1, 2. Ποιοι ταξιδεύουν από τους Φιλίππους στη Θεσσαλονίκη, και τι σκέψεις μπορεί να τριγυρίζουν στο μυαλό τους;

 Ο ΠΟΛΥΣΥΧΝΑΣΤΟΣ δρόμος που κατασκευάστηκε από επιδέξιους Ρωμαίους μηχανικούς διασχίζει τα δύσβατα βουνά. Στα αφτιά των οδοιπόρων φτάνουν πότε πότε ανάμεικτοι ήχοι​—τα γκαρίσματα των γαϊδουριών, το κροτάλισμα των αμαξοτροχών πάνω στις χοντρές πλάκες του δρόμου και η φασαρία που κάνουν κάθε λογής ταξιδιώτες, μεταξύ των οποίων είναι πιθανότατα στρατιώτες, έμποροι και τεχνίτες. Τρεις σύντροφοι​—ο Παύλος, ο Σίλας και ο Τιμόθεος—​διανύουν περισσότερα από 130 χιλιόμετρα πάνω σε αυτόν τον δρόμο, από τους Φιλίππους ως τη Θεσσαλονίκη. Το ταξίδι δεν είναι καθόλου εύκολο, ιδιαίτερα για τον Παύλο και τον Σίλα. Οι πληγές τους από τον ραβδισμό τους στους Φιλίππους δεν έχουν κλείσει ακόμη και χρειάζονται φροντίδα.​—Πράξ. 16:22-33.

² Πώς κρατούν αυτοί οι άντρες το μυαλό τους απασχολημένο ώστε να μη σκέφτονται τον μακρύ δρόμο που απλώνεται μπροστά τους; Η συζήτηση ασφαλώς βοηθάει. Είναι ακόμα νωπή στη διάνοιά τους η συναρπαστική εμπειρία που έζησαν όταν εκείνος ο δεσμοφύλακας στους Φιλίππους και η οικογένειά του πίστεψαν. Χάρη σε εκείνη την εμπειρία, οι ταξιδιώτες αυτοί είναι ακόμα πιο αποφασισμένοι να συνεχίσουν να διακηρύττουν τον λόγο του Θεού. Ωστόσο, καθώς πλησιάζουν στην παράκτια πόλη της Θεσσαλονίκης, ίσως αναρωτιούνται πώς θα τους συμπεριφερθούν οι Ιουδαίοι σε εκείνη την πόλη. Άραγε θα υποστούν επίθεση ή ακόμα και ξυλοδαρμό, όπως συνέβη στους Φιλίππους;

3. Πώς μπορεί να ωφελήσει εμάς σήμερα το παράδειγμα που έθεσε ο Παύλος καθώς βρήκε την τόλμη να κηρύξει;

³ Αργότερα, σε μια επιστολή του προς τους Χριστιανούς της Θεσσαλονίκης, ο Παύλος αποκάλυψε πώς ένιωθε τότε: «Αφού πρώτα υποφέραμε και μας φέρθηκαν βάναυσα στους Φιλίππους, όπως ξέρετε, βρήκαμε την τόλμη μέσω του Θεού μας να σας πούμε τα καλά νέα του Θεού παρά τη μεγάλη εναντίωση». (1 Θεσ. 2:2) Από ό,τι φαίνεται λοιπόν, ο Παύλος υπονοεί ότι είχε επιφυλάξεις όσον αφορά την επίσκεψη στην πόλη της Θεσσαλονίκης, ιδιαίτερα κατόπιν όσων είχαν συμβεί στους Φιλίππους. Μπορείτε να συναισθανθείτε τον Παύλο; Νιώθετε ποτέ εσείς ότι χρειάζεται να κάνετε αγώνα για να διακηρύξετε τα καλά νέα; Ο Παύλος στηριζόταν στον Ιεχωβά για να τον ενισχύσει και να τον  βοηθήσει να βρει την τόλμη που χρειαζόταν. Η μελέτη του παραδείγματος του Παύλου μπορεί να σας βοηθήσει να κάνετε το ίδιο.​—1 Κορ. 4:16.

