1, 2. (α) Γιατί είναι πασίγνωστα τα λόγια του εδαφίου Δευτερονόμιο 6:4; (β) Γιατί είπε ο Μωυσής αυτά τα λόγια;

ΕΠΙ αιώνες, οι έξι λέξεις του εβραϊκού κειμένου του εδαφίου Δευτερονόμιο 6:4 χρησιμοποιούνται από ανθρώπους που πρεσβεύουν την Ιουδαϊκή πίστη ως μέρος μιας λατρευτικής προσευχής. Τη λένε καθημερινά, πρωί και βράδυ. Αυτή η προσευχή αποκαλείται Σεμά, όπως είναι και η πρώτη λέξη του εδαφίου. Με αυτή την προσευχή, ευσεβείς Εβραίοι διακηρύττουν την αποκλειστική τους αφοσίωση στον Θεό.

² Εκείνα τα λόγια αποτελούν μέρος της αποχαιρετιστήριας ομιλίας του Μωυσή προς το έθνος του Ισραήλ που ήταν συγκεντρωμένο στις πεδιάδες του Μωάβ το 1473 Π.Κ.Χ. Το έθνος επρόκειτο να διασχίσει τον ποταμό Ιορδάνη για να πάρει στην κατοχή του την Υποσχεμένη Γη. (Δευτ. 6:1) Ο Μωυσής, ο ηγέτης τους τα περασμένα 40 χρόνια, ήθελε να είναι θαρραλέος ο λαός όταν θα αντιμετώπιζαν τις δυσκολίες που βρίσκονταν μπροστά τους. Χρειαζόταν να εμπιστεύονται στον Ιεχωβά και να είναι πιστοί σε αυτόν ως τον Θεό τους. Όπως είναι λογικό, τα τελικά λόγια του Μωυσή θα επηρέαζαν βαθύτατα τον λαό. Αφού ανέφερε τις Δέκα Εντολές και άλλες διατάξεις που είχε δώσει ο Ιεχωβά στο έθνος, ο Μωυσής έκανε  τη δυναμική διακήρυξη των εδαφίων Δευτερονόμιο 6:4, 5. (Διαβάστε)

3. Ποιες ερωτήσεις θα εξετάσουμε σε αυτό το άρθρο;

³ Μήπως οι Ισραηλίτες που συγκεντρώθηκαν εκεί με τον Μωυσή δεν γνώριζαν ότι ο Ιεχωβά ο Θεός τους είναι «ένας Ιεχωβά»; Φυσικά και το γνώριζαν. Οι πιστοί Ισραηλίτες γνώριζαν και λάτρευαν μόνο έναν Θεό​—τον Θεό των προπατόρων τους, του Αβραάμ, του Ισαάκ και του Ιακώβ. Τότε γιατί ο Μωυσής τούς επέστησε την προσοχή στο ότι ο Ιεχωβά ο Θεός τους είναι «ένας Ιεχωβά»; Σχετίζεται άραγε το γεγονός ότι ο Ιεχωβά είναι ένας με το ότι κάποιος πρέπει να τον αγαπάει με όλη του την καρδιά, όλη του την ψυχή και όλη του τη δύναμη, όπως δηλώνεται στο εδάφιο 5; Και ποια σημασία έχουν για εμάς σήμερα τα λόγια των εδαφίων Δευτερονόμιο 6:4, 5;

4, 5. (α) Ποια είναι μία έννοια της φράσης «ένας Ιεχωβά»; (β) Πώς διαφέρει ο Ιεχωβά από τους θεούς των εθνών;

