ΑΡΘΡΟ ΜΕΛΕΤΗΣ 1
Να Είστε Πεπεισμένοι ότι “ο Λόγος του Θεού Είναι η Αλήθεια”
ΕΔΑΦΙΟ ΤΟΥ ΕΤΟΥΣ ΓΙΑ ΤΟ 2023: «Η αλήθεια είναι η ίδια η ουσία του λόγου σου».—ΨΑΛΜ. 119:160.
ΥΜΝΟΣ 96 Το Βιβλίο του Θεού—Ένας Θησαυρός
ΠΕΡΙΛΗΨΗ a
1. Γιατί πολλοί σήμερα δεν εμπιστεύονται την Αγία Γραφή;
ΠΟΛΛΟΙ σήμερα δεν ξέρουν ποιον μπορούν να εμπιστευτούν. Αναρωτιούνται αν εκείνοι στους οποίους αποβλέπουν—πολιτικοί, επιστήμονες και επιχειρηματίες—νοιάζονται όντως για το καλό τους. Επιπρόσθετα, δεν έχουν και σε μεγάλη εκτίμηση τον κλήρο του Χριστιανικού κόσμου. Επομένως, δεν μας εκπλήσσει που βλέπουν με δυσπιστία το βιβλίο το οποίο εκείνοι οι θρησκευτικοί ηγέτες ισχυρίζονται ότι εκπροσωπούν—την Αγία Γραφή.
2. Σε αρμονία με το εδάφιο Ψαλμός 119:160, για ποιο πράγμα πρέπει να είμαστε πεπεισμένοι;
2 Ως υπηρέτες του Ιεχωβά, εμείς είμαστε πεπεισμένοι ότι εκείνος είναι “ο Θεός της αλήθειας” και ότι πάντοτε θέλει το καλύτερο για εμάς. (Ψαλμ. 31:5· Ησ. 48:17) Ξέρουμε ότι μπορούμε να εμπιστευόμαστε αυτά που διαβάζουμε στη Γραφή—ότι «η αλήθεια είναι η ίδια η ουσία του λόγου [του Θεού]». b (Διαβάστε Ψαλμός 119:160) Συμφωνούμε με αυτό που έγραψε ένας λόγιος της Αγίας Γραφής: «Δεν υπάρχει κανένα ίχνος ψεύδους ή πιθανότητα αποτυχίας σε οτιδήποτε έχει πει ο Θεός. Οι υπηρέτες του Θεού μπορούν να εμπιστεύονται αυτά που λέει επειδή έχουν εμπιστοσύνη στον Θεό που τα έχει πει».
3. Τι θα εξετάσουμε σε αυτό το άρθρο;
3 Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε και άλλους να έχουν την ίδια πεποίθηση με εμάς στον Λόγο του Θεού; Ας αναλύσουμε τρεις λόγους για τους οποίους μπορούμε να εμπιστευόμαστε τη Γραφή. Θα εξετάσουμε την ακρίβεια του κειμένου της, την εκπλήρωση Βιβλικών προφητειών και τη δύναμη που έχει να αλλάζει ζωές.
ΤΟ ΑΓΓΕΛΜΑ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΓΡΑΦΗΣ ΕΧΕΙ ΔΙΑΤΗΡΗΘΕΙ ΜΕ ΑΚΡΙΒΕΙΑ
4. Γιατί αμφιβάλλουν μερικοί για την ακρίβεια της Γραφής;
4 Ο Ιεχωβά Θεός χρησιμοποίησε περίπου 40 πιστούς άντρες για να γράψουν τα βιβλία της Γραφής. Ωστόσο, κανένα από τα αρχικά χειρόγραφα δεν σώζεται σήμερα. Όλα όσα έχουμε είναι αντίγραφα αντιγράφων. Αυτό κάνει μερικούς να αναρωτιούνται αν αυτά που διαβάζουμε στη Γραφή σήμερα αποδίδουν με ακρίβεια το κείμενο όπως είχε γραφτεί αρχικά. Έχετε ποτέ αναρωτηθεί πώς μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι όντως συμβαίνει αυτό;
5. Τι περιλάμβανε η αντιγραφή των Εβραϊκών Γραφών; (Βλέπε εικόνα εξωφύλλου.)
