1-3. (α) Τι πρέπει να συμπεριλαμβάνουμε στις βασικές μας πεποιθήσεις; (β) Γιατί είναι τόσο σημαντική η ανάσταση; (Βλέπε εικόνα στην αρχή του άρθρου.)

ΤΙ ΘΑ απαντούσατε αν κάποιος σας ρωτούσε: “Ποιες είναι οι βασικές διδασκαλίες της πίστης σας;” Ασφαλώς θα τονίζατε ότι ο Ιεχωβά είναι ο Δημιουργός και ο Ζωοδότης. Πιθανότατα θα λέγατε ότι πιστεύετε στον Ιησού Χριστό, ο οποίος πέθανε ως λύτρο. Επίσης, θα προσθέτατε με ενθουσιασμό ότι στο μέλλον η γη θα γίνει παράδεισος όπου ο λαός του Θεού θα ζει για πάντα. Θα αναφέρατε όμως την ανάσταση ως μια από τις πιο αγαπημένες σας πεποιθήσεις;

² Έχουμε ουσιαστικούς λόγους να συμπεριλαμβάνουμε την ανάσταση στις βασικές διδασκαλίες έστω και αν εμείς προσωπικά ελπίζουμε να περάσουμε ζωντανοί από τη μεγάλη θλίψη και να ζήσουμε για πάντα στη γη. Ο απόστολος Παύλος έδειξε γιατί η ανάσταση έχει καθοριστική σημασία για την πίστη μας: «Αν πράγματι δεν υπάρχει ανάσταση των νεκρών, ούτε ο Χριστός έχει εγερθεί». Αν ο Χριστός δεν είχε αναστηθεί, τώρα δεν θα κυβερνούσε ως Βασιλιάς μας, και η διδασκαλία μας για τη διακυβέρνησή του θα ήταν μάταιη. (Διαβάστε 1 Κορινθίους 15:12-19) Εντούτοις, ξέρουμε ότι ο Ιησούς αναστήθηκε. Έχοντας αυτή την πεποίθηση, διαφέρουμε από τους Σαδδουκαίους, οι οποίοι αρνούνταν κατηγορηματικά ότι οι νεκροί ανασταίνονται. Ακόμα και όταν μας χλευάζουν, εμείς πιστεύουμε ακράδαντα στην ανάσταση.​—Μάρκ. 12:18· Πράξ. 4:2, 3· 17:32· 23:6-8.

³ Όταν ο Παύλος έγραψε για «τα αρχικά δόγματα σχετικά με τον Χριστό», συμπεριέλαβε σε αυτά «τη διδασκαλία για . . . την ανάσταση  των νεκρών». (Εβρ. 6:1, 2) Τόνισε δε ότι και ο ίδιος πίστευε στην ανάσταση. (Πράξ. 24:10, 15, 24, 25) Αλλά το γεγονός ότι η ανάσταση περιλαμβάνεται στα αρχικά δόγματα, στα «στοιχειώδη πράγματα των ιερών εξαγγελιών του Θεού», δεν σημαίνει ότι πρόκειται για απλοϊκή διδασκαλία. (Εβρ. 5:12) Γιατί το λέμε αυτό;

4. Ποια ερωτήματα ίσως εγείρονται όσον αφορά την ανάσταση;

⁴ Όταν οι άνθρωποι αρχίζουν να μελετούν τη Γραφή, οι περισσότεροι διαβάζουν αφηγήσεις για αναστάσεις που συνέβησαν στο παρελθόν, όπως η ανάσταση του Λαζάρου. Μαθαίνουν επίσης ότι ο Αβραάμ, ο Ιώβ και ο Δανιήλ είχαν την πεποίθηση ότι στο μέλλον οι νεκροί θα ξαναζήσουν. Πώς όμως θα απαντούσατε αν σας ζητούσαν να αποδείξετε ότι οι υποσχέσεις περί ανάστασης είναι έγκυρες πολλά χρόνια ή και αιώνες αφότου δόθηκαν; Υποδεικνύει όντως η Γραφή πότε θα λάβει χώρα η ανάσταση; Οι συγκεκριμένες πτυχές του ζητήματος επηρεάζουν την πίστη μας, γι’ αυτό ας δούμε τι λένε οι Γραφές.