⁴ Μοναδικός. Η λέξη «ένα» στην εβραϊκή και σε πολλές άλλες γλώσσες μπορεί να σημαίνει πολύ περισσότερα από έναν απλό αριθμό. Μπορεί να υποδηλώνει μοναδικότητα, το ότι κάποιος είναι ο ένας και μοναδικός. Εδώ ο Μωυσής δεν φαίνεται να αντέκρουε τις ψευδείς θρησκευτικές διδασκαλίες περί τριαδικού θεού. Ο Ιεχωβά είναι ο Δημιουργός του ουρανού και της γης, ο Κυρίαρχος του σύμπαντος. Δεν υπάρχει πραγματικός ή αληθινός Θεός πέρα από αυτόν. Κανένας άλλος θεός δεν είναι όμοιός του. (2 Σαμ. 7:22) Επομένως, ο Μωυσής υπενθύμιζε στους Ισραηλίτες ότι η λατρεία τους προς τον Ιεχωβά έπρεπε να είναι αποκλειστική. Δεν έπρεπε να ακολουθούν τους λαούς γύρω τους, οι οποίοι λάτρευαν διάφορους θεούς και θεές. Υπήρχε η αντίληψη ότι μερικοί από αυτούς τους ψεύτικους θεούς εξουσίαζαν κάποια μέρη της φύσης. Άλλοι ήταν διαφορετικές μορφές μιας συγκεκριμένης θεότητας.

⁵ Για παράδειγμα, οι Αιγύπτιοι λάτρευαν τον θεό του ήλιου, Ρα, τη θεά του ουρανού, Νουτ, τον θεό της γης, Γκεμπ, τον θεό του Νείλου, Χαπί, και πλήθος ιερών ζώων. Ο Ιεχωβά επέφερε σε πολλούς από αυτούς τους ψεύτικους θεούς συντριπτικά πλήγματα μέσω των Δέκα Πληγών. Ο εξέχων θεός των Χαναναίων ήταν ο Βάαλ, ο θεός της γονιμότητας, που θεωρούνταν επίσης ο θεός του ουρανού, της βροχής και της θύελλας. Σε πολλά μέρη, ο Βάαλ ήταν και ο τοπικός πολιούχος θεός. (Αριθ. 25:3) Οι Ισραηλίτες έπρεπε να θυμούνται ότι ο Θεός τους, ο «αληθινός Θεός», είναι «ένας Ιεχωβά».​—Δευτ. 4:35, 39.

6, 7. Ποια είναι μια άλλη έννοια της λέξης «ένα», και πώς αποδείχτηκε ο Ιεχωβά «ένας»;

⁶ Συνεπής και Όσιος. Η λέξη «ένα» υποδηλώνει επίσης ενότητα και ταυτότητα σκοπού και δράσης. Ο Ιεχωβά Θεός δεν είναι διαιρεμένος ή απρόβλεπτος. Αντιθέτως, είναι πάντα πιστός, συνεπής, όσιος και αληθινός. Υποσχέθηκε στον Αβραάμ ότι οι απόγονοί του θα κληρονομούσαν την Υποσχεμένη Γη, και εκτέλεσε κραταιές πράξεις για να εκπληρώσει αυτή την υπόσχεση. Παρότι πέρασαν 430 χρόνια, η αποφασιστικότητα του Ιεχωβά να το πραγματοποιήσει αυτό δεν μειώθηκε.​—Γέν. 12:1, 2, 7· Έξοδ. 12:40, 41.

⁷ Αιώνες αργότερα, όταν ο Ιεχωβά προσδιόρισε τους Ισραηλίτες ως μάρτυρές του, τους είπε: «Εγώ είμαι ο Ίδιος. Πριν από εμένα δεν πλάστηκε Θεός, και έπειτα από εμένα συνέχισε να μην υπάρχει κανείς». Τονίζοντας τον αναλλοίωτο σκοπό του, ο Ιεχωβά πρόσθεσε: «Πάντοτε είμαι ο Ίδιος». (Ησ. 43:10, 13· 44:6· 48:12) Τι εξαιρετικό προνόμιο για τους Ισραηλίτες​—και για εμάς—​το να είναι υπηρέτες του Ιεχωβά, του Θεού που είναι συνεπής και όσιος σε όλες τις οδούς του!​—Μαλ. 3:6· Ιακ. 1:17.

