1. Για ποια πράγματα είμαστε πεπεισμένοι;

 ΩΣ ΛΑΟΣ του Ιεχωβά, ξέρουμε ότι εκείνος μας αγαπάει και ότι θέλει να απολαμβάνουμε την καλύτερη δυνατή ζωή. (Ρωμ. 8:35-39) Είμαστε επίσης πεπεισμένοι ότι οι Βιβλικές αρχές πάντοτε μας ωφελούν όταν τις εφαρμόζουμε. (Ησ. 48:17, 18) Τι γίνεται όμως αν αντιμετωπίζουμε δυσκολίες τις οποίες δεν περιμέναμε;

2. Τι είδους προβλήματα μπορεί να αντιμετωπίζουμε, και τι ίσως αναρωτιόμαστε εξαιτίας αυτών των προβλημάτων;

² Όλοι οι υπηρέτες του Ιεχωβά αντιμετωπίζουν προβλήματα. Για παράδειγμα, ένα μέλος της οικογένειάς μας μπορεί να μας απογοητεύσει με κάποιον τρόπο. Ίσως έχουμε σοβαρά προβλήματα υγείας τα οποία περιορίζουν τα όσα μπορούμε να κάνουμε στην υπηρεσία του Ιεχωβά. Ίσως υποφέρουμε από τις ολέθριες συνέπειες κάποιας φυσικής καταστροφής. Ή μπορεί να διωκόμαστε για τις πεποιθήσεις μας. Όταν αντιμετωπίζουμε τέτοιες δοκιμασίες, πιθανώς αναρωτιόμαστε: “Γιατί μου συμβαίνει αυτό; Έχω κάνει τίποτα κακό; Μήπως αυτό δείχνει ότι ο Ιεχωβά δεν με ευλογεί;” Έχετε νιώσει ποτέ εσείς έτσι; Αν ναι, μην αποθαρρύνεστε. Πολλοί όσιοι υπηρέτες του Ιεχωβά έχουν παλέψει με παρόμοια αισθήματα.​—Ψαλμ. 22:1, 2· Αββακ. 1:2, 3.

3. Τι μαθαίνουμε από το εδάφιο Ψαλμός 34:19;

³ Διαβάστε Ψαλμός 34:19. Προσέξτε δύο σημαντικά σημεία σε αυτόν τον ψαλμό: (1) Οι δίκαιοι αντιμετωπίζουν προβλήματα.  (2) Ο Ιεχωβά μάς απελευθερώνει από τις δοκιμασίες μας. Πώς μας απελευθερώνει ο Ιεχωβά; Ένας τρόπος είναι με το να μας βοηθάει να έχουμε ρεαλιστική άποψη για τη ζωή σε αυτό το σύστημα πραγμάτων. Ενώ ο Ιεχωβά όντως υπόσχεται ότι θα έχουμε χαρά στην υπηρεσία του, δεν εγγυάται ξένοιαστη ζωή τώρα. (Ησ. 66:14) Μας προτρέπει να εστιάζουμε στο μέλλον μας​—στον καιρό κατά τον οποίο θα έχουμε τη ζωή που εκείνος θέλει να απολαμβάνουμε για πάντα. (2 Κορ. 4:16-18) Στο μεταξύ, μας βοηθάει να συνεχίζουμε τον αγώνα κάθε μέρα.​—Θρ. 3:22-24.

