Μετάβαση στο περιεχόμενο

Μετάβαση στον πίνακα περιεχομένων

ΑΡΘΡΟ ΜΕΛΕΤΗΣ 30

ΥΜΝΟΣ 36 Προφυλάσσουμε την Καρδιά Μας

Σημαντικά Διδάγματα από τους Βασιλιάδες του Ισραήλ

Σημαντικά Διδάγματα από τους Βασιλιάδες του Ισραήλ

«Θα δείτε ξανά τη διαφορά ανάμεσα στον δίκαιο και στον πονηρό, ανάμεσα σε αυτόν που υπηρετεί τον Θεό και σε αυτόν που δεν τον υπηρετεί».​—ΜΑΛ. 3:18.

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΙΔΕΑ

Θα μάθουμε πώς αξιολογούσε ο Ιεχωβά τους βασιλιάδες του Ισραήλ ώστε να καταλάβουμε τι αναζητάει στους λάτρεις του σήμερα.

1, 2. Τι αποκαλύπτει η Αγία Γραφή για κάποιους βασιλιάδες του Ισραήλ;

 Η ΑΓΙΑ ΓΡΑΦΗ κατονομάζει περισσότερους από 40 άντρες που υπήρξαν βασιλιάδες του Ισραήλ. a Αποκαλύπτει με ειλικρίνεια κάποιες πολύ ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες σχετικά με μερικούς από αυτούς. Για παράδειγμα, ακόμα και οι καλοί βασιλιάδες έκαναν κάποια άσχημα πράγματα. Σκεφτείτε την περίπτωση του καλού βασιλιά Δαβίδ. Ο Ιεχωβά είπε: “Ο υπηρέτης μου ο Δαβίδ . . . με ακολούθησε με όλη του την καρδιά, κάνοντας μόνο το σωστό στα μάτια μου”. (1 Βασ. 14:8) Ωστόσο, αυτός ο άνθρωπος διέπραξε σεξουαλική ανηθικότητα με μια παντρεμένη γυναίκα και κανόνισε να σκοτωθεί ο άντρας της στη μάχη.​—2 Σαμ. 11:4, 14, 15.

2 Από την άλλη πλευρά, πολλοί από τους άπιστους βασιλιάδες έκαναν κάποια καλά πράγματα. Ένα παράδειγμα είναι ο Ροβοάμ. Στα μάτια του Ιεχωβά, αυτός «έκανε το κακό». (2 Χρον. 12:14) Ωστόσο, ο Ροβοάμ υπάκουσε στην εντολή του Θεού να αφήσει δέκα φυλές να αποσχιστούν από το βασίλειό του. Επίσης, έκανε κάτι καλό για το έθνος του ενισχύοντας την οχύρωση των πόλεών του.​—1 Βασ. 12:21-24· 2 Χρον. 11:5-12.

3. Ποιο σημαντικό ερώτημα προκύπτει, και τι θα εξετάσουμε σε αυτό το άρθρο;

3 Έχοντας υπόψη τα παραπάνω, προκύπτει ένα σημαντικό ερώτημα. Αν οι βασιλιάδες του Ισραήλ έκαναν και καλά και κακά πράγματα, με ποια βάση έκρινε ο Ιεχωβά αν ένας βασιλιάς ήταν πιστός στα μάτια Του; Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα θα μας βοηθήσει να καταλάβουμε τι αναζητάει ο Ιεχωβά σε εμάς. Θα εξετάσουμε τρεις παράγοντες που λάβαινε προφανώς υπόψη του ο Ιεχωβά όταν αξιολογούσε τους βασιλιάδες του Ισραήλ: την κατάσταση της καρδιάς τους, τη μετάνοιά τους και την προσκόλλησή τους στην αληθινή λατρεία.

