1, 2. (α) Πώς διαιρείται ο κόσμος ολοένα και περισσότερο; (β) Σε ποια ερωτήματα θα απαντήσουμε σε αυτή τη μελέτη;

«ΑΠΟ παιδί, παντού γύρω μου έβλεπα αδικία», θυμάται μια αδελφή από τη νότια Ευρώπη αναλογιζόμενη το παρελθόν της. «Γι’ αυτό, απέρριψα το πολιτικό σύστημα της χώρας μου και ασπάστηκα ιδέες που πολλοί θεωρούσαν ριζοσπαστικές. Μάλιστα για πολλά χρόνια είχα δεσμό με έναν τρομοκράτη». Ένας αδελφός από το νότιο τμήμα της Αφρικής άλλοτε δικαιολογούσε και αυτός τη βία. «Πίστευα ότι η δική μου φυλή ήταν ανώτερη από όλες τις άλλες και εντάχθηκα σε ένα κόμμα», λέει ο ίδιος. «Εκεί μας μάθαιναν να σκοτώνουμε τους αντιπάλους μας με λόγχες​—ακόμα και άτομα της δικής μας φυλής που υποστήριζαν άλλες παρατάξεις». Μια αδελφή που ζει στην κεντρική Ευρώπη παραδέχεται: «Ήμουν προκατειλημμένη, και μισούσα οποιονδήποτε ανήκε σε διαφορετική εθνικότητα ή θρησκεία από εμένα».

² Η νοοτροπία που είχαν αυτά τα τρία άτομα αντικατοπτρίζει μια αυξανόμενη τάση στον σημερινό κόσμο. Τα βίαια κινήματα ανεξαρτησίας πληθαίνουν, οι πολιτικές διαιρέσεις παγιώνονται, ενώ σε πολλές χώρες οι ξένοι αντιμετωπίζουν αυξανόμενη εχθρότητα. Όπως προείπε η Γραφή, σε αυτές τις τελευταίες ημέρες άνθρωποι κάθε είδους είναι «αδιάλλακτοι». (2 Τιμ. 3:1, 3) Πώς μπορούν οι Χριστιανοί  να περιφρουρούν την ενότητά τους τη στιγμή που ο κόσμος διαιρείται ολοένα και περισσότερο; Μπορούμε να μάθουμε πολλά αν εξετάσουμε πώς χειρίστηκε ο Ιησούς κάποια κατάσταση τον πρώτο αιώνα σε μια χώρα όπου οι πολιτικές αναταραχές προξενούσαν αναστάτωση. Ας εξετάσουμε τρία κύρια σημεία: Γιατί αρνήθηκε ο Ιησούς να αναμειχθεί σε αυτονομιστικά κινήματα; Πώς έδειξε ότι οι υπηρέτες του Θεού δεν πρέπει να παίρνουν θέση σε πολιτικά ζητήματα; Και πώς μας δίδαξε ο Ιησούς ότι η βία δεν είναι ποτέ δικαιολογημένη;

3, 4. (α) Ποιες πολιτικές προσδοκίες είχαν οι Ιουδαίοι την εποχή του Ιησού; (β) Πώς επηρέαζαν τους μαθητές του Ιησού αυτά τα συναισθήματα;

³ Πολλοί Ιουδαίοι στους οποίους κήρυττε ο Ιησούς επιθυμούσαν διακαώς την ανεξαρτησία από τη Ρώμη. Οι Ιουδαίοι Ζηλωτές, οι οποίοι ήταν εθνικιστές, διήγειραν τέτοια αισθήματα στον λαό. Πολλοί από εκείνους τους εξτρεμιστές ασπάζονταν τις ιδέες του Ιούδα του Γαλιλαίου. Αυτός ήταν ένας ψευδομεσσίας που παραπλάνησε πολλούς τον πρώτο αιώνα. Ο Ιουδαίος ιστορικός Ιώσηπος αναφέρει ότι ο Ιούδας «παρακίνησε τους συμπατριώτες του σε εξέγερση, κατηγορώντας τους για δειλία επειδή δέχονταν να πληρώνουν φόρο στους Ρωμαίους». Οι Ρωμαίοι φρόντισαν να εκτελεστεί ο Ιούδας. (Πράξ. 5:37) Μερικοί Ζηλωτές κατέφευγαν ακόμα και στη βία για να προωθήσουν τους σκοπούς τους.

