1, 2. Σημαίνουν τα προβλήματα σε έναν γάμο ότι αυτός έχει αποτύχει; Εξηγήστε.

 Ο ΓΑΜΟΣ είναι δώρο από τον Ιεχωβά. Μπορεί να κάνει έναν άνθρωπο πιο ευτυχισμένο. Παρ’ όλα αυτά, κάθε γάμος έχει τα προβλήματά του. Ίσως μάλιστα να φαίνεται ότι τα προβλήματα δεν έχουν τελειωμό και οι δύο σύζυγοι να μη νιώθουν πια τόσο κοντά όσο κάποτε.

² Δεν είναι παράξενο να περνάει ο γάμος μας δυσκολίες κατά καιρούς. Οι δυσκολίες όμως δεν σημαίνουν ότι ο γάμος μας έχει αποτύχει. Ακόμη και ζευγάρια που είχαν πολύ σοβαρά προβλήματα βρήκαν τρόπους να ξαναφτιάξουν τη σχέση τους και να ενισχύσουν τον γάμο τους. Πώς;

3, 4. Τι συμβαίνει μερικές φορές στον γάμο;

³ Ο γάμος ενώνει δύο διαφορετικούς ανθρώπους που έχουν διαφορετικές αρέσκειες και απαρέσκειες, διαφορετικές απόψεις και διαφορετικό τρόπο για να κάνουν τα πράγματα. Επίσης, οι σύζυγοι μπορεί να έχουν διαφορετικό υπόβαθρο ή πολιτισμό. Χρειάζεται χρόνος και προσπάθεια για να γνωριστούν καλά και να μπορούν να καταλαβαίνουν ο ένας τον άλλον.

⁴ Καθώς περνάει ο καιρός, οι σύζυγοι μπορεί να απορροφηθούν τόσο πολύ από τα προσωπικά τους ζητήματα  ώστε να αποξενωθούν. Ίσως φαίνεται ότι ο καθένας έχει τη δική του ζωή. Τι μπορεί να τους βοηθήσει να έρθουν πιο κοντά;

5. (α) Τι μπορεί να βοηθήσει έναν Χριστιανό να πλησιάσει περισσότερο τον σύντροφό του; (β) Σύμφωνα με το εδάφιο Εβραίους 13:4, πώς πρέπει να θεωρούμε τον γάμο;

⁵ Ο Ιεχωβά δίνει εξαίρετες συμβουλές που μπορούν να βοηθήσουν εσάς και τον σύντροφό σας να πλησιάσετε περισσότερο Εκείνον αλλά και ο ένας τον άλλον. (Ψαλμός 25:4· Ησαΐας 48:17, 18) Μας λέει: «Ο γάμος ας είναι άξιος τιμής μεταξύ όλων». (Εβραίους 13:4) Κάτι που θεωρείται άξιο τιμής είναι πολύτιμο και έχει μεγάλη αξία. Το προστατεύουμε και δεν το παίρνουμε ως δεδομένο. Έτσι θέλει ο Ιεχωβά να θεωρούμε τον γάμο.

6. Τι μας λένε τα εδάφια Ματθαίος 19:4-6 για το πώς βλέπει ο Ιεχωβά τον γάμο;

⁶ Ο Ιεχωβά τέλεσε τον πρώτο γάμο. Ο Γιος του, ο Ιησούς, είπε: «Δεν διαβάσατε ότι εκείνος που τους δημιούργησε από την αρχή τούς έκανε αρσενικό και θηλυκό και είπε: “Γι’ αυτό, ο άνθρωπος θα αφήσει τον πατέρα του και τη μητέρα του και θα προσκολληθεί στη γυναίκα του, και οι δύο θα είναι μία σάρκα”; Ώστε δεν είναι πια δύο, αλλά μία σάρκα. Άρα λοιπόν, αυτό που ο Θεός συνέζευξε, άνθρωπος να μην το χωρίζει». (Ματθαίος 19:4-6) Από την αρχή ο Ιεχωβά είχε σκοπό να είναι ο γάμος μόνιμος δεσμός. Ήθελε να είναι οι οικογένειες δεμένες, ευτυχισμένες, και να χαίρονται τη ζωή μαζί.

7. Πώς μπορούν τα αντρόγυνα να ενισχύσουν τον γάμο τους;

⁷ Στην εποχή μας όμως τα αντρόγυνα έχουν περισσότερο άγχος και πίεση από ποτέ. Μερικές φορές, η πίεση είναι τόσο μεγάλη που νομίζουν ότι ο γάμος τους δεν μπορεί να σωθεί, και τα παρατάνε. Ωστόσο, το να καταλαβαίνουμε πώς θεωρεί ο Ιεχωβά τον γάμο μπορεί να μας βοηθήσει.​—1 Ιωάννη 5:3.

