Οι νόμοι του Θεού βασίζονται στις αρχές του. Αυτές οι αρχές είναι βασικές αλήθειες τις οποίες βρίσκουμε στην Αγία Γραφή. Μας βοηθούν να καταλάβουμε πώς σκέφτεται και πώς αισθάνεται ο Θεός για όλα τα ζητήματα. Οι αρχές μάς βοηθούν να παίρνουμε καλές αποφάσεις στη ζωή και να κάνουμε το σωστό. Είναι ιδιαίτερα χρήσιμες σε καταστάσεις που δεν καλύπτονται από συγκεκριμένους νόμους του Θεού.

▸ Κεφάλαιο 1, παράγραφος 8

Υπακοή στον Ιεχωβά σημαίνει να κάνουμε πρόθυμα ό,τι μας λέει. Ο Ιεχωβά θέλει να τον υπακούμε επειδή τον αγαπάμε. (1 Ιωάννη 5:3) Αν αγαπάμε τον Θεό και εμπιστευόμαστε σε αυτόν, θα ακολουθούμε τις συμβουλές του σε κάθε κατάσταση. Θα υπακούμε σε αυτόν ακόμη και όταν μας είναι δύσκολο. Ωφελούμαστε αν υπακούμε στον Ιεχωβά, επειδή εκείνος μας διδάσκει πώς να ζούμε καλύτερα τώρα και υπόσχεται ότι θα μας χαρίσει πολλές ευλογίες στο μέλλον.​—Ησαΐας 48:17.

▸ Κεφάλαιο 1, παράγραφος 10

Ο Ιεχωβά έχει δώσει σε κάθε άνθρωπο ελεύθερη βούληση, δηλαδή την ικανότητα να κάνουμε επιλογές. Δεν μας έκανε ρομπότ. (Δευτερονόμιο 30:19· Ιησούς του Ναυή 24:15) Μπορούμε να χρησιμοποιούμε την ελευθερία μας για να κάνουμε καλές επιλογές. Αν όμως δεν είμαστε προσεκτικοί, θα μπορούσαμε να πάρουμε άσοφες αποφάσεις. Εφόσον έχουμε ελεύθερη βούληση, πρέπει να αποφασίσουμε προσωπικά αν θέλουμε να είμαστε όσιοι στον Ιεχωβά, καθώς και να αποδείξουμε ότι τον αγαπάμε πραγματικά.

▸ Κεφάλαιο 1, παράγραφος 12

Ο Ιεχωβά θέτει ηθικούς κανόνες, ή αλλιώς πρότυπα για τη συμπεριφορά και τις πράξεις μας. Από τη Γραφή μαθαίνουμε ποιοι είναι αυτοί οι κανόνες και πώς μπορούν να μας βοηθήσουν να ζούμε καλύτερα. (Παροιμίες 6:16-19·  1 Κορινθίους 6:9-11) Αυτοί μας μαθαίνουν τι θεωρεί ο Θεός ορθό και τι εσφαλμένο. Μας μαθαίνουν επίσης να εκδηλώνουμε αγάπη, να παίρνουμε καλές αποφάσεις και να δείχνουμε καλοσύνη στους άλλους. Αν και τα πρότυπα του κόσμου πέφτουν όλο και πιο χαμηλά, τα πρότυπα του Ιεχωβά δεν αλλάζουν. (Δευτερονόμιο 32:4-6· Μαλαχίας 3:6) Όταν τα ακολουθούμε, προστατευόμαστε από πολλά σωματικά και συναισθηματικά προβλήματα.

▸ Κεφάλαιο 1, παράγραφος 17

Η συνείδησή μας είναι η εσωτερική μας αίσθηση του ορθού και του εσφαλμένου. Ο Ιεχωβά έχει δώσει σε κάθε άνθρωπο συνείδηση. (Ρωμαίους 2:14, 15) Για να λειτουργεί η συνείδησή μας σωστά, πρέπει να την εκπαιδεύουμε με βάση τους ηθικούς κανόνες του Ιεχωβά. Τότε η συνείδησή μας θα μας βοηθάει να παίρνουμε αποφάσεις που ευαρεστούν τον Θεό. (1 Πέτρου 3:16) Η συνείδηση μπορεί να μας προειδοποιήσει για μια ανόητη επιλογή ή να μας προξενήσει μεγάλο πόνο αφού κάνουμε κάτι κακό. Η συνείδησή μας μπορεί να γίνει αδύναμη, αλλά με τη βοήθεια του Ιεχωβά είναι δυνατόν να την ενισχύσουμε και πάλι. Η αγαθή συνείδηση μας χαρίζει ειρήνη διάνοιας και αυτοσεβασμό.

▸ Κεφάλαιο 2, παράγραφος 3

Φοβόμαστε τον Θεό όταν τον αγαπάμε και τον σεβόμαστε τόσο πολύ ώστε δεν θέλουμε να κάνουμε τίποτα που θα τον δυσαρεστήσει. Ο φόβος Θεού μάς βοηθάει να κάνουμε το καλό και να μην κάνουμε το κακό. (Ψαλμός 111:10) Μας υποκινεί να ακούμε προσεκτικά όλα όσα λέει ο Ιεχωβά. Μας βοηθάει επίσης να τηρούμε τις υποσχέσεις που του δίνουμε, επειδή τον σεβόμαστε βαθιά. Ο φόβος Θεού επηρεάζει τον τρόπο σκέψης μας, τον τρόπο με τον οποίο φερόμαστε στους άλλους και τις καθημερινές μας επιλογές.

▸ Κεφάλαιο 2, παράγραφος 9

Η μετάνοια περιλαμβάνει τη βαθιά θλίψη που νιώθει κάποιος για μια κακή πράξη που έκανε. Όσοι αγαπούν τον Θεό λυπούνται πολύ όταν καταλάβουν  ότι έκαναν κάτι αντίθετο στους κανόνες του. Αν κάνουμε κάτι κακό, πρέπει να ικετεύσουμε τον Ιεχωβά να μας συγχωρήσει με βάση τη λυτρωτική θυσία του Ιησού. (Ματθαίος 26:28· 1 Ιωάννη 2:1, 2) Αν μετανοήσουμε ειλικρινά και σταματήσουμε να κάνουμε το κακό, μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι ο Ιεχωβά θα μας συγχωρήσει. Δεν χρειάζεται να νιώθουμε ενοχές για ό,τι κάναμε παλιά. (Ψαλμός 103:10-14· 1 Ιωάννη 1:9· 3:19-22) Πρέπει να προσπαθούμε σκληρά να μαθαίνουμε από τα λάθη μας, να διορθώνουμε τον εσφαλμένο τρόπο σκέψης μας και να ζούμε σύμφωνα με τους κανόνες του Ιεχωβά.

