1. Πώς θα περιγράφατε την οικογένεια του Ιακώβου;

 Ο ΙΑΚΩΒΟΣ, ο αδελφός του Ιησού, ανατράφηκε σε μια πνευματικά ισχυρή οικογένεια. * Οι γονείς του, ο Ιωσήφ και η Μαρία, αγαπούσαν τον Ιεχωβά πάρα πολύ και έκαναν το καλύτερο για να Τον υπηρετούν. Αλλά ο Ιάκωβος είχε και μια επιπρόσθετη ευλογία​—ο μεγαλύτερος αδελφός του θα γινόταν ο υποσχεμένος Μεσσίας. Τι εξαίσιο προνόμιο είχε ο Ιάκωβος να αποτελεί μέρος εκείνης της οικογένειας!

2. Ποιους λόγους είχε ο Ιάκωβος να θαυμάζει τον μεγαλύτερο αδελφό του;

² Ο Ιάκωβος είχε πολλούς λόγους να θαυμάζει τον μεγαλύτερο αδελφό του. (Ματθ. 13:55) Για παράδειγμα, ο Ιησούς γνώριζε τις Γραφές τόσο καλά ώστε σε ηλικία 12 ετών εντυπωσίασε τους πολύ μορφωμένους πρεσβυτέρους στην Ιερουσαλήμ. (Λουκ. 2:46, 47) Ο Ιάκωβος μπορεί να έκανε ξυλουργικές εργασίες μαζί με τον Ιησού. Αν συνέβαινε αυτό, θα πρέπει να είχε γνωρίσει τον αδελφό του πολύ καλά. Ο Νάθαν Νορ έλεγε συχνά: «Μαθαίνεις πολλά για κάποιον αν συνεργαστείς μαζί του». * Επίσης, ο Ιάκωβος σίγουρα θα παρατηρούσε ότι «ο Ιησούς γινόταν ολοένα και πιο σοφός, αναπτυσσόταν σωματικά και έβρισκε όλο και περισσότερη εύνοια στα μάτια του Θεού και των ανθρώπων». (Λουκ. 2:52) Θα μπορούσαμε να υποθέσουμε λοιπόν ότι ο Ιάκωβος ήταν από τους πρώτους που έγιναν μαθητές. Αλλά δεν συνέβη αυτό.

3. Ποια στάση κράτησε ο Ιάκωβος όταν ο Ιησούς άρχισε τη διακονία του;

 ³ Στη διάρκεια της επίγειας διακονίας του Ιησού, ο Ιάκωβος δεν έγινε μαθητής του. (Ιωάν. 7:3-5) Μάλιστα, μπορεί να ήταν ένας από τους συγγενείς που πίστευαν ότι ο Ιησούς “είχε χάσει τα λογικά του”. (Μάρκ. 3:21) Και δεν υπάρχει καμιά ένδειξη ότι ήταν μαζί με τη μητέρα τους, τη Μαρία, όταν ο Ιησούς θανατώθηκε στο ξύλο του βασανισμού.​—Ιωάν. 19:25-27.

4. Ποια μαθήματα θα εξετάσουμε;

⁴ Αργότερα, ο Ιάκωβος πίστεψε στον Ιησού και έγινε αξιοσέβαστο μέλος της Χριστιανικής εκκλησίας. Σε αυτό το άρθρο, θα εξετάσουμε δύο μαθήματα που παίρνουμε από τον Ιάκωβο: (1) γιατί πρέπει να παραμένουμε ταπεινοί και (2) πώς μπορούμε να είμαστε αποτελεσματικοί δάσκαλοι.

5. Ποια ήταν η ανταπόκριση του Ιακώβου όταν εμφανίστηκε σε αυτόν ο αναστημένος Ιησούς;

⁵ Πότε έγινε ο Ιάκωβος όσιος ακόλουθος του Ιησού; Μετά την ανάστασή του, ο Ιησούς «εμφανίστηκε στον Ιάκωβο, κατόπιν σε όλους τους αποστόλους». (1 Κορ. 15:7) Εκείνη η συνάντηση με τον Ιησού αποτέλεσε σημείο στροφής στη ζωή του Ιακώβου. Ο Ιάκωβος ήταν παρών όταν οι απόστολοι περίμεναν το υποσχεμένο άγιο πνεύμα σε ένα ανώγειο στην Ιερουσαλήμ. (Πράξ. 1:13, 14) Αργότερα, είχε τη χαρά να υπηρετήσει ως μέλος του κυβερνώντος σώματος του πρώτου αιώνα. (Πράξ. 15:6, 13-22· Γαλ. 2:9) Και κάποια στιγμή πριν από το 62 Κ.Χ., έγραψε υπό θεϊκή έμπνευση μια επιστολή στους χρισμένους Χριστιανούς. Αυτή η επιστολή ωφελεί και εμάς σήμερα, είτε η ελπίδα μας είναι ουράνια είτε επίγεια. (Ιακ. 1:1) Σύμφωνα με τον ιστορικό του πρώτου αιώνα Ιώσηπο, ο Ιάκωβος εκτελέστηκε με διαταγή του Ιουδαίου αρχιερέα Ανανία του Νεότερου. Ο Ιάκωβος παρέμεινε πιστός στον Ιεχωβά μέχρι το τέλος της επίγειας πορείας του.

