Μετάβαση στο περιεχόμενο

Μετάβαση στον πίνακα περιεχομένων

Διακρίνετε την Ανάγκη να Εκπαιδεύετε Άλλους;

Διακρίνετε την Ανάγκη να Εκπαιδεύετε Άλλους;

«Θα σας δώσω εκπαίδευση καλή».​—ΠΑΡ. 4:2.

ΥΜΝΟΙ: 93, 96

1, 2. Γιατί πρέπει να εκπαιδεύουμε άλλους για να αναλαμβάνουν θεοκρατικούς διορισμούς;

Η ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ των καλών νέων της Βασιλείας ήταν ο πρωταρχικός διορισμός του Ιησού. Ωστόσο, εκείνος αφιέρωνε χρόνο για να εκπαιδεύει άλλους ώστε να γίνουν ποιμένες και δάσκαλοι. (Ματθ. 10:5-7) Αν και ο Φίλιππος ήταν πολυάσχολος ως ευαγγελιστής, αναμφίβολα βοήθησε τις τέσσερις κόρες του να γίνουν αποτελεσματικές στη μετάδοση των Γραφικών αληθειών στους άλλους. (Πράξ. 21:8, 9) Πόσο σημαντική είναι αυτή η εκπαίδευση σήμερα;

2 Παγκόσμια, ο αριθμός των ανθρώπων που δέχονται τα καλά νέα αυξάνεται. Τα καινούρια άτομα που δεν έχουν ακόμα βαφτιστεί χρειάζεται να αντιληφθούν πόσο σημαντική είναι η προσωπική μελέτη της Αγίας Γραφής. Πρέπει επίσης να διδαχτούν να κηρύττουν τα καλά νέα στους άλλους και να τους διδάσκουν την αλήθεια. Στις εκκλησίες μας, οι αδελφοί χρειάζεται να προτρέπονται να εργάζονται σκληρά προκειμένου να αποκτήσουν τα προσόντα για να διοριστούν διακονικοί υπηρέτες και πρεσβύτεροι. Μέσω “καλής εκπαίδευσης”, οι ώριμοι Χριστιανοί μπορούν να βοηθούν τα καινούρια άτομα να κάνουν πνευματική πρόοδο.​—Παρ. 4:2.

ΝΑ ΒΟΗΘΑΤΕ ΤΑ ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ ΑΤΟΜΑ ΝΑ ΑΠΟΚΤΟΥΝ ΔΥΝΑΜΗ ΚΑΙ ΣΟΦΙΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΛΟΓΟ ΤΟΥ ΘΕΟΥ

3, 4. (α) Πώς συνέδεσε ο Παύλος τη μελέτη των Γραφών με την παραγωγική διακονία; (β) Προτού παρακινήσουμε τους σπουδαστές μας να μελετήσουν μόνοι τους τη Γραφή, τι πρέπει να κάνουμε εμείς;

3 Πόσο σημαντική είναι η προσωπική μελέτη των Γραφών; Βρίσκουμε την απάντηση στα λόγια του αποστόλου Παύλου προς τους συγχριστιανούς του στις Κολοσσές. Εκείνος έγραψε: «Δεν έχουμε πάψει να προσευχόμαστε για εσάς και να ζητάμε να γεμίσετε με την ακριβή γνώση του θελήματος του [Θεού] με κάθε σοφία και πνευματική κατανόηση, για να περπατήσετε αντάξια του Ιεχωβά με σκοπό να τον ευαρεστείτε πλήρως καθώς καρποφορείτε όσον αφορά κάθε καλό έργο και αυξάνετε στην ακριβή γνώση του Θεού». (Κολ. 1:9, 10) Με αυτή την ακριβή γνώση, οι Κολοσσαείς Χριστιανοί θα μπορούσαν “να περπατούν αντάξια του Ιεχωβά με σκοπό να τον ευαρεστούν πλήρως”. Αυτό θα τους έδινε τη δυνατότητα να συνεχίσουν να “καρποφορούν όσον αφορά κάθε καλό έργο”, ιδιαίτερα στο κήρυγμα των καλών νέων. Για να υπηρετεί αποτελεσματικά, ο λάτρης του Ιεχωβά πρέπει να ακολουθεί ένα πρόγραμμα μελέτης της Γραφής. Είναι καλό να βοηθάμε τους σπουδαστές της Γραφής να αντιληφθούν αυτό το γεγονός.