5. Με ποια πτυχή της ανάστασης θα ασχοληθούμε πρώτα;

⁵ Ίσως δεν είναι δύσκολο να φανταστούμε την ανάσταση ενός ατόμου λίγο μετά τον θάνατό του. (Ιωάν. 11:11· Πράξ. 20:9, 10) Τι γίνεται όμως με μια υπόσχεση για ανάσταση που θα λάβει χώρα χρόνια ή και αιώνες αργότερα; Θα μπορούσατε να βασιστείτε σε μια τέτοια μακροπρόθεσμη υπόσχεση, είτε δόθηκε για κάποιον που μόλις πέθανε είτε για κάποιον που είναι νεκρός πολύ καιρό; Στην πραγματικότητα, έχει όντως συμβεί μια ανάσταση για την οποία είχε δοθεί υπόσχεση αιώνες νωρίτερα, και εσείς πιστεύετε σε αυτήν. Για ποια ανάσταση πρόκειται; Και πώς σχετίζεται με τις προσδοκίες που μπορείτε να έχετε για μελλοντική ανάσταση;

6. Πώς περιλαμβανόταν ο Ιησούς στην εκπλήρωση του 118ου Ψαλμού;

⁶ Αναφορικά με μια ανάσταση που προειπώθηκε προ πολλού, ας εξετάσουμε τον 118ο Ψαλμό, που μερικοί θεωρούν ότι συνέθεσε ο Δαβίδ. Αυτός ο Ψαλμός περιέχει την παράκληση: «Ιεχωβά, σώσε μας, σε παρακαλούμε, σε ικετεύουμε! . . . Ευλογημένος αυτός που έρχεται στο όνομα του Ιεχωβά». Πιθανότατα θυμάστε ότι οι άνθρωποι επαναλάμβαναν τα λόγια αυτής της Μεσσιανικής περικοπής όταν ο Ιησούς μπήκε στην Ιερουσαλήμ στις 9 Νισάν, λίγο πριν από τον θάνατό του. (Ψαλμ. 118:25, 26, ΜΝΚ [στην αγγλική]· Ματθ. 21:7-9) Αλλά πώς έστρεφε ο 118ος Ψαλμός την προσοχή σε μια ανάσταση που θα συνέβαινε πολλά χρόνια αργότερα; Προσέξτε τι άλλο έλεγε εκείνος ο προφητικός ψαλμός: «Η πέτρα την οποία απέρριψαν οι οικοδόμοι έχει γίνει η κορυφαία ακρογωνιαία πέτρα».​—Ψαλμ. 118:22, ΜΝΚ (στην αγγλική).

7. Μέχρι ποιου σημείου απέρριψαν οι Ιουδαίοι τον Ιησού;

⁷ «Οι οικοδόμοι», οι Ιουδαίοι ηγέτες, απέρριψαν τον Μεσσία. Δεν αρκέστηκαν στο να στρέψουν τα νώτα στον Ιησού ή να αρνηθούν να τον αποδεχτούν ως τον Χριστό. Πολλοί Ιουδαίοι έφτασαν στο σημείο να απαιτούν τον θάνατό του. (Λουκ. 23:18-23) Ουσιαστικά συνέβαλαν στη θανάτωση του Ιησού.

8. Πώς θα μπορούσε ο Ιησούς να γίνει «η κορυφαία ακρογωνιαία πέτρα»;