6. Πώς διέφερε ο Ιάκωβος από τους θρησκευτικούς ηγέτες των ημερών του;

⁶ Ο Ιάκωβος ήταν ταπεινός. Γιατί το λέμε αυτό; Σκεφτείτε πόσο διέφερε η ανταπόκριση του Ιακώβου από την αντίδραση πολλών θρησκευτικών ηγετών. Όταν ο Ιάκωβος βρέθηκε αντιμέτωπος με τις αδιαμφισβήτητες αποδείξεις ότι ο Ιησούς είναι ο Γιος του Θεού, τις αποδέχτηκε ταπεινά. Αλλά δεν συνέβη το ίδιο με τους πρωθιερείς στην Ιερουσαλήμ. Για παράδειγμα, εκείνοι δεν μπορούσαν να αρνηθούν ότι ο Ιησούς ανέστησε τον Λάζαρο. Αντί όμως να αναγνωρίσουν ότι ο Ιησούς ήταν εκπρόσωπος του Ιεχωβά, προσπάθησαν να θανατώσουν τόσο τον Ιησού όσο και τον Λάζαρο. (Ιωάν. 11:53· 12:9-11) Αργότερα, όταν ο ίδιος ο Ιησούς  αναστήθηκε, συνωμότησαν για να το αποκρύψουν αυτό από τον λαό. (Ματθ. 28:11-15) Η υπερηφάνεια εκείνων των θρησκευτικών ηγετών τούς έκανε να απορρίψουν τον Μεσσία.

7. Γιατί πρέπει να αποφεύγουμε την υπερηφάνεια;

⁷ Το μάθημα: Να αποφεύγετε την υπερηφάνεια και να παραμένετε ευδίδακτοι. Όπως μια αρρώστια μπορεί να σκληρύνει τις αρτηρίες της κυριολεκτικής καρδιάς και να περιορίσει την ικανότητά της να χτυπάει, έτσι και η υπερηφάνεια μπορεί να σκληρύνει τη συμβολική μας καρδιά και να μη μας αφήνει να ανταποκρινόμαστε στην καθοδηγία του Ιεχωβά. Οι Φαρισαίοι άφησαν την καρδιά τους να σκληρυνθεί τόσο πολύ ώστε αρνούνταν να αναγνωρίσουν τις σαφείς αποδείξεις που τους παρουσίαζε το πνεύμα του Θεού. (Ιωάν. 12:37-40) Αυτή ήταν μια επικίνδυνη πορεία επειδή επηρέαζε το αιώνιο μέλλον τους. (Ματθ. 23:13, 33) Πόσο σημαντικό είναι να αφήνουμε τον Λόγο του Θεού και το πνεύμα του να διαπλάθουν την προσωπικότητά μας και να επηρεάζουν τη νοοτροπία μας και τις αποφάσεις μας! (Ιακ. 3:17) Επειδή ο Ιάκωβος ήταν ταπεινός, άφηνε τον εαυτό του να διδάσκεται από τον Ιεχωβά. Και όπως θα δούμε, χάρη στην ταπεινοφροσύνη του έγινε επιδέξιος δάσκαλος.

8. Τι θα μας βοηθήσει να γίνουμε καλοί δάσκαλοι;

⁸ Ο Ιάκωβος δεν είχε εντυπωσιακή κοσμική μόρφωση. Οι θρησκευτικοί ηγέτες των ημερών του αναμφίβολα τον έβλεπαν όπως έβλεπαν και τους αποστόλους Πέτρο και Ιωάννη​—ως “αμόρφωτους και συνηθισμένους”. (Πράξ. 4:13) Αλλά ο Ιάκωβος έμαθε να διδάσκει αποτελεσματικά, όπως διακρίνουμε όταν διαβάζουμε την επιστολή του. Όπως ο Ιάκωβος, έτσι και εμείς μπορεί να έχουμε περιορισμένη κοσμική μόρφωση. Αλλά με τη βοήθεια του πνεύματος του Ιεχωβά και με πρακτική εκπαίδευση από την οργάνωσή του, μπορούμε και εμείς να γίνουμε καλοί δάσκαλοι. Ας εξετάσουμε το παράδειγμα που έθεσε ο Ιάκωβος ως δάσκαλος και ας δούμε τι μπορούμε να μάθουμε.