4. Τι θα εξετάσουμε σε αυτό το άρθρο;

⁴ Ας εξετάσουμε τι μπορούμε να μάθουμε από το παράδειγμα πιστών λάτρεων του Ιεχωβά τόσο στους Βιβλικούς χρόνους όσο και στην εποχή μας. Όπως θα δούμε, μπορεί να αντιμετωπίσουμε απροσδόκητα προβλήματα. Αλλά αν βασιζόμαστε στον Ιεχωβά, εκείνος οπωσδήποτε θα μας στηρίζει. (Ψαλμ. 55:22) Καθώς εξετάζουμε αυτά τα παραδείγματα, αναρωτηθείτε: “Πώς θα αντιδρούσα εγώ σε μια παρόμοια κατάσταση; Πώς ενισχύουν αυτά τα παραδείγματα την εμπιστοσύνη μου στον Ιεχωβά; Ποια διδάγματα μπορώ να εφαρμόσω στη δική μου ζωή;”

5. Ποιες δυσκολίες αντιμετώπισε ο Ιακώβ εξαιτίας του Λάβαν; (Βλέπε εικόνα εξωφύλλου.)

⁵ Κάποιοι υπηρέτες του Ιεχωβά στους Βιβλικούς χρόνους αντιμετώπισαν δυσκολίες τις οποίες δεν περίμεναν. Πάρτε για παράδειγμα τον Ιακώβ. Ο πατέρας του τού έδωσε την εντολή να πάρει σύζυγο από τις κόρες του Λάβαν, ενός ομόπιστου συγγενούς, και τον διαβεβαίωσε ότι ο Ιεχωβά θα τον ευλογούσε πλούσια. (Γέν. 28:1-4) Ο Ιακώβ έκανε το σωστό. Έφυγε από τη γη Χαναάν και ταξίδεψε ως τον τόπο του Λάβαν, ο οποίος είχε δύο κόρες​—τη Λεία και τη Ραχήλ. Ο Ιακώβ ερωτεύτηκε τη μικρότερη κόρη του Λάβαν, τη Ραχήλ, και συμφώνησε να εργαστεί για τον πατέρα της εφτά χρόνια προτού την παντρευτεί. (Γέν. 29:18) Αλλά τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν όπως έλπιζε ο Ιακώβ. Ο Λάβαν τον ξεγέλασε και τον πάντρεψε με τη μεγαλύτερη κόρη του, τη Λεία. Του επέτρεψε να παντρευτεί τη Ραχήλ μια εβδομάδα αργότερα, αλλά μόνο υπό την προϋπόθεση ότι θα εργαζόταν άλλα εφτά χρόνια. (Γέν. 29:25-27) Επίσης, ο Λάβαν υπήρξε άδικος στις επαγγελματικές του δοσοληψίες με τον Ιακώβ. Συνολικά, τον εκμεταλλευόταν επί 20 χρόνια!​—Γέν. 31:41, 42.

6. Ποια άλλα προβλήματα υπέμεινε ο Ιακώβ;

⁶ Ο Ιακώβ υπέμεινε και άλλα προβλήματα. Είχε μεγάλη οικογένεια, αλλά οι γιοι του δεν τα πήγαιναν πάντοτε καλά μεταξύ τους. Μάλιστα, πούλησαν ως δούλο τον ίδιο τους τον αδελφό, τον Ιωσήφ. Δύο γιοι του Ιακώβ, ο Συμεών και ο Λευί, ντρόπιασαν την οικογένεια και έφεραν μομφή στο όνομα του Ιεχωβά. Επιπρόσθετα, η αγαπημένη σύζυγος του Ιακώβ, η Ραχήλ, πέθανε καθώς γεννούσε το δεύτερο παιδί τους. Επίσης, εξαιτίας μιας μεγάλης πείνας, ο Ιακώβ αναγκάστηκε να μετοικήσει στη γη της Αιγύπτου στα γηρατειά του.​—Γέν. 34:30· 35:16-19· 37:28· 45:9-11, 28.