4. Γιατί είναι πιθανό να έμεινε ο Παύλος παραπάνω από τρεις εβδομάδες στη Θεσσαλονίκη;

⁴ Η αφήγηση μας λέει ότι, ενόσω ο Παύλος βρισκόταν στη Θεσσαλονίκη, κήρυττε στη συναγωγή επί τρία Σάββατα. Μήπως αυτό σημαίνει ότι η επίσκεψή του στην πόλη διήρκεσε μόνο τρεις εβδομάδες; Όχι απαραιτήτως. Δεν γνωρίζουμε πόσον καιρό μετά την άφιξή του πήγε ο Παύλος για πρώτη φορά στη συναγωγή. Επιπρόσθετα, οι επιστολές του Παύλου αποκαλύπτουν ότι, ενόσω ο ίδιος και οι σύντροφοί του βρίσκονταν στη Θεσσαλονίκη, εργάζονταν για να συντηρηθούν. (1 Θεσ. 2:9· 2 Θεσ. 3:7, 8) Επίσης, κατά την παραμονή του εκεί, ο Παύλος έλαβε δύο φορές προμήθειες από τους αδελφούς των Φιλίππων. (Φιλιπ. 4:16) Πιθανώς λοιπόν, η παραμονή του στη Θεσσαλονίκη διήρκεσε παραπάνω από τρεις εβδομάδες.

5. Με ποιον τρόπο προσπαθούσε ο Παύλος να προσεγγίσει τους ανθρώπους;

⁵ Έχοντας βρει την τόλμη να κηρύξει, ο Παύλος μιλούσε σε εκείνους που συγκεντρώνονταν στη συναγωγή. Όπως συνήθιζε, «συζητούσε μαζί τους λογικά από τις Γραφές, εξηγώντας και αποδεικνύοντας με παραθέσεις ότι ήταν απαραίτητο να υποφέρει ο Χριστός και να αναστηθεί από τους νεκρούς. Και τους έλεγε: “Αυτός είναι ο Χριστός—ο Ιησούς τον οποίο εγώ σας κηρύττω”». (Πράξ. 17:2, 3) Προσέξτε ότι ο Παύλος δεν προσπαθούσε να προσεγγίσει τους ακροατές του διεγείροντας τα συναισθήματά τους, αλλά τους έκανε να σκεφτούν. Ήξερε ότι εκείνοι που πήγαιναν στη συναγωγή γνώριζαν και σέβονταν τις Γραφές. Αυτό που τους έλειπε ήταν η κατανόηση. Γι’ αυτό, ο Παύλος συζητούσε λογικά, εξηγούσε και αποδείκνυε από τις Γραφές ότι ο Ιησούς από τη Ναζαρέτ ήταν ο υποσχεμένος Μεσσίας, δηλαδή ο Χριστός.

6. Πώς συζητούσε ο Ιησούς λογικά από τις Γραφές, και ποιο ήταν το αποτέλεσμα;

⁶ Ο Παύλος ακολούθησε το υπόδειγμα που έθεσε ο Ιησούς, ο οποίος χρησιμοποιούσε τις Γραφές ως βάση για τη διδασκαλία του. Κατά τη διάρκεια της δημόσιας διακονίας του, για παράδειγμα, ο Ιησούς είπε στους ακολούθους του ότι, σύμφωνα με τις Γραφές, ο Γιος του ανθρώπου έπρεπε να υποφέρει, να πεθάνει και να αναστηθεί από τους νεκρούς. (Ματθ. 16:21) Μετά την ανάστασή του, ο Ιησούς εμφανίστηκε στους μαθητές του. Αυτό και μόνο ασφαλώς έδειχνε ότι είχε πει την αλήθεια. Εντούτοις, ο Ιησούς τούς έδωσε επιπρόσθετα στοιχεία. Αναφορικά με τα όσα είπε σε κάποιους μαθητές, διαβάζουμε: «Αρχίζοντας από τον Μωυσή και όλους τους Προφήτες, τους ερμήνευσε αυτά που αφορούσαν τον ίδιο σε όλες τις Γραφές». Ποιο ήταν το αποτέλεσμα; Οι μαθητές είπαν συγκλονισμένοι: «Δεν καιγόταν η καρδιά μας μέσα μας καθώς μας μιλούσε στον δρόμο και μας άνοιγε πλήρως τις Γραφές;»—Λουκ. 24:13, 27, 32.