⁸ Εφόσον ο Ιησούς απορρίφθηκε και θανατώθηκε, πώς θα μπορούσε να γίνει «η κορυφαία ακρογωνιαία πέτρα»; Αυτό θα ήταν εφικτό μόνο αν ανασταινόταν. Ο ίδιος ο Ιησούς έκανε αυτή τη σύνδεση. Αφηγήθηκε μια παραβολή στην οποία οι καλλιεργητές ενός αμπελιού κακομεταχειρίζονταν τους απεσταλμένους του ιδιοκτήτη, όπως οι Ισραηλίτες κακομεταχειρίζονταν τους προφήτες που τους έστελνε ο Θεός. Τελικά, στην παραβολή, ο ιδιοκτήτης έστειλε τον αγαπητό του γιο και κληρονόμο. Έγινε δεκτός ο γιος; Ούτε κατά διάνοια. Οι καλλιεργητές έφτασαν στα άκρα και τον θανάτωσαν. Αφού ολοκλήρωσε την παραβολή, ο Ιησούς παρέθεσε την προφητική δήλωση του εδαφίου Ψαλμός 118:22. (Λουκ. 20: 9-17) Ο απόστολος Πέτρος έκανε μια παρόμοια σύνδεση όταν μίλησε σε μια σύναξη στην Ιερουσαλήμ όπου παρευρίσκονταν «οι άρχοντες, οι πρεσβύτεροι και οι γραμματείς» των Ιουδαίων. Τους μίλησε για τον Ιησού Χριστό τον Ναζωραίο, «τον οποίο εσείς κρεμάσατε στο ξύλο αλλά ο Θεός ανέστησε από τους νεκρούς». Τότε ο Πέτρος δήλωσε ευθέως: «Εκείνος είναι “η πέτρα που εσείς οι οικοδόμοι μεταχειριστήκατε ως μηδαμινή, η οποία έχει γίνει η κορυφαία ακρογωνιαία πέτρα”».​—Πράξ. 3:15· 4:5-11, ΜΝΚ (στην αγγλική)· 1 Πέτρ. 2:5-7.

9. Σε ποιο σημαντικό γεγονός έστρεφε την προσοχή το εδάφιο Ψαλμός 118:22;

⁹ Ναι, εκατοντάδες χρόνια νωρίτερα, η προφητική δήλωση του εδαφίου Ψαλμός 118:22 έδειξε ότι θα γινόταν μια ανάσταση. Ο Μεσσίας επρόκειτο να απορριφθεί και να θανατωθεί, αλλά θα εγειρόταν ξανά σε ζωή για να γίνει η κορυφαία ακρογωνιαία πέτρα. Αυτός ο αναστημένος Γιος έγινε έτσι ο μόνος του οποίου το όνομα «έχει δοθεί μεταξύ των ανθρώπων, μέσω του οποίου πρέπει να σωθούμε».​—Πράξ. 4:12· Εφεσ. 1:20.

10. (α) Τι προείπε το εδάφιο Ψαλμός 16:10; (β) Γιατί μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι το εδάφιο Ψαλμός 16:10 δεν εκπληρώθηκε στο πρόσωπο του Δαβίδ;

¹⁰ Προσέξτε άλλο ένα εδάφιο που υποδείκνυε μια μελλοντική ανάσταση. Είχε γραφτεί χίλια και πλέον χρόνια νωρίτερα, πράγμα που πρέπει να ενισχύει την πεποίθησή σας ότι μια ανάσταση μπορεί να λάβει χώρα πολύ καιρό μετά τη σχετική πρόρρηση ή υπόσχεση. Στον 16ο Ψαλμό, ο οποίος αποδίδεται στον Δαβίδ, διαβάζουμε: «Δεν θα αφήσεις την ψυχή μου στον Σιεόλ. Δεν θα επιτρέψεις να δει ο όσιός σου το λάκκο». (Ψαλμ. 16:10) Ο Δαβίδ δεν εννοούσε ότι ο ίδιος δεν θα πέθαινε ποτέ και ότι δεν θα βρισκόταν στον κοινό τάφο της ανθρωπότητας. Ο Λόγος του Θεού δείχνει ξεκάθαρα ότι ο Δαβίδ γέρασε. Μετά τον θάνατό του, «πλάγιασε με τους προπάτορές του και θάφτηκε στην Πόλη του Δαβίδ». (1 Βασ. 2:1, 10) Τι εννοεί λοιπόν το εδάφιο Ψαλμός 16:10;

11. Πότε σχολίασε ο Πέτρος το εδάφιο Ψαλμός 16:10;

¹¹ Η Γραφή δεν μας αφήνει στο σκοτάδι. Μία χιλιετία και πλέον από τότε που γράφτηκε αυτός ο ψαλμός και μερικές εβδομάδες μετά τον θάνατο και την ανάσταση του Ιησού, ο Πέτρος μίλησε σε χιλιάδες Ιουδαίους και προσήλυτους σχετικά με το εδάφιο Ψαλμός 16:10. (Διαβάστε Πράξεις 2:29-32) Είπε ότι ο Δαβίδ είχε όντως πεθάνει και θαφτεί. Οι ακροατές του το ήξεραν αυτό. Και η αφήγηση δεν αναφέρει ότι κάποιος από αυτούς αμφισβήτησε τη δήλωση του Πέτρου ότι ο Δαβίδ «είδε εκ των προτέρων και μίλησε σχετικά με την ανάσταση» του ερχόμενου Μεσσία.