7. Πώς έδειχνε ο Ιεχωβά στον Ιακώβ ότι είχε την εύνοιά Του;

⁷ Παρ’ όλες αυτές τις δοκιμασίες, ο Ιακώβ ποτέ δεν έχασε την πίστη του στον Ιεχωβά και στις υποσχέσεις Του. Ο Ιεχωβά, από πλευράς του, έδειχνε στον Ιακώβ ότι είχε την εύνοιά Του. Για παράδειγμα, παρά τη δολιότητα του Λάβαν, ο Ιεχωβά ευλογούσε τον Ιακώβ από υλική άποψη. Σκεφτείτε επίσης πόσο ευγνώμων πρέπει να ήταν ο Ιακώβ στον Ιεχωβά όταν αντάμωσε ξανά τον Ιωσήφ, τον γιο που χρόνια νόμιζε νεκρό! Χάρη στη στενή του φιλία με τον Ιεχωβά, ο Ιακώβ κατάφερε να αντιμετωπίσει  τις δοκιμασίες του με επιτυχία. (Γέν. 30:43· 32:9, 10· 46:28-30) Όταν διατηρούμε στενή φιλία με τον Ιεχωβά, μπορούμε και εμείς να αντιμετωπίζουμε με επιτυχία τις απροσδόκητες δοκιμασίες.

8. Τι έλπιζε να κάνει ο βασιλιάς Δαβίδ;

⁸ Ο βασιλιάς Δαβίδ δεν μπόρεσε να κάνει όλα όσα έλπιζε να κάνει στην υπηρεσία του Ιεχωβά. Για παράδειγμα, επιθυμούσε διακαώς να οικοδομήσει έναν ναό για τον Θεό του. Εξέφρασε αυτή την επιθυμία στον προφήτη Νάθαν. Ο Νάθαν απάντησε: «Κάνε ό,τι βρίσκεται στην καρδιά σου, επειδή ο αληθινός Θεός είναι μαζί σου». (1 Χρον. 17:1, 2) Μπορούμε μόνο να φανταστούμε πόσο θα ενθάρρυναν αυτά τα λόγια τον Δαβίδ. Ίσως άρχισε να κάνει αμέσως σχέδια για αυτό το μεγάλο έργο.

9. Πώς αντέδρασε ο Δαβίδ όταν έλαβε απογοητευτικά νέα;

⁹ Σύντομα όμως ο προφήτης του Ιεχωβά επέστρεψε με απογοητευτικά νέα. «Εκείνη τη νύχτα», ο Ιεχωβά είπε στον Νάθαν ότι δεν θα ήταν ο Δαβίδ αυτός που θα έχτιζε τον ναό. Αυτό θα το έκανε ένας από τους γιους του. (1 Χρον. 17:3, 4, 11, 12) Πώς αντέδρασε ο Δαβίδ όταν έλαβε αυτό το μήνυμα; Προσάρμοσε τον στόχο του. Εστίασε στο να συγκεντρώσει τα χρήματα και τα υλικά που θα χρειαζόταν ο γιος του ο Σολομών για εκείνο το έργο.​—1 Χρον. 29:1-5.

10. Πώς ευλόγησε ο Ιεχωβά τον Δαβίδ;

¹⁰ Αμέσως μόλις ενημέρωσε τον Δαβίδ ότι δεν θα έχτιζε αυτός τον ναό, ο Ιεχωβά σύναψε διαθήκη μαζί του. Υποσχέθηκε στον Δαβίδ ότι ένας από τους απογόνους του θα κυβερνούσε για πάντα. (2 Σαμ. 7:16) Στον νέο κόσμο, φανταστείτε τη χαρά του Δαβίδ όταν μάθει ότι ζει υπό τη Χιλιετή Βασιλεία του Ιησού, ενός Βασιλιά από τη δική του οικογενειακή γραμμή! Αυτή η αφήγηση μας βοηθάει να διακρίνουμε ότι, ακόμα και αν δεν μπορούμε να κάνουμε όλα όσα ελπίζαμε να κάνουμε για τον Ιεχωβά, ο Θεός μας ενδεχομένως μας επιφυλάσσει άλλες ευλογίες, τις οποίες ίσως δεν είχαμε καν σκεφτεί.