4 Προτού βοηθήσουμε άλλους να ωφεληθούν από την προσωπική μελέτη της Γραφής, πρέπει εμείς οι ίδιοι να είμαστε πεπεισμένοι για την αξία της. Στην πραγματικότητα, εμείς οι ίδιοι χρειάζεται να έχουμε καλές συνήθειες μελέτης της Γραφής. Θα μπορούσατε λοιπόν να αναρωτηθείτε: “Όταν οι οικοδεσπότες εκφράζουν απόψεις αντίθετες με τις Γραφικές διδασκαλίες ή κάνουν δύσκολες ερωτήσεις, μπορώ να δώσω απαντήσεις που βασίζονται στη Γραφή; Όταν διαβάζω για το πώς ο Ιησούς, ο Παύλος και άλλοι εγκαρτέρησαν στη διακονία, κάνω στοχασμούς γύρω από το πώς η δική τους εγκαρτέρηση πρέπει να επηρεάζει την υπηρεσία μου προς τον Ιεχωβά;” Όλοι μας χρειαζόμαστε γνώση και συμβουλές από τον Λόγο του Θεού. Και αν λέμε στους άλλους πόσο πολύ έχουμε ωφεληθεί από την προσωπική μας μελέτη της Γραφής, μπορεί να τους παρακινήσουμε να αποκομίσουν και εκείνοι τέτοια οφέλη μελετώντας επιμελώς τις Γραφές.

5. Αναφέρετε κάποια εισήγηση για το πώς μπορούμε να βοηθήσουμε τα καινούρια άτομα να έχουν ένα πρόγραμμα προσωπικής μελέτης της Γραφής.

5 Ίσως ρωτήσετε: “Πώς μπορώ να εκπαιδεύσω τον σπουδαστή μου να μελετάει τη Γραφή τακτικά;” Ένα καλό πρώτο βήμα είναι να του δείξετε πώς να προετοιμάζεται για τη μελέτη που διεξάγετε μαζί του. Θα μπορούσατε να του προτείνετε να διαβάζει τμήματα από το παράρτημα του βιβλίου Τι Διδάσκει Πράγματι η Αγία Γραφή; και να βρίσκει τα εδάφια που αναφέρονται. Να τον βοηθάτε να προετοιμάζεται για τις συναθροίσεις έχοντας ως στόχο του να σχολιάζει. Να τον παροτρύνετε να διαβάζει κάθε τεύχος της Σκοπιάς και του Ξύπνα! Αν η Βιβλιοθήκη της Σκοπιάς ή η ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ της Σκοπιάς είναι διαθέσιμη στη γλώσσα του, μπορείτε να του δείξετε πώς να τη χρησιμοποιεί για να απαντάει σε Βιβλικές ερωτήσεις. Ως αποτέλεσμα αυτής της βοήθειας, πιθανότατα ο σπουδαστής σας σύντομα θα απολαμβάνει την προσωπική του μελέτη του Λόγου του Θεού.

6. (α) Πώς μπορείτε να βοηθήσετε τον σπουδαστή σας να καλλιεργήσει αγάπη για τη Γραφή στην καρδιά του; (β) Τι θα κάνει πιθανώς ένας σπουδαστής της Γραφής αν αναπτύξει εγκάρδια αγάπη για τις Γραφές;

6 Φυσικά, δεν πρέπει να πιέζουμε κανέναν να διαβάζει και να μελετάει τη Γραφή. Αντιθέτως, ας χρησιμοποιούμε τα εργαλεία που παρέχει η οργάνωση του Ιεχωβά για να βοηθήσουμε τον σπουδαστή μας να κάνει πιο βαθιά την αγάπη του για τη Γραφή. Με τον καιρό, ο ειλικρινής σπουδαστής μπορεί κάλλιστα να νιώθει όπως και ο ψαλμωδός ο οποίος έψαλε: «Το να πλησιάζω τον Θεό είναι καλό για εμένα. Τον Υπέρτατο Κύριο Ιεχωβά έχω κάνει καταφύγιό μου». (Ψαλμ. 73:28) Το πνεύμα του Ιεχωβά θα επενεργεί σε έναν τόσο ευσυνείδητο και ευγνώμονα σπουδαστή της Γραφής.

ΝΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΕΤΕ ΤΑ ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ ΑΤΟΜΑ ΝΑ ΚΗΡΥΤΤΟΥΝ ΚΑΙ ΝΑ ΔΙΔΑΣΚΟΥΝ

7. Πώς εκπαίδευσε ο Ιησούς τους διαγγελείς των καλών νέων; (Βλέπε εικόνα στην αρχή του άρθρου.)

7 Στο 10ο κεφάλαιο του Ματθαίου, βρίσκουμε τις οδηγίες που έδωσε ο Ιησούς στους 12 αποστόλους του. Αντί να γενικολογεί, αναφέρθηκε σε συγκεκριμένα σημεία. [1] Οι απόστολοι άκουγαν καθώς ο Ιησούς τούς δίδασκε πώς να κηρύττουν αποτελεσματικά. Έπειτα πήγαν στον αγρό. Έχοντας μπορέσει να παρατηρήσουν τις μεθόδους του Ιησού, έγιναν σύντομα ικανοί δάσκαλοι της Γραφικής αλήθειας. (Ματθ. 11:1) Μπορούμε και εμείς να εκπαιδεύουμε τους σπουδαστές μας για να γίνουν αποτελεσματικοί ευαγγελιζόμενοι των καλών νέων. Ας εξετάσουμε τώρα δύο τρόπους για να τους βοηθήσουμε.

8, 9. (α) Πώς προσέγγιζε ο Ιησούς τους ανθρώπους στη διακονία του; (β) Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε τους καινούριους ευαγγελιζομένους να συζητούν με τους ανθρώπους όπως έκανε ο Ιησούς;

8 Να συζητάτε με τους ανθρώπους. Ο Ιησούς μιλούσε συχνά με τους ανθρώπους γύρω από τη Βασιλεία. Για παράδειγμα, έκανε μια ζωηρή και καρποφόρα συζήτηση με μια γυναίκα στο πηγάδι του Ιακώβ κοντά στην πόλη Συχάρ. (Ιωάν. 4:5-30) Μίλησε επίσης με τον Ματθαίο Λευί, έναν εισπράκτορα φόρων. Τα Ευαγγέλια καταγράφουν ελάχιστα πράγματα από αυτή τη συζήτηση, αλλά ο Ματθαίος αποδέχτηκε την πρόσκληση του Ιησού να γίνει ακόλουθός του. Ο Ματθαίος και άλλοι άκουσαν τον Ιησού να μιλάει εκτενώς σε ένα συμπόσιο που έγινε στο σπίτι του Ματθαίου.​—Ματθ. 9:9· Λουκ. 5:27-39.

9 Σε μια άλλη περίπτωση, ο Ιησούς μίλησε με φιλικό τρόπο στον Ναθαναήλ, ο οποίος είχε αρνητική άποψη για όσους κατάγονταν από τη Ναζαρέτ. Ωστόσο, ο Ναθαναήλ υποκινήθηκε να αλλάξει τρόπο σκέψης. Αποφάσισε να μάθει περισσότερα για τα όσα δίδασκε ο Ιησούς, ένας άντρας από τη Ναζαρέτ. (Ιωάν. 1:46-51) Έχουμε λοιπόν βάσιμο λόγο να εκπαιδεύουμε τους καινούριους ευαγγελιζομένους για να συζητούν με τους ανθρώπους φιλικά και άνετα. [2] Εκείνοι τους οποίους θα βοηθήσουμε με αυτόν τον τρόπο πιθανότατα θα χαρούν πολύ να δουν πώς τα άτομα με ειλικρινή καρδιά ανταποκρίνονται ευνοϊκά στο προσωπικό ενδιαφέρον και στα καλοσυνάτα λόγια.