7. Γιατί είναι σημαντικό να βασίζουμε τη διδασκαλία μας στις Γραφές;

⁷ Το άγγελμα του Λόγου του Θεού έχει δύναμη. (Εβρ. 4:12) Γι’ αυτό, οι Χριστιανοί σήμερα βασίζουν τις διδασκαλίες τους σε αυτόν τον Λόγο, όπως έκανε  ο Ιησούς, ο Παύλος και οι άλλοι απόστολοι. Και εμείς συζητάμε λογικά με τους ανθρώπους, εξηγούμε το νόημα των Γραφών και δίνουμε αποδείξεις για αυτά που διδάσκουμε ανοίγοντας τη Γραφή για να δείξουμε στους οικοδεσπότες τι λέει. Εξάλλου, το άγγελμα που φέρνουμε δεν είναι δικό μας. Χρησιμοποιώντας τη Γραφή συχνά, βοηθάμε τους ανθρώπους να διακρίνουν ότι μεταδίδουμε, όχι τις δικές μας ιδέες, αλλά τις διδασκαλίες του Θεού. Επιπρόσθετα, είναι καλό να θυμόμαστε ότι το άγγελμα που κηρύττουμε βασίζεται στερεά στον Λόγο του Θεού. Είναι απόλυτα αξιόπιστο. Δεν σας δίνει η γνώση αυτού του γεγονότος πεποίθηση ώστε να μεταδίδετε το άγγελμα με τόλμη, όπως ο Παύλος;

8-10. (α) Με ποιους τρόπους αντέδρασαν οι κάτοικοι της Θεσσαλονίκης στα καλά νέα; (β) Γιατί ζήλεψαν τον Παύλο μερικοί Ιουδαίοι; (γ) Πώς ενήργησαν οι Ιουδαίοι εναντιούμενοι;

⁸ Ο Παύλος είχε ήδη διαπιστώσει πόσο αληθινά είναι τα λόγια του Ιησού: «Ο δούλος δεν είναι μεγαλύτερος από τον κύριό του. Αν επέφεραν διωγμό σε εμένα, και σε εσάς θα επιφέρουν διωγμό· αν τήρησαν τον λόγο μου, και τον δικό σας θα τηρήσουν». (Ιωάν. 15:20) Στη Θεσσαλονίκη, ο Παύλος συνάντησε αυτήν ακριβώς την ανάμεικτη αντίδραση​—μερικοί ήταν πρόθυμοι να τηρήσουν τον λόγο, ενώ άλλοι αντιτάχθηκαν σε αυτόν. Αναφορικά με εκείνους που αντέδρασαν ευνοϊκά, ο Λουκάς γράφει: «Ορισμένοι [Ιουδαίοι] πίστεψαν [δηλαδή έγιναν Χριστιανοί] και συνταυτίστηκαν με τον Παύλο και τον Σίλα, και το ίδιο έκαναν πάρα πολλοί από τους Έλληνες που λάτρευαν τον Θεό, καθώς και αρκετές εξέχουσες γυναίκες». (Πράξ. 17:4) Αυτοί οι καινούριοι μαθητές σίγουρα χάρηκαν που βοηθήθηκαν να κατανοήσουν τις Γραφές.

⁹ Παρότι ορισμένοι εκτίμησαν τα λόγια του Παύλου, κάποιοι άλλοι οργίστηκαν μαζί του. Μερικοί Ιουδαίοι στη Θεσσαλονίκη ζήλεψαν επειδή ο Παύλος κατάφερε να κερδίσει “πάρα πολλούς από τους Έλληνες”. Εκείνοι οι Ιουδαίοι, οι οποίοι επιδίωκαν να κάνουν προσήλυτους στον Ιουδαϊσμό, είχαν διδάξει στους Έλληνες Εθνικούς τις διδασκαλίες των Εβραϊκών Γραφών και τους θεωρούσαν ιδιοκτησία τους. Ξαφνικά όμως φάνηκε ότι ο Παύλος έκλεβε εκείνους τους Έλληνες, και μάλιστα μέσα στη συναγωγή! Οι Ιουδαίοι ήταν έξω φρενών.

¹⁰ Ο Λουκάς μάς λέει τι συνέβη μετά: «Οι Ιουδαίοι, γεμάτοι ζήλια, μάζεψαν κάποιους αχρείους ανθρώπους οι οποίοι τριγύριζαν άσκοπα στην αγορά, σχημάτισαν έναν όχλο και άρχισαν να προκαλούν σάλο στην πόλη. Όρμησαν στο σπίτι του Ιάσονα και ζητούσαν τον Παύλο και τον Σίλα για να τους φέρουν μπροστά στον όχλο. Καθώς δεν τους βρήκαν, έσυραν τον Ιάσονα και ορισμένους αδελφούς στους άρχοντες της πόλης, κραυγάζοντας: “Αυτοί οι άνθρωποι, που έχουν αναστατώσει την κατοικημένη γη, ήρθαν και εδώ, και ο Ιάσων τούς φιλοξενεί. Όλοι αυτοί ενεργούν ενάντια στα διατάγματα του Καίσαρα, λέγοντας ότι υπάρχει άλλος βασιλιάς, ο Ιησούς”». (Πράξ. 17:5-7) Πώς θα επηρέαζε αυτή η οχλοκρατική ενέργεια τον Παύλο και τους συντρόφους του;

11. Ποιες κατηγορίες διατυπώθηκαν εναντίον του Παύλου και των άλλων διαγγελέων της Βασιλείας, και ποιο διάταγμα ίσως είχαν κατά νου οι κατήγοροι; (Βλέπε υποσημείωση.)