9. Πώς θα περιγράφατε τον τρόπο διδασκαλίας του Ιακώβου;

⁹ Ο Ιάκωβος δεν χρησιμοποιούσε εξεζητημένα λόγια ή περίπλοκους συλλογισμούς. Ως αποτέλεσμα, οι ακροατές του ήξεραν τι έπρεπε να κάνουν και πώς να το κάνουν. Πάρτε για παράδειγμα τον απλό τρόπο με τον οποίο δίδαξε ότι οι Χριστιανοί πρέπει να είναι διατεθειμένοι  να υφίστανται αδικίες χωρίς να μνησικακούν. Έγραψε: «Θεωρούμε ευτυχισμένους εκείνους που υπέμειναν. Ακούσατε για την υπομονή του Ιώβ και είδατε την έκβαση που έφερε ο Ιεχωβά, διότι ο Ιεχωβά είναι πολύ συμπονετικός και ελεήμων». (Ιακ. 5:11) Προσέξτε ότι ο Ιάκωβος βασίστηκε στις Γραφές ως αυθεντία του. Χρησιμοποίησε τον Λόγο του Θεού για να βοηθήσει τους ακροατές του να καταλάβουν ότι ο Ιεχωβά πάντοτε ανταμείβει εκείνους που, σαν τον Ιώβ, είναι όσιοι σε Αυτόν. Ο Ιάκωβος μετέδωσε το μήνυμα που ήθελε με απλές λέξεις και λογική. Με αυτόν τον τρόπο, έστρεψε την προσοχή, όχι στον εαυτό του, αλλά στον Ιεχωβά.

10. Ποιος είναι ένας τρόπος με τον οποίο μπορούμε να μιμούμαστε τον Ιάκωβο όταν διδάσκουμε;

¹⁰ Το μάθημα: Να κρατάτε το άγγελμά σας απλό και να διδάσκετε από τον Λόγο του Θεού. Στόχος μας πρέπει να είναι, όχι να εντυπωσιάσουμε τους άλλους με το πόσα ξέρουμε εμείς, αλλά να τους εντυπωσιάσουμε με το πόσα ξέρει ο Ιεχωβά και με το πόσο ενδιαφέρεται για εκείνους. (Ρωμ. 11:33) Μπορούμε να πετύχουμε αυτόν τον στόχο αν βασίζουμε πάντοτε όσα λέμε στις Γραφές. Για παράδειγμα, αντί να λέμε στους σπουδαστές μας τι θα κάναμε εμείς στη θέση τους, πρέπει να βοηθάμε εκείνους να κάνουν λογικούς συλλογισμούς γύρω από Βιβλικά παραδείγματα και να αντιλαμβάνονται τη νοοτροπία και τα αισθήματα του Ιεχωβά. Τότε θα υποκινούνται από την επιθυμία να ευαρεστούν τον Ιεχωβά, όχι εμάς.

11. Ποιες δυσκολίες είχαν μερικοί Χριστιανοί στην εποχή του Ιακώβου, και ποιες συμβουλές τούς έδωσε εκείνος; (Ιακώβου 5:13-15)

¹¹ Ο Ιάκωβος ήταν ρεαλιστής. Από την επιστολή του, είναι φανερό ότι ήξερε τις δυσκολίες με τις οποίες πάλευαν οι ομόπιστοί του, και τους έδωσε σαφή κατεύθυνση για το πώς να τις υπερνικήσουν. Για παράδειγμα, μερικοί Χριστιανοί αργούσαν να εφαρμόσουν τις συμβουλές. (Ιακ. 1:22) Άλλοι μεροληπτούσαν υπέρ των πλουσίων. (Ιακ. 2:1-3) Και κάποιοι άλλοι δυσκολεύονταν να ελέγξουν τη γλώσσα τους. (Ιακ. 3:8-10) Εκείνοι οι Χριστιανοί είχαν σοβαρά προβλήματα, αλλά ο Ιάκωβος δεν εγκατέλειψε τις προσπάθειες να τους βοηθήσει. Παρουσίασε τις συμβουλές του με καλοσυνάτο αλλά ευθύ τρόπο, και πρότρεψε εκείνους που έπασχαν πνευματικά να ζητήσουν επιπρόσθετη βοήθεια από τους πρεσβυτέρους.​—Διαβάστε Ιακώβου 5:13-15.