5 Προκειμένου να διατηρηθεί το άγγελμά του, ο Ιεχωβά έδωσε την εντολή να αντιγράφεται. Στους βασιλιάδες του Ισραήλ έδωσε την οδηγία να αντιγράφουν οι ίδιοι τον γραπτό Νόμο και διόρισε τους Λευίτες να διδάσκουν αυτόν τον Νόμο στον λαό. (Δευτ. 17:18· 31:24-26· Νεεμ. 8:7) Μετά την εξορία των Ιουδαίων στη Βαβυλώνα, μια ομάδα από επαγγελματίες αντιγραφείς άρχισε να παράγει πολυάριθμα αντίγραφα των Εβραϊκών Γραφών. (Έσδρ. 7:6, υποσημειώσεις) Αυτοί οι άντρες ήταν επιμελείς. Τελικά, άρχισαν να μετρούν, όχι μόνο τις λέξεις, αλλά και τα γράμματα ώστε να είναι σίγουροι ότι το καθετί είχε αντιγραφεί επακριβώς. Ακόμα και έτσι όμως, εξαιτίας της ανθρώπινης ατέλειας, μερικά μικρά λάθη παρεισέφρησαν στο Βιβλικό κείμενο. Ωστόσο, γίνονταν πολλά αντίγραφα του ίδιου κειμένου, οπότε αυτά τα λάθη μπορούσαν αργότερα να εντοπιστούν. Πώς;
6. Πώς θα μπορούσαν να εντοπιστούν τα όποια λάθη σε αντίγραφα της Αγίας Γραφής;
6 Οι σύγχρονοι λόγιοι έχουν έναν αξιόπιστο τρόπο να εντοπίσουν λάθη που έκαναν οι αντιγραφείς του Βιβλικού κειμένου. Για παράδειγμα: Ας υποθέσουμε ότι ανατίθεται σε 100 άντρες να αντιγράψουν με το χέρι το κείμενο μιας σελίδας. Κάποιος από αυτούς κάνει ένα μικρό λάθος στην αντιγραφή. Ένας τρόπος με τον οποίο θα μπορούσαμε να εντοπίσουμε αυτό το λάθος είναι να συγκρίνουμε το δικό του αντίγραφο με όλα τα υπόλοιπα. Παρόμοια, συγκρίνοντας πολλά Βιβλικά χειρόγραφα, οι λόγιοι είναι σε θέση να εντοπίσουν τυχόν λάθη ή παραλείψεις κάποιου αντιγραφέα.
7. Πόσο προσεκτικοί ήταν πολλοί αντιγραφείς της Αγίας Γραφής;
7 Εκείνοι που αντέγραψαν τα Βιβλικά χειρόγραφα κατέβαλαν σκληρές προσπάθειες για να το κάνουν αυτό με ακρίβεια. Εξετάστε ένα παράδειγμα που το αποδεικνύει αυτό. Το παλιότερο πλήρες χειρόγραφο των Εβραϊκών Γραφών ανάγεται στο 1008 ή 1009 Κ.Χ. Ονομάζεται Κώδικας του Λένινγκραντ. Τα πρόσφατα χρόνια όμως, έχουν ανακαλυφτεί πολλά Βιβλικά χειρόγραφα και σπαράγματα που είναι περίπου 1.000 χρόνια παλιότερα από αυτό. Κάποιος θα μπορούσε να σκεφτεί ότι, έπειτα από διαδοχικές αντιγραφές εκείνων των χειρογράφων σε μια περίοδο 1.000 ετών, το κείμενο του Κώδικα του Λένινγκραντ δεν θα έμοιαζε και πολύ με το κείμενο εκείνων των παλιότερων χειρογράφων. Αλλά δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο. Λόγιοι που σύγκριναν τα παλιότερα χειρόγραφα με τα μεταγενέστερα διαπίστωσαν ότι, παρά τις κάποιες σχετικά μικρές παραλλαγές στη διατύπωση, η ουσία του αγγέλματος της Γραφής διατηρήθηκε με ακρίβεια.