¹¹ Ο όχλος είναι άσχημο πράγμα. Ξεχύνεται ορμητικά σαν φουσκωμένο ποτάμι​—βίαιος και ανεξέλεγκτος. Αυτό ήταν το όπλο που χρησιμοποίησαν οι  Ιουδαίοι στην προσπάθειά τους να απαλλαχτούν από τον Παύλο και τον Σίλα. Κατόπιν, αφού είχαν προκαλέσει «σάλο» στην πόλη, οι Ιουδαίοι προσπάθησαν να πείσουν τους άρχοντες ότι οι κατηγορίες ήταν βαρυσήμαντες. Η πρώτη κατηγορία ήταν ότι ο Παύλος και οι άλλοι διαγγελείς της Βασιλείας είχαν «αναστατώσει την κατοικημένη γη», παρότι τον σάλο στη Θεσσαλονίκη δεν τον είχαν προκαλέσει ο Παύλος και οι σύντροφοί του! Η δεύτερη κατηγορία ήταν πολύ πιο σοβαρή. Οι Ιουδαίοι πρόβαλαν το επιχείρημα ότι οι ιεραπόστολοι ανάγγελλαν άλλον Βασιλιά, τον Ιησού, παραβιάζοντας έτσι τα διατάγματα του αυτοκράτορα. a

12. Τι δείχνει ότι οι κατηγορίες εναντίον των Χριστιανών στη Θεσσαλονίκη θα μπορούσαν να έχουν σοβαρές συνέπειες;

¹² Θυμηθείτε ότι οι θρησκευτικοί ηγέτες διατύπωσαν παρόμοια κατηγορία εναντίον του Ιησού. Είπαν στον Πιλάτο: «Διαπιστώσαμε ότι αυτός ο άνθρωπος υπονομεύει το έθνος μας ... και λέει ότι αυτός είναι ο Χριστός ο βασιλιάς». (Λουκ. 23:2) Ο Πιλάτος, φοβούμενος ίσως ότι ο αυτοκράτορας θα θεωρούσε πως ο ίδιος ανεχόταν την εσχάτη προδοσία, καταδίκασε τον Ιησού σε θάνατο. Παρόμοια, οι κατηγορίες εναντίον των Χριστιανών στη Θεσσαλονίκη θα μπορούσαν να έχουν σοβαρές συνέπειες. Κάποιο σύγγραμμα δηλώνει: «Ό,τι και να πούμε για τον κίνδυνο στον οποίο εκτέθηκαν είναι λίγο, επειδή “και μόνο η υπόνοια περί προδοσίας κατά των Αυτοκρατόρων απέβαινε πολλές φορές μοιραία για τον κατηγορούμενο”». Θα αποδεικνυόταν επιτυχής αυτή η επίθεση μίσους;

13, 14. (α) Γιατί απέτυχε η επίθεση του όχλου; (β) Πώς έδειξε ο Παύλος χριστοειδή προσοχή, και πώς μπορούμε εμείς να μιμούμαστε το παράδειγμά του;

¹³ Ο όχλος δεν κατάφερε να τερματίσει το έργο κηρύγματος στη Θεσσαλονίκη. Γιατί; Κατ’ αρχάς, στάθηκε αδύνατον να βρουν τον Παύλο και τον Σίλα. Επιπλέον, οι άρχοντες της πόλης προφανώς δεν πείστηκαν ότι οι κατηγορίες ευσταθούσαν. Αφού ζήτησαν «επαρκή χρηματική εγγύηση», άφησαν ελεύθερους τον Ιάσονα και τους άλλους αδελφούς που είχαν φερθεί ενώπιόν τους. (Πράξ. 17:8, 9) Ακολουθώντας τη συμβουλή που έδωσε ο Ιησούς στους ακολούθους του να είναι «προσεκτικοί σαν τα φίδια και εντούτοις αθώοι σαν τα περιστέρια», ο Παύλος φρόντισε συνετά να φυλαχτεί από τον κίνδυνο ώστε να μπορέσει να συνεχίσει το κήρυγμα αλλού. (Ματθ. 10:16) Είναι σαφές ότι η τόλμη που επέδειξε ο Παύλος δεν ισοδυναμούσε με απερισκεψία. Πώς μπορούν οι Χριστιανοί σήμερα να μιμούνται το παράδειγμά του;

