1-3. (α) Τι μαθαίνουμε από το εδάφιο Παροιμίες 13:20; (β) Γιατί πρέπει να επιλέγουμε τους φίλους μας σοφά;

 ΕΧΕΤΕ προσέξει πώς παρατηρεί ένα μωρό τους γονείς του; Πριν ακόμη αρχίσει να μιλάει, απορροφάει όλα όσα βλέπει και ακούει. Καθώς το παιδί μεγαλώνει, μιμείται τους γονείς του χωρίς καν να το προσπαθεί. Ακόμη και οι ενήλικοι αρχίζουν πολλές φορές να σκέφτονται και να φέρονται όπως τα άτομα με τα οποία κάνουν πολλή παρέα.

² Το εδάφιο Παροιμίες 13:20 μας λέει: «Αυτός που περπατάει με τους σοφούς θα γίνει σοφός». Εδώ, η φράση “περπατάω με” κάποιον περιλαμβάνει την έννοια του “επιλέγω να κάνω παρέα μαζί του”. Δεν σημαίνει ότι απλώς βρισκόμαστε πού και πού. Ένας Βιβλικός λόγιος είπε ότι το να περπατάμε με κάποιον περιλαμβάνει την ιδέα ότι αγαπάμε αυτό το άτομο και έχουμε δεθεί μαζί του. Οι άνθρωποι με τους οποίους κάνουμε πολλή παρέα είναι αυτοί που μας επηρεάζουν περισσότερο, ειδικά αν έχουμε δεθεί μαζί τους.

³ Οι φίλοι μας μπορούν να μας επηρεάσουν είτε θετικά είτε αρνητικά. Το εδάφιο Παροιμίες 13:20 συνεχίζει:  «Αυτός που έχει δοσοληψίες με τους ανόητους θα έχει κακή κατάληξη». Στην εβραϊκή γλώσσα, η φράση «έχω δοσοληψίες με κάποιον» έχει επίσης την έννοια «κάνω παρέα» με αυτό το άτομο, είμαι φίλος του. (Παροιμίες 22:24) Αν οι φίλοι μας αγαπούν τον Θεό, θα μας βοηθούν να παραμένουμε πιστοί. Για να δούμε πώς θα επιλέγουμε τους φίλους μας σοφά, ας εξετάσουμε τι είδους ανθρώπους διαλέγει ο Ιεχωβά για φίλους του.

4. Γιατί είναι πολύ μεγάλη τιμή να είμαστε φίλοι του Θεού; Γιατί αποκάλεσε ο Ιεχωβά τον Αβραάμ “φίλο του”;

⁴ Ο Ιεχωβά, ο Κυρίαρχος του Σύμπαντος, μας δίνει την ευκαιρία να είμαστε φίλοι του. Αυτή είναι πολύ μεγάλη τιμή. Ο Ιεχωβά διαλέγει προσεκτικά τους φίλους του. Επιλέγει εκείνους που τον αγαπούν και έχουν πίστη σε αυτόν. Σκεφτείτε για παράδειγμα τον Αβραάμ. Εκείνος ήταν πρόθυμος να κάνει τα πάντα για τον Θεό. Έδειξε επανειλημμένα ότι ήταν πιστός και υπάκουος. Ήταν μάλιστα διατεθειμένος να θυσιάσει τον γιο του τον Ισαάκ. Ο Αβραάμ είχε πίστη ότι “ο Θεός μπορούσε ακόμη και να αναστήσει [τον Ισαάκ] από τους νεκρούς”. (Εβραίους 11:17-19· Γένεση 22:1, 2, 9-13) Ο Αβραάμ ήταν πιστός και υπάκουος, και ο Ιεχωβά τον αποκάλεσε “φίλο του”.​—Ησαΐας 41:8· Ιακώβου 2:21-23.