8, 9. (α) Τι απαιτεί ο Ιεχωβά από τους λάτρεις του; (β) Πώς τόνισε ο Ιησούς τη σπουδαιότητα των λόγων του Μωυσή;

⁸ Ναι, ο Μωυσής υπενθύμισε στον λαό ότι ο Ιεχωβά ήταν σταθερός και αναλλοίωτος στην αγάπη του και στη φροντίδα του για αυτούς. Επομένως, συνεπαγόταν λογικά ότι έπρεπε να του αποδίδουν αποκλειστική αφοσίωση, αγαπώντας τον ανεπιφύλακτα με όλη  τους την καρδιά, την ψυχή και τη δύναμη. Και τα μικρά παιδιά επίσης έπρεπε να ακολουθούν αυτή την οδό της πλήρους αφοσίωσης καθώς οι γονείς είχαν την υποχρέωση να τα διδάσκουν σε κάθε ευκαιρία.​—Δευτ. 6:6-9.

⁹ Εφόσον ο Ιεχωβά είναι αναλλοίωτος και σταθερός σε ό,τι αφορά το θέλημα και τον σκοπό του, είναι ξεκάθαρο ότι οι θεμελιώδεις απαιτήσεις του για τους αληθινούς λάτρεις παραμένουν ίδιες και σήμερα. Προκειμένου να είναι η λατρεία μας αποδεκτή σε εκείνον, πρέπει να του αποδίδουμε και εμείς αποκλειστική αφοσίωση και να τον αγαπάμε με πλήρη καρδιά, διάνοια και δύναμη. Μάλιστα, αυτό ακριβώς είπε ο Ιησούς Χριστός σε κάποιον που τον ρώτησε. (Διαβάστε Μάρκος 12:28-31) Ας δούμε, λοιπόν, πώς μπορούμε να δείχνουμε με τις πράξεις μας ότι κατανοούμε πλήρως πως «ο Ιεχωβά ο Θεός μας είναι ένας Ιεχωβά».

10, 11. (α) Με ποια έννοια είναι η λατρεία μας προς τον Ιεχωβά αποκλειστική; (β) Πώς κατέδειξαν κάποιοι Εβραίοι νεαροί στη Βαβυλώνα την αποκλειστική τους αφοσίωση στον Ιεχωβά;

¹⁰ Για να έχουμε τον Ιεχωβά ως τον έναν και μοναδικό Θεό μας, πρέπει να του αποδίδουμε την αποκλειστική μας αφοσίωση. Η λατρεία μας προς αυτόν δεν μπορεί να διχάζεται ή να μοιράζεται με οποιουσδήποτε άλλους θεούς ούτε να έχει κάποιο ίχνος από αντιλήψεις ή συνήθειες άλλων μορφών λατρείας. Πρέπει να θυμόμαστε ότι ο Ιεχωβά δεν είναι ένας θεός ανάμεσα σε πολλούς ή έστω ο υψηλότερος και ισχυρότερος ανάμεσά τους. Ο Ιεχωβά είναι ο μόνος που πρέπει να λατρεύεται.​—Διαβάστε Αποκάλυψη 4:11.

¹¹ Στο βιβλίο του Δανιήλ, διαβάζουμε για τους Εβραίους νεαρούς Δανιήλ, Ανανία, Μισαήλ και Αζαρία. Εκείνοι κατέδειξαν την αποκλειστική τους αφοσίωση στον Ιεχωβά, όχι μόνο απέχοντας από ακάθαρτα φαγητά, αλλά επίσης αρνούμενοι να προσκυνήσουν τη χρυσή εικόνα του Ναβουχοδονόσορα. Οι προτεραιότητές τους ήταν σαφείς. Δεν υπήρχε περιθώριο στη λατρεία τους για συμβιβασμό.​—Δαν. 1:1–3:30.

