1. Ποιο ερώτημα ίσως μας απασχολεί όταν σκεφτόμαστε την πίστη του Αβραάμ;

 ΑΝ ΚΑΙ πολλοί άνθρωποι έχουν ακούσει για τον Αβραάμ, οι περισσότεροι ξέρουν ελάχιστα πράγματα για αυτόν. Εσείς όμως ξέρετε πολλά για τον Αβραάμ. Ξέρετε, για παράδειγμα, ότι ο Αβραάμ έχει αποκληθεί «ο πατέρας όλων εκείνων που έχουν πίστη». (Ρωμ. 4:11) Ίσως όμως αναρωτιέστε: “Μπορώ να ακολουθήσω το παράδειγμα του Αβραάμ και να έχω πίστη σαν τη δική του;” Ναι, μπορείτε.

2. Γιατί είναι σημαντικό να μελετήσουμε το παράδειγμα του Αβραάμ; (Ιακώβου 2:22, 23)

² Ένας τρόπος με τον οποίο μπορούμε να καλλιεργήσουμε πίστη σαν του Αβραάμ είναι μελετώντας το παράδειγμά του. Κατ’ εντολήν του Θεού, ο Αβραάμ μετακόμισε σε μια μακρινή γη, έζησε σε σκηνές επί δεκαετίες και αποπειράθηκε να θυσιάσει τον αγαπημένο του γιο, τον Ισαάκ. Εκείνες οι πράξεις φανέρωναν ισχυρή πίστη. Χάρη στην πίστη του και στα έργα του, ο Αβραάμ απέκτησε την επιδοκιμασία και τη φιλία του Θεού. (Διαβάστε Ιακώβου 2:​22, 23) Ο Ιεχωβά θέλει να απολαμβάνουμε όλοι μας​—και εσείς προσωπικά​—τις ίδιες αυτές ευλογίες. Γι’ αυτόν τον λόγο, ενέπνευσε τους Βιβλικούς συγγραφείς Παύλο και Ιάκωβο να αναφερθούν στο παράδειγμα του Αβραάμ. Ας εστιάσουμε στο παράδειγμά του, όπως αναλύεται στο 4ο κεφάλαιο της Επιστολής Προς τους Ρωμαίους και στο 2ο κεφάλαιο της Επιστολής του Ιακώβου. Και τα δύο κεφάλαια αναφέρονται σε μια αξιοσημείωτη δήλωση που έγινε αναφορικά με τον Αβραάμ.

3. Ποιο βασικό εδάφιο παρέθεσαν τόσο ο Παύλος όσο και ο Ιάκωβος;

 ³ Τόσο ο Παύλος όσο και ο Ιάκωβος παρέθεσαν το εδάφιο Γένεση 15:6, το οποίο λέει: «[Ο Αβραάμ] εκδήλωσε πίστη στον Ιεχωβά, και Εκείνος του το υπολόγισε ως δικαιοσύνη». Εδώ, ο όρος «δικαιοσύνη» βασικά αναφέρεται στην κατάσταση στην οποία ένα άτομο θεωρείται από τον Θεό αποδεκτό, ακόμα και άμεμπτο. Είναι εκπληκτικό το ότι ένας ατελής, αμαρτωλός άνθρωπος μπορεί να θεωρηθεί άμεμπτος από τον Θεό! Πιθανότατα θέλετε να ισχύει το ίδιο στην περίπτωσή σας, και κάτι τέτοιο είναι εφικτό. Για να μάθουμε πώς μπορεί να ειπωθεί αυτό για εμάς, χρειάζεται να κατανοήσουμε γιατί μπορούσε να ειπωθεί για τον Αβραάμ.

4. Τι εμποδίζει τους ανθρώπους να είναι δίκαιοι;

⁴ Στην επιστολή του προς τους Ρωμαίους, ο Παύλος δήλωσε ότι όλοι οι άνθρωποι είναι αμαρτωλοί. (Ρωμ. 3:23) Τότε πώς μπορεί οποιοσδήποτε να θεωρηθεί δίκαιος ή άμεμπτος και έτσι να κερδίσει την επιδοκιμασία του Θεού; Για να βοηθήσει όλους τους ειλικρινείς Χριστιανούς να απαντήσουν σε αυτό το ερώτημα, ο Παύλος έστρεψε την προσοχή στον Αβραάμ.