5. Πώς νιώθει ο Ιεχωβά για όσους είναι όσιοι σε εκείνον;

⁵ Ο Ιεχωβά θεωρεί πολύτιμους τους φίλους του. Οι φίλοι του θέλουν περισσότερο από οτιδήποτε άλλο να είναι όσιοι σε εκείνον. (Διαβάστε 2 Σαμουήλ 22:26) Είναι όσιοι και υπάκουοι επειδή τον αγαπούν. Η Γραφή λέει ότι ο Θεός «είναι στενός φίλος με τους ευθείς», δηλαδή με όσους τον υπακούν. (Παροιμίες 3:32) Ο Ιεχωβά  απευθύνει ειδική πρόσκληση στους φίλους του να φιλοξενηθούν στη «σκηνή» του. Τους προσκαλεί να τον λατρεύουν και να προσεύχονται σε αυτόν οποιαδήποτε στιγμή.​—Ψαλμός 15:1-5.

6. Πώς μπορούμε να δείχνουμε ότι αγαπάμε τον Ιησού;

⁶ Ο Ιησούς είπε: «Αν κανείς με αγαπάει, θα τηρεί τον λόγο μου, και ο Πατέρας μου θα τον αγαπάει». (Ιωάννης 14:23) Για να είμαστε λοιπόν φίλοι του Ιεχωβά, χρειάζεται επίσης να αγαπάμε τον Ιησού και να κάνουμε όσα μας δίδαξε. Για παράδειγμα, υπακούμε στην εντολή του Ιησού να κηρύξουμε τα καλά νέα και να κάνουμε μαθητές. (Ματθαίος 28:19, 20· Ιωάννης 14:15, 21) Επειδή τον αγαπάμε, “ακολουθούμε τα ίχνη του πιστά”. (1 Πέτρου 2:21) Ο Ιεχωβά χαίρεται πολύ όταν μας βλέπει να κάνουμε το καλύτερο που μπορούμε για να μιμούμαστε τον Γιο του σε όλα όσα λέμε και κάνουμε.

7. Γιατί πρέπει να φροντίζουμε να έχουμε για φίλους άτομα που είναι φίλοι του Ιεχωβά;

⁷ Οι φίλοι του Ιεχωβά είναι πιστοί, όσιοι, υπάκουοι και αγαπούν τον Γιο του. Επιλέγουμε εμείς τους φίλους μας όπως τους επιλέγει ο Ιεχωβά; Αν οι φίλοι σας μιμούνται τον Ιησού και κηρύττουν δραστήρια τη Βασιλεία του Θεού, θα σας βοηθούν να γίνεστε καλύτεροι και να παραμένετε όσιοι στον Ιεχωβά.

8. Τι σας αρέσει στη φιλία της Ρουθ με τη Ναομί;

⁸ Στη Γραφή αναφέρονται πολλά παραδείγματα φιλίας, ένα από τα οποία είναι η φιλία της Ρουθ με την πεθερά της, τη Ναομί. Αυτές οι γυναίκες δεν ήταν από την ίδια χώρα και είχαν διαφορετικό παρελθόν. Επίσης, η Ναομί ήταν πολύ μεγαλύτερη από τη Ρουθ. Αλλά έγιναν  στενές φίλες επειδή αγαπούσαν και οι δύο τον Ιεχωβά. Όταν η Ναομί θέλησε να φύγει από τη γη του Μωάβ και να επιστρέψει στον Ισραήλ, η Ρουθ «προσκολλήθηκε σε αυτήν». Της είπε: «Ο λαός σου θα είναι λαός μου, και ο Θεός σου, Θεός μου». (Ρουθ 1:14, 16) Η Ρουθ έδειξε πολλή καλοσύνη στη Ναομί. Όταν έφτασαν στον Ισραήλ, εργάστηκε σκληρά για να έχει η φίλη της τα προς το ζην. Η Ναομί την αγαπούσε πάρα πολύ και της έδινε καλές συμβουλές. Η Ρουθ την άκουγε και, ως αποτέλεσμα, ευλογήθηκαν πολύ και οι δύο.​—Ρουθ 3:6.