10-12. (α) Πώς καλλιεργούσε ο Ιησούς το ενδιαφέρον που έδειχναν οι άλλοι για τα καλά νέα; (β) Πώς μπορούμε να βοηθάμε τους καινούριους ευαγγελιζομένους να βελτιώνουν τις ικανότητές τους ως δάσκαλοι της Γραφικής αλήθειας;

10 Να καλλιεργείτε το ενδιαφέρον. Ο χρόνος που είχε ο Ιησούς για να επιτελέσει τη διακονία του ήταν περιορισμένος. Εντούτοις, αφιέρωνε χρόνο προκειμένου να καλλιεργεί το ενδιαφέρον που έδειχναν οι άνθρωποι για τα καλά νέα. Λόγου χάρη, ο Ιησούς δίδαξε κάποιο πλήθος χρησιμοποιώντας ως βήμα ένα πλοιάριο. Σε εκείνη την περίπτωση, προμήθευσε θαυματουργικά στον Πέτρο μια τεράστια ψαριά και του είπε: «Από τώρα και στο εξής θα πιάνεις ανθρώπους ζωντανούς». Τι αποτέλεσμα είχαν τα λόγια και οι πράξεις του Ιησού; Ο Πέτρος και οι σύντροφοί του “έβγαλαν τα πλοιάρια στη στεριά και εγκατέλειψαν τα πάντα και ακολούθησαν [τον Ιησού]”.​—Λουκ. 5:1-11.

11 Ο Νικόδημος, ο οποίος ήταν μέλος του Σάνχεδριν, ενδιαφέρθηκε για τις διδασκαλίες του Ιησού. Ήθελε να μάθει περισσότερα αλλά φοβόταν τι θα έλεγαν οι άλλοι αν μιλούσε με τον Ιησού δημοσίως. Ο Ιησούς ήταν ευέλικτος και γενναιόδωρος με τον χρόνο του​—συνάντησε τον Νικόδημο τη νύχτα, μακριά από τα πλήθη. (Ιωάν. 3:1, 2) Τι μπορούμε να διδαχτούμε από αυτές τις αφηγήσεις; Ο Γιος του Θεού ξεχώριζε χρόνο για να εποικοδομεί την πίστη των ανθρώπων. Δεν πρέπει να είμαστε και εμείς επιμελείς κάνοντας επανεπισκέψεις και διεξάγοντας Γραφικές μελέτες με τα ενδιαφερόμενα άτομα;

12 Οι καινούριοι ευαγγελιζόμενοι πιθανότατα θα βελτιώνουν τις ικανότητές τους ως δάσκαλοι της Γραφικής αλήθειας αν εμείς συνεργαζόμαστε μαζί τους στην υπηρεσία αγρού. Μπορούμε να τους βοηθάμε να θυμούνται εκείνους που δείχνουν έστω και το παραμικρό ενδιαφέρον. Μπορούμε να προσκαλούμε τους καινούριους ευαγγελιζομένους να μας συνοδεύουν όταν κάνουμε επανεπισκέψεις και διεξάγουμε οικιακές Γραφικές μελέτες. Με τέτοια εκπαίδευση και παρακίνηση, οι λιγότερο έμπειροι ευαγγελιζόμενοι σίγουρα θα θέλουν να καλλιεργούν το ενδιαφέρον των άλλων και να διεξάγουν και εκείνοι Γραφικές μελέτες. Θα μάθουν επίσης να μην παραιτούνται γρήγορα αλλά να είναι υπομονετικοί και να εγκαρτερούν στη διακονία.​—Γαλ. 5:22· βλέπε το πλαίσιο « Η Εγκαρτέρηση Είναι Ουσιώδης».

ΝΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΕΤΕ ΤΑ ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ ΑΤΟΜΑ ΝΑ ΥΠΗΡΕΤΟΥΝ ΤΟΥΣ ΟΜΟΠΙΣΤΟΥΣ ΤΟΥΣ

13, 14. (α) Τι άποψη έχετε για τα Γραφικά παραδείγματα εκείνων που έκαναν μεγάλες θυσίες για χάρη των άλλων; (β) Με ποιους πρακτικούς τρόπους μπορείτε να εκπαιδεύετε τους καινούριους ευαγγελιζομένους και τους νεαρούς να δείχνουν αγάπη για τους αδελφούς και τις αδελφές τους;

13 Οι Γραφικές αφηγήσεις τονίζουν το προνόμιο που έχουμε να δείχνουμε «αδελφική στοργή» και να υπηρετούμε ο ένας τον άλλον. (Διαβάστε 1 Πέτρου 1:22· Λουκάς 22:24-27) Ο Γιος του Θεού έδωσε τα πάντα, ακόμα και τη ζωή του, καθώς διακονούσε άλλους. (Ματθ. 20:28) Η Δορκάς «αφθονούσε σε καλά έργα και σε δώρα ελέους». (Πράξ. 9:36, 39) Η Μαρία, μια αδελφή στη Ρώμη, “κατέβαλε πολλούς κόπους” για χάρη εκείνων που ήταν στην εκκλησία. (Ρωμ. 16:6) Πώς μπορούμε εμείς να βοηθάμε τα καινούρια άτομα να αντιληφθούν πόσο σημαντικό είναι να βοηθούν τους αδελφούς και τις αδελφές τους;