11. Πώς ευλογούνταν οι Χριστιανοί του πρώτου αιώνα, παρότι η Βασιλεία δεν ήρθε όταν την περίμεναν; (Πράξεις 6:7)

¹¹ Οι Χριστιανοί του πρώτου αιώνα αντιμετώπιζαν αβεβαιότητες. Για παράδειγμα, αδημονούσαν να έρθει η Βασιλεία του Θεού, αλλά δεν ήξεραν πότε θα συνέβαινε αυτό. (Πράξ. 1:6, 7) Τι έκαναν λοιπόν; Παρέμειναν δραστήριοι στο έργο κηρύγματος. Καθώς τα καλά νέα εξαπλώνονταν, οι Χριστιανοί έβλεπαν απτές αποδείξεις ότι ο Ιεχωβά ευλογούσε τις προσπάθειές τους.​—Διαβάστε Πράξεις 6:7.

12. Τι έκαναν οι Χριστιανοί του πρώτου αιώνα όταν έπεσε πείνα;

¹² Κάποια στιγμή, έπεσε μεγάλη πείνα «σε ολόκληρη την κατοικημένη γη». (Πράξ. 11:28) Οι Χριστιανοί του πρώτου αιώνα δεν αποτέλεσαν εξαίρεση. Φαντάζεστε πώς πρέπει να τους επηρέασε αυτή η τρομερή έλλειψη τροφίμων; Αναμφίβολα, οι οικογενειάρχες ανησυχούσαν για το πώς θα προμήθευαν τα αναγκαία στο σπιτικό τους. Και τι θα πούμε για κάποια νεαρά άτομα που σχεδίαζαν να διευρύνουν τη διακονία τους; Θα σκέφτηκαν άραγε ότι θα έπρεπε να αναβάλουν τα σχέδιά τους; Ανεξάρτητα από τις περιστάσεις τους, οι Χριστιανοί προσαρμόστηκαν. Συνέχισαν να κηρύττουν με όποιον τρόπο μπορούσαν και μοιράστηκαν μετά χαράς τα υλικά τους αποκτήματα με τους ομοπίστους τους στην Ιουδαία.​—Πράξ. 11:29, 30.

13. Ποιες ευλογίες γεύτηκαν οι Χριστιανοί στη διάρκεια της πείνας;

¹³ Ποιες ευλογίες γεύτηκαν οι Χριστιανοί στη διάρκεια της πείνας; Εκείνοι που έλαβαν υλικές προμήθειες είδαν από πρώτο χέρι τη στήριξη του Ιεχωβά. (Ματθ. 6:31-33) Πιθανότατα, ένιωσαν ακόμα πιο δεμένοι με τους  ομοπίστους τους που είχαν σπεύσει να τους βοηθήσουν. Εκείνοι δε που έκαναν δωρεές ή συμμετείχαν με κάποιον άλλον τρόπο στο έργο παροχής βοήθειας γεύτηκαν την ευτυχία που έρχεται όταν δίνουμε. (Πράξ. 20:35) Ο Ιεχωβά τούς ευλογούσε όλους καθώς προσαρμόζονταν στις μεταβαλλόμενες περιστάσεις.

14. Τι συνέβη στον Βαρνάβα και στον απόστολο Παύλο, και με ποιο αποτέλεσμα; (Πράξεις 14:21, 22)