9. Τι σας κάνει εντύπωση στη φιλία του Δαβίδ με τον Ιωνάθαν;

⁹ Ο Δαβίδ και ο Ιωνάθαν είναι άλλο ένα παράδειγμα καλών φίλων που ήταν όσιοι στον Ιεχωβά. Ο Ιωνάθαν περνούσε 30 χρόνια τον Δαβίδ και ήταν ο διάδοχος του θρόνου του Ισραήλ. (1 Σαμουήλ 17:33· 31:2· 2 Σαμουήλ 5:4) Παρ’ όλα αυτά, όταν έμαθε ότι ο Ιεχωβά είχε επιλέξει τον Δαβίδ για βασιλιά, δεν ζήλεψε ούτε τον ανταγωνίστηκε. Αντίθετα, έκανε ό,τι περνούσε από το χέρι του για να τον υποστηρίξει. Για παράδειγμα, όταν ο Δαβίδ βρισκόταν σε κίνδυνο, τον βοήθησε «να πάρει δύναμη σε σχέση με τον Ιεχωβά». Διακινδύνεψε ακόμη και τη ζωή του για τον Δαβίδ. (1 Σαμουήλ 23:16, 17) Αλλά και ο Δαβίδ ήταν όσιος φίλος. Υποσχέθηκε να φροντίζει την οικογένεια του Ιωνάθαν, και κράτησε την υπόσχεσή του ακόμη και μετά τον θάνατο του Ιωνάθαν.​—1 Σαμουήλ 18:1· 20:15-17, 30-34· 2 Σαμουήλ 9:1-7.

10. Τι μαθαίνετε για τη φιλία από το παράδειγμα των τριών Εβραίων;

¹⁰ Ο Σεδράχ, ο Μισάχ και ο Αβδενεγώ ήταν τρεις νεαροί Εβραίοι φίλοι που είχαν οδηγηθεί σε εξορία όταν ήταν παιδιά. Παρότι βρίσκονταν μακριά από τις οικογένειές τους, βοηθούσαν ο ένας τον άλλον να παραμείνουν  πιστοί στον Ιεχωβά. Αργότερα, όταν είχαν πλέον ενηλικιωθεί, η πίστη τους δοκιμάστηκε τότε που ο βασιλιάς Ναβουχοδονόσορ τους διέταξε να λατρέψουν μια χρυσή εικόνα. Ο Σεδράχ, ο Μισάχ και ο Αβδενεγώ αρνήθηκαν και είπαν στον βασιλιά: «Εμείς δεν πρόκειται να υπηρετήσουμε τους θεούς σου ούτε να λατρέψουμε τη χρυσή εικόνα που έστησες». Όταν δοκιμάστηκε η πίστη τους, οι τρεις φίλοι παρέμειναν όσιοι στον Θεό τους.​—Δανιήλ 1:1-17· 3:12, 16-28.

11. Πώς γνωρίζουμε ότι ο Παύλος και ο Τιμόθεος ήταν καλοί φίλοι;

¹¹ Όταν ο απόστολος Παύλος γνώρισε τον νεαρό Τιμόθεο, κατάλαβε ότι εκείνος αγαπούσε τον Ιεχωβά και νοιαζόταν πολύ για την εκκλησία. Τον εκπαίδευσε λοιπόν για να βοηθάει τους αδελφούς και τις αδελφές σε άλλα μέρη. (Πράξεις 16:1-8· 17:10-14) Ο Τιμόθεος ήταν τόσο φιλόπονος ώστε ο Παύλος είπε για αυτόν: «Υπηρέτησε ως δούλος μαζί μου για την προώθηση των καλών νέων». Ήξερε ότι ο Τιμόθεος θα “ενδιαφερόταν γνήσια” για τους αδελφούς και τις αδελφές. Καθώς υπηρετούσαν μαζί τον Ιεχωβά φιλόπονα, ο Παύλος και ο Τιμόθεος έγιναν καλοί φίλοι.​—Φιλιππησίους 2:20-22· 1 Κορινθίους 4:17.