▸ Κεφάλαιο 2, παράγραφος 18

Όταν κάποιος κάνει μια σοβαρή αμαρτία και δεν μετανοεί ούτε θέλει να ακολουθεί τους κανόνες του Ιεχωβά, δεν μπορεί πλέον να είναι μέλος της εκκλησίας. Πρέπει να αποκοπεί. Όταν κάποιος αποκόπτεται, σταματάμε να τον συναναστρεφόμαστε και να του μιλάμε. (1 Κορινθίους 5:11· 2 Ιωάννη 9-11) Η διευθέτηση της αποκοπής προστατεύει το όνομα του Ιεχωβά και την εκκλησία. (1 Κορινθίους 5:6) Η αποκοπή είναι επίσης μια μορφή διαπαιδαγώγησης η οποία μπορεί να βοηθήσει ένα άτομο να μετανοήσει ώστε να μπορέσει να επιστρέψει στον Ιεχωβά.​—Λουκάς 15:17.

▸ Κεφάλαιο 3, παράγραφος 19

Ο Ιεχωβά μάς αγαπάει και θέλει να μας βοηθάει. Γι’ αυτό και μας δίνει καθοδηγία, κατεύθυνση και συμβουλές μέσω της Γραφής και μέσω ανθρώπων που αγαπούν τον Θεό. Ως ατελείς άνθρωποι, έχουμε απελπιστική ανάγκη αυτής της βοήθειας. (Ιερεμίας 17:9) Όταν δεχόμαστε με σεβασμό όσα μας λένε εκείνοι τους οποίους χρησιμοποιεί ο Ιεχωβά για να μας καθοδηγεί, δείχνουμε ότι σεβόμαστε τον ίδιο και ότι θέλουμε να τον υπακούμε.​—Εβραίους 13:7.

▸ Κεφάλαιο 4, παράγραφος 2

Εφόσον είμαστε ατελείς, είναι εύκολο να δείχνουμε ιδιοτέλεια και υπερηφάνεια. Αλλά ο Ιεχωβά αναμένει από εμάς να είμαστε ταπεινοί. Συνήθως, αρχίζουμε να μαθαίνουμε την ταπεινοφροσύνη όταν συγκρίνουμε τον εαυτό μας με τον Ιεχωβά και συνειδητοποιούμε πόσο μικροί είμαστε. (Ιώβ 38:1-4) Μια ακόμη σημαντική πτυχή της ταπεινοφροσύνης είναι το να μάθουμε να σκεφτόμαστε περισσότερο τους άλλους και το δικό τους καλό αντί τον εαυτό μας. Η υπερηφάνεια κάνει συνήθως κάποιον να νομίζει ότι είναι καλύτερος από τους άλλους. Το ταπεινό άτομο εξετάζει έντιμα τον εαυτό του και βλέπει και τα δυνατά και τα αδύνατα σημεία του. Δεν φοβάται να παραδεχτεί τα λάθη του, να ζητήσει συγνώμη και να δεχτεί εισηγήσεις και συμβουλές. Το ταπεινό άτομο στηρίζεται στον Ιεχωβά και ακολουθεί την καθοδηγία του.​—1 Πέτρου 5:5.

▸ Κεφάλαιο 4, παράγραφος 4

Εξουσία είναι το δικαίωμα που έχει κάποιος να δίνει εντολές και να παίρνει αποφάσεις. Ο Ιεχωβά έχει την ύψιστη εξουσία στον ουρανό και στη γη. Επειδή δημιούργησε τα πάντα, είναι το πιο ισχυρό Πρόσωπο στο σύμπαν. Χρησιμοποιεί πάντοτε την εξουσία του για το καλό των άλλων. Ο Ιεχωβά έχει αναθέσει σε κάποιους ανθρώπους την ευθύνη να μας φροντίζουν. Για παράδειγμα, οι γονείς, οι πρεσβύτεροι και οι κυβερνήσεις έχουν κάποια εξουσία, και ο Ιεχωβά θέλει να συνεργαζόμαστε μαζί τους. (Ρωμαίους 13:1-5· 1 Τιμόθεο 5:17) Όταν όμως οι νόμοι των ανθρώπων συγκρούονται με τους νόμους του Θεού, υπακούμε στον Θεό και όχι στους ανθρώπους. (Πράξεις 5:29) Όταν δεχόμαστε την εξουσία εκείνων τους οποίους χρησιμοποιεί ο Ιεχωβά, δείχνουμε στον Ιεχωβά ότι σεβόμαστε τις αποφάσεις του.

▸ Κεφάλαιο 4, παράγραφος 7

Ο Ιεχωβά χρησιμοποιεί τους πρεσβυτέρους, οι οποίοι είναι έμπειροι αδελφοί, για να φροντίζουν την εκκλησία. (Δευτερονόμιο 1:13· Πράξεις 20:28) Αυτοί μας βοηθούν να διατηρούμε τη σχέση μας με τον Ιεχωβά ισχυρή και να τον λατρεύουμε με ειρηνικό και οργανωμένο τρόπο. (1 Κορινθίους 14:33,  40) Για να διοριστούν οι πρεσβύτεροι από το άγιο πνεύμα, πρέπει να ανταποκρίνονται σε συγκεκριμένα προσόντα που υπάρχουν στη Γραφή. (1 Τιμόθεο 3:1-7· Τίτο 1:5-9· 1 Πέτρου 5:2, 3) Εμείς εμπιστευόμαστε και υποστηρίζουμε την οργάνωση του Θεού, γι’ αυτό και συνεργαζόμαστε ευχαρίστως με τους πρεσβυτέρους.​—Ψαλμός 138:6· Εβραίους 13:17.