12. Πώς εκπληρώθηκε το εδάφιο Ψαλμός 16:10, και τι επιβεβαιώνει αυτό όσον αφορά την υπόσχεση της ανάστασης;

¹² Ο Πέτρος έκανε ακόμα πιο έγκυρο το σκεπτικό του παραθέτοντας τα λόγια του Δαβίδ που είναι καταγραμμένα στο εδάφιο Ψαλμός 110:1. (Διαβάστε Πράξεις 2:33-36) Η επιχειρηματολογία του Πέτρου σε αρμονία με τις Γραφές έπεισε εκείνο το πλήθος ότι ο Ιησούς ήταν “και Κύριος και Χριστός”. Πιο συγκεκριμένα, αναγνώρισαν ότι το εδάφιο Ψαλμός 16:10 εκπληρώθηκε όταν ο Ιησούς αναστήθηκε από τους νεκρούς. Αργότερα, ο απόστολος Παύλος χρησιμοποίησε την ίδια ατράνταχτη λογίκευση όταν μίλησε στους Ιουδαίους στην Αντιόχεια της Πισιδίας. Τα επιχειρήματά του τους εντυπωσίασαν, και ήθελαν να ακούσουν περισσότερα. (Διαβάστε Πράξεις 13:32-37, 42) Και εμάς πρέπει να μας εντυπωσιάζει το γεγονός ότι εκείνες οι Βιβλικές προφητείες για μια επερχόμενη ανάσταση αποδείχτηκαν αξιόπιστες παρότι είχαν περάσει αιώνες από τότε που προειπώθηκε εκείνο το θαύμα.

13. Ποιο ερώτημα ίσως προκύπτει σχετικά με την ανάσταση;

¹³ Το γεγονός ότι μια ανάσταση μπορεί να γίνει πολλούς αιώνες αφότου δόθηκε υπόσχεση για αυτήν ασφαλώς μας ενθαρρύνει. Ωστόσο, μερικοί ίσως αναρωτιούνται: “Σημαίνει  άραγε αυτό ότι θα περιμένω πολύ καιρό για να ξαναδώ το αγαπημένο μου πρόσωπο; Πότε θα γίνει η ανάσταση για την οποία ελπίζω;” Ο Ιησούς όντως είπε στους αποστόλους του ότι υπήρχαν κάποια πράγματα που δεν τα ήξεραν και δεν μπορούσαν να τα μάθουν. Υπάρχουν λεπτομέρειες για «τους χρόνους ή τους καιρούς που ο Πατέρας έχει θέσει στη δική του δικαιοδοσία». (Πράξ. 1:6, 7· Ιωάν. 16:12) Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν έχουμε καμία πληροφορία για το πότε θα γίνει η ανάσταση.

14. Πώς διέφερε η ανάσταση του Ιησού από τις παλιότερες;

¹⁴ Για να το καταλάβουμε αυτό, ας θυμηθούμε ποιες αναστάσεις έχουν προειπωθεί στη Γραφή. Η σημαντικότερη, βέβαια, είναι η ανάσταση του Ιησού. Αν εκείνος δεν είχε αναστηθεί, κανείς μας δεν θα είχε την προοπτική να ξαναδεί τα αγαπημένα του πρόσωπα. Όσοι αναστήθηκαν πριν από τον Ιησού, λόγου χάρη τα άτομα που ανέστησαν ο Ηλίας και ο Ελισαιέ, δεν συνέχισαν να ζουν για πάντα. Πέθαναν ξανά και υπέστησαν φθορά στον τάφο. Αντίθετα, ο Ιησούς «έχει εγερθεί από τους νεκρούς [και] δεν πεθαίνει πια· ο θάνατος δεν τον εξουσιάζει πια». Στον ουρανό, ζει «στους αιώνες των αιώνων», και δεν θα υποστεί ποτέ φθορά.​—Ρωμ. 6:9· Αποκ. 1:5, 18· Κολ. 1:18· 1 Πέτρ. 3:18.