Η ΚΑΡΔΙΑ ΤΟΥΣ ΗΤΑΝ ΠΛΗΡΗΣ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΟΝ ΙΕΧΩΒΑ

4. Ποια ήταν μια διαφορά ανάμεσα στους πιστούς και στους άπιστους βασιλιάδες;

4 Οι βασιλιάδες που ευαρεστούσαν τον Ιεχωβά τον λάτρευαν με πλήρη καρδιά. b Ο καλός βασιλιάς Ιωσαφάτ «αναζήτησε τον Ιεχωβά με όλη του την καρδιά». (2 Χρον. 22:9) Μιλώντας για τον Ιωσία, η θεόπνευστη αφήγηση αναφέρει: «Πριν από αυτόν δεν υπήρξε βασιλιάς όμοιός του, ο οποίος επέστρεψε στον Ιεχωβά με όλη του την καρδιά». (2 Βασ. 23:25) Τι θα πούμε για τον Σολομώντα, ο οποίος προς το τέλος της ζωής του έκανε το κακό; «Η καρδιά του δεν ήταν πλήρης». (1 Βασ. 11:4) Και όσον αφορά τον Αβιάμ, έναν άλλον άπιστο βασιλιά, η Βιβλική αφήγηση λέει: «Η καρδιά του δεν ήταν πλήρης απέναντι στον Ιεχωβά».​—1 Βασ. 15:3.

5. Εξηγήστε τι σημαίνει να υπηρετούμε τον Ιεχωβά με πλήρη καρδιά.

5 Τι σημαίνει λοιπόν να υπηρετούμε τον Ιεχωβά με πλήρη καρδιά; Ένα άτομο που έχει πλήρη καρδιά δεν λατρεύει τυπικά τον Θεό. Απεναντίας, τον υπηρετεί από αγάπη και αφοσίωση. Μάλιστα, διατηρεί αυτή την αγάπη και την αφοσίωση σε όλη του τη ζωή.

6. Πώς μπορούμε να διατηρούμε πλήρη καρδιά; (Παροιμίες 4:23· Ματθαίος 5:29, 30)

6 Πώς μπορούμε να μιμούμαστε τους πιστούς βασιλιάδες και να διατηρούμε πλήρη καρδιά; Αποφεύγοντας τις κακές επιρροές. Η επιβλαβής ψυχαγωγία, για παράδειγμα, μπορεί να διχάσει την καρδιά μας. Το ίδιο μπορούν να κάνουν οι κακές συναναστροφές και ο υλιστικός τρόπος σκέψης. Αν παρατηρήσουμε ότι κάτι αρχίζει να εξασθενίζει την αγάπη μας για τον Ιεχωβά, χρειάζεται να αναλάβουμε αμέσως δράση για να το απομακρύνουμε.​—Διαβάστε Παροιμίες 4:23· Ματθαίος 5:29, 30.

7. Γιατί είναι σημαντικό να αποφεύγουμε τις κακές επιρροές;

7 Δεν πρέπει να αφήσουμε την καρδιά μας να διχαστεί. Αν δεν προσέχουμε, θα μπορούσαμε να ξεγελαστούμε και να πιστεύουμε ότι, αν αυξάνουμε τις πνευματικές μας δραστηριότητες, δεν χρειάζεται να απορρίπτουμε τις κακές επιρροές. Για παράδειγμα, φανταστείτε ότι είστε έξω μια μέρα που έχει τσουχτερό κρύο και φυσάει πολύ. Με το που φτάνετε σπίτι, ανάβετε τη θέρμανση. Πόσο θα ωφελούσε όμως αυτό αν αφήνατε την πόρτα ανοιχτή; Ο κρύος αέρας θα πήγαινε γρήγορα σε όλο το σπίτι. Τι δείχνει αυτό το παράδειγμα; Δεν αρκεί να λαβαίνουμε απλώς πνευματική τροφή που θερμαίνει τη σχέση μας με τον Ιεχωβά. Πρέπει επίσης να κλείνουμε την πόρτα στις βλαβερές επιρροές, ώστε ο κρύος “αέρας” αυτού του κόσμου, δηλαδή η ασεβής στάση του, να μην μπει στην καρδιά μας και τη διχάσει.​—Εφεσ. 2:2.

ΜΕΤΑΝΟΗΣΑΝ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΜΑΡΤΙΕΣ ΤΟΥΣ

8, 9. Πώς ανταποκρίθηκαν ο βασιλιάς Δαβίδ και ο βασιλιάς Εζεκίας όταν δέχτηκαν επίπληξη; (Βλέπε εικόνα.)