▸ Κεφάλαιο 4, παράγραφος 8

Ο Ιεχωβά έχει αναθέσει στους γονείς την ευθύνη να φροντίζουν τα παιδιά τους και το σπιτικό τους. Ωστόσο, η Γραφή εξηγεί ότι κεφαλή της οικογένειας είναι ο σύζυγος. Αν όμως δεν υπάρχει πατέρας στο σπιτικό, η μητέρα γίνεται κεφαλή της οικογένειας. Μεταξύ άλλων, η κεφαλή της οικογένειας έχει την ευθύνη να παρέχει στην οικογένεια τροφή, ρούχα και στέγη. Είναι πολύ σημαντικό να έχει ηγετικό ρόλο καθώς βοηθάει την οικογένεια να λατρεύει τον Ιεχωβά. Για παράδειγμα, φροντίζει να παρακολουθούν τακτικά τις συναθροίσεις, να συμμετέχουν στη διακονία αγρού και να μελετούν μαζί τη Γραφή. Η κεφαλή της οικογένειας έχει επίσης την ευθύνη να παίρνει τις αποφάσεις. Προσπαθεί πάντα να μιμείται τον Ιησού με το να είναι καλοσυνάτος και λογικός. Ποτέ δεν είναι βάναυσος ή σκληρός. Αυτό δημιουργεί ατμόσφαιρα αγάπης στην οικογένεια ώστε όλοι να νιώθουν ασφαλείς και να αναπτύσσουν τη σχέση τους με τον Ιεχωβά.

▸ Κεφάλαιο 4, παράγραφος 12

Το Κυβερνών Σώμα είναι μια ομάδα αντρών με ουράνια ελπίδα τους οποίους χρησιμοποιεί ο Θεός για να κατευθύνει το έργο του λαού του. Τον πρώτο αιώνα, ο Ιεχωβά καθοδηγούσε την πρώτη Χριστιανική εκκλησία σε ζητήματα λατρείας και στο έργο κηρύγματος μέσω ενός κυβερνώντος σώματος. (Πράξεις 15:2) Σήμερα, η ομάδα των αδελφών που υπηρετούν ως Κυβερνών Σώμα έχει την ευθύνη να καθοδηγεί, να κατευθύνει και να προστατεύει τον λαό του Θεού. Όταν αυτοί οι αδελφοί παίρνουν αποφάσεις, βασίζονται για καθοδηγία στον Λόγο του Θεού και στο άγιο πνεύμα του. Ο Ιησούς χαρακτήρισε αυτή την ομάδα χρισμένων αντρών “πιστό και φρόνιμο δούλο”.​—Ματθαίος 24:45-47.

▸ Κεφάλαιο 4, παράγραφος 15

Μερικές φορές, μπορεί να ζητηθεί από μια αδελφή να κάνει κάτι στην εκκλησία το οποίο κανονικά γίνεται από κάποιον αδελφό. Όταν εκτελεί αυτή την υπηρεσία, δείχνει τον σεβασμό της για τη διευθέτηση του Ιεχωβά φορώντας κάλυμμα στο κεφάλι. Ωστόσο, είναι ανάγκη να καλύπτει το κεφάλι της μόνο σε συγκεκριμένες καταστάσεις. Για παράδειγμα, μια αδελφή πρέπει να φοράει κάλυμμα στο κεφάλι όταν διεξάγει Γραφική μελέτη και είναι παρών ο σύζυγός της ή κάποιος βαφτισμένος αδελφός.​—1 Κορινθίους 11:11-15.

▸ Κεφάλαιο 4, παράγραφος 17

Είμαστε ουδέτεροι όταν δεν παίρνουμε το μέρος κανενός σε πολιτικά ζητήματα. (Ιωάννης 17:16) Ο λαός του Ιεχωβά υποστηρίζει τη Βασιλεία Του. Είμαστε ουδέτεροι στις υποθέσεις του κόσμου, όπως ήταν και ο Ιησούς.

Ο Ιεχωβά μάς έχει δώσει την εντολή “να υπακούμε σε κυβερνήσεις και εξουσίες”. (Τίτο 3:1, 2· Ρωμαίους 13:1-7) Αλλά ο νόμος του Θεού λέει επίσης ότι δεν πρέπει να κάνουμε φόνο. Επομένως, η συνείδηση του Χριστιανού δεν του επιτρέπει να πάει στον πόλεμο. Αν ένας Χριστιανός έχει την επιλογή να προσφέρει κοινωνική εργασία αντί της στρατιωτικής υπηρεσίας, πρέπει να σκεφτεί αν η συνείδησή του τού επιτρέπει να το κάνει αυτό.

Λατρεύουμε μόνο τον Ιεχωβά, επειδή είναι ο Δημιουργός μας. Παρότι σεβόμαστε τα εθνικά σύμβολα, δεν χαιρετάμε τη σημαία ούτε ψέλνουμε τον εθνικό ύμνο. (Ησαΐας 43:11· Δανιήλ 3:1-30· 1 Κορινθίους 10:14) Επίσης, τα μέλη του λαού του Ιεχωβά αποφασίζουν προσωπικά να μην ψηφίζουν κανένα κόμμα ή υποψήφιο στις εκλογές. Το κάνουμε αυτό επειδή έχουμε ήδη πάρει το μέρος της κυβέρνησης του Θεού.​—Ματθαίος 22:21· Ιωάννης 15:19· 18:36.

▸ Κεφάλαιο 5, παράγραφος 2

Ο κόσμος προωθεί τον τρόπο σκέψης του Σατανά. Αυτός ο τρόπος σκέψης είναι κοινός στους ανθρώπους που δεν αγαπούν ούτε μιμούνται τον Ιεχωβά και αψηφούν τους κανόνες του. (1 Ιωάννη 5:19) Ο συγκεκριμένος τρόπος  σκέψης και οι πράξεις στις οποίες οδηγεί περιγράφονται ως το πνεύμα του κόσμου. (Εφεσίους 2:2) Ως υπηρέτες του Ιεχωβά, αγωνιζόμαστε να μη μας κυριεύσει αυτό το πνεύμα. (Εφεσίους 6:10-18) Εμείς αγαπάμε τις οδούς του Ιεχωβά και προσπαθούμε σκληρά να είμαστε προσκολλημένοι στον δικό του τρόπο σκέψης.