15. Γιατί είναι αξιοσημείωτο το ότι ο Ιησούς είναι «οι πρώτοι καρποί»;

¹⁵ Η ανάσταση του Ιησού ήταν η πρώτη αυτού του είδους και αναμφίβολα η σπουδαιότερη. (Πράξ. 26:23) Αλλά ο Ιησούς δεν ήταν ο μόνος για τον οποίο δόθηκε υπόσχεση ότι θα αναστηθεί στον ουρανό ως πνευματικό πλάσμα. Εκείνος διαβεβαίωσε τους πιστούς αποστόλους του ότι θα κυβερνήσουν μαζί του στον ουρανό. (Λουκ. 22:28-30) Για να λάβουν όμως αυτή την ανταμοιβή, θα έπρεπε πρώτα να πεθάνουν. Κατόπιν, όπως και ο Χριστός, θα μπορούσαν να αναστηθούν με πνευματικό σώμα. Ο Παύλος έγραψε ότι «ο Χριστός έχει αναστηθεί από τους νεκρούς, ως οι πρώτοι καρποί από εκείνους που έχουν κοιμηθεί τον ύπνο του θανάτου». Έπειτα έδειξε ότι θα ανασταίνονταν και άλλοι σε ουράνια ζωή, προσθέτοντας: «Ο καθένας με τη σειρά του: ο Χριστός ως οι πρώτοι καρποί και έπειτα εκείνοι που ανήκουν στον Χριστό στη διάρκεια της παρουσίας του».​—1 Κορ. 15:20, 23, ΜΝΚ (στην αγγλική).

16. Ποια ένδειξη έχουμε για το πότε γίνεται η ουράνια ανάσταση;

¹⁶ Αυτό μας δίνει μια γενική ένδειξη για το πότε γίνεται η ουράνια ανάσταση. Επρόκειτο να λάβει χώρα «στη διάρκεια της παρουσίας του». Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά έχουν προ πολλού τεκμηριώσει Γραφικά ότι από το 1914 ζούμε στη διάρκεια της υποσχεμένης «παρουσίας» του Ιησού. Αυτή συνεχίζεται ακόμα, και το τέλος αυτού του πονηρού συστήματος πραγμάτων είναι τώρα πολύ κοντά.

17, 18. Τι θα συμβεί σε μερικούς χρισμένους στη διάρκεια της παρουσίας του Χριστού;

¹⁷ Η Γραφή δίνει επιπρόσθετες λεπτομέρειες για την ουράνια ανάσταση: «Δεν  θέλουμε να έχετε άγνοια σχετικά με εκείνους που κοιμούνται τον ύπνο του θανάτου . . . Διότι αν η πίστη μας είναι ότι ο Ιησούς πέθανε και αναστήθηκε, έτσι και εκείνους που έχουν κοιμηθεί τον ύπνο του θανάτου . . . ο Θεός θα τους φέρει μαζί με αυτόν . . . Εμείς οι ζωντανοί που απομένουμε μέχρι την παρουσία του Κυρίου δεν θα προηγηθούμε από εκείνους οι οποίοι έχουν κοιμηθεί τον ύπνο του θανάτου· επειδή ο ίδιος ο Κύριος θα κατεβεί από τον ουρανό με πρόσταγμα, . . . και εκείνοι που είναι νεκροί σε ενότητα με τον Χριστό θα αναστηθούν πρώτοι. Ύστερα, εμείς οι ζωντανοί που απομένουμε θα αρπαχθούμε μέσα σε σύννεφα μαζί με αυτούς για να συναντήσουμε τον Κύριο στον αέρα· και έτσι θα είμαστε πάντοτε με τον Κύριο».​—1 Θεσ. 4:13-17.

¹⁸ Η πρώτη ανάσταση θα λάβαινε χώρα κάποια στιγμή μετά την έναρξη «της παρουσίας» του Χριστού. Οι χρισμένοι που θα είναι ζωντανοί στη διάρκεια της μεγάλης θλίψης θα “αρπαχθούν μέσα σε σύννεφα”. (Ματθ. 24:31) Εκείνοι που θα “αρπαχθούν” δεν θα “κοιμηθούν τον ύπνο του θανάτου” με την έννοια ότι δεν θα έχουν έναν παρατεταμένο ύπνο στον θάνατο. “Θα μεταβληθούν, σε μια στιγμή, εν ριπή οφθαλμού, στη διάρκεια της τελευταίας σάλπιγγας”.​—1 Κορ. 15:51, 52.