8. Πώς διαφέρουν τα αντίγραφα των Χριστιανικών Ελληνικών Γραφών από τα αντίγραφα κάποιων αρχαίων κοσμικών κειμένων;
8 Οι πρώτοι Χριστιανοί ακολούθησαν την παράδοση των αντιγραφέων των Εβραϊκών Γραφών. Έκαναν με επιμέλεια αντίγραφα των 27 βιβλίων των Ελληνικών Γραφών, τα οποία χρησιμοποιούσαν στις συναθροίσεις τους και στο έργο τους. Αφού σύγκρινε σωζόμενα χειρόγραφα των Ελληνικών Γραφών με άλλα έργα της ίδιας περιόδου, ένας λόγιος συμπέρανε το εξής: «Κατά κανόνα, υπάρχουν περισσότερα [αντίγραφα των Ελληνικών Γραφών], . . . και συνήθως είναι πιο πλήρη». Το βιβλίο Ανατομία της Καινής Διαθήκης (Anatomy of the New Testament) δηλώνει: «Μπορεί κάποιος να είναι βέβαιος ότι τα όσα διαβάζουμε σε μια αξιόπιστη σύγχρονη μετάφραση [των Ελληνικών Γραφών] αντιπροσωπεύουν κατ’ ουσίαν τα όσα έγραψαν οι αρχαίοι συγγραφείς».
9. Σύμφωνα με το εδάφιο Ησαΐας 40:8, τι αληθεύει για το άγγελμα της Γραφής;
9 Οι σχολαστικές προσπάθειες πολλών αντιγραφέων στο διάβα των αιώνων έχουν συμβάλει στην ακρίβεια της Αγίας Γραφής που διαβάζουμε και μελετούμε σήμερα. c Αναμφίβολα, ο Ιεχωβά ήταν εκείνος που διασφάλισε ότι το άγγελμά του προς την ανθρωπότητα θα διατηρούνταν με ακρίβεια. (Διαβάστε Ησαΐας 40:8) Βέβαια, κάποιοι ίσως αντιτείνουν πως το γεγονός ότι το άγγελμα της Γραφής έχει διατηρηθεί δεν αποδεικνύει από μόνο του ότι είναι θεόπνευστη. Γι’ αυτό, ας εξετάσουμε τώρα μερικά στοιχεία για τη θεοπνευστία της Αγίας Γραφής.
ΟΙ ΒΙΒΛΙΚΕΣ ΠΡΟΦΗΤΕΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΑΞΙΟΠΙΣΤΕΣ
10. Δώστε παράδειγμα κάποιας εκπληρωμένης προφητείας που επιβεβαιώνει πόσο αληθινά είναι τα λόγια του εδαφίου 2 Πέτρου 1:21. (Βλέπε εικόνες.)
10 Η Αγία Γραφή περιέχει πολλές προφητείες που εκπληρώθηκαν, μερικές εκ των οποίων εκατοντάδες χρόνια αφότου καταγράφηκαν. Η ιστορία επιβεβαιώνει την εκπλήρωσή τους. Αυτό δεν μας εκπλήσσει, επειδή ξέρουμε ότι Πηγή των Βιβλικών προφητειών είναι ο Ιεχωβά. (Διαβάστε 2 Πέτρου 1:21) Σκεφτείτε τις προφητείες αναφορικά με την πτώση της αρχαίας πόλης της Βαβυλώνας. Τον όγδοο αιώνα Π.Κ.Χ., ο προφήτης Ησαΐας προείπε υπό θεϊκή έμπνευση ότι η τότε κραταιά πόλη της Βαβυλώνας επρόκειτο να κατακτηθεί. Μάλιστα, ανέφερε και το όνομα του κατακτητή, του Κύρου, και προείπε ακριβώς πώς θα γινόταν η κατάληψη της πόλης. (Ησ. 44:27–45:2) Ο Ησαΐας προφήτευσε επίσης ότι η Βαβυλώνα τελικά θα καταστρεφόταν και θα ερημωνόταν εντελώς. (Ησ. 13:19, 20) Αυτό ακριβώς έγινε. Η Βαβυλώνα έπεσε στα χέρια των Μήδων και των Περσών το 539 Π.Κ.Χ., και το μέρος όπου βρισκόταν αυτή η άλλοτε σημαντική πόλη είναι τώρα σωρός ερειπίων.—Βλέπε το βίντεο Η Αγία Γραφή Προείπε την Πτώση της Βαβυλώνας στην ηλεκτρονική έκδοση του βιβλίου Ευτυχισμένη Ζωή για Πάντα!, μάθημα 03, σημείο 5.