▸ Κεφάλαιο 5, παράγραφος 7

Αποστασία είναι το να παίρνει κάποιος θέση εναντίον της Γραφικής αλήθειας. Οι αποστάτες στασιάζουν εναντίον του Ιεχωβά και εναντίον του Ιησού, του διορισμένου Βασιλιά της Βασιλείας του Θεού, και προσπαθούν να πάρουν και άλλους με το μέρος τους. (Ρωμαίους 1:25) Θέλουν να δημιουργήσουν αμφιβολίες στη διάνοια όσων λατρεύουν τον Ιεχωβά. Μερικά άτομα στην πρώτη Χριστιανική εκκλησία έγιναν αποστάτες, και το ίδιο συμβαίνει και στην εποχή μας. (2 Θεσσαλονικείς 2:3) Αυτοί που είναι όσιοι στον Ιεχωβά δεν έχουν καμία σχέση με τους αποστάτες. Δεν επιτρέπουμε στην περιέργεια ή στην πίεση από άλλα άτομα να μας κάνουν να διαβάσουμε ή να ακούσουμε αποστατικές ιδέες. Είμαστε όσιοι στον Ιεχωβά και λατρεύουμε μόνο εκείνον.

▸ Κεφάλαιο 5, παράγραφος 9

Υπό τον Νόμο του Μωυσή, το έθνος του Ισραήλ ζητούσε από τον Ιεχωβά να συγχωρεί τις αμαρτίες τους. Έφερναν στον ναό σιτηρά, λάδι και ζώα για να τα προσφέρουν ως θυσίες εξιλέωσης. Αυτό υπενθύμιζε στους Ισραηλίτες ότι ο Ιεχωβά ήταν πρόθυμος να συγχωρεί τις αμαρτίες που έκαναν τόσο ως έθνος όσο και ατομικά. Μετέπειτα, όταν ο Ιησούς έδωσε τη ζωή του για να καλύψει τις αμαρτίες μας, εκείνες οι θυσίες εξιλέωσης δεν ήταν πια απαραίτητες. Ο Ιησούς πρόσφερε την τέλεια θυσία «μία φορά για πάντα».​—Εβραίους 10:1, 4, 10.

▸ Κεφάλαιο 7, παράγραφος 6

Ο Νόμος του Μωυσή επέτρεπε στους ανθρώπους να χρησιμοποιούν ζώα για τροφή. Πρόσταζε επίσης να προσφέρονται θυσίες ζώων. (Λευιτικό  1:5, 6) Αλλά ο Ιεχωβά ποτέ δεν επέτρεψε στον λαό του να φέρεται άσπλαχνα στα ζώα. (Παροιμίες 12:10) Μάλιστα, ο Νόμος περιείχε κανόνες που προστάτευαν τα ζώα από τη βαναυσότητα. Οι Ισραηλίτες είχαν λάβει την εντολή να φροντίζουν τα ζώα τους σωστά.​—Δευτερονόμιο 22:6, 7.

▸ Κεφάλαιο 7, παράγραφος 6

Κλάσματα του αίματος. Το αίμα αποτελείται από τέσσερα κύρια συστατικά​—τα ερυθρά αιμοσφαίρια, τα λευκά αιμοσφαίρια, τα αιμοπετάλια και το πλάσμα. Αυτά τα τέσσερα κύρια συστατικά του αίματος μπορούν να διασπαστούν σε μικρότερα τμήματα που ονομάζονται κλάσματα του αίματος. *

Οι Χριστιανοί αρνούνται τη μετάγγιση πλήρους αίματος ή κάποιου από τα τέσσερα κύρια συστατικά του. Πρέπει όμως να δέχονται κλάσματα αίματος; Η Γραφή δεν αναφέρει λεπτομέρειες σε σχέση με αυτό. Έτσι λοιπόν, κάθε Χριστιανός πρέπει να αποφασίσει μόνος του με βάση τη Γραφικά εκπαιδευμένη συνείδησή του.

Μερικοί Χριστιανοί επιλέγουν να αρνούνται όλα τα κλάσματα αίματος. Ίσως σκέφτονται ότι ο Νόμος του Θεού προς τον Ισραήλ απαιτούσε να χύνεται «στο έδαφος» όλο το αίμα που αφαιρούνταν από κάποιο ζώο.​—Δευτερονόμιο 12:22-24.

Άλλοι κάνουν διαφορετική επιλογή. Η συνείδησή τους τούς επιτρέπει να δέχονται κάποια κλάσματα αίματος. Ίσως σκέφτονται ότι τα μικρά κλάσματα δεν αντιπροσωπεύουν πλέον τη ζωή του πλάσματος από το οποίο αφαιρέθηκε το αίμα.

Προτού πάρετε αποφάσεις σχετικά με τα κλάσματα του αίματος, εξετάστε τις ακόλουθες ερωτήσεις:

• Γνωρίζω ότι το να αρνηθώ όλα τα κλάσματα του αίματος σημαίνει ότι δεν θα δεχτώ ορισμένα φάρμακα που καταπολεμούν ασθένειες ή που μπορεί να βοηθήσουν να σταματήσει η αιμορραγία;

•   Πώς θα εξηγούσα σε κάποιον γιατρό γιατί απορρίπτω ή δέχομαι τη χρήση ενός ή περισσότερων κλασμάτων του αίματος;

Ιατρικές διαδικασίες. Ως Χριστιανοί, δεν γινόμαστε αιμοδότες ούτε αποθηκεύουμε το δικό μας αίμα πριν από μια εγχείρηση. Ωστόσο, υπάρχουν άλλες διαδικασίες που χρησιμοποιούν το αίμα του ίδιου του ασθενή. Κάθε Χριστιανός πρέπει να αποφασίσει ο ίδιος πώς θα χρησιμοποιηθεί το αίμα του κατά τη διάρκεια μιας χειρουργικής διαδικασίας, ιατρικής εξέτασης ή σύγχρονης θεραπείας. Κατά τη διάρκεια τέτοιων διαδικασιών, κάποια ποσότητα αίματος του ασθενή μπορεί να διαχωριστεί εντελώς από το σώμα του για κάποιο χρονικό διάστημα.​—Για περισσότερες πληροφορίες, βλέπε Η Σκοπιά 15 Οκτωβρίου 2000, σελίδες 30, 31.