12. Για να αποδίδουμε στον Ιεχωβά αποκλειστική αφοσίωση, από τι πρέπει να φυλαγόμαστε;

¹² Για να αποδίδουμε στον Ιεχωβά αποκλειστική αφοσίωση, πρέπει να είμαστε προσεκτικοί ώστε να μην επιτρέψουμε σε οτιδήποτε να πάρει, ή έστω να μοιραστεί, τη θέση που μόνο ο Ιεχωβά πρέπει να κατέχει στη ζωή μας. Ποια θα μπορούσαν να είναι αυτά τα πράγματα; Στις Δέκα Εντολές, ο Ιεχωβά κατέστησε σαφές ότι ο λαός του δεν πρέπει να έχει άλλους θεούς εκτός από τον ίδιο και ότι δεν πρέπει να επιδίδεται σε καμία μορφή ειδωλολατρίας. (Δευτ. 5:6-10) Σήμερα, η ειδωλολατρία μπορεί να πάρει πολλές μορφές, μερικές εκ των οποίων ίσως είναι δύσκολο να τις αναγνωρίσει κάποιος. Αλλά οι απαιτήσεις του Ιεχωβά δεν έχουν αλλάξει​—εκείνος εξακολουθεί να είναι ο «ένας Ιεχωβά». Ας δούμε τι πρέπει να σημαίνει αυτό για εμάς.

13. Τι θα μπορούσαμε να αρχίσουμε να αγαπάμε περισσότερο από τον Ιεχωβά;

¹³ Στο εδάφιο Κολοσσαείς 3:5 (διαβάστε), βρίσκουμε ισχυρή συμβουλή προς τους Χριστιανούς αναφορικά με το τι θα μπορούσε να προκαλέσει ρήξη στην αποκλειστική τους σχέση με τον Ιεχωβά. Προσέξτε ότι η πλεονεξία συνδέεται με την ειδωλολατρία. Αυτό συμβαίνει επειδή το αντικείμενο της επιθυμίας κάποιου, όπως τα πλούτη ή οι πολυτέλειες, μπορεί να φτάσει στο σημείο να ασκεί τόσο έλεγχο στη ζωή του ώστε να παίζει τον ρόλο ενός ισχυρού θεού. Όταν δούμε όμως το εδάφιο στο σύνολό του, δεν είναι δύσκολο να αντιληφθούμε ότι όλες οι άλλες αμαρτωλές πράξεις που αναφέρονται εκεί συνδέονται με κάποιον τρόπο με την πλεονεξία και συνεπώς με την ειδωλολατρία. Η λαχτάρα για τέτοια πράγματα μπορεί εύκολα να πάρει τη θέση της αγάπης μας για τον Θεό. Μπορούμε άραγε να το διακινδυνεύσουμε και να επιτρέψουμε σε οποιοδήποτε από αυτά τα πράγματα να μας ελέγχει, ώστε ο Ιεχωβά να μην είναι πια για εμάς ο «ένας Ιεχωβά»; Όχι, δεν μπορούμε.

14. Ποια προειδοποίηση έδωσε ο απόστολος Ιωάννης;

 ¹⁴ Ο απόστολος Ιωάννης τόνισε κάτι παρόμοιο όταν προειδοποίησε ότι αν κάποιος αγαπάει τα πράγματα που είναι μέσα στον κόσμο​—“την επιθυμία της σάρκας και την επιθυμία των ματιών και την αλαζονική επίδειξη των μέσων διαβίωσης κάποιου”—​τότε «η αγάπη του Πατέρα δεν είναι σε αυτόν». (1 Ιωάν. 2:15, 16) Συνεπώς, χρειάζεται να εξετάζουμε την καρδιά μας διαρκώς για να βλέπουμε αν δελεάζεται από την ψυχαγωγία, τις συναναστροφές, καθώς και τους τρόπους ντυσίματος και εμφάνισης του κόσμου. Ή η αγάπη για τον κόσμο θα μπορούσε να περιλαμβάνει το να προσπαθούμε να κατορθώσουμε «μεγάλα πράγματα», όπως μέσω της επιδίωξης ανώτερης εκπαίδευσης. (Ιερ. 45:4, 5) Στεκόμαστε στο κατώφλι του υποσχεμένου νέου κόσμου. Πόσο σημαντικό είναι λοιπόν να έχουμε καλά στον νου μας τα δυναμικά λόγια του Μωυσή! Αν κατανοούμε ξεκάθαρα και πιστεύουμε ακράδαντα ότι «ο Ιεχωβά ο Θεός μας είναι ένας Ιεχωβά», θα κάνουμε όλα όσα μπορούμε ώστε να του αποδίδουμε αποκλειστική αφοσίωση, υπηρετώντας τον όπως εκείνος επιδοκιμάζει.​—Εβρ. 12:28, 29.

