαφορία. Ωστόσο, ενθουσιαζόμαστε όταν ορισμένοι δέχονται το άγγελμα της Βασιλείας και γίνονται πιστοί.

24. Τι μπορούμε να μάθουμε από την ομιλία που εκφώνησε ο Παύλος όταν στάθηκε στο μέσο του Αρείου Πάγου;

²⁴ Καθώς συλλογιζόμαστε την ομιλία του Παύλου, μπορούμε να μάθουμε πολλά για την ανάπτυξη λογικών συλλογισμών και την πειστική επιχειρηματολογία, καθώς και για το πώς να προσαρμοζόμαστε ανάλογα με το ακροατήριό μας. Επιπρόσθετα, μπορούμε να μάθουμε για την ανάγκη που υπάρχει να είμαστε υπομονετικοί και διακριτικοί με εκείνους που είναι τυφλωμένοι από ψευδείς θρησκευτικές δοξασίες. Μπορούμε επίσης να πάρουμε το εξής σημαντικό δίδαγμα: Δεν πρέπει ποτέ να νοθεύουμε τη Βιβλική αλήθεια απλώς και μόνο για να ικανοποιήσουμε τους ακροατές μας. Ωστόσο, μιμούμενοι το παράδειγμα του αποστόλου Παύλου, μπορούμε να γίνουμε πιο αποτελεσματικοί δάσκαλοι στη διακονία αγρού. Επιπρόσθετα, οι επίσκοποι μπορούν με αυτόν τον τρόπο να γίνουν πιο ικανοί δάσκαλοι στην εκκλησία. Έτσι θα είμαστε καλά καταρτισμένοι να βοηθάμε άλλους “να αναζητήσουν τον Θεό και να τον βρουν”.​—Πράξ. 17:27.