¹⁴ Στους σύγχρονους καιρούς, ο κλήρος του Χριστιανικού κόσμου έχει ξεσηκώσει επανειλημμένα όχλους εναντίον των Μαρτύρων του Ιεχωβά. Με κραυγές περί στασιασμού και προδοσίας, έχουν χειραγωγήσει κάποιους άρχοντες ώστε να αναλάβουν δράση κατά των Μαρτύρων. Όπως εκείνοι οι διώκτες τον πρώτο  αιώνα, έτσι και οι σύγχρονοι εναντιούμενοι υποκινούνται από ζήλια. Ούτως ή άλλως, οι αληθινοί Χριστιανοί δεν πάνε γυρεύοντας για φασαρίες. Αποφεύγουμε τις αντιπαραθέσεις με τέτοιους οργισμένους, παράλογους ανθρώπους όποτε αυτό είναι δυνατόν, επιδιώκοντας να συνεχίσουμε το έργο μας με ειρήνη και ίσως να επιστρέψουμε αργότερα όταν τα πράγματα θα έχουν ηρεμήσει.

15. Πώς ανταποκρίθηκαν οι Βεροιείς στα καλά νέα;

¹⁵ Για λόγους ασφαλείας, ο Παύλος και ο Σίλας στάλθηκαν στη Βέροια, περίπου 65 χιλιόμετρα μακριά. Όταν έφτασαν εκεί, ο Παύλος πήγε στη συναγωγή και μίλησε στους συγκεντρωμένους. Πόσο χάρηκε που βρήκε δεκτικό ακροατήριο! Ο Λουκάς έγραψε ότι οι Ιουδαίοι της Βέροιας «είχαν πιο ευγενές φρόνημα από τους Ιουδαίους της Θεσσαλονίκης, γιατί δέχτηκαν τον λόγο με τη μέγιστη προθυμία, εξετάζοντας με προσοχή τις Γραφές καθημερινά για να δουν αν ήταν έτσι τα πράγματα». (Πράξ. 17:10, 11) Μήπως αυτά τα λόγια είχαν σκοπό να θίξουν εκείνους που είχαν γνωρίσει την αλήθεια στη Θεσσαλονίκη; Και βέβαια όχι. Ο Παύλος αργότερα τους έγραψε: «Και εμείς ευχαριστούμε τον Θεό αδιάκοπα, επειδή όταν λάβατε τον λόγο του Θεού, τον οποίο ακούσατε από εμάς, δεν τον δεχτήκατε ως λόγο ανθρώπων αλλά, όπως είναι αληθινά, ως τον λόγο του Θεού, ο οποίος λόγος επιδρά σε εσάς τους πιστούς». (1 Θεσ. 2:13) Τι ήταν όμως αυτό που έκανε τους Ιουδαίους στη Βέροια να έχουν τόσο ευγενές φρόνημα;

16. Γιατί είναι ορθή η δήλωση ότι οι Βεροιείς είχαν «ευγενές φρόνημα»;

¹⁶ Παρότι οι Βεροιείς άκουγαν κάτι καινούριο, δεν ήταν καχύποπτοι ή επικριτικοί, αλλά ούτε και εύπιστοι. Πρώτα άκουσαν προσεκτικά αυτά που είχε να πει ο Παύλος. Κατόπιν, επαλήθευσαν όσα είχαν μάθει ανατρέχοντας  στις Γραφές, τις οποίες ο Παύλος τούς είχε βοηθήσει να κατανοήσουν. Επιπρόσθετα, μελετούσαν επιμελώς τον Λόγο του Θεού, όχι μόνο το Σάββατο, αλλά καθημερινά. Και το έκαναν αυτό με μεγάλη προθυμία, πασχίζοντας να εξακριβώσουν τι αποκάλυπταν οι Γραφές υπό το πρίσμα αυτής της νέας διδασκαλίας. Στη συνέχεια, αποδείχτηκαν αρκετά ταπεινοί ώστε να κάνουν αλλαγές, διότι «πολλοί από αυτούς πίστεψαν». (Πράξ. 17:12) Διόλου παράξενο που ο Λουκάς αναφέρει ότι είχαν «ευγενές φρόνημα»!