12. Πώς μπορούμε να παραμένουμε θετικοί όταν βοηθάμε τους σπουδαστές μας;

¹² Το μάθημα: Να είστε ρεαλιστές, αλλά να έχετε θετική άποψη για τους άλλους. Πολλοί σπουδαστές μας μπορεί να δυσκολεύονται να εφαρμόσουν τις συμβουλές της Γραφής. (Ιακ. 4:1-4) Ίσως χρειάζονται χρόνο για να ξεριζώσουν κάποια κακά χαρακτηριστικά και να τα αντικαταστήσουν με χριστοειδείς ιδιότητες. Μιμούμενοι τον Ιάκωβο, πρέπει να έχουμε το θάρρος να λέμε στους σπουδαστές μας πού χρειάζονται βελτίωση. Επίσης, χρειάζεται να παραμένουμε θετικοί, με τη βεβαιότητα ότι ο Ιεχωβά θα ελκύσει τους ταπεινούς ανθρώπους σε εκείνον και θα τους δώσει τη δύναμη να κάνουν αλλαγές στη ζωή τους.​—Ιακ. 4:10.

13. Όπως δείχνει το εδάφιο Ιακώβου 3:2, τι αναγνώριζε ο Ιάκωβος;

¹³ Ο Ιάκωβος είχε σωστή άποψη για τον εαυτό του. Δεν θεωρούσε ότι το οικογενειακό του υπόβαθρο ή τα προνόμια και οι διορισμοί του τον έκαναν κάτι ιδιαίτερο ή τον εξύψωναν πάνω από τους αδελφούς και τις αδελφές του. Αποκαλούσε τους συλλάτρεις του: «Αγαπητοί μου αδελφοί». (Ιακ. 1:16, 19· 2:5) Δεν έδινε την εντύπωση ότι εκείνος ήταν τέλειος. Απεναντίας, συμπεριέλαβε τον εαυτό του στη δήλωση: «Όλοι σφάλλουμε πολλές φορές».​—Διαβάστε Ιακώβου 3:2.

14. Γιατί πρέπει να είμαστε πρόθυμοι να παραδεχόμαστε τα λάθη μας;

¹⁴ Το μάθημα: Να θυμάστε ότι όλοι είμαστε  αμαρτωλοί. Δεν πρέπει να νομίζουμε ότι είμαστε με κάποιον τρόπο ανώτεροι από τους σπουδαστές μας. Γιατί; Αν δώσουμε στον σπουδαστή μας την εντύπωση ότι εμείς είμαστε άψογοι, μπορεί να συμπεράνει ότι εκείνος δεν θα καταφέρει ποτέ να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του Θεού. Αλλά όταν παραδεχόμαστε με ειλικρίνεια ότι δεν μας ήταν πάντοτε εύκολο να ακολουθούμε τις Βιβλικές αρχές και όταν εξηγούμε πώς μας βοήθησε ο Ιεχωβά να υπερπηδήσουμε πράγματα που μας δυσκόλευαν, θα βοηθήσουμε τον σπουδαστή μας να καταλάβει ότι και εκείνος μπορεί να υπηρετεί τον Ιεχωβά.

15. Πώς θα περιγράφατε τα παραδείγματα που χρησιμοποιούσε ο Ιάκωβος; (Ιακώβου 3:2-6, 10-12)

¹⁵ Ο Ιάκωβος χρησιμοποιούσε παραδείγματα που άγγιζαν την καρδιά. Αναμφίβολα, τον βοηθούσε το άγιο πνεύμα, αλλά πιθανότατα έμαθε επίσης πολλά για το πώς να διδάσκει μελετώντας τις παραβολές που είχε χρησιμοποιήσει ο μεγαλύτερος αδελφός του, ο Ιησούς. Τα παραδείγματα που χρησιμοποίησε ο Ιάκωβος στην επιστολή του είναι απλά και η εφαρμογή ξεκάθαρη.​—Διαβάστε Ιακώβου 3:2-6, 10-12.