5. Με ποια βάση ανακήρυξε ο Ιεχωβά δίκαιο τον Αβραάμ; (Ρωμαίους 4:2-4)

⁵ Ο Ιεχωβά ανακήρυξε τον Αβραάμ δίκαιο ενόσω εκείνος κατοικούσε στη γη Χαναάν. Γιατί μπορούσε ο Ιεχωβά να ανακηρύξει δίκαιο τον Αβραάμ; Μήπως επειδή ο Αβραάμ τηρούσε τέλεια τον Μωσαϊκό Νόμο; Όχι βέβαια. (Ρωμ. 4:13) Εκείνος ο Νόμος δόθηκε στο έθνος του Ισραήλ πάνω από 400 χρόνια αφού ο Θεός ανακήρυξε δίκαιο τον Αβραάμ. Με ποια βάση λοιπόν τον ανακήρυξε δίκαιο; Με την παρ’ αξίαν καλοσύνη Του, ο Ιεχωβά ανακήρυξε τον Αβραάμ δίκαιο λόγω της πίστης του.​—Διαβάστε Ρωμαίους 4:​2⁠-4.

6. Πώς ανακηρύσσει ο Ιεχωβά δίκαιο έναν αμαρτωλό;

⁶ Ο Παύλος ανέπτυξε περαιτέρω αυτό το σκεπτικό λέγοντας πως, όταν ένα άτομο εκδηλώνει πίστη στον Θεό, «η πίστη του υπολογίζεται ως δικαιοσύνη». (Ρωμ. 4:5) Κατόπιν πρόσθεσε: «Όπως λέει και ο Δαβίδ όσον αφορά την ευτυχία του ανθρώπου στον οποίο ο Θεός υπολογίζει δικαιοσύνη χωρίς έργα: “Ευτυχισμένοι είναι εκείνοι των οποίων οι άνομες πράξεις έχουν συγχωρηθεί και των οποίων οι αμαρτίες έχουν καλυφτεί· ευτυχισμένος είναι ο άνθρωπος του οποίου την αμαρτία δεν πρόκειται να υπολογίσει ο Ιεχωβά”». (Ρωμ. 4:6-8· Ψαλμ. 32:1, 2) Ο Θεός συγχωρεί, ή αλλιώς καλύπτει, τις αμαρτίες εκείνων που εκδηλώνουν πίστη σε αυτόν. Τους συγχωρεί πλήρως και δεν λαβαίνει πλέον υπόψη του τις αμαρτίες τους. Θεωρεί αυτά τα άτομα άμεμπτα και δίκαια με βάση την πίστη τους.

7. Με ποια έννοια ήταν δίκαιοι οι πιστοί λάτρεις;

⁷ Παρότι ανακηρύχτηκαν δίκαιοι, ο Αβραάμ, ο Δαβίδ και άλλοι πιστοί λάτρεις του Θεού εξακολουθούσαν να είναι ατελείς αμαρτωλοί. Αλλά λόγω της πίστης τους, ο Θεός τούς θεωρούσε άμεμπτους, ιδίως σε σύγκριση με εκείνους που δεν είχαν προσωπική σχέση μαζί του. (Εφεσ. 2:12) Όπως διευκρινίζει ο Παύλος στην επιστολή του, η πίστη παίζει καθοριστικό ρόλο στο να έχουμε προσωπική σχέση με τον Θεό. Αυτό ίσχυε στην περίπτωση τόσο του Αβραάμ όσο και του Δαβίδ, και ισχύει και για εμάς.