12, 13. (α) Γιατί πρέπει να επιλέγουμε προσεκτικά τους φίλους μας ακόμη και μέσα στην εκκλησία; (β) Γιατί έδωσε ο Παύλος την προειδοποίηση του εδαφίου 1 Κορινθίους 15:33;

¹² Μέσα στην εκκλησία, μαθαίνουμε από τους αδελφούς και τις αδελφές μας και βοηθάμε ο ένας τον άλλον να μείνουμε πιστοί. (Διαβάστε Ρωμαίους 1:11, 12) Ακόμη και μέσα στην εκκλησία όμως, πρέπει να προσέχουμε ποιους επιλέγουμε για στενούς μας φίλους. Υπάρχει μια θαυμάσια ποικιλία αδελφών από διάφορους  πολιτισμούς και με διαφορετικό παρελθόν. Μερικοί είναι καινούριοι στην αλήθεια, ενώ άλλοι υπηρετούν τον Ιεχωβά πολλά χρόνια. Χρειάζεται χρόνος για να αναπτυχθεί η σχέση κάποιου με τον Ιεχωβά, όπως ακριβώς χρειάζεται χρόνος για να ωριμάσει ένα φρούτο. Πρέπει λοιπόν να εκδηλώνουμε υπομονή και αγάπη μεταξύ μας και να επιλέγουμε πάντοτε τους φίλους μας σοφά.​—Ρωμαίους 14:1· 15:1· Εβραίους 5:12–6:3.

¹³ Κάποιες φορές, μπορεί να δημιουργηθεί μια σοβαρή κατάσταση μέσα στην εκκλησία, και τότε θα πρέπει να  είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί. Ίσως κάποιος αδελφός ή αδελφή να κάνει πράγματα που η Γραφή λέει ότι είναι εσφαλμένα. Ή ίσως κάποιος αρχίσει να κάνει διαρκώς παράπονα, πράγμα που θα μπορούσε να βλάψει την εκκλησία. Αυτό δεν πρέπει να μας παραξενεύει, γιατί και τον πρώτο αιώνα υπήρχαν κατά καιρούς προβλήματα στην εκκλησία. Μάλιστα, ο απόστολος Παύλος έδωσε την εξής προειδοποίηση σε εκείνους τους Χριστιανούς: «Μην παροδηγείστε. Οι κακές συναναστροφές φθείρουν τις ωφέλιμες συνήθειες». (1 Κορινθίους 15:12, 33) Συμβούλεψε επίσης τον Τιμόθεο να προσέχει ποιους επιλέγει για στενούς του φίλους. Το ίδιο πρέπει να κάνουμε και εμείς σήμερα.​—Διαβάστε 2 Τιμόθεο 2:20-22.

14. Πώς μπορούν να επηρεάσουν τη σχέση μας με τον Ιεχωβά οι φίλοι που επιλέγουμε;

¹⁴ Τη σχέση μας με τον Ιεχωβά πρέπει να την προστατεύουμε. Είναι ό,τι πολυτιμότερο έχουμε. Γι’ αυτό, δεν είμαστε στενοί φίλοι με οποιονδήποτε θα μπορούσε να αποδυναμώσει την πίστη μας και να βλάψει αυτή τη σχέση. Όπως δεν γίνεται να βουτήξουμε ένα σφουγγάρι σε ξίδι και να περιμένουμε να ρουφήξει νερό, έτσι δεν μπορούμε να είμαστε φίλοι με άτομα που κάνουν κακά πράγματα και να περιμένουμε ότι θα μας είναι εύκολο να κάνουμε καλά πράγματα. Χρειάζεται να επιλέγουμε προσεκτικά τους στενούς μας φίλους.​—1 Κορινθίους 5:6· 2 Θεσσαλονικείς 3:6, 7, 14.