8, 9. (α) Πότε πρέπει να ακολουθούμε την καθοδηγία του Ιεχωβά για τον γάμο; (β) Πώς μπορούμε να δείξουμε ότι θεωρούμε τον γάμο μας πολύτιμο;

⁸ Η καθοδηγία του Ιεχωβά είναι πάντοτε για το καλό μας. Όπως έχουμε δει, εκείνος μας συμβουλεύει: «Ο γάμος ας είναι άξιος τιμής». (Εβραίους 13:4· Εκκλησιαστής 5:4) Αν ακολουθούμε την καθοδηγία του Ιεχωβά ακόμη και όταν αυτό είναι δύσκολο, θα ωφεληθούμε οπωσδήποτε.​—1 Θεσσαλονικείς 1:3· Εβραίους 6:10.

⁹ Επειδή θεωρούμε τον γάμο μας πολύτιμο, δεν θέλουμε να κάνουμε ή να λέμε πράγματα που θα μπορούσαν να τον βλάψουν. Αντίθετα, θέλουμε να κάνουμε τη σχέση  μας με τον σύντροφό μας ισχυρότερη. Πώς θα το πετύχουμε αυτό;

10, 11. (α) Ποιο σοβαρό πρόβλημα υπάρχει σε μερικούς γάμους; (β) Γιατί είναι σημαντικός ο τρόπος με τον οποίο μιλάμε στον σύντροφό μας;

¹⁰ Υπάρχουν διάφοροι τρόποι με τους οποίους θα μπορούσε να πληγώσει ένα άτομο τον σύντροφό του. Γνωρίζουμε ότι οι Χριστιανοί δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να χτυπούν τον σύντροφό τους ή να του προκαλούν σωματική βλάβη. Μπορεί όμως να πληγώνουμε ο ένας τον άλλον με τα λόγια μας. Τα λόγια μπορούν να γίνουν όπλα. Μια γυναίκα είπε: «Ο σύζυγός μου με χτυπάει με τα λόγια. Μπορεί να μην έχω μελανιές, αλλά τα φαρμακερά λόγια που μου λέει συνεχώς, όπως “Μου είσαι βάρος!” και “Είσαι άχρηστη!”, έχουν αφήσει τα σημάδια τους στην καρδιά μου». Ένας άντρας ανέφερε ότι όλη την ώρα η σύζυγός του τον υποτιμάει και λέει σε βάρος του «κοσμητικά επίθετα». Ο ίδιος είπε: «Ντρέπομαι να επαναλάβω μπροστά σε άλλους όσα μου λέει. Γι’ αυτό δεν μπορώ να κουβεντιάσω μαζί της και κάθομαι στη δουλειά μέχρι αργά. Είναι πολύ πιο ασφαλές από το να γυρίσω στο σπίτι». Τα υβριστικά λόγια, δηλαδή οι σκληρές και άστοργες εκφράσεις που προκαλούν συναισθηματικό πόνο, είναι κάτι το συνηθισμένο στην εποχή μας.

¹¹ Όταν οι σύζυγοι μιλούν σκληρά ο ένας στον άλλον, δημιουργούνται συναισθηματικά τραύματα που παίρνουν πολύ καιρό για να κλείσουν. Είναι ξεκάθαρο ότι ο Ιεχωβά δεν θέλει να συμπεριφέρονται έτσι οι σύζυγοι. Παρ’ όλα αυτά, είναι δυνατόν να πληγώσετε τον σύντροφό σας χωρίς καν να το αντιληφθείτε. Εσείς μπορεί να νομίζετε ότι  φέρεστε όμορφα, αλλά πώς νιώθει εκείνος ή εκείνη; Αν είπατε κάτι που πλήγωσε τον σύντροφό σας, είστε διατεθειμένοι να κάνετε αλλαγές;​—Γαλάτες 5:15· διαβάστε Εφεσίους 4:31.

12. Τι μπορεί να επηρεάσει τη σχέση ενός παντρεμένου ατόμου με τον Ιεχωβά;

¹² Ο τρόπος με τον οποίο μιλάτε στον σύντροφό σας, είτε μπροστά σε άλλους είτε όταν είστε μόνοι σας, έχει σημασία για τον Ιεχωβά. (Διαβάστε 1 Πέτρου 3:7) Το εδάφιο Ιακώβου 1:26 μας υπενθυμίζει: «Αν κανείς νομίζει ότι είναι λάτρης του Θεού αλλά δεν χαλιναγωγεί τη γλώσσα του, εξαπατά την καρδιά του, και η λατρεία του είναι μάταιη».