15. Γιατί υπενθύμισε ο Παύλος στους Χριστιανούς ότι ο Θεός είναι «ένας Ιεχωβά»;

¹⁵ Το γεγονός ότι ο Ιεχωβά είναι ένας υποδηλώνει επίσης ενότητα και ταυτότητα σκοπού, χαρακτηριστικά τα οποία εμείς ως λάτρεις του πρέπει να έχουμε καθώς τον υπηρετούμε. Η Χριστιανική εκκλησία του πρώτου αιώνα απαρτιζόταν από Ιουδαίους, Έλληνες, Ρωμαίους και ανθρώπους άλλων εθνικοτήτων. Εκείνοι διέφεραν ως προς το θρησκευτικό υπόβαθρο, τα έθιμα και τις ευαισθησίες. Ως εκ τούτου, μερικοί δυσκολεύονταν να δεχτούν τον καινούριο τρόπο λατρείας ή να εγκαταλείψουν πλήρως τις προηγούμενες συνήθειές τους. Ο απόστολος Παύλος θεώρησε κατάλληλο να τους υπενθυμίσει ότι οι Χριστιανοί έχουν έναν Θεό, τον Ιεχωβά.​—Διαβάστε 1 Κορινθίους 8:5, 6.

16, 17. (α) Ποια προφητεία εκπληρώνεται στις ημέρες μας, και με ποιο αποτέλεσμα; (β) Τι θα μπορούσε να υποσκάψει την ενότητά μας;

 ¹⁶ Τι θα πούμε για την κατάσταση στη Χριστιανική εκκλησία σήμερα; Ο προφήτης Ησαΐας προείπε ότι, «στο τελικό διάστημα των ημερών», άνθρωποι από όλα τα έθνη θα συνέρρεαν στον εξυψωμένο τόπο της αληθινής λατρείας του Ιεχωβά. Εκείνοι θα έλεγαν: «[Ο Ιεχωβά] θα μας διδάξει τις οδούς του και εμείς θα περπατήσουμε στους δρόμους του». (Ησ. 2:2, 3) Πόσο ευτυχισμένοι είμαστε που βλέπουμε αυτή την προφητεία να εκπληρώνεται μπροστά στα μάτια μας! Ως αποτέλεσμα, πολλές εκκλησίες έχουν γίνει πολυφυλετικές, πολυπολιτισμικές και πολυγλωσσικές, αποδίδοντας αίνο στον Ιεχωβά. Αυτή η ποικιλομορφία, όμως, μπορεί να δημιουργήσει ζητήματα που αξίζει να τα σκεφτούμε σοβαρά.

¹⁷ Λόγου χάρη, πώς νιώθετε για συγχριστιανούς σας που είναι από πολιτισμούς πολύ διαφορετικούς από τον δικό σας; Η μητρική τους γλώσσα, το ντύσιμό τους, οι τρόποι τους και τα φαγητά τους ίσως είναι πράγματα που δεν τα έχετε συνηθίσει. Μήπως έχετε την τάση να τους αποφεύγετε και να συναναστρέφεστε κυρίως με εκείνους που έχουν παρόμοιο υπόβαθρο με εσάς; Ή τι γίνεται αν οι διορισμένοι επίσκοποι στην εκκλησία​—ή στην περιοχή ή στο γραφείο τμήματος—​είναι νεότεροι από εσάς ή προέρχονται από άλλον πολιτισμό ή φυλή; Μήπως επιτρέπετε σε τέτοια ζητήματα να υποσκάπτουν την ενότητα και την ταυτότητα σκοπού που πρέπει να υπάρχουν ανάμεσα στον λαό του Ιεχωβά;