Για παράδειγμα, υπάρχει μια διαδικασία που λέγεται αιμοαραίωση, κατά την οποία αμέσως πριν από την εγχείριση αφαιρείται μια ποσότητα αίματος από τον ασθενή και αντικαθίσταται από κάποιο εκτατικό του όγκου. Αργότερα, είτε στη διάρκεια της εγχείρισης είτε λίγο έπειτα από αυτήν, το αίμα επαναχορηγείται στον ασθενή.

 Μια άλλη διαδικασία ονομάζεται διάσωση αίματος. Σε αυτήν, το αίμα του ασθενή το οποίο χάνεται κατά τη διάρκεια της εγχείρισης συλλέγεται, καθαρίζεται και επαναχορηγείται στον ασθενή στη διάρκεια της εγχείρισης ή λίγο έπειτα από αυτήν.

Ο κάθε γιατρός ίσως εφαρμόζει αυτές τις διαδικασίες κάπως διαφορετικά. Γι’ αυτό, προτού ο Χριστιανός δεχτεί οποιαδήποτε χειρουργική διαδικασία, ιατρική εξέταση ή σύγχρονη θεραπεία, χρειάζεται να μάθει ακριβώς πώς θα χρησιμοποιηθεί το αίμα του.

Προτού πάρετε αποφάσεις σχετικά με ιατρικές διαδικασίες που περιλαμβάνουν τη χρήση του δικού σας αίματος, εξετάστε τις ακόλουθες ερωτήσεις:

• Αν κάποια ποσότητα του αίματός μου διοχετευτεί έξω από το σώμα μου και ίσως μάλιστα διακοπεί η ροή για λίγο, θα μου επιτρέψει η συνείδησή μου να θεωρήσω ότι αυτό το αίμα εξακολουθεί να αποτελεί μέρος του σώματός μου, και κατά συνέπεια δεν απαιτείται “να χυθεί στο έδαφος”;​—Δευτερονόμιο 12:23, 24.

• Μήπως θα ενοχλούνταν η Γραφικά εκπαιδευμένη συνείδησή μου αν κατά τη διάρκεια μιας ιατρικής διαδικασίας κάποια ποσότητα από το αίμα μου αφαιρούνταν, περνούσε από κάποια επεξεργασία και επαναχορηγούνταν μέσα (ή πάνω) στο σώμα μου;

• Αντιλαμβάνομαι ότι αν αρνηθώ όλες τις ιατρικές διαδικασίες που περιλαμβάνουν τη χρήση του δικού μου αίματος σημαίνει πως αρνούμαι τις εξετάσεις αίματος, την αιμοκάθαρση ή τη χρήση καρδιοπνευμονικής συσκευής;

 Προτού πάρουμε αποφάσεις σχετικά με τα κλάσματα του αίματος και τις ιατρικές θεραπείες που περιλαμβάνουν τη χρήση του δικού μας αίματος, χρειάζεται να προσευχόμαστε στον Ιεχωβά για καθοδηγία και κατόπιν να κάνουμε έρευνα. (Ιακώβου 1:5, 6) Έπειτα, πρέπει να χρησιμοποιούμε τη Γραφικά εκπαιδευμένη συνείδησή μας για να αποφασίσουμε. Δεν πρέπει να ρωτάμε άλλους τι θα έκαναν στη θέση μας ούτε πρέπει οι άλλοι να προσπαθούν να επηρεάσουν την απόφασή μας.​—Ρωμαίους 14:12· Γαλάτες 6:5.

▸ Κεφάλαιο 7, παράγραφος 11

Είμαστε ηθικά καθαροί όταν η διαγωγή και οι πράξεις μας είναι καθαρές κατά την άποψη του Θεού. Η ηθική καθαρότητα περιλαμβάνει όσα σκεφτόμαστε, λέμε και κάνουμε. Ο Ιεχωβά μάς δίνει την εντολή να αποφεύγουμε κάθε είδους σεξουαλική ακαθαρσία ή ανηθικότητα. (Παροιμίες 1:10· 3:1) Πρέπει να αποφασίσουμε ότι θα ακολουθούμε τους καθαρούς κανόνες του Ιεχωβά πριν βρεθούμε σε μια κατάσταση που θα μπορούσε να μας βάλει στον πειρασμό να κάνουμε κάτι κακό. Χρειάζεται να προσευχόμαστε συνεχώς στον Θεό για βοήθεια ώστε να κρατάμε τη διάνοιά μας αγνή και πρέπει να είμαστε αποφασισμένοι να απορρίπτουμε τους ανήθικους πειρασμούς.​—1 Κορινθίους 6:9, 10, 18· Εφεσίους 5:5.

▸ Κεφάλαιο 8, παράγραφος 11

Κάποιος που έχει έκλυτη διαγωγή μιλάει ή ενεργεί με τρόπο ο οποίος παραβιάζει σε σοβαρό βαθμό τους κανόνες του Θεού και φανερώνει ξεδιάντροπη στάση. Όποιος φέρεται έτσι δείχνει ότι δεν σέβεται τους νόμους του Θεού. Αν ένα άτομο είναι ένοχο έκλυτης διαγωγής, θα χειριστεί το ζήτημα μια δικαστική επιτροπή. Η ακαθαρσία περιλαμβάνει διάφορες μορφές αδικοπραγίας. Ανάλογα με τη σοβαρότητα της κατάστασης, κάποια ζητήματα που αφορούν ακαθαρσία ίσως χρειαστεί να τα χειριστεί μια δικαστική επιτροπή στην εκκλησία.​—Γαλάτες 5:19-21· Εφεσίους 4:19· για περισσότερες πληροφορίες, βλέπε «Ερωτήσεις από Αναγνώστες» στη Σκοπιά 15 Ιουλίου 2006.