Να εκπαιδεύετε τα καινούρια άτομα να δείχνουν την αγάπη τους για τους ομοπίστους τους (Βλέπε παραγράφους 13, 14)

14 Οι ώριμοι Μάρτυρες μπορούν να προσκαλούν τα καινούρια άτομα να τους συνοδεύουν όταν επισκέπτονται τους αρρώστους και τους ηλικιωμένους. Αν είναι κατάλληλο, οι γονείς μπορούν να παίρνουν μαζί τα παιδιά τους σε τέτοιες επισκέψεις. Οι πρεσβύτεροι μπορούν να συνεργάζονται με άλλους για να διασφαλίζουν ότι οι αγαπητοί μας ηλικιωμένοι τρέφονται καλά και ότι τα σπίτια τους είναι συντηρημένα. Με αυτούς τους τρόπους, οι νεότεροι και τα νεοσυνταυτισμένα άτομα μαθαίνουν να κάνουν πράξεις καλοσύνης για τους άλλους. Όταν κάποιος πρεσβύτερος κήρυττε, έκανε σύντομες επισκέψεις στους Μάρτυρες που ζούσαν στον αγροτικό του τομέα για να δει πώς τα πάνε. Ως αποτέλεσμα, ένας νεαρός αδελφός που πολλές φορές τον συνόδευε έμαθε ότι όλοι στην εκκλησία πρέπει να νιώθουν ότι τους αγαπούν.​—Ρωμ. 12:10.

15. Γιατί είναι σημαντικό να ενδιαφέρονται οι πρεσβύτεροι για την πρόοδο των αντρών στην εκκλησία;

15 Εφόσον ο Ιεχωβά χρησιμοποιεί άντρες ως δασκάλους στην εκκλησία, είναι σημαντικό για τους αδελφούς να αναπτύσσουν την ικανότητά τους ως ομιλητές. Αν είστε πρεσβύτερος, θα μπορούσατε να ακούσετε έναν διακονικό υπηρέτη καθώς κάνει πρόβα την ομιλία του; Με τη βοήθειά σας, ίσως μπορέσει να βελτιώσει την ικανότητά του ως δάσκαλος του Λόγου του Θεού.​—Νεεμ. 8:8. [3]

16, 17. (α) Πώς έδειξε ενδιαφέρον ο Παύλος για την πρόοδο του Τιμόθεου; (β) Πώς μπορούν οι πρεσβύτεροι να εκπαιδεύουν αποτελεσματικά μελλοντικούς ποιμένες της εκκλησίας;

16 Η ανάγκη για ποιμένες στη Χριστιανική εκκλησία είναι μεγάλη, και εκείνοι που θα κάνουν αυτό το έργο στο μέλλον χρειάζονται συνεχή εκπαίδευση. Ο Παύλος προμήθευσε ένα γενικό πλαίσιο για το πώς μπορεί να παρέχεται η εκπαίδευση όταν είπε στον Τιμόθεο: «Εσύ, . . . παιδί μου, να αποκτάς δύναμη αναφορικά με την παρ’ αξία καλοσύνη η οποία σχετίζεται με τον Χριστό Ιησού, και όσα άκουσες από εμένα με την υποστήριξη πολλών μαρτύρων, αυτά να τα εμπιστευτείς σε πιστούς ανθρώπους, οι οποίοι κατόπιν θα έχουν επαρκή προσόντα για να διδάξουν και άλλους». (2 Τιμ. 2:1, 2) Ο Τιμόθεος έμαθε υπηρετώντας δίπλα στον απόστολο, έναν μεγαλύτερο σε ηλικία άντρα. Έπειτα, ο Τιμόθεος εφάρμοσε τις μεθόδους του Παύλου στη δική του διακονία και σε άλλες πτυχές της ιερής υπηρεσίας.​—2 Τιμ. 3:10-12.