¹⁴ Οι Χριστιανοί του πρώτου αιώνα αντιμετώπιζαν συχνά διωγμό, κάποιες φορές εκεί που δεν το περίμεναν. Σκεφτείτε τι συνέβη στον Βαρνάβα και στον απόστολο Παύλο όταν κήρυτταν στην περιοχή των Λύστρων. Αρχικά, οι άνθρωποι που τους άκουσαν τους υποδέχτηκαν θερμά. Αλλά αργότερα, κάποιοι εναντιούμενοι «ξεσήκωσαν τα πλήθη», και μερικοί από τους ίδιους εκείνους ανθρώπους λιθοβόλησαν τον Παύλο και τον άφησαν, νομίζοντας ότι ήταν νεκρός. (Πράξ. 14:19) Αλλά ο Βαρνάβας και ο Παύλος συνέχισαν να κηρύττουν αλλού. Το αποτέλεσμα; Έκαναν «αρκετούς μαθητές», και τα λόγια και το παράδειγμά τους ενίσχυσαν τους ομοπίστους τους. (Διαβάστε Πράξεις 14:21, 22) Πολλοί ωφελήθηκαν επειδή ο Βαρνάβας και ο Παύλος δεν παραιτήθηκαν όταν αντιμετώπισαν ξαφνικά διωγμό. Αν κάνουμε το έργο που μας ανέθεσε ο Ιεχωβά χωρίς να παραιτούμαστε, θα ευλογηθούμε και εμείς.

15. Τι μαθαίνετε από το παράδειγμα του αδελφού Α. Χ. Μακμίλαν;

¹⁵ Τα χρόνια πριν από το 1914, ο λαός του Ιεχωβά είχε μεγάλες προσδοκίες. Πάρτε για παράδειγμα τον αδελφό Α. Χ. Μακμίλαν. Όπως και πολλοί άλλοι εκείνη την εποχή, ο αδελφός Μακμίλαν νόμιζε ότι θα λάβαινε την ουράνια ανταμοιβή του πολύ σύντομα. Σε μια ομιλία που εκφώνησε τον Σεπτέμβριο του 1914, είπε: «Πιθανότατα αυτή είναι η τελευταία δημόσια ομιλία που εκφωνώ». Βέβαια, εκείνη δεν ήταν η τελευταία του ομιλία. Αργότερα, ο αδελφός Μακμίλαν έγραψε: «Ίσως μερικοί παραήμασταν βιαστικοί όταν κάναμε τη σκέψη πως θα πηγαίναμε στον ουρανό αμέσως». Κατόπιν πρόσθεσε: «Αυτό που έπρεπε να κάνουμε ήταν να παραμείνουμε δραστήριοι στην υπηρεσία του Κυρίου». Ο αδελφός Μακμίλαν όντως παρέμεινε δραστήριος. Ήταν ζηλωτής στη διακονία. Είχε το προνόμιο να ενθαρρύνει πολλούς αδελφούς που ήταν στη φυλακή για την ουδετερότητά τους. Επίσης, παρακολουθούσε πιστά τις συναθροίσεις, ακόμα και σε πολύ προχωρημένη ηλικία. Πώς ωφελήθηκε ο αδελφός Μακμίλαν από το ότι χρησιμοποίησε τον χρόνο του παραγωγικά ενόσω περίμενε την ανταμοιβή του; Λίγο πριν από τον θάνατό του το 1966, έγραψε: «Η πίστη μου είναι σήμερα τόσο ισχυρή όσο ήταν πάντα». Αξίζει να μιμούμαστε όλοι αυτή τη θαυμάσια στάση, ιδίως αν υπομένουμε περισσότερο καιρό από όσο υπολογίζαμε!​—Εβρ. 13:7.

16. Ποιο απροσδόκητο πρόβλημα αντιμετώπισαν ο Χέρμπερτ Τζένινγκς και η σύζυγός του; (Ιακώβου 4:14)