13. Με ποιον ακόμη τρόπο θα μπορούσε να πληγώσει κάποιος τον σύντροφό του;

 ¹³ Οι σύζυγοι πρέπει να δείχνουν ευαισθησία ο ένας στον άλλον και με άλλους τρόπους. Για παράδειγμα, πώς θα ένιωθε ο σύντροφός σας αν αρχίζατε να διαθέτετε πολύ χρόνο σε κάποιο άλλο άτομο; Αν και μπορεί να το κάνετε για αθώο λόγο, όπως για να συνεργαστείτε στο έργο ή για να βοηθήσετε σε κάποιο πρόβλημα, μήπως αυτό θα πλήγωνε τον σύντροφό σας; Μια Χριστιανή σύζυγος είπε: «Το να βλέπω τον σύζυγό μου να αφιερώνει τόσον χρόνο και να δίνει τόση προσοχή σε μια άλλη αδελφή στην εκκλησία με πληγώνει. Με κάνει να νιώθω κατώτερη».

14. (α) Ποια βασική αλήθεια μαθαίνουμε από το εδάφιο Γένεση 2:24; (β) Τι πρέπει να αναρωτηθούμε;

¹⁴ Ως Χριστιανοί, έχουμε κάποιες υποχρεώσεις απέναντι στους γονείς μας καθώς και στους αδελφούς και στις αδελφές της εκκλησίας μας. Ωστόσο, όταν παντρευόμαστε, η κύρια υποχρέωση που έχουμε είναι απέναντι στον σύντροφό μας. Ο Ιεχωβά είπε ότι ο σύζυγος «θα προσκολληθεί στη γυναίκα του». (Γένεση 2:24) Τα αισθήματα του συντρόφου μας πρέπει να είναι πολύ σημαντικά για εμάς. Αναρωτηθείτε: “Δίνω στον σύντροφό μου τον χρόνο, την προσοχή και τη στοργή που έχει ανάγκη αλλά και αξίζει;”

15. Γιατί δεν πρέπει να αποκτούν οι παντρεμένοι Χριστιανοί πολύ στενή σχέση με κάποιον εκτός από τον σύντροφό τους;

¹⁵ Αν αποκτήσουμε πολύ στενή σχέση με κάποιον εκτός από τον σύντροφό μας, θα δημιουργηθεί ένταση στον γάμο μας. Μπορεί να δεθούμε συναισθηματικά με αυτό το άτομο και να αναπτύξουμε ερωτικά αισθήματα. (Ματθαίος 5:28) Τα αισθήματα αυτά μπορεί να γίνουν πιο έντονα και να μας υποκινήσουν να κάνουμε κάτι που θα ατιμάσει τον γάμο μας.

16. Ποια εντολή δίνει η Γραφή για τον γάμο;

¹⁶ Μετά τη συμβουλή: «Ο γάμος ας είναι άξιος τιμής», η Γραφή λέει: «Το συζυγικό κρεβάτι ας είναι αμόλυντο, γιατί ο Θεός θα κρίνει τους σεξουαλικά ανήθικους ανθρώπους και τους μοιχούς». (Εβραίους 13:4) Εδώ η φράση «το συζυγικό κρεβάτι» αναφέρεται στη σεξουαλική σχέση των συζύγων. (Παροιμίες 5:18) Πώς μπορούμε να δείχνουμε σεβασμό για αυτή τη σχέση και να μην τη μολύνουμε;

17. (α) Πώς θεωρούν πολλοί άνθρωποι σήμερα τη μοιχεία; (β) Πώς πρέπει να θεωρούν οι Χριστιανοί τη μοιχεία;

¹⁷ Μερικοί άνθρωποι σήμερα δεν το θεωρούν κακό να είναι άπιστοι στον σύντροφό τους. Εμείς όμως δεν πρέπει να αφήσουμε τον εαυτό μας να επηρεαστεί από αυτή τη νοοτροπία. Ο Ιεχωβά λέει πολύ ξεκάθαρα ότι μισεί τη σεξουαλική ανηθικότητα και τη μοιχεία. (Διαβάστε Ρωμαίους 12:9· Εβραίους 10:31· 12:29) Αν κάναμε σεξ με κάποιο άλλο άτομο εκτός από τον σύντροφό μας, θα μολύναμε τον γάμο μας. Θα δείχναμε ότι δεν σεβόμαστε τους κανόνες του Ιεχωβά και θα χαλούσαμε τη σχέση μας μαζί του. Γι’ αυτό λοιπόν, δεν πρέπει να κάνουμε ούτε καν το πρώτο βήμα που θα μπορούσε να οδηγήσει στη μοιχεία. Αυτό περιλαμβάνει το να αποφεύγουμε τις ακατάλληλες σκέψεις για κάποιο άλλο άτομο.​—Ιώβ 31:1.