▸ Κεφάλαιο 9, παράγραφος 7· κεφάλαιο 12, παράγραφος 10

Ο Ιεχωβά δημιούργησε το σεξ με σκοπό να αποτελεί μια καθαρή έκφραση αγάπης ανάμεσα στον σύζυγο και στη σύζυγο. Αλλά όταν κάποιο άτομο αυνανίζεται, δηλαδή κάνει ακατάλληλη χρήση των γεννητικών του οργάνων για να νιώσει σεξουαλική ευχαρίστηση, χρησιμοποιεί με ακάθαρτο τρόπο το σεξ. Αυτή η συνήθεια μπορεί να χαλάσει τη σχέση του με τον Ιεχωβά. Μπορεί να γεννήσει μέσα του διεστραμμένες επιθυμίες και να του δημιουργήσει διαστρεβλωμένη άποψη για το σεξ. (Κολοσσαείς 3:5) Αν κάποιος έχει αυτή την ακάθαρτη συνήθεια και δυσκολεύεται να τη σταματήσει, δεν πρέπει να παραιτηθεί. (Ψαλμός 86:5· 1 Ιωάννη 3:20) Αν συμβαίνει και σε εσάς αυτό, προσευχηθείτε ειλικρινά στον Ιεχωβά και ζητήστε του να σας βοηθήσει. Να αποφεύγετε πράγματα τα οποία σας δημιουργούν ακάθαρτες σκέψεις, όπως είναι η πορνογραφία. Μιλήστε με έναν από τους Χριστιανούς γονείς σας ή με κάποιον ώριμο φίλο που σέβεται τους νόμους του Ιεχωβά. (Παροιμίες 1:8, 9· 1 Θεσσαλονικείς 5:14· Τίτο 2:3-5) Να είστε βέβαιοι ότι ο Ιεχωβά βλέπει και εκτιμάει τις προσπάθειες που κάνετε για να παραμένετε ηθικά καθαροί.​—Ψαλμός 51:17· Ησαΐας 1:18.

▸ Κεφάλαιο 9, παράγραφος 9

Πολυγαμία είναι το να έχει κανείς πάνω από έναν γαμήλιο σύντροφο. Ο σκοπός του Ιεχωβά για τον γάμο ήταν να παντρεύεται ένας άντρας με μία γυναίκα. Στον αρχαίο Ισραήλ, ο Θεός επέτρεπε στους άντρες να έχουν πάνω από μία συζύγους, αλλά δεν ήταν αυτό ο αρχικός του σκοπός. Σήμερα, ο Ιεχωβά δεν επιτρέπει την πολυγαμία μέσα στον λαό του. Ο άντρας πρέπει να έχει μόνο μία σύζυγο και η γυναίκα πρέπει να έχει μόνο έναν σύζυγο.​—Ματθαίος 19:9· 1 Τιμόθεο 3:2.

▸ Κεφάλαιο 10, παράγραφος 12

Ο Ιεχωβά είχε σκοπό να μένουν οι δύο σύζυγοι μαζί για όλη τους τη ζωή. (Γένεση 2:24· Μαλαχίας 2:15, 16· Ματθαίος 19:3-6· 1 Κορινθίους 7:39) Επιτρέπει το διαζύγιο μόνο αν κάποιος από τους δύο είναι ένοχος μοιχείας. Σε αυτή την περίπτωση, ο Ιεχωβά δίνει στο αθώο μέλος το δικαίωμα να αποφασίσει αν θα πάρει διαζύγιο ή όχι.​—Ματθαίος 19:9.

 Μερικές φορές, κάποιοι Χριστιανοί αποφασίζουν να ζήσουν χωριστά από τον σύντροφό τους δίχως να υπάρχει ζήτημα ανηθικότητας. (1 Κορινθίους 7:11) Ένας Χριστιανός ίσως σκεφτεί τον χωρισμό στις ακόλουθες καταστάσεις:

• Εσκεμμένη άρνηση παροχής των αναγκαίων: Ο σύζυγος αρνείται να προμηθεύει τα αναγκαία στην οικογένειά του μέχρι του σημείου να μην έχουν χρήματα ή φαγητό.​—1 Τιμόθεο 5:8.

• Σοβαρή σωματική κακομεταχείριση: Σωματική κακομεταχείριση μέχρι του σημείου να φοβάται ένας από τους συζύγους ότι κινδυνεύει η υγεία ή η ζωή του.​—Γαλάτες 5:19-21.

• Απόλυτος κίνδυνος για τη σχέση με τον Ιεχωβά: Ένα άτομο είναι αδύνατον να υπηρετεί τον Ιεχωβά εξαιτίας του συζύγου ή της συζύγου του.​—Πράξεις 5:29.

▸ Κεφάλαιο 11, παράγραφος 19

Όλοι μας έχουμε ανάγκη από έπαινο και ενθάρρυνση. (Παροιμίες 12:25· 16:24) Μπορούμε να ενισχύουμε και να παρηγορούμε ο ένας τον άλλον με στοργικά και καλοσυνάτα λόγια. Τέτοιες εκφράσεις μπορούν να βοηθήσουν τους αδελφούς και τις αδελφές μας να υπομείνουν και να συνεχίσουν να υπηρετούν τον Ιεχωβά ακόμη και αν αντιμετωπίζουν μεγάλες δυσκολίες. (Παροιμίες 12:18· Φιλιππησίους 2:1-4) Αν κάποιο άτομο νιώθει πολύ αποθαρρυμένο, πρέπει να το ακούσουμε με σεβασμό και να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε πώς νιώθει. Έτσι θα ξέρουμε τι μπορούμε να πούμε ή να κάνουμε για να το βοηθήσουμε. (Ιακώβου 1:19) Βάλτε στόχο σας να γνωρίσετε καλά τους αδελφούς και τις αδελφές σας ώστε να καταλαβαίνετε πραγματικά τι έχουν ανάγκη. Τότε θα μπορείτε να τους βοηθήσετε να στραφούν στην Πηγή κάθε παρηγοριάς και ενθάρρυνσης, όπου θα βρουν αληθινή αναζωογόνηση.​—2 Κορινθίους 1:3, 4· 1 Θεσσαλονικείς 5:11.