¹⁶ Πολλοί υπηρέτες του Ιεχωβά παλεύουν με απροσδόκητα προβλήματα υγείας. Λόγου χάρη, στη βιογραφία του, ο αδελφός Χέρμπερτ Τζένινγκς b περιέγραψε πώς εκείνος και η σύζυγός του απολάμβαναν τον διορισμό τους ως ιεραπόστολοι στην Γκάνα. Κάποια στιγμή όμως, εκείνος διαγνώστηκε με μια σοβαρή διαταραχή της διάθεσης. Με βάση τα λόγια του εδαφίου Ιακώβου 4:14, ο αδελφός Τζένινγκς χαρακτήρισε αυτή την εξέλιξη «ένα απροσδόκητο “αύριο”». (Διαβάστε) Ο ίδιος έγραψε: «Αντιμέτωποι με την πραγματικότητα, ετοιμαστήκαμε να αφήσουμε την Γκάνα και τους πολλούς στενούς μας φίλους και να επιστρέψουμε  στον Καναδά [για ιατρική περίθαλψη]». Ο Ιεχωβά βοήθησε τον αδελφό Τζένινγκς και τη σύζυγό του να συνεχίσουν να τον υπηρετούν πιστά παρά το πρόβλημα που αντιμετώπιζαν.

17. Πώς ωφέλησε το παράδειγμα του αδελφού Τζένινγκς κάποιους ομοπίστους μας;

¹⁷ Τα ειλικρινή σχόλια που έκανε ο αδελφός Τζένινγκς στη βιογραφία του άσκησαν μεγάλη επίδραση σε άλλους. Μια αδελφή έγραψε: «Ποτέ δεν συγκινήθηκα τόσο βαθιά όσο όταν διάβασα αυτό το άρθρο. . . . Όταν διάβασα ότι ο αδελφός Τζένινγκς χρειάστηκε να αφήσει έναν διορισμό ώστε να φροντίσει για την ασθένειά του, βοηθήθηκα να βλέπω την κατάστασή μου με ισορροπημένο τρόπο». Παρόμοια, ένας αδελφός έγραψε: «Αφού υπηρέτησα ως πρεσβύτερος επί 10 χρόνια, χρειάστηκε να παραιτηθώ από το προνόμιό μου εξαιτίας κάποιας ψυχικής νόσου. Είχα τέτοια αισθήματα αποτυχίας ώστε πολλές φορές ένιωθα υπερβολικά καταθλιμμένος όταν διάβαζα βιογραφίες. . . . Αλλά η εγκαρτέρηση του αδελφού Τζένινγκς με αναζωογόνησε». Αυτό μας υπενθυμίζει πως, όταν υπομένουμε απροσδόκητα προβλήματα, μπορούμε να ενθαρρύνουμε τους άλλους. Ακόμα και όταν η ζωή δεν εξελίσσεται όπως ελπίζαμε, μπορούμε και πάλι να αποτελούμε ζωντανό παράδειγμα πίστης και υπομονής.​—1 Πέτρ. 5:9.

18. Τι μαθαίνετε από το παράδειγμα μιας χήρας στη Νιγηρία, όπως δείχνει η αναπαράσταση στις εικόνες;

¹⁸ Συμφορές όπως η πανδημία της νόσου COVID-19 έχουν επηρεάσει πολλούς υπηρέτες του Ιεχωβά. Για παράδειγμα, μια χήρα στη Νιγηρία είχε μείνει με ελάχιστα χρήματα και τρόφιμα. Ένα πρωί, η κόρη της τη ρώτησε τι θα έτρωγαν αφού θα μαγείρευαν και το τελευταίο φλιτζάνι ρύζι που είχαν. Η αδελφή μας είπε στην κόρη της ότι δεν τους είχαν μείνει καθόλου χρήματα ούτε τρόφιμα, αλλά πως έπρεπε να μιμηθούν τη χήρα από τα Σαρεπτά​—να ετοιμάσουν το τελευταίο γεύμα τους και να θέσουν την πλήρη εμπιστοσύνη τους στον Ιεχωβά. (1 Βασ. 17:8-16) Προτού αρχίσουν καν  να σκέφτονται τι θα έτρωγαν για μεσημέρι, έλαβαν ένα πακέτο με αναγκαίες προμήθειες από τους ομοπίστους τους. Τα τρόφιμα που υπήρχαν μέσα στο πακέτο αρκούσαν για πάνω από δύο εβδομάδες. Η αδελφή είπε ότι δεν είχε καταλάβει πόσο προσεκτικά άκουγε ο Ιεχωβά αυτά που είχε πει στην κόρη της. Πράγματι, όταν στηριζόμαστε στον Ιεχωβά, οι αβεβαιότητες της ζωής μπορούν να μας φέρουν πιο κοντά σε εκείνον.​—1 Πέτρ. 5:6, 7.