11. Περιγράψτε πώς εκπληρώνονται σήμερα τα εδάφια Δανιήλ 2:41-43.
11 Η εκπλήρωση των Βιβλικών προφητειών δεν είναι κάτι που ανάγεται μόνο στο παρελθόν. Βλέπουμε και σήμερα να εκπληρώνονται προφητείες. Εξετάστε για παράδειγμα την αξιοσημείωτη εκπλήρωση της προφητείας του Δανιήλ αναφορικά με την Αγγλοαμερικανική Παγκόσμια Δύναμη. (Διαβάστε Δανιήλ 2:41-43) Αυτή η προφητεία προείπε με ακρίβεια ότι η εν λόγω δυαδική παγκόσμια δύναμη θα ήταν «κατά μέρος ισχυρή» σαν σίδερο και «κατά μέρος εύθραυστη» σαν πηλός. Αυτό έχει αποδειχτεί αληθινό. Η Βρετανία και η Αμερική έχουν δείξει σιδερένια ισχύ, παίζοντας καθοριστικό ρόλο στο να κερδηθούν και οι δύο Παγκόσμιοι Πόλεμοι και εξακολουθώντας να διαθέτουν μεγάλη στρατιωτική δύναμη. Ωστόσο, τις αποδυναμώνουν οι πολίτες τους, οι οποίοι συχνά ξεσηκώνονται για να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους μέσω εργατικών συνδικάτων, εκστρατειών για τα ατομικά δικαιώματα και κινημάτων ανεξαρτησίας. Ένας ειδήμονας στην παγκόσμια πολιτική παρατήρησε πρόσφατα: «Καμιά προηγμένη βιομηχανική δημοκρατία στον κόσμο δεν είναι πιο πολιτικά διαιρεμένη ή πολιτικά δυσλειτουργική από ό,τι είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες σήμερα». Η δε Βρετανία, το άλλο μέρος αυτής της παγκόσμιας δύναμης, είναι ιδιαίτερα διαιρεμένη τα πρόσφατα χρόνια λόγω αντικρουόμενων απόψεων σχετικά με το τι δεσμούς πρέπει να διατηρήσει με τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτές οι διαιρέσεις έχουν καταστήσει σχεδόν ανέφικτο για την Αγγλοαμερικανική Παγκόσμια Δύναμη να δρα αποφασιστικά.
12. Για ποιο πράγμα μάς πείθουν οι Βιβλικές προφητείες;
12 Οι πολλές Βιβλικές προφητείες που έχουν ήδη εκπληρωθεί ενισχύουν την πεποίθησή μας στην αξιοπιστία των υποσχέσεων του Θεού για το μέλλον. Συμμεριζόμαστε τα αισθήματα του ψαλμωδού ο οποίος προσευχήθηκε στον Ιεχωβά: «Λαχταρώ τη σωτηρία σου, γιατί ο λόγος σου είναι η ελπίδα μου». (Ψαλμ. 119:81) Μέσα από τις σελίδες της Γραφής, ο Ιεχωβά μάς έχει δώσει με καλοσύνη «μέλλον και ελπίδα». (Ιερ. 29:11) Η ελπίδα μας για το μέλλον στηρίζεται, όχι σε ανθρώπινες προσπάθειες, αλλά στις υποσχέσεις του Ιεχωβά. Ας συνεχίσουμε να ενισχύουμε την εμπιστοσύνη μας στον Λόγο του Θεού μελετώντας επιμελώς τις Βιβλικές προφητείες.
ΟΙ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΓΡΑΦΗΣ ΒΟΗΘΟΥΝ ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ ΑΤΟΜΑ
13. Σύμφωνα με τα εδάφια Ψαλμός 119:66, 138, ποια είναι μια άλλη απόδειξη για την αξιοπιστία της Γραφής;
13 Μια άλλη απόδειξη για το ότι μπορούμε να εμπιστευόμαστε τη Γραφή είναι τα καλά αποτελέσματα που προκύπτουν όταν οι άνθρωποι ακολουθούν τις συμβουλές της. (Διαβάστε Ψαλμός 119:66, 138) Για παράδειγμα, αντρόγυνα που κάποτε ήταν στα πρόθυρα του διαζυγίου ζουν τώρα μαζί ευτυχισμένα. Τα παιδιά τους έχουν τη χαρά να μεγαλώνουν σε ένα στοργικό Χριστιανικό σπιτικό, όπου νιώθουν ασφάλεια και αγάπη.—Εφεσ. 5:22-29.