8, 9. Ποιο εσφαλμένο συμπέρασμα έχουν βγάλει κάποια άτομα από τα όσα έγραψαν ο Παύλος και ο Ιάκωβος, και γιατί;

⁸ Επί αιώνες, η σχέση μεταξύ πίστης και έργων είναι θέμα έντονης αντιλογίας στον Χριστιανικό κόσμο. Κάποιοι κληρικοί διδάσκουν ότι το μόνο που χρειάζεται να κάνετε για να  σωθείτε είναι να πιστέψετε στον Κύριο Ιησού Χριστό. Ή ίσως τους έχετε ακούσει να λένε: «Αποδεχτείτε τον Ιησού και θα σωθείτε». Οι κληρικοί μάλιστα ίσως προσπαθούν να υποστηρίξουν την άποψή τους παραθέτοντας τα λόγια του Παύλου: «Ο Θεός υπολογίζει δικαιοσύνη χωρίς έργα». (Ρωμ. 4:6) Ωστόσο, άλλοι διατείνονται ότι μπορείτε «να σώσετε τον εαυτό σας» κάνοντας θρησκευτικά προσκυνήματα και εκτελώντας άλλα καθήκοντα που ορίζει η εκκλησία. Αυτοί ίσως παραθέτουν το εδάφιο Ιακώβου 2:24: «Ο άνθρωπος θα ανακηρυχτεί δίκαιος μέσω έργων και όχι μόνο μέσω πίστης».

⁹ Λόγω αυτών των διαφορετικών αντιλήψεων, μερικοί θρησκευτικοί συγγραφείς έχουν συμπεράνει ότι ο Παύλος και ο Ιάκωβος διαφωνούσαν στο θέμα της πίστης και των έργων. Οι κληρικοί ίσως ισχυρίζονται ότι, ενώ ο Παύλος πίστευε πως ο άνθρωπος ανακηρύσσεται δίκαιος μέσω πίστης χωρίς έργα, ο Ιάκωβος δίδασκε ότι τα έργα είναι απαραίτητα για να έχει κάποιος την επιδοκιμασία του Θεού. Ένας καθηγητής θεολογίας το έθεσε ως εξής: «Ο Ιάκωβος δεν κατανοούσε γιατί ο Παύλος επέμενε ότι [ο άνθρωπος ανακηρύσσεται δίκαιος] μόνο μέσω πίστης και όχι μέσω έργων». Εντούτοις, ο Ιεχωβά ενέπνευσε και τον Παύλο και τον Ιάκωβο να γράψουν όσα έγραψαν. (2 Τιμ. 3:16) Επομένως, πρέπει να υπάρχει κάποιος απλός τρόπος να εναρμονίσουμε τις δηλώσεις τους. Και όντως υπάρχει​—να εξετάσουμε αυτές τις δηλώσεις μαζί με τα συμφραζόμενά τους.

10. Σε τι «έργα» αναφερόταν κυρίως ο Παύλος; (Ρωμαίους 3:21, 28) (Βλέπε επίσης εικόνα.)

¹⁰ Σε τι «έργα» εστίαζε ο Παύλος στο 3ο και στο 4ο κεφάλαιο της Επιστολής Προς τους Ρωμαίους; Αναφερόταν κυρίως σε «έργα νόμου», του νόμου του Μωυσή, ο οποίος δόθηκε στο όρος Σινά. (Διαβάστε Ρωμαίους 3:​21, 28) Φαίνεται ότι, στις ημέρες του Παύλου, μερικοί  Ιουδαίοι Χριστιανοί δυσκολεύονταν να αποδεχτούν ότι ο Μωσαϊκός Νόμος και τα έργα που απαιτούσε εκείνος ο Νόμος είχαν καταργηθεί. Συνεπώς, ο Παύλος έστρεψε την προσοχή στο παράδειγμα του Αβραάμ για να αποδείξει ότι η δίκαιη υπόσταση ενώπιον του Θεού δεν προκύπτει από «έργα νόμου». Προκύπτει από την πίστη. Είναι ενθαρρυντικό να το γνωρίζουμε αυτό επειδή μας δίνει τη βεβαιότητα ότι είναι εφικτό να έχουμε καλή υπόσταση ενώπιον του Θεού. Σημαίνει ότι έχουμε τη δυνατότητα να καλλιεργήσουμε πίστη στον Θεό και στον Χριστό, πράγμα που μπορεί να οδηγήσει στη θεϊκή επιδοκιμασία.