8 Όπως είδαμε νωρίτερα, ο βασιλιάς Δαβίδ έκανε σοβαρά σφάλματα. Αλλά όταν ο προφήτης Νάθαν τού μίλησε ευθέως για την αμαρτία του, ο Δαβίδ μετανόησε ταπεινά. (2 Σαμ. 12:13) Από τις εκφράσεις του που είναι καταγραμμένες στον 51ο Ψαλμό, καταλαβαίνουμε πόσο ειλικρινής ήταν η μετάνοιά του. Ο Δαβίδ δεν προσποιήθηκε ότι λυπόταν προκειμένου να ξεγελάσει τον Νάθαν ή να αποφύγει την τιμωρία.​—Ψαλμ. 51:3, 4, 17, επιγραφή.

9 Ο βασιλιάς Εζεκίας επίσης αμάρτησε εναντίον του Ιεχωβά. Η Βιβλική αφήγηση λέει: «Η καρδιά του έγινε υπεροπτική, προκαλώντας την αγανάκτηση του Θεού εναντίον του και εναντίον του Ιούδα και της Ιερουσαλήμ». (2 Χρον. 32:25) Γιατί έγινε ο Εζεκίας υπερήφανος; Ίσως ένιωθε ανώτερος χάρη στα πλούτη του, στη νίκη του επί των Ασσυρίων ή στη θαυματουργική θεραπεία από την ασθένειά του. Ίσως η υπερηφάνεια να τον υποκίνησε να κάνει επίδειξη του πλούτου του στους Βαβυλωνίους, με αποτέλεσμα να τον επιπλήξει ο προφήτης Ησαΐας. (2 Βασ. 20:12-18) Αλλά όπως ο Δαβίδ, έτσι και ο Εζεκίας μετανόησε ταπεινά. (2 Χρον. 32:26) Σε τελική ανάλυση, ο Ιεχωβά τον θεώρησε πιστό βασιλιά ο οποίος «έκανε το σωστό».​—2 Βασ. 18:3.

Ο βασιλιάς Δαβίδ και ο βασιλιάς Εζεκίας μετανόησαν ταπεινά όταν τους μίλησαν ευθέως για τις αμαρτίες τους (Βλέπε παραγράφους 8, 9)


10. Πώς αντέδρασε ο βασιλιάς Αμαζίας στη διόρθωση;

10 Αντίθετα, ο βασιλιάς Αμαζίας του Ιούδα έκανε το σωστό, «αλλά όχι με πλήρη καρδιά». (2 Χρον. 25:2) Ποιο ήταν το σφάλμα του; Όταν ο Ιεχωβά τον βοήθησε να νικήσει τους Εδωμίτες, ο Αμαζίας προσκύνησε τους θεούς τους. c Κατόπιν, όταν ο προφήτης του Ιεχωβά πήγε να του μιλήσει, ο βασιλιάς αρνήθηκε πεισματικά να τον ακούσει.​—2 Χρον. 25:14-16.

11. Σύμφωνα με τα εδάφια 2 Κορινθίους 7:9, 11, τι πρέπει να κάνουμε προκειμένου να λαβαίνουμε συγχώρηση; (Βλέπε επίσης εικόνες.)

11 Τι μαθαίνουμε από αυτά τα παραδείγματα; Χρειάζεται να μετανοούμε για τις αμαρτίες μας και να κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας για να μην τις επαναλάβουμε. Τι γίνεται αν λάβουμε συμβουλή από τους πρεσβυτέρους, ακόμα και για κάποιο φαινομενικά ασήμαντο ζήτημα; Δεν πρέπει να νιώθουμε ότι μας έχει απορρίψει ο Ιεχωβά ή οι πρεσβύτεροι. Ακόμα και οι καλοί βασιλιάδες του Ισραήλ χρειαζόταν να λαβαίνουν συμβουλή και έλεγχο. (Εβρ. 12:6) Όταν λαβαίνουμε διόρθωση, πρέπει (1) να ανταποκρινόμαστε ταπεινά, (2) να κάνουμε τις αναγκαίες αλλαγές και (3) να συνεχίζουμε να υπηρετούμε τον Ιεχωβά ολόκαρδα. Αν μετανοούμε για τις αμαρτίες μας, ο Ιεχωβά θα μας συγχωρεί.​—Διαβάστε 2 Κορινθίους 7:9, 11.