14. Αφηγηθείτε ένα παράδειγμα που δείχνει πώς η εφαρμογή της Βιβλικής αλήθειας αλλάζει τους ανθρώπους προς το καλύτερο.
14 Εφαρμόζοντας τις σοφές συμβουλές της Γραφής, ακόμα και επικίνδυνοι εγκληματίες έχουν αλλάξει εντελώς τη ζωή τους. Δείτε πώς επηρέασαν οι συμβουλές της έναν φυλακισμένο, τον Τζακ. d Ο Τζακ ήταν βίαιος εγκληματίας, γνωστός ως ένας από τους πιο επικίνδυνους κρατουμένους στην πτέρυγα των θανατοποινιτών. Κάποτε όμως, παρακολούθησε μια Γραφική μελέτη. Συγκινήθηκε βαθιά από την καλοσύνη των αδελφών που διεξήγαν τη μελέτη και άρχισε και ο ίδιος να μελετάει. Καθώς εφάρμοζε τη Βιβλική αλήθεια στη ζωή του, η διαγωγή του και ακόμα και η προσωπικότητά του άρχισαν να βελτιώνονται. Με τον καιρό, ο Τζακ απέκτησε τα προσόντα για να γίνει αβάφτιστος ευαγγελιζόμενος και βαφτίστηκε. Κήρυττε με ζήλο στους συγκρατουμένους του για τη Βασιλεία του Θεού και βοήθησε τουλάχιστον τέσσερις από αυτούς να γνωρίσουν την αλήθεια. Όταν έφτασε η μέρα της εκτέλεσής του, ο Τζακ ήταν άλλος άνθρωπος. Μία δικηγόρος του είπε: «Ο Τζακ δεν είναι αυτός που γνώρισα πριν από 20 χρόνια. Οι διδασκαλίες των Μαρτύρων του Ιεχωβά άλλαξαν τη ζωή του». Παρότι ο Τζακ εκτελέστηκε, το παράδειγμά του σίγουρα καταδεικνύει ότι ο Λόγος του Θεού αξίζει την εμπιστοσύνη μας και ότι έχει τη δύναμη να μεταμορφώνει ανθρώπους προς το καλύτερο.—Ησ. 11:6-9.
15. Πώς ξεχωρίζει ο λαός του Ιεχωβά σήμερα χάρη στο ότι εφαρμόζει τη Βιβλική αλήθεια; (Βλέπε εικόνα.)
15 Χάρη στο ότι εφαρμόζει τη Βιβλική αλήθεια, ο λαός του Ιεχωβά είναι ενωμένος. (Ιωάν. 13:35· 1 Κορ. 1:10) Η ειρήνη μας και η ενότητά μας είναι ιδιαίτερα αξιοσημείωτες όταν συγκρίνονται με την πολιτική, την εθνική και την κοινωνική διχόνοια στον κόσμο. Ένας νεαρός, ο Ζαν, επηρεάστηκε βαθιά βλέποντας την ενότητα του λαού του Ιεχωβά. Ο Ζαν μεγάλωσε σε μια αφρικανική χώρα. Όταν ξέσπασε εμφύλιος πόλεμος, κατατάχθηκε στον στρατό αλλά αργότερα διέφυγε σε μια γειτονική χώρα. Εκεί ήρθε σε επαφή με Μάρτυρες του Ιεχωβά. Ο ίδιος λέει: «Έμαθα ότι οι ακόλουθοι της αληθινής θρησκείας δεν αναμειγνύονται στην πολιτική και δεν είναι διαιρεμένοι. Αντίθετα, αγαπούν ο ένας τον άλλον». Και συνεχίζει: «Είχα αφιερώσει τη ζωή μου στην υπεράσπιση μιας χώρας. Αλλά όταν γνώρισα τη Βιβλική αλήθεια, υποκινήθηκα να αφιερώσω τη ζωή μου στον Ιεχωβά». Ο Ζαν άλλαξε εντελώς. Αντί να πολεμάει εναντίον ανθρώπων με διαφορετικό υπόβαθρο από το δικό του, τώρα μεταδίδει την ενοποιητική Βιβλική αλήθεια σε οποιονδήποτε συναντάει. Το γεγονός ότι οι Βιβλικές συμβουλές είναι τόσο αποτελεσματικές σε κάθε λογής ανθρώπους αποτελεί τρανταχτή απόδειξη ότι μπορούμε να εμπιστευόμαστε τον Λόγο του Θεού.