17 Ο Παύλος δεν άφησε την εκπαίδευση του Τιμόθεου στην τύχη. Ζήτησε από τον νεαρό άντρα να τον συνοδεύσει. (Πράξ. 16:1-5) Οι πρεσβύτεροι μπορούν να μιμούνται το παράδειγμα του Παύλου παίρνοντας μαζί τους σε ποιμαντικές επισκέψεις ικανούς διακονικούς υπηρέτες όταν κάτι τέτοιο είναι κατάλληλο. Με αυτόν τον τρόπο, δίνουν σε εκείνους τους αδελφούς την ευκαιρία να παρατηρήσουν από πρώτο χέρι τη διδασκαλία, την πίστη, την υπομονή και την αγάπη που απαιτούνται από τους Χριστιανούς επισκόπους. Αυτή η διαδικασία συμβάλλει στην εκπαίδευση μελλοντικών ποιμένων “του ποιμνίου του Θεού”.​—1 Πέτρ. 5:2.

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΑΛΛΩΝ

18. Γιατί πρέπει να θεωρούμε σημαντική την εκπαίδευση άλλων στην υπηρεσία του Ιεχωβά;

18 Η εκπαίδευση άλλων έχει ζωτική σημασία καθώς αυξάνονται οι ανάγκες και οι ευκαιρίες για να υπηρετεί κάποιος τον Ιεχωβά. Η εκπαίδευση που παρείχε τόσο ο Ιησούς όσο και ο Παύλος παραμένει αποτελεσματικό παράδειγμα. Ο Ιεχωβά θέλει να είναι οι σύγχρονοι υπηρέτες του καλά εκπαιδευμένοι για τους θεοκρατικούς διορισμούς τους. Ο Θεός μάς δίνει το προνόμιο να βοηθάμε τα λιγότερο έμπειρα άτομα ώστε να αναπτύσσουν την ικανότητά τους να επιτελούν το έργο που χρειάζεται να γίνει στην εκκλησία. Καθώς οι συνθήκες στον κόσμο χειροτερεύουν και καινούριες ευκαιρίες κηρύγματος συνεχίζουν να παρουσιάζονται, αυτή η εκπαίδευση γίνεται σημαντική αλλά και επείγουσα.

19. Γιατί πρέπει να είστε πεπεισμένοι ότι οι επιμελείς σας προσπάθειες να εκπαιδεύετε άλλους στην υπηρεσία του Ιεχωβά θα έχουν επιτυχία;

19 Φυσικά, η εκπαίδευση απαιτεί χρόνο και προσπάθεια. Αλλά ο Ιεχωβά και ο αγαπημένος του Γιος θα μας υποστηρίζουν και θα μας δίνουν σοφία για να παρέχουμε αυτή την εκπαίδευση. Θα χαιρόμαστε καθώς βλέπουμε εκείνους που βοηθάμε να συνεχίζουν να “εργάζονται σκληρά και να αγωνίζονται”. (1 Τιμ. 4:10) Είθε δε να συνεχίσουμε και εμείς οι ίδιοι να κάνουμε πνευματική πρόοδο αποδίδοντας ιερή υπηρεσία στον Ιεχωβά.

^ [1] (παράγραφος 7) Κάποια από τα σημεία που ανέφερε ο Ιησούς ήταν: (1) Να κηρύττετε το σωστό άγγελμα. (2) Να είστε ικανοποιημένοι με τις προμήθειες του Θεού. (3) Να αποφεύγετε τις λογομαχίες με τους οικοδεσπότες. (4) Να εμπιστεύεστε στον Ιεχωβά όταν αντιμετωπίζετε εναντίους. (5) Μην υποκύπτετε στον φόβο.

^ [2] (παράγραφος 9) Το βιβλίο Ωφεληθείτε από την Εκπαίδευση της Σχολής Θεοκρατικής Διακονίας, σελ. 62-64, έχει εξαιρετικές εισηγήσεις για το πώς να συζητάμε με τους ανθρώπους στη διακονία αγρού.

^ [3] (παράγραφος 15) Το βιβλίο Ωφεληθείτε από την Εκπαίδευση της Σχολής Θεοκρατικής Διακονίας, σελ. 52-61, εξηγεί τα χαρακτηριστικά που είναι απαραίτητα για αποτελεσματικές δημόσιες ομιλίες.