18. (α) Γιατί είναι η μοιχεία σαν τη λατρεία ψεύτικων θεών; (β) Πώς θεωρεί ο Ιεχωβά τη μοιχεία;

¹⁸ Στον αρχαίο Ισραήλ, υπό τον Νόμο του Μωυσή, η μοιχεία ήταν πολύ σοβαρή αμαρτία, το ίδιο σοβαρή με τη λατρεία ψεύτικων θεών. Η τιμωρία και για τις δύο αμαρτίες ήταν θάνατος. (Λευιτικό 20:2, 10) Από ποια άποψη έμοιαζε η μοιχεία με τη λατρεία ψεύτικων θεών; Αν ένας Ισραηλίτης λάτρευε ψεύτικους θεούς, δεν τηρούσε την  υπόσχεσή του να είναι πιστός στον Ιεχωβά. Αν έκανε μοιχεία, δεν τηρούσε την υπόσχεσή του να είναι πιστός στη σύζυγό του. (Έξοδος 19:5, 6· Δευτερονόμιο 5:9· διαβάστε Μαλαχίας 2:14) Είναι ξεκάθαρο ότι στο παρελθόν ο Ιεχωβά θεωρούσε τη μοιχεία πολύ σοβαρή αμαρτία.

19. Τι θα μας βοηθήσει να είμαστε αποφασισμένοι να μην κάνουμε μοιχεία;

¹⁹ Τι ισχύει στην εποχή μας; Αν και εμείς δεν είμαστε πια υπό τον Νόμο του Μωυσή, η άποψη του Ιεχωβά για τη μοιχεία δεν έχει αλλάξει. Όπως δεν θα λατρεύαμε ποτέ έναν ψεύτικο θεό, έτσι και δεν πρέπει ποτέ να είμαστε άπιστοι στον σύντροφό μας. (Ψαλμός 51:1, 4· Κολοσσαείς 3:5) Αν το κάναμε αυτό, θα ατιμάζαμε και τον γάμο μας και τον Θεό μας, τον Ιεχωβά.​—Βλέπε Σημείωση 26.

20. Πώς ωφελεί η σοφία τον γάμο;

²⁰ Πώς μπορείτε να ενισχύσετε τον γάμο σας; Ο Λόγος του Θεού λέει: «Μέσω σοφίας οικοδομείται το σπίτι και μέσω διάκρισης στεριώνει». (Παροιμίες 24:3) Ένα σπίτι μπορεί να είναι κρύο και άδειο ή ζεστό, άνετο και ασφαλές. Το ίδιο ισχύει και για τον γάμο. Το σοφό άτομο φροντίζει να είναι ο γάμος του ασφαλής, ευχάριστος και απολαυστικός.

21. Πώς μπορεί να ενισχύσει τον γάμο η γνώση;

²¹ Μιλώντας για το ίδιο σπίτι, η Γραφή συνεχίζει: «Μέσω γνώσης τα δωμάτιά του γεμίζουν με κάθε είδους πολύτιμους και ωραίους θησαυρούς». (Παροιμίες 24:4) Αυτά που μαθαίνετε από τον Λόγο του Θεού μπορούν να βελτιώσουν τον γάμο σας. (Ρωμαίους 12:2· Φιλιππησίους 1:9) Όταν διαβάζετε μαζί τη Γραφή και τα έντυπά μας, να συζητάτε πώς μπορείτε να εφαρμόσετε αυτά που μαθαίνετε.  Να αναζητάτε τρόπους για να δείχνετε ο ένας στον άλλον αγάπη και σεβασμό, καθώς και τρόπους για να εκδηλώνετε καλοσύνη και στοχαστικότητα. Να ζητάτε από τον Ιεχωβά βοήθεια για να αναπτύσσετε ιδιότητες που θα ενισχύσουν τον γάμο σας και θα κάνουν τον σύντροφό σας να σας αγαπήσει ακόμη περισσότερο.​—Παροιμίες 15:16, 17· 1 Πέτρου 1:7.

22. Γιατί πρέπει να φερόμαστε στον γαμήλιο σύντροφό μας με αγάπη, σεβασμό και τιμή;

²² Πρέπει να κάνουμε όλα όσα μπορούμε για να φερόμαστε στον σύντροφό μας με αγάπη, σεβασμό και τιμή. Τότε θα υπάρχει περισσότερη ζεστασιά στον γάμο μας και η σχέση μας θα είναι πιο ισχυρή. Και το σημαντικότερο, θα δίνουμε χαρά στον Ιεχωβά.​—Ψαλμός 147:11· Ρωμαίους 12:10.