16. Γιατί πρέπει να χρησιμοποιούμε αποτελεσματικά παραδείγματα;

¹⁶ Το μάθημα: Να χρησιμοποιείτε αποτελεσματικά παραδείγματα. Όταν χρησιμοποιείτε κατάλληλα παραδείγματα, μετατρέπετε τα αφτιά σε μάτια. Δημιουργείτε εικόνες στο μυαλό των ανθρώπων. Αυτές οι εικόνες βοηθούν τους ακροατές σας να θυμούνται βασικές Βιβλικές αλήθειες. Ο Ιησούς ήταν αριστοτέχνης στη χρήση αποτελεσματικών παραβολών και παραδειγμάτων, και ο αδελφός του ο Ιάκωβος τον μιμήθηκε. Ας εξετάσουμε ένα παράδειγμα του Ιακώβου και ας δούμε γιατί είναι τόσο αποτελεσματικό.

17. Γιατί είναι τόσο αποτελεσματικό το παράδειγμα που υπάρχει στα εδάφια Ιακώβου 1:22-25;

¹⁷ Διαβάστε Ιακώβου 1:22-25. Το παράδειγμα του Ιακώβου με τον καθρέφτη είναι αποτελεσματικό για αρκετούς λόγους. Ο Ιάκωβος είχε ένα συγκεκριμένο σημείο υπόψη: ότι για να ωφελούμαστε από τον Λόγο του Θεού δεν αρκεί απλώς να τον διαβάζουμε. Πρέπει επίσης να ενεργούμε σε αρμονία με όσα διαβάζουμε. Ο Ιάκωβος επέλεξε ένα παράδειγμα που το ακροατήριό του μπορούσε να καταλάβει εύκολα​—κάποιος άνθρωπος κοιτάζει στον καθρέφτη. Ποιο ήταν το σημείο; Θα ήταν ανόητο να κοιτάζει κάποιος στον καθρέφτη, να βλέπει ένα ελάττωμα που μπορεί να διορθώσει και να μην κάνει τίποτα για αυτό. Παρόμοια, θα ήταν  ανόητο να διαβάζουμε τον Λόγο του Θεού, να βλέπουμε κάτι που χρειάζεται να αλλάξουμε στην προσωπικότητά μας και να μην κάνουμε τίποτα για αυτό.

18. Ποια τρία πράγματα πρέπει να κάνουμε όταν χρησιμοποιούμε ένα παράδειγμα;

¹⁸ Όταν χρησιμοποιείτε ένα παράδειγμα, μπορείτε να μιμείστε τον Ιάκωβο κάνοντας τρία πράγματα: (1) Φροντίστε να ταιριάζει το παράδειγμα με το σημείο που εξετάζετε. (2) Χρησιμοποιήστε ένα παράδειγμα που το ακροατήριό σας μπορεί να καταλάβει εύκολα. (3) Δείξτε σαφώς πώς εφαρμόζεται το παράδειγμα. Αν δυσκολεύεστε να σκεφτείτε ταιριαστά παραδείγματα, συμβουλευτείτε το Ευρετήριο Εκδόσεων Σκοπιάς. Στο λήμμα «Παραδείγματα», θα βρείτε δεκάδες ιδέες. Να θυμάστε όμως ότι τα παραδείγματα λειτουργούν σαν μικρόφωνο​—κάνουν πιο ηχηρό το σημείο που θέλετε να αναδείξετε. Γι’ αυτό, να χρησιμοποιείτε παραδείγματα μόνο για τα βασικά σημεία που θέλετε να διδάξετε. Βέβαια, ο κυριότερος λόγος για τον οποίο πρέπει να βελτιώνουμε τις διδακτικές μας δεξιότητες είναι, όχι για να στρέφουμε την προσοχή στον εαυτό μας, αλλά για να βοηθήσουμε όσο το δυνατόν περισσότερους να γίνουν μέρος της ευτυχισμένης οικογένειας του Ιεχωβά.

19. Πώς δείχνουμε ότι εκτιμούμε την πνευματική μας οικογένεια;

¹⁹ Εμείς δεν είχαμε το προνόμιο να μεγαλώσουμε με έναν τέλειο μεγαλύτερο αδελφό, αλλά έχουμε την τιμή να υπηρετούμε τον Ιεχωβά μαζί με μια μεγάλη οικογένεια Χριστιανών αδελφών. Δείχνουμε την αγάπη μας για αυτούς συναναστρεφόμενοι μαζί τους, μαθαίνοντας από εκείνους και υπηρετώντας όσια στο πλευρό τους στο έργο κηρύγματος και διδασκαλίας. Όταν προσπαθούμε να μιμούμαστε το παράδειγμα του Ιακώβου σε ό,τι αφορά τη νοοτροπία, τη διαγωγή και τη μέθοδο της διδασκαλίας μας, φέρνουμε τιμή στον Ιεχωβά και βοηθάμε ειλικρινείς ανθρώπους να πλησιάσουν τον στοργικό ουράνιο Πατέρα μας.