Όταν λαβαίνουμε διόρθωση, πρέπει (1) να ανταποκρινόμαστε ταπεινά, (2) να κάνουμε τις αναγκαίες αλλαγές και (3) να συνεχίζουμε να υπηρετούμε ολόκαρδα τον Ιεχωβά (Βλέπε παράγραφο 11) f


ΠΡΟΣΚΟΛΛΟΥΝΤΑΝ ΣΤΗΝ ΑΛΗΘΙΝΗ ΛΑΤΡΕΙΑ

12. Για ποιο πράγμα διακρίνονταν ιδιαίτερα οι πιστοί βασιλιάδες;

12 Οι βασιλιάδες τους οποίους ο Ιεχωβά θεωρούσε πιστούς προσκολλούνταν στην αληθινή λατρεία. Παρότρυναν δε τους υπηκόους τους να κάνουν το ίδιο. Βέβαια, έκαναν και λάθη, όπως είδαμε. Αλλά έδιναν την αποκλειστική τους αφοσίωση στον Ιεχωβά και μάλιστα αγωνίζονταν σθεναρά για να καθαρίσουν τη χώρα τους από την ειδωλολατρία. d

13. Γιατί έκρινε ο Ιεχωβά τον βασιλιά Αχαάβ ως άπιστο;

13 Τι θα πούμε για τους βασιλιάδες τους οποίους ο Ιεχωβά έκρινε ως άπιστους; Ασφαλώς, δεν έκαναν μόνο κακά πράγματα. Ακόμα και ο πονηρός βασιλιάς Αχαάβ έδειξε σε κάποιον βαθμό ταπεινοφροσύνη και μεταμέλεια για την ανάμειξή του στον φόνο του Ναβουθέ. (1 Βασ. 21:27-29) Επίσης, οικοδόμησε πόλεις και κέρδισε νίκες για τον Ισραήλ. (1 Βασ. 20:21, 29· 22:39) Αλλά ο Αχαάβ ήταν διαβόητος για το ότι προωθούσε την ψεύτικη λατρεία υπό την επιρροή της συζύγου του, κάτι για το οποίο δεν μετανόησε ποτέ.​—1 Βασ. 21:25, 26.

14. (α) Γιατί έκρινε ο Ιεχωβά τον βασιλιά Ροβοάμ ως άπιστο; (β) Τι χαρακτήριζε τη διακυβέρνηση των άπιστων βασιλιάδων;

14 Εξετάστε την περίπτωση ενός άλλου άπιστου βασιλιά​—του Ροβοάμ. Όπως είδαμε νωρίτερα, ο Ροβοάμ έκανε πολλά καλά πράγματα στη διάρκεια της διακυβέρνησής του. Αλλά όταν η βασιλεία του εδραιώθηκε, εκείνος εγκατέλειψε τον Νόμο του Ιεχωβά και στράφηκε στην ψεύτικη λατρεία. (2 Χρον. 12:1) Έκτοτε, αμφιταλαντευόταν ανάμεσα στην αληθινή και στην ψεύτικη λατρεία. (1 Βασ. 14:21-24) Ο Ροβοάμ και ο Αχαάβ δεν ήταν οι μοναδικοί βασιλιάδες που παρέκκλιναν από την αληθινή λατρεία. Μάλιστα, η συντριπτική πλειονότητα των άπιστων βασιλιάδων υποστήριξαν με κάποιον τρόπο την ψεύτικη λατρεία. Σαφώς, στα μάτια του Ιεχωβά, η προσκόλληση στην αληθινή λατρεία αποτελούσε σημαντικό κριτήριο για το αν ένας βασιλιάς ήταν καλός ή κακός.

15. Γιατί είναι η προσκόλληση στην αληθινή λατρεία σημαντική για τον Ιεχωβά;

15 Γιατί ήταν το ζήτημα της λατρείας τόσο σημαντικό για τον Ιεχωβά; Κατ’ αρχάς, οι βασιλιάδες είχαν την ευθύνη να οδηγούν τον λαό του Θεού στην αληθινή λατρεία. Επίσης, η ψεύτικη λατρεία αναπόφευκτα οδηγεί σε άλλες σοβαρές αμαρτίες και αδικίες. (Ωσηέ 4:1, 2) Επιπλέον, οι βασιλιάδες και οι υπήκοοί τους ήταν αφιερωμένοι στον Ιεχωβά. Γι’ αυτό, η Αγία Γραφή παρομοιάζει την ανάμειξή τους στην ψεύτικη λατρεία με μοιχεία. (Ιερ. 3:8, 9) Το άτομο που διαπράττει κυριολεκτική μοιχεία αμαρτάνει εναντίον του συντρόφου του με έναν πολύ προσωπικό τρόπο. Παρόμοια, ένας αφιερωμένος υπηρέτης του Ιεχωβά που αναμειγνύεται στην ψεύτικη λατρεία αμαρτάνει εναντίον Του με άμεσο και προσωπικό τρόπο. e​—Δευτ. 4:23, 24.