19. Τι διωγμό έχει υπομείνει ο Αλεξέι Γιερσόφ;

¹⁹ Τα πρόσφατα χρόνια, πολλοί αδελφοί και αδελφές μας έχουν υπομείνει διωγμό, τον οποίο ίσως δεν περίμεναν. Πάρτε για παράδειγμα τον αδελφό Αλεξέι Γιερσόφ, ο οποίος ζει στη Ρωσία. Ο λαός του Ιεχωβά σε εκείνη την περιοχή απολάμβανε κάποια ελευθερία όταν βαφτίστηκε ο αδελφός Γιερσόφ το 1994. Στα μετέπειτα χρόνια όμως η κατάσταση στη Ρωσία άλλαξε. Το 2020, έγινε έφοδος και έρευνα στο σπίτι του αδελφού Γιερσόφ, και πολλά αποκτήματά του κατασχέθηκαν. Αρκετούς μήνες αργότερα, η κυβέρνηση άσκησε ποινική δίωξη εναντίον του. Κάτι ακόμα χειρότερο ήταν ότι οι κατηγορίες βασίστηκαν σε ορισμένα βίντεο τα οποία τράβηξε ένα άτομο που προσποιούνταν πάνω από έναν χρόνο ότι ενδιαφερόταν να μελετήσει τη Γραφή. Τι προδοσία!

20. Πώς έχει ενισχύσει ο αδελφός Γιερσόφ τη σχέση του με τον Ιεχωβά;

²⁰ Έχει βγει τίποτα καλό από τη δοκιμασία του αδελφού Γιερσόφ; Ναι. Η σχέση του με τον Ιεχωβά έχει γίνει ισχυρότερη. Ο ίδιος λέει: «Προσευχόμαστε μαζί με τη γυναίκα μου πιο συχνά από ό,τι παλιότερα. Συνειδητοποιώ ότι δεν θα μπορούσα να διαχειριστώ αυτή την κατάσταση χωρίς τη βοήθεια του Ιεχωβά». Και προσθέτει: «Η προσωπική μελέτη με βοηθάει να αντιμετωπίζω την αποθάρρυνση. Στοχάζομαι τα παραδείγματα πιστών υπηρετών του παρελθόντος. Η Γραφή έχει πολλές αφηγήσεις που τονίζουν πόσο σημαντικό είναι να παραμένουμε ήρεμοι και να δείχνουμε εμπιστοσύνη στον Ιεχωβά».

21. Τι μάθαμε σε αυτό το άρθρο;

²¹ Τι μάθαμε σε αυτό το άρθρο; Η ζωή σε αυτό το σύστημα πραγμάτων είναι αβέβαιη. Ωστόσο, ο Ιεχωβά πάντα βοηθάει τους υπηρέτες του όταν βασίζονται σε εκείνον. Όπως δηλώνει το θεματικό μας εδάφιο, «πολλές είναι οι ταλαιπωρίες του δικαίου, αλλά ο Ιεχωβά τον σώζει από όλες». (Ψαλμ. 34:19) Ας συνεχίσουμε να εστιάζουμε, όχι στις ταλαιπωρίες μας, αλλά στην ενισχυτική δύναμη του Ιεχωβά. Τότε, όπως ο απόστολος Παύλος, έτσι και εμείς θα μπορούμε να λέμε: «Για όλα έχω τη δύναμη μέσω αυτού που μου δίνει δύναμη».​—Φιλιπ. 4:13.