18, 19. (α) Ποιες συμβουλές αναφέρονται στα εδάφια Εφεσίους 4:1-3; (β) Τι μπορούμε να κάνουμε για να βοηθάμε την εκκλησία να μένει ενωμένη;

¹⁸ Τι μπορεί να μας βοηθήσει να αποφεύγουμε τέτοιες παγίδες; Ο Παύλος έδωσε μερικές πρακτικές συμβουλές στους Χριστιανούς στην Έφεσο, μια ευημερούσα και ποικιλόμορφη πόλη. (Διαβάστε Εφεσίους 4:1-3) Προσέξτε ότι ο Παύλος ανέφερε πρώτα ιδιότητες όπως η ταπεινοφροσύνη, η πραότητα, η μακροθυμία και η αγάπη. Αυτές θα μπορούσαν να παρομοιαστούν με τις κολόνες ενός σπιτιού που το κρατούν όρθιο. Αλλά πέρα από δυνατές κολόνες, ένα σπίτι χρειάζεται και συντήρηση, η οποία πρέπει να γίνεται τακτικά, ειδάλλως θα μπορούσε να προκληθεί φθορά. Ο Παύλος ικέτευσε τους Εφέσιους Χριστιανούς να προσπαθούν ένθερμα να “τηρούν την ενότητα του πνεύματος”.

¹⁹ Ο καθένας μας πρέπει να δεχτεί ως προσωπική του ευθύνη το να συμβάλλει στην τήρηση της ενότητας στην εκκλησία. Τι μπορούμε να κάνουμε; Κατ’ αρχάς, να καλλιεργούμε και να εκδηλώνουμε τις ιδιότητες που ανέφερε ο Παύλος​—ταπεινοφροσύνη, πραότητα, μακροθυμία και αγάπη. Έπειτα, να καταβάλλουμε ένθερμη προσπάθεια για να προάγουμε «τον ενωτικό δεσμό της ειρήνης». Πρέπει να εργαζόμαστε για να επιδιορθώνουμε, σαν να λέγαμε, οποιεσδήποτε όμοιες με ρωγμές αδυναμίες μπορεί να εμφανιστούν. Κάνοντάς το αυτό, συμβάλλουμε στην τήρηση της πολύτιμης ειρήνης και ενότητάς μας.

20. Πώς μπορούμε να δείχνουμε ότι κατανοούμε πως «ο Ιεχωβά ο Θεός μας είναι ένας Ιεχωβά»;

²⁰ «Ο Ιεχωβά ο Θεός μας είναι ένας Ιεχωβά». Τι δυναμική δήλωση! Αυτή η υπενθύμιση ενίσχυσε τους Ισραηλίτες ώστε να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες που επρόκειτο να συναντήσουν καθώς θα έμπαιναν στην Υποσχεμένη Γη και θα την έπαιρναν στην κατοχή τους. Βάζοντας στην καρδιά μας αυτά τα λόγια, θα αντλούμε και εμείς δύναμη για να αντιμετωπίσουμε τη μεγάλη θλίψη η οποία επίκειται και να συμβάλουμε στον Παράδεισο που θα ακολουθήσει. Ας συνεχίσουμε να αποδίδουμε αποκλειστική αφοσίωση στον Ιεχωβά αγαπώντας τον και υπηρετώντας τον ολόψυχα, καθώς επίσης καταβάλλοντας ένθερμη προσπάθεια για να τηρούμε την ενότητα στη Χριστιανική αδελφότητα. Αν εξακολουθήσουμε να το κάνουμε αυτό, μπορούμε να αποβλέπουμε με πεποίθηση στο να δούμε την εκπλήρωση των λόγων του Ιησού αναφορικά με εκείνους που θα κρίνει ως πρόβατα: «Ελάτε, εσείς οι ευλογημένοι από τον Πατέρα μου, κληρονομήστε τη βασιλεία που έχει ετοιμαστεί για εσάς από τη θεμελίωση του κόσμου».​—Ματθ. 25:34.