16. Στα μάτια του Ιεχωβά, τι είναι αυτό που ξεχωρίζει ιδιαίτερα τον δίκαιο από τον πονηρό;

16 Τι μαθαίνουμε λοιπόν από όλα αυτά; Οπωσδήποτε πρέπει να είμαστε αποφασισμένοι να αποφεύγουμε την ψεύτικη λατρεία. Παράλληλα όμως, πρέπει να προσκολλούμαστε στην αληθινή λατρεία και να παραμένουμε δραστήριοι σε αυτήν. Ο προφήτης Μαλαχίας δήλωσε ξεκάθαρα τι είναι αυτό που στα μάτια του Ιεχωβά ξεχωρίζει ένα καλό άτομο από ένα κακό. Έγραψε: «Θα δείτε ξανά τη διαφορά ανάμεσα στον δίκαιο και στον πονηρό, ανάμεσα σε αυτόν που υπηρετεί τον Θεό και σε αυτόν που δεν τον υπηρετεί». (Μαλ. 3:18) Επομένως, δεν πρέπει να επιτρέψουμε σε τίποτα​—ούτε ακόμα και στις ατέλειές μας και στα λάθη μας​—να μας αποθαρρύνει σε τέτοιον βαθμό ώστε να εγκαταλείψουμε την υπηρεσία του Θεού. Το να πάψουμε να υπηρετούμε τον Ιεχωβά είναι από μόνο του σοβαρή αμαρτία.

17. Πώς θα μπορούσε η επιλογή γαμήλιου συντρόφου να επηρεάσει την αφοσίωσή μας στον Ιεχωβά;

17 Αν είστε άγαμο άτομο και σκέφτεστε να παντρευτείτε, διακρίνετε πώς τα λόγια του Μαλαχία μπορούν να σας βοηθήσουν ώστε να κάνετε σωστή επιλογή γαμήλιου συντρόφου; Ένα άτομο μπορεί να έχει μερικές καλές ιδιότητες, αλλά αν δεν υπηρετεί τον αληθινό Θεό, θεωρείται αυτή τη στιγμή δίκαιο στα μάτια του Ιεχωβά; (2 Κορ. 6:14) Αν παντρευτείτε αυτό το άτομο, θα ασκεί θετική επιρροή στην πνευματικότητά σας; Σκεφτείτε το εξής: Οι ειδωλολάτρισσες σύζυγοι του βασιλιά Σολομώντα ίσως είχαν κάποιες καλές ιδιότητες. Αλλά δεν λάτρευαν τον Ιεχωβά και έκαναν σταδιακά την καρδιά του Σολομώντα να λοξοδρομήσει προς την ψεύτικη λατρεία.​—1 Βασ. 11:1, 4.

18. Τι πρέπει να διδάσκουν οι γονείς τα παιδιά τους;

18 Γονείς, μπορείτε να χρησιμοποιείτε τη Βιβλική αφήγηση για τους βασιλιάδες προκειμένου να ενσταλάξετε στα παιδιά σας ζήλο για τη λατρεία του Ιεχωβά. Βοηθήστε τα να καταλάβουν ότι ο Ιεχωβά θεωρούσε έναν βασιλιά καλό ή κακό με βάση κυρίως το αν ο εν λόγω βασιλιάς προωθούσε την αληθινή λατρεία. Διδάξτε τα παιδιά σας με τα λόγια σας και με το παράδειγμά σας ότι τα πνευματικά ζητήματα​—όπως η μελέτη της Γραφής, η παρακολούθηση των συναθροίσεων και η συμμετοχή στη διακονία αγρού​—έχουν προτεραιότητα σε σχέση με όλες τις άλλες δραστηριότητες. (Ματθ. 6:33) Διαφορετικά, τα παιδιά σας θα μπορούσαν να συμπεράνουν ότι το να είναι Μάρτυρες του Ιεχωβά είναι απλώς μια οικογενειακή παράδοση. Ως αποτέλεσμα, μπορεί να βάζουν την αληθινή λατρεία σε δεύτερη μοίρα ή ακόμα και να την εγκαταλείψουν εντελώς.