15. Πώς μπορείτε να αποκτήσετε καλούς φίλους στην εκκλησία;

¹⁵ Στην εκκλησία θα βρείτε άτομα που αγαπούν αληθινά τον Ιεχωβά. Αυτοί μπορούν να γίνουν στενοί φίλοι σας. (Ψαλμός 133:1) Μην προσπαθείτε να γίνετε φίλοι μόνο με αυτούς που έχουν ίδια ηλικία ή ίδιο παρελθόν με  εσάς. Θυμηθείτε ότι ο Ιωνάθαν ήταν πολύ μεγαλύτερος από τον Δαβίδ και η Ρουθ πολύ μικρότερη από τη Ναομί. Χρειάζεται να ακολουθούμε τη Γραφική συμβουλή: “Ανοίξτε διάπλατα την καρδιά σας”. (2 Κορινθίους 6:13· διαβάστε 1 Πέτρου 2:17) Επιπλέον, όσο περισσότερο μιμείστε τον Ιεχωβά, τόσο πιο πολύ θα θέλουν οι άλλοι να είναι φίλοι σας.

16, 17. Τι δεν πρέπει να κάνουμε αν μας στενοχωρήσει κάποιο άτομο στην εκκλησία;

¹⁶ Σε κάθε οικογένεια υπάρχουν διαφορετικές προσωπικότητες και γνώμες, και δεν κάνουν όλοι τα πράγματα με τον ίδιο τρόπο. Το ίδιο ισχύει και στην εκκλησία. Αυτή η ποικιλία ομορφαίνει τη ζωή και μας επιτρέπει να μαθαίνουμε πολλά ο ένας από τον άλλον. Μερικές φορές όμως, λόγω αυτών των διαφορών, παρεξηγούμε τους αδελφούς μας και εκνευριζόμαστε μαζί τους. Άλλες φορές μπορεί να προσβληθούμε ή να πληγωθούμε. (Παροιμίες 12:18) Θα ήταν σωστό να αφήσουμε τέτοια προβλήματα να μας αποθαρρύνουν ή να μας απομακρύνουν από την εκκλησία;

¹⁷ Όχι. Ακόμη και αν ένα άτομο μας απογοητεύσει με κάποιον τρόπο, εμείς δεν θα απομακρυνθούμε από την εκκλησία. Άλλωστε, δεν μας πρόσβαλε ο Ιεχωβά. Εκείνος μας χάρισε τη ζωή και όλα όσα έχουμε. Αξίζει την αγάπη και την οσιότητά μας. (Αποκάλυψη 4:11) Η εκκλησία είναι ένα δώρο του Ιεχωβά το οποίο μας βοηθάει να κρατάμε ισχυρή την πίστη μας. (Εβραίους 13:17) Δεν πρέπει ποτέ να απορρίψουμε το δώρο του απλώς επειδή μας απογοήτευσε κάποιο άτομο.​—Διαβάστε Ψαλμός 119:165.

18. (α) Τι θα μας βοηθήσει να τα πηγαίνουμε καλά με τους αδελφούς και τις αδελφές μας; (β) Γιατί πρέπει να συγχωρούμε τους άλλους;

 ¹⁸ Αγαπάμε τους αδελφούς και τις αδελφές μας και θέλουμε να τα πηγαίνουμε καλά μαζί τους. Ο Ιεχωβά δεν αναμένει από κανέναν άνθρωπο να είναι τέλειος, και το ίδιο πρέπει να κάνουμε και εμείς. (Παροιμίες 17:9· 1 Πέτρου 4:8) Όλοι κάνουμε λάθη, αλλά η αγάπη μάς βοηθάει να “συγχωρούμε ο ένας τον άλλον ανεπιφύλακτα”. (Κολοσσαείς 3:13) Η αγάπη δεν θα μας αφήσει να δημιουργήσουμε ολόκληρο θέμα από μια μικρή παρεξήγηση. Βέβαια, αν μας στενοχωρήσει κάποιος, μπορεί να είναι δύσκολο να το ξεπεράσουμε. Είναι εύκολο να θυμώσουμε και να του κρατήσουμε κακία. Αυτό όμως θα μας κάνει να χάσουμε τη χαρά μας και να αναπτύξουμε πικρόχολη διάθεση. Από την άλλη, όταν συγχωρούμε κάποιον που μας πρόσβαλε, έχουμε ειρήνη διάνοιας, ενότητα στην εκκλησία και, το σημαντικότερο, καλή σχέση με τον Ιεχωβά.​—Ματθαίος 6:14, 15· Λουκάς 17:3, 4· Ρωμαίους 14:19.