11. Σε τι είδους «έργα» αναφερόταν ο Ιάκωβος;

¹¹ Από την άλλη πλευρά, τα «έργα» για τα οποία γίνεται λόγος στο 2ο κεφάλαιο της Επιστολής του Ιακώβου δεν είναι τα «έργα νόμου» που ανέφερε ο Παύλος. Ο Ιάκωβος αναφέρεται στα έργα, ή αλλιώς στις δραστηριότητες, των Χριστιανών στην καθημερινή τους ζωή. Αυτά τα έργα δείχνουν αν ένας Χριστιανός έχει αληθινή πίστη στον Θεό ή όχι. Προσέξτε δύο παραδείγματα που χρησιμοποίησε ο Ιάκωβος.

12. Πώς εξήγησε ο Ιάκωβος τη σύνδεση ανάμεσα στην πίστη και στα έργα; (Βλέπε επίσης εικόνα.)

¹² Στο πρώτο παράδειγμα, ο Ιάκωβος μίλησε για την ανάγκη να είναι οι Χριστιανοί αμερόληπτοι απέναντι στους άλλους. Το έδειξε αυτό παραστατικά με την περίπτωση ενός ανθρώπου που εκδήλωσε εύνοια σε κάποιον ευκατάστατο αλλά φέρθηκε περιφρονητικά σε έναν φτωχό. Ο Ιάκωβος τόνισε ότι ένας τέτοιος άνθρωπος ίσως ισχυρίζεται ότι έχει πίστη, αλλά πού είναι τα αντίστοιχα έργα του; (Ιακ. 2:1-5, 9) Ως ένα δεύτερο παράδειγμα, ο Ιάκωβος ανέφερε κάποιον που είδε ότι “ένας αδελφός ή μια αδελφή δεν έχουν ρούχα ή τροφή” αλλά δεν έδωσε πρακτική βοήθεια. Ακόμα και αν αυτός ισχυριζόταν ότι είχε πίστη, δεν την απέδειξε με  τα έργα του. Επομένως, ήταν άχρηστη. Όπως έγραψε ο Ιάκωβος: «Η πίστη από μόνη της, χωρίς έργα, είναι νεκρή».​—Ιακ. 2:14-17.

13. Ποιο παράδειγμα πίστης σε δράση χρησιμοποίησε ο Ιάκωβος; (Ιακώβου 2:25, 26)

¹³ Ο Ιάκωβος αναφέρθηκε στη Ραάβ ως θετικό παράδειγμα πίστης σε δράση. (Διαβάστε Ιακώβου 2:​25, 26) Η Ραάβ είχε ακούσει για τον Ιεχωβά και είχε αντιληφθεί ότι εκείνος υποστήριζε τους Ισραηλίτες. (Ιησ. Ναυή 2:9-11) Έδειξε την πίστη της με τις πράξεις της​—προστάτεψε δύο Ισραηλίτες κατασκόπους όταν η ζωή τους κινδύνευε. Ως αποτέλεσμα, αυτή η ατελής μη Ισραηλίτισσα ανακηρύχτηκε δίκαιη, ακριβώς όπως ο Αβραάμ. Το παράδειγμά της τονίζει πόσο σημαντικό είναι να αποδεικνύεται η πίστη από έργα.

14. Πώς εναρμονίζονται μεταξύ τους τα όσα έγραψαν ο Παύλος και ο Ιάκωβος;

¹⁴ Οι δύο Βιβλικοί συγγραφείς Παύλος και Ιάκωβος απλώς προσέγγισαν το θέμα της πίστης και των έργων από διαφορετικές οπτικές γωνίες. Ο Παύλος εξήγησε στους Ιουδαίους Χριστιανούς ότι δεν θα μπορούσαν ποτέ να αποκτήσουν την επιδοκιμασία του Ιεχωβά απλώς και μόνο εκτελώντας έργα του Μωσαϊκού Νόμου. Ο Ιάκωβος τόνισε την ανάγκη να δείχνουν όλοι οι Χριστιανοί την πίστη τους κάνοντας το καλό στους άλλους.

15. Ποιοι είναι μερικοί τρόποι με τους οποίους μπορούμε να εκδηλώνουμε πίστη με τα έργα μας; (Βλέπε επίσης εικόνες.)