19. Ποια ελπίδα υπάρχει για όποιον έχει πάψει να υπηρετεί τον Ιεχωβά; (Βλέπε επίσης το πλαίσιο « Μπορείτε να Επιστρέψετε στον Ιεχωβά!»)

19 Αν κάποιος έχει πάψει να υπηρετεί τον Ιεχωβά, μήπως έχει χαθεί κάθε ελπίδα για αυτόν; Όχι, επειδή μπορεί να μετανοήσει και να επιστρέψει στην αληθινή λατρεία. Για να το κάνει αυτό, ίσως χρειαστεί να καταπνίξει την υπερηφάνειά του και να δεχτεί βοήθεια από τους πρεσβυτέρους. (Ιακ. 5:14) Όποια προσπάθεια και αν χρειαστεί να κάνει για να αποκατασταθεί στην εύνοια του Ιεχωβά αξίζει και με το παραπάνω τον κόπο!

20. Αν μιμούμαστε τους πιστούς βασιλιάδες, πώς θα μας βλέπει ο Ιεχωβά;

20 Ποια διδάγματα λοιπόν αντλήσαμε από τους βασιλιάδες του Ισραήλ; Μπορούμε να είμαστε σαν τους πιστούς βασιλιάδες αν κρατάμε την καρδιά μας πλήρως αφοσιωμένη στον Ιεχωβά. Ας μαθαίνουμε από τα λάθη μας, ας μετανοούμε και ας κάνουμε τις αναγκαίες διορθώσεις. Και ας θυμόμαστε πόσο σημαντικό είναι να προσκολλούμαστε στη λατρεία του ενός και μόνου αληθινού Θεού. Αν εσείς προσωπικά προσκολλάστε στον Ιεχωβά, εκείνος θα βλέπει εσάς ως άτομο που κάνει το σωστό στα μάτια του.

ΥΜΝΟΣ 45 Ο Στοχασμός της Καρδιάς Μου

a Σε αυτό το άρθρο, η έκφραση «βασιλιάδες του Ισραήλ» αναφέρεται σε όλους τους βασιλιάδες που κυβέρνησαν τον λαό του Ιεχωβά, είτε το δίφυλο βασίλειο του Ιούδα είτε το δεκάφυλο βασίλειο του Ισραήλ είτε και τις 12 φυλές.

b ΕΠΕΞΗΓΗΣΗ: Η Αγία Γραφή χρησιμοποιεί συχνά τη λέξη «καρδιά» για να περιγράψει ολόκληρο τον εσωτερικό άνθρωπο, ο οποίος περιλαμβάνει τις επιθυμίες, τις σκέψεις, τη διάθεση, τη νοοτροπία, τις ικανότητες, τα κίνητρα και τους στόχους κάποιου.

c Φαίνεται ότι οι ειδωλολάτρες βασιλιάδες συνήθιζαν να λατρεύουν τους θεούς ενός κατακτημένου έθνους.

d Ο βασιλιάς Ασά διέπραξε σοβαρές παραβάσεις. (2 Χρον. 16:7, 10) Ωστόσο, αναφέρεται ευνοϊκά στη Βιβλική αφήγηση. Αν και αρχικά απέρριψε τη διόρθωση, είναι πιθανό ότι αργότερα μετανόησε. Συνολικά, οι καλές του ιδιότητες υπερτερούσαν των σφαλμάτων του. Είναι σημαντικό το γεγονός ότι ο Ασά λάτρευε μόνο τον Ιεχωβά και αγωνίστηκε να εξαλείψει την ειδωλολατρία από το βασίλειό του.​—1 Βασ. 15:11-13· 2 Χρον. 14:2-5.

e Είναι αξιοσημείωτο ότι οι πρώτες δύο εντολές του Μωσαϊκού Νόμου απαγόρευαν να λατρεύει κάποιος οποιονδήποτε ή οτιδήποτε εκτός από τον Ιεχωβά.​—Έξοδ. 20:1-6.

f ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΙΚΟΝΑΣ: Ένας νεαρός πρεσβύτερος εκφράζει την ανησυχία του για τις συνήθειες ενός αδελφού σε ό,τι αφορά το ποτό. Ο αδελφός δέχεται ταπεινά τη συμβουλή, κάνει τις αναγκαίες αλλαγές και συνεχίζει να υπηρετεί τον Ιεχωβά πιστά.