19. Ποια «καλύτερη ανάσταση» πρόκειται να γίνει στο μέλλον;

¹⁹ Σήμερα, οι περισσότεροι πιστοί Χριστιανοί δεν έχουν χριστεί και δεν έχουν κληθεί να υπηρετήσουν στον ουρανό με τον Χριστό. Περιμένουν όμως το τέλος αυτού του πονηρού συστήματος πραγμάτων στη διάρκεια της “ημέρας του Ιεχωβά”. Κανείς δεν μπορεί να ξέρει πότε ακριβώς θα έρθει αυτό το τέλος, αλλά τα στοιχεία δείχνουν ότι είναι κοντά. (1 Θεσ. 5:1-3) Κατόπιν, θα λάβει χώρα ένα διαφορετικό είδος ανάστασης, μια ανάσταση σε ζωή στον επίγειο παράδεισο. Όσοι αναστηθούν θα έχουν την προοπτική να φτάσουν σταδιακά σε ανθρώπινη τελειότητα και να μη χρειαστεί να πεθάνουν ποτέ ξανά. Αυτή θα είναι ασφαλώς «καλύτερη ανάσταση» από εκείνες που έγιναν στο παρελθόν, όταν «γυναίκες έλαβαν τους νεκρούς τους με ανάσταση» αλλά αυτοί πέθαναν ξανά κάποια στιγμή αργότερα.​—Εβρ. 11:35.

20. Γιατί μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι η επερχόμενη ανάσταση θα είναι εύτακτη;

²⁰ Μιλώντας για την ουράνια ανάσταση, η Γραφή λέει ότι όσοι μετέχουν σε αυτήν θα εγερθούν «ο καθένας με τη σειρά του». (1 Κορ. 15:23, ΜΝΚ [στην αγγλική]) Μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι και η επίγεια ανάσταση θα γίνει παρόμοια με εύτακτο τρόπο. Αυτή η προοπτική ίσως μας δημιουργεί απορίες. Άραγε εκείνοι που πέθαναν πρόσφατα θα αναστηθούν κοντά στην έναρξη της Χιλιετούς Βασιλείας του Χριστού ώστε να τους υποδεχτούν οι δικοί τους που τους γνωρίζουν; Μήπως οι πιστοί άντρες της αρχαιότητας που είχαν ηγετικές ικανότητες θα επανέλθουν νωρίς για να βοηθήσουν τον λαό του Θεού να οργανωθεί στον νέο κόσμο; Τι θα πούμε για τους ανθρώπους που δεν υπηρέτησαν ποτέ τον Ιεχωβά; Πότε και πού θα αναστηθούν; Οι ερωτήσεις δεν έχουν τέλος. Αλλά ειλικρινά, υπάρχει κανένας λόγος να συλλογιζόμαστε τέτοια ζητήματα τώρα; Δεν είναι καλύτερα να περιμένουμε για να δούμε τι θα γίνει; Ας είμαστε βέβαιοι ότι θα είναι συναρπαστικό να δούμε με τα μάτια μας πώς θα χειριστεί αυτά τα ζητήματα ο Ιεχωβά.

21. Ποια ελπίδα έχετε για την ανάσταση;

²¹ Μέχρι τότε, πρέπει να ενισχύουμε την πίστη μας στον Ιεχωβά, ο οποίος μέσω του Ιησού μάς διαβεβαίωσε ότι οι νεκροί που βρίσκονται στη μνήμη Του θα αναστηθούν. (Ιωάν. 5:28, 29· 11:23) Σε κάποια περίπτωση, για να αποδείξει ο Ιησούς ότι ο Ιεχωβά είναι ικανός να ανασταίνει νεκρούς, είπε ότι ο Αβραάμ, ο Ισαάκ και ο Ιακώβ “είναι όλοι ζωντανοί για αυτόν”. (Λουκ. 20:37, 38) Στο μεταξύ, έχουμε άφθονους λόγους να λέμε και εμείς όπως ο Παύλος: «Έχω ελπίδα προς τον Θεό . . . ότι πρόκειται να γίνει ανάσταση».​—Πράξ. 24:15.