19. Πότε πρέπει να σταματήσουμε να συναναστρεφόμαστε κάποιο άτομο από την εκκλησία;

¹⁹ Σε μια στοργική οικογένεια, ο καθένας κάνει το μέρος του για να είναι οι άλλοι χαρούμενοι. Φανταστείτε όμως να στασιάσει ένα μέλος. Οι υπόλοιποι προσπαθούν ξανά και ξανά να τον βοηθήσουν, αλλά εκείνος δεν δέχεται βοήθεια. Ίσως αποφασίσει να φύγει από το σπίτι ή μπορεί η κεφαλή της οικογένειας να του ζητήσει να φύγει. Κάτι παρόμοιο είναι δυνατόν να συμβεί και στην εκκλησία. Ένα άτομο ίσως επιλέξει να συνεχίσει να κάνει κάτι που δυσαρεστεί τον Ιεχωβά και βλάπτει την εκκλησία. Δεν δέχεται βοήθεια και δείχνει με  τις πράξεις του ότι δεν θέλει πλέον να ανήκει στην εκκλησία. Ίσως επιλέξει να φύγει από μόνος του ή ίσως χρειαστεί να αποκοπεί. Σε αυτή την περίπτωση, η Γραφή δηλώνει ρητά ότι πρέπει “να πάψουμε να συναναστρεφόμαστε” το συγκεκριμένο άτομο. (Διαβάστε 1 Κορινθίους 5:11-13· 2 Ιωάννη 9-11) Μπορεί να είναι πολύ δύσκολο να το κάνουμε αυτό αν είναι φίλος μας ή μέλος της οικογένειάς μας. Σε μια τέτοια κατάσταση, όμως, η οσιότητά μας στον Ιεχωβά πρέπει να είναι μεγαλύτερη από την οσιότητά μας σε οποιονδήποτε άλλον.​—Βλέπε Σημείωση 8.

20, 21. (α) Πώς δείχνει αγάπη η διευθέτηση της αποκοπής; (β) Γιατί είναι σημαντικό να επιλέγουμε τους φίλους μας σοφά;

²⁰ Η διευθέτηση της αποκοπής είναι μια στοργική προμήθεια του Ιεχωβά. Προστατεύει την εκκλησία από όσους αδιαφορούν για τους κανόνες του Ιεχωβά. (1 Κορινθίους 5:7· Εβραίους 12:15, 16) Μας βοηθάει να δείξουμε ότι αγαπάμε το άγιο όνομά του, τους υψηλούς κανόνες του αλλά και τον ίδιο τον Ιεχωβά. (1 Πέτρου 1:15, 16) Επίσης, η διευθέτηση της αποκοπής αποτελεί εκδήλωση αγάπης προς το άτομο που δεν είναι πλέον μέλος της εκκλησίας. Αυτή η ισχυρή διαπαιδαγώγηση μπορεί να το βοηθήσει να καταλάβει ότι κάνει κάτι κακό και να το υποκινήσει να αλλάξει. Πολλοί που είχαν αποκοπεί επέστρεψαν αργότερα στον Ιεχωβά, και η εκκλησία τούς δέχτηκε ξανά με αγάπη.​—Εβραίους 12:11.

²¹ Με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, οι φίλοι μας μάς επηρεάζουν. Είναι λοιπόν σημαντικό να τους επιλέγουμε προσεκτικά. Αν αγαπάμε εκείνους που αγαπάει ο Ιεχωβά, θα έχουμε γύρω μας ανθρώπους οι οποίοι θα μας βοηθούν να μείνουμε πιστοί σε αυτόν για πάντα.