▸ Κεφάλαιο 12, παράγραφος 16

Η Γραφή δεν βάζει συγκεκριμένους κανόνες για το πώς να γίνεται ένας γάμος. Τα τοπικά έθιμα και οι νομικές απαιτήσεις διαφέρουν από τόπο σε  τόπο. (Γένεση 24:67· Ματθαίος 1:24· 25:10· Λουκάς 14:8) Το πιο σημαντικό κομμάτι της γαμήλιας τελετής είναι η υπόσχεση που δίνει το ζευγάρι ενώπιον του Ιεχωβά. Πολλά ζευγάρια επιλέγουν να είναι παρούσα η οικογένειά τους και οι στενοί τους φίλοι όταν δίνουν τις υποσχέσεις τους και να κάνει ένας πρεσβύτερος μια Γραφική ομιλία. Το ζευγάρι είναι αυτό που θα αποφασίσει αν θα κάνουν δεξίωση μετά την τελετή και τι είδους δεξίωση θα είναι. (Λουκάς 14:28· Ιωάννης 2:1-11) Ό,τι και αν αποφασίσουν για το πώς θα διοργανώσουν τον γάμο τους, πρέπει να φροντίσουν να δώσει τιμή στον Ιεχωβά. (Γένεση 2:18-24· Ματθαίος 19:5, 6) Οι Γραφικές αρχές μπορούν να τους βοηθήσουν να πάρουν καλές αποφάσεις. (1 Ιωάννη 2:16, 17) Αν επιλέξουν να σερβιριστεί αλκοόλ στη δεξίωση, πρέπει να φροντίσουν να υπάρχει καλή επίβλεψη. (Παροιμίες 20:1· Εφεσίους 5:18) Αν επιλέξουν να υπάρχει μουσική ή ψυχαγωγικό πρόγραμμα, πρέπει να φροντίσουν να δίνουν όλα αυτά τιμή στον Ιεχωβά. Τα Χριστιανικά ζευγάρια, αντί να επικεντρώνονται απλώς στη μέρα του γάμου, πρέπει να επικεντρώνονται στη σχέση τους με τον Θεό και στη μεταξύ τους σχέση.​—Παροιμίες 18:22· για περισσότερες εισηγήσεις, βλέπε Η Σκοπιά 15 Οκτωβρίου 2006, σελίδες 18-31.

▸ Κεφάλαιο 13, παράγραφος 18

Θέλουμε να παίρνουμε καλές αποφάσεις που βασίζονται στις αρχές του Λόγου του Θεού. Για παράδειγμα, ο μη ομόπιστος γαμήλιος σύντροφος ενός Χριστιανού μπορεί να του ζητήσει να πάνε σε ένα γεύμα με συγγενείς στα πλαίσια μιας κοσμικής γιορτής. Αν συμβεί σε εσάς αυτό, τι θα κάνετε; Αν σας επιτρέπει η συνείδησή σας να πάτε, θα μπορούσατε να εξηγήσετε στον σύντροφό σας ότι, αν τηρηθούν ειδωλολατρικά έθιμα στο γεύμα, δεν θα συμμετάσχετε σε αυτά. Πρέπει επίσης να σκεφτείτε μήπως κάποιοι άλλοι σκανδαλιστούν αν πάτε στο γεύμα.​—1 Κορινθίους 8:9· 10:23, 24.

Ή μπορεί ο εργοδότης σας να σας προσφέρει ένα χρηματικό δώρο στην περίοδο κάποιας γιορτής. Πρέπει να το αρνηθείτε; Όχι απαραίτητα. Η απόφασή σας για το αν θα το δεχτείτε ή όχι θα εξαρτηθεί σε έναν βαθμό από το πώς το θεωρεί ο εργοδότης σας. Το θεωρεί κομμάτι της γιορτής; Ή είναι απλώς ένας τρόπος για να δείξει την εκτίμησή του; Κάνοντας σκέψεις  γύρω από αυτούς και άλλους παράγοντες, θα χρειαστεί να αποφασίσετε αν θα δεχτείτε το δώρο.

Υπάρχει επίσης περίπτωση να σας κάνει κάποιος ένα δώρο στην περίοδο μιας γιορτής και να σας πει: «Ξέρω ότι εσύ δεν γιορτάζεις, αλλά θέλω να σου κάνω αυτό το δώρο». Ίσως πρόκειται απλώς για μια ευγενική χειρονομία εκ μέρους του. Από την άλλη, μήπως υπάρχει πιθανότητα να προσπαθεί να δοκιμάσει την πίστη σας ή να σας κάνει να συμμετάσχετε στη γιορτή; Αφού τα σκεφτείτε αυτά, εσείς θα αποφασίσετε αν θα δεχτείτε ή όχι το δώρο. Με κάθε απόφαση που παίρνουμε, θέλουμε να διατηρούμε αγαθή συνείδηση και να παραμένουμε πιστοί στον Ιεχωβά.​—Πράξεις 23:1.

▸ Κεφάλαιο 13, παράγραφος 22

Στις περισσότερες περιπτώσεις, όταν χειριζόμαστε τις διαφωνίες γρήγορα και ειρηνικά, δεν χρειάζεται να δημιουργηθεί ζήτημα. (Ματθαίος 5:23-26) Προτεραιότητα κάθε Χριστιανού πρέπει να είναι να δίνει δόξα στον Ιεχωβά και να διατηρεί την εκκλησία ενωμένη.​—Ιωάννης 13:34, 35· 1 Κορινθίους 13:4, 5.

Αν κάποιοι Χριστιανοί έχουν μια διαφωνία σε ένα επαγγελματικό ζήτημα, πρέπει να προσπαθήσουν να το τακτοποιήσουν χωρίς να πάνε στα δικαστήρια. Στα εδάφια 1 Κορινθίους 6:1-8, αναφέρεται η συμβουλή του αποστόλου Παύλου σε σχέση με τις νομικές αντιδικίες μεταξύ Χριστιανών. Αν πάμε έναν αδελφό μας στο δικαστήριο, αυτό θα μπορούσε να δώσει άσχημη εικόνα για τον Ιεχωβά και για την εκκλησία. Στα εδάφια Ματθαίος 18:15-17, αναφέρονται τρία βήματα που πρέπει να κάνουν οι Χριστιανοί για να τακτοποιήσουν σοβαρές κατηγορίες όπως είναι η συκοφαντία ή η απάτη. (1) Πρέπει πρώτα να προσπαθήσουν να λύσουν το ζήτημα μεταξύ τους. (2) Αν δεν τα καταφέρουν, μπορούν να ζητήσουν βοήθεια από ένα ή δύο ώριμα μέλη της εκκλησίας. (3) Ύστερα, αν είναι απαραίτητο, μπορούν να ζητήσουν από το πρεσβυτέριο να χειριστεί το ζήτημα. Αν η κατάσταση φτάσει στους πρεσβυτέρους, εκείνοι θα προσπαθήσουν να βοηθήσουν με Γραφικές αρχές όλους όσους περιλαμβάνονται να βρουν μια ειρηνική λύση. Αν ορισμένα άτομα που περιλαμβάνονται δεν είναι διατεθειμένα να ακολουθήσουν τους κανόνες της Γραφής, ίσως απαιτηθεί δικαστική ενέργεια από τους πρεσβυτέρους.

 Υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες ίσως είναι νομικά απαραίτητο να γίνει κάποια αγωγή, πιθανώς σε καταστάσεις που περιλαμβάνουν διαζύγιο, επιμέλεια παιδιού, διατροφή, ασφαλιστική αποζημίωση, πτώχευση ή διαθήκη. Αν ένας Χριστιανός καταφύγει σε ένα τέτοιο νομικό μέσο για να τακτοποιήσει το ζήτημα όσο πιο ειρηνικά μπορεί, δεν παραβιάζει τη συμβουλή του Παύλου.

Αν έχει συμβεί κάποιο σοβαρό αδίκημα, όπως βιασμός, κακοποίηση παιδιού, επίθεση, μεγάλη κλοπή ή φόνος, ο Χριστιανός που αναφέρει το αδίκημα στις κοσμικές αρχές δεν παραβιάζει τη συμβουλή του Παύλου.

▸ Κεφάλαιο 14, παράγραφος 14

Από τον κήπο της Εδέμ, ο Σατανάς προσπαθεί να εξαπατήσει τους ανθρώπους. (Γένεση 3:1-6· Αποκάλυψη 12:9) Ξέρει ότι, αν καταφέρει να διαστρεβλώσει τον τρόπο σκέψης μας, θα μπορέσει να μας επηρεάσει για να κάνουμε το κακό. (2 Κορινθίους 4:4· Ιακώβου 1:14, 15) Χρησιμοποιεί την πολιτική, τη θρησκεία, το εμπόριο, την ψυχαγωγία, τη μόρφωση και πολλά άλλα πράγματα για να περάσει τον δικό του τρόπο σκέψης και να τον κάνει να φαίνεται αποδεκτός.​—Ιωάννης 14:30· 1 Ιωάννη 5:19.

Ο Σατανάς ξέρει ότι δεν του έχει απομείνει πολύς χρόνος για να εξαπατήσει τους ανθρώπους. Βάζει λοιπόν τα δυνατά του για να παροδηγήσει όσο περισσότερους μπορεί. Τον ενδιαφέρει ιδιαίτερα να παροδηγήσει εκείνους που υπηρετούν τον Ιεχωβά. (Αποκάλυψη 12:12) Αν δεν προσέξουμε, ο Διάβολος θα μπορούσε να διαφθείρει σιγά σιγά τον τρόπο σκέψης μας. (1 Κορινθίους 10:12) Για παράδειγμα, ο Ιεχωβά δεν θέλει να διαλύονται οι γάμοι. (Ματθαίος 19:5, 6, 9) Αλλά πολλοί άνθρωποι σήμερα θεωρούν τον γάμο συμφωνία που δεν είναι και τόσο δεσμευτική και μπορεί να χαλάσει εύκολα. Πολλές ταινίες και τηλεοπτικά προγράμματα προωθούν αυτό το σκεπτικό. Εμείς δεν πρέπει ποτέ να επιτρέψουμε να μας επηρεάσει η άποψη του κόσμου για τον γάμο.

Ο Σατανάς προσπαθεί επίσης να μας εξαπατήσει προωθώντας το πνεύμα της ανεξαρτησίας. (2 Τιμόθεο 3:4) Αν δεν προσέξουμε, μπορεί να χάσουμε τον σεβασμό μας για την εξουσία εκείνων που διορίζει ο Ιεχωβά. Για παράδειγμα, ένας αδελφός μπορεί να αρχίσει να αντιστέκεται στην καθοδηγία των πρεσβυτέρων. (Εβραίους 12:5) Ή μια αδελφή μπορεί να αρχίσει  να αμφισβητεί τη διευθέτηση του Ιεχωβά για την ηγεσία στην οικογένεια.​—1 Κορινθίους 11:3.

Πρέπει να είμαστε αποφασισμένοι να μην επιτρέψουμε στον Διάβολο να επηρεάσει τον τρόπο σκέψης μας. Αντίθετα, πρέπει να μιμούμαστε τον τρόπο σκέψης του Ιεχωβά και “να κρατάμε τον νου μας προσηλωμένο σε αυτά που βρίσκονται πάνω”.​—Κολοσσαείς 3:2· 2 Κορινθίους 2:11.

▸ Κεφάλαιο 16, παράγραφος 9

Όλοι θέλουμε να είμαστε υγιείς και να έχουμε την καλύτερη δυνατή περίθαλψη όταν δεν είμαστε καλά. (Ησαΐας 38:21· Μάρκος 5:25, 26· Λουκάς 10:34) Σήμερα, υπάρχουν διαθέσιμες πολλές μέθοδοι και θεραπείες τις οποίες εφαρμόζουν γιατροί και άλλοι. Όταν αποφασίζουμε ποια θεραπεία θα δεχτούμε, είναι σημαντικό να ακολουθούμε τις Γραφικές αρχές. Ας θυμόμαστε ότι μόνο η Βασιλεία του Θεού θα μας γιατρέψει μια για πάντα. Δεν πρέπει να επικεντρωνόμαστε στην υγεία μας σε βαθμό που να παραμελούμε τη λατρεία του Ιεχωβά.​—Ησαΐας 33:24· 1 Τιμόθεο 4:16.

Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί και να απορρίπτουμε οποιαδήποτε θεραπεία φαίνεται να χρησιμοποιεί δαιμονική δύναμη. (Δευτερονόμιο 18:10-12· Ησαΐας 1:13) Έτσι λοιπόν, προτού δεχτούμε οποιαδήποτε θεραπεία ή φαρμακευτική αγωγή, χρειάζεται να μάθουμε όσο το δυνατόν περισσότερα για το τι κρύβεται από πίσω και ποιο σκεπτικό προωθεί. (Παροιμίες 14:15) Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο Σατανάς θα ήθελε να μας παγιδέψει ώστε να μπλεχτούμε με τον αποκρυφισμό. Αν έχουμε και την παραμικρή υποψία ότι μια θεραπεία σχετίζεται με τον αποκρυφισμό, είναι καλύτερο να την απορρίψουμε.​—1 Πέτρου 5:8.

▸ Κεφάλαιο 16, παράγραφος 18