¹⁵ Ο Ιεχωβά δεν λέει ότι αν θέλουμε να ανακηρυχτούμε δίκαιοι πρέπει να κάνουμε ακριβώς ό,τι έκανε ο Αβραάμ. Στην πραγματικότητα, υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους μπορούμε να εκδηλώνουμε πίστη με τα έργα μας. Μπορούμε να καλοδεχόμαστε τα καινούρια άτομα στην εκκλησία, να βοηθάμε τους αδελφούς και τις αδελφές που έχουν πραγματική  ανάγκη και να κάνουμε το καλό στα μέλη της οικογένειάς μας. Όλα αυτά είναι πράγματα που ο Θεός επιδοκιμάζει και ευλογεί. (Ρωμ. 15:7· 1 Τιμ. 5:4, 8· 1 Ιωάν. 3:18) Ένα ιδιαίτερα καλό έργο που αποδεικνύει την πίστη μας είναι το να μεταδίδουμε με ζήλο τα καλά νέα στους άλλους. (1 Τιμ. 4:16) Όλοι μπορούμε να δείχνουμε με τις πράξεις μας ότι έχουμε πίστη πως οι υποσχέσεις του Ιεχωβά θα εκπληρωθούν και πως οι δικές του οδοί είναι οι καλύτερες. Αν ενεργούμε έτσι, μπορούμε να είμαστε απόλυτα βέβαιοι ότι ο Θεός θα μας θεωρεί δίκαιους και θα μας αποκαλεί φίλους του.

16. Πώς σχετιζόταν η ελπίδα με την πίστη του Αβραάμ;

¹⁶ Το 4ο κεφάλαιο της Επιστολής Προς τους Ρωμαίους τονίζει άλλο ένα ζωτικό δίδαγμα που μπορούμε να αντλήσουμε από τον Αβραάμ: τη σπουδαιότητα της ελπίδας. Ο Ιεχωβά υποσχέθηκε ότι μέσω του Αβραάμ “πολλά έθνη” επρόκειτο να ευλογηθούν. Φανταστείτε τι θαυμάσια ελπίδα είχε ο Αβραάμ! (Γέν. 12:3· 15:5· 17:4· Ρωμ. 4:17) Εντούτοις, ακόμα και όταν ο Αβραάμ ήταν 100 χρονών και η Σάρρα 90, ο υποσχεμένος γιος δεν είχε εμφανιστεί ακόμα. Από ανθρώπινη άποψη, φαινόταν αδύνατον να αποκτήσουν γιο o Αβραάμ και η Σάρρα. Αυτό ήταν πραγματική δοκιμασία για τον Αβραάμ. Ωστόσο, «εκείνος βάσει ελπίδας πίστεψε ότι θα γινόταν ο πατέρας πολλών εθνών». (Ρωμ. 4:18, 19) Τελικά, εκείνη η ελπίδα πραγματοποιήθηκε. Ο Αβραάμ έγινε πατέρας του Ισαάκ, του γιου που τόσον καιρό έλπιζε να αποκτήσει.​—Ρωμ. 4:20-22.

17. Πώς ξέρουμε ότι μπορούμε να θεωρηθούμε δίκαιοι ως φίλοι του Θεού;

¹⁷ Μπορούμε να έχουμε την επιδοκιμασία του Θεού και να θεωρηθούμε δίκαιοι ως φίλοι του Θεού, όπως ο Αβραάμ. Μάλιστα, ο Παύλος αναφέρθηκε σε αυτό το θέμα όταν έγραψε: «Η φράση “τού υπολογίστηκε” δεν γράφτηκε μόνο για [τον Αβραάμ], αλλά και για εμάς στους οποίους θα υπολογιστεί, επειδή πιστεύουμε σε Εκείνον που ανέστησε τον Ιησού». (Ρωμ. 4:23, 24) Όπως ο Αβραάμ, έτσι και εμείς χρειάζεται να έχουμε και πίστη και έργα, καθώς και ελπίδα. Στη συνέχεια, ο Παύλος αναλύει την ελπίδα μας στο 5ο κεφάλαιο της Επιστολής Προς τους Ρωμαίους, όπως θα δούμε στο επόμενο άρθρο.