17. Γιατί είναι τόσο αξιέπαινο το παράδειγμα των Βεροιέων, και πώς μπορούμε εμείς να συνεχίσουμε να το μιμούμαστε ακόμη και αν έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που πιστέψαμε;

¹⁷ Εκείνοι οι Βεροιείς δεν θα μπορούσαν ποτέ να φανταστούν ότι η περιγραφή της αντίδρασής τους στα καλά νέα επρόκειτο να διατηρηθεί στον Λόγο του Θεού ως λαμπρό παράδειγμα ευγενούς πνευματικού φρονήματος. Έκαναν ακριβώς αυτό που έλπιζε ο Παύλος ότι θα έκαναν και αυτό που ήθελε ο Ιεχωβά Θεός να κάνουν. Παρόμοια, αυτό προτρέπουμε και εμείς τους ανθρώπους να κάνουν​—να εξετάσουν τη Γραφή προσεκτικά ώστε η πίστη τους να βασίζεται στερεά στον Λόγο του Θεού. Αφού όμως πιστέψουμε, μήπως εκλείπει η ανάγκη να έχουμε ευγενές φρόνημα; Αντίθετα, καθίσταται ολοένα και πιο σημαντικό να είμαστε πρόθυμοι να μαθαίνουμε από τον Ιεχωβά και να εφαρμόζουμε γρήγορα τις διδασκαλίες του. Με αυτόν τον τρόπο, αφήνουμε τον Ιεχωβά να μας διαπλάθει και να μας εκπαιδεύει σύμφωνα με το θέλημά του. (Ησ. 64:8) Ως αποτέλεσμα, παραμένουμε χρήσιμοι και πλήρως ευάρεστοι στον ουράνιο Πατέρα μας.

18, 19. (α) Γιατί έφυγε ο Παύλος από τη Βέροια, αλλά πώς έδειξε αξιομίμητη αποφασιστικότητα; (β) Σε ποιους θα απευθυνόταν κατόπιν ο Παύλος, και πού;

¹⁸ Ο Παύλος δεν έμεινε πολύ στη Βέροια. Διαβάζουμε: «Όταν οι Ιουδαίοι της Θεσσαλονίκης έμαθαν ότι ο Παύλος διακήρυττε τον λόγο του Θεού και στη Βέροια, ήρθαν εκεί για να ξεσηκώσουν και να ταράξουν τα πλήθη. Τότε οι αδελφοί έστειλαν αμέσως τον Παύλο ως τη θάλασσα, αλλά ο Σίλας και ο Τιμόθεος έμειναν εκεί. Εκείνοι δε που συνόδευαν τον Παύλο τον έφεραν ως την Αθήνα και αναχώρησαν με την οδηγία να πουν στον Σίλα και στον Τιμόθεο να πάνε σε αυτόν το ταχύτερο δυνατόν». (Πράξ. 17:13-15) Πόσο επίμονοι ήταν εκείνοι οι εχθροί των καλών νέων! Δεν τους έφτασε που έδιωξαν τον Παύλο από τη Θεσσαλονίκη, αλλά πήγαν και ως τη Βέροια και προσπάθησαν να δημιουργήσουν παρόμοιες φασαρίες και εκεί​—μάταια όμως. Ο Παύλος ήξερε ότι ο τομέας του ήταν τεράστιος. Απλώς λοιπόν πήγε να κηρύξει αλλού. Είθε να αποδειχτούμε και εμείς σήμερα εξίσου αποφασισμένοι να ανατρέψουμε τις προσπάθειες εκείνων που θέλουν να σταματήσουν το έργο κηρύγματος!

¹⁹ Έχοντας δώσει πλήρη μαρτυρία στους Ιουδαίους στη Θεσσαλονίκη και στη Βέροια, ο Παύλος είχε ασφαλώς μάθει πολλά για το πόσο σημαντικό είναι να δίνουμε μαρτυρία με τόλμη και να συζητάμε λογικά από τις Γραφές. Και εμείς το έχουμε μάθει αυτό. Τώρα όμως ο Παύλος επρόκειτο να αντιμετωπίσει ένα διαφορετικό ακροατήριο​—τους Εθνικούς της Αθήνας. Πώς θα τα πήγαινε σε αυτή την πόλη; Στο επόμενο κεφάλαιο, θα δούμε.