ΣΥΝΕΧΙΣΤΕ ΝΑ ΕΜΠΙΣΤΕΥΕΣΤΕ ΤΟΝ ΛΟΓΟ ΤΗΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ
16. Γιατί είναι ζωτικό να ενισχύουμε την πεποίθησή μας στον Λόγο του Θεού;
16 Καθώς αυτός ο κόσμος πηγαίνει από το κακό στο χειρότερο, η πεποίθησή μας στην αλήθεια θα δοκιμαστεί. Οι άνθρωποι ίσως προσπαθήσουν να σπείρουν αμφιβολίες στο μυαλό μας—αμφιβολίες για το αν τα όσα λέει η Γραφή είναι αλήθεια ή για το αν ο Ιεχωβά έχει διορίσει έναν αγωγό για να καθοδηγεί τους λάτρεις του σήμερα. Αλλά αν είμαστε πεπεισμένοι ότι ο Λόγος του Ιεχωβά είναι πάντοτε αληθινός, θα είμαστε σε θέση να αντιστεκόμαστε σε τέτοιες επιθέσεις στην πίστη μας. Θα είμαστε “αποφασισμένοι να υπακούμε στις διατάξεις [του Ιεχωβά] πάντοτε, μέχρι τέλους”. (Ψαλμ. 119:112) “Δεν θα ντρεπόμαστε” να μιλάμε στους άλλους για την αλήθεια και να τους παρακινούμε να ζουν σε αρμονία με αυτήν. (Ψαλμ. 119:46) Επίσης, θα μπορούμε να υπομείνουμε τις πιο δύσκολες καταστάσεις, περιλαμβανομένου του διωγμού, «με μακροθυμία και χαρά».—Κολ. 1:11· Ψαλμ. 119:143, 157.
17. Τι θα μας υπενθυμίζει το εδάφιο του έτους;
17 Πόσο ευγνώμονες είμαστε που ο Ιεχωβά μάς έχει αποκαλύψει την αλήθεια! Αυτή η αλήθεια μάς σταθεροποιεί, δίνοντάς μας συγκεκριμένο σκοπό και σαφή κατεύθυνση μέσα σε έναν ολοένα και πιο μπερδεμένο και χαοτικό κόσμο. Μας παρέχει ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον υπό τη διακυβέρνηση της Βασιλείας του Θεού. Είθε το εδάφιο του έτους για το 2023 να μας βοηθήσει να διατηρήσουμε την πεποίθησή μας ότι ολόκληρος ο Λόγος του Θεού—η ίδια η ουσία του—είναι η αλήθεια!—Ψαλμ. 119:160.
ΥΜΝΟΣ 94 Ευγνώμονες για τον Λόγο του Θεού
a Ένα ενισχυτικό για την πίστη εδάφιο του έτους έχει επιλεχθεί για το 2023: «Η αλήθεια είναι η ίδια η ουσία του λόγου σου». (Ψαλμ. 119:160) Αναμφίβολα, συμφωνείτε με αυτή τη δήλωση. Αλλά πολλοί άνθρωποι δεν πιστεύουν ότι η Αγία Γραφή περιέχει την αλήθεια και ότι μπορεί να μας παράσχει αξιόπιστη καθοδηγία. Σε αυτό το άρθρο, θα εξετάσουμε τρία αποδεικτικά στοιχεία που μπορούμε να χρησιμοποιούμε για να πείθουμε ειλικρινή άτομα ότι μπορούν να εμπιστεύονται την Αγία Γραφή και τις συμβουλές της.
b ΕΠΕΞΗΓΗΣΗ: Η εβραϊκή λέξη που αποδίδεται «ουσία» σε αυτό το εδάφιο σημαίνει το σύνολο, την ολότητα ή την υπόσταση κάποιου πράγματος.
c Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη διατήρηση της Γραφής, πληκτρολογήστε «Ιστορία και Αγία Γραφή» στο πλαίσιο αναζήτησης στον ιστότοπο jw.org.
d Μερικά ονόματα έχουν αλλαχτεί.