⁴ Εκτός όμως από εκείνους τους εξτρεμιστές, και οι υπόλοιποι Ιουδαίοι πρόσμεναν εναγωνίως τον ερχομό ενός πολιτικού Μεσσία. Προσδοκούσαν δηλαδή ότι όταν θα εμφανιζόταν ο Μεσσίας θα δόξαζε το έθνος τους και θα τους απελευθέρωνε από τον ζυγό της Ρώμης. (Λουκ. 2:38· 3:15) Πολλοί πίστευαν ότι ο Μεσσίας θα εγκαθίδρυε μια επίγεια βασιλεία στον Ισραήλ. Όταν θα συνέβαινε αυτό, εκατομμύρια Ιουδαίοι που ήταν διασκορπισμένοι σε άλλα μέρη θα επέστρεφαν στην πατρίδα τους. Θυμηθείτε ότι ο Ιωάννης ο Βαφτιστής ρώτησε κάποτε τον Ιησού: «Εσύ είσαι ο Ερχόμενος ή να περιμένουμε άλλον;» (Ματθ. 11:2, 3) Ο Ιωάννης ίσως ήθελε να μάθει αν κάποιος άλλος θα εκπλήρωνε όλες τις ελπίδες των Ιουδαίων. Οι δύο μαθητές που συνάντησαν τον αναστημένο Ιησού καθ’ οδόν προς το χωριό Εμμαούς είχαν και αυτοί ανεκπλήρωτες ελπίδες για τον Μεσσία. (Διαβάστε Λουκάς 24:21) Λίγο αργότερα, οι απόστολοι του Ιησού τον ρώτησαν: «Κύριε, αυτόν τον καιρό αποκαθιστάς τη βασιλεία στον Ισραήλ;»​—Πράξ. 1:6.

5. (α) Γιατί ήθελε ο λαός της Γαλιλαίας να κάνει τον Ιησού βασιλιά; (β) Πώς διόρθωσε ο Ιησούς τον τρόπο σκέψης τους;

⁵ Αυτές οι προσδοκίες σχετικά με τον Μεσσία αναμφίβολα ώθησαν τον λαό της Γαλιλαίας να θέλει να κάνει τον Ιησού βασιλιά. Μπορούμε να φανταστούμε ότι στο πρόσωπο του Ιησού έβλεπαν τον ιδανικό ηγέτη. Ήταν εκπληκτικός ρήτορας, θεράπευε τους αρρώστους, μπορούσε ακόμα και να θρέψει τους πεινασμένους. Όταν ο Ιησούς έθρεψε περίπου 5.000 άντρες, διαισθάνθηκε τη διάθεση του λαού. «Ο Ιησούς, γνωρίζοντας ότι επρόκειτο να έρθουν και να τον αρπάξουν για να τον κάνουν βασιλιά, αποσύρθηκε ξανά στο βουνό ολομόναχος». (Ιωάν. 6:10-15) Την επαύριο, στην αντίπερα όχθη της Θάλασσας της Γαλιλαίας, ο ενθουσιασμός ίσως να είχε καταλαγιάσει κάπως. Τότε ο Ιησούς εξήγησε στο πλήθος την πραγματική φύση του έργου του. Είχε έρθει για να φέρει πνευματικά οφέλη στο έθνος, όχι υλικά. Τους είπε: «Να εργάζεστε, όχι για την τροφή που χάνεται, αλλά για την τροφή που παραμένει για αιώνια ζωή».​—Ιωάν. 6:25-27.

6. Πώς ξεκαθάρισε ο Ιησούς ότι δεν επιδίωκε πολιτική εξουσία στη γη; (Βλέπε εικόνα στην αρχή του άρθρου.)

⁶ Λίγο πριν από τον θάνατό του, ο Ιησούς αντιλήφθηκε πως μερικοί ακόλουθοί του ανέμεναν ότι θα εγκαθίδρυε μια επίγεια βασιλεία με έδρα την Ιερουσαλήμ. Διόρθωσε αυτή την άποψη με την παραβολή για τις μνες. Αυτή η παραβολή έδειχνε ότι ο Ιησούς,  ο «άνθρωπος ευγενούς καταγωγής», θα έπρεπε να φύγει για πολύ καιρό. (Λουκ. 19:11-13, 15) Ο Ιησούς δήλωσε την ουδέτερη στάση του και στις ρωμαϊκές αρχές. Ο Πόντιος Πιλάτος τον ρώτησε: «Εσύ είσαι ο βασιλιάς των Ιουδαίων;» (Ιωάν. 18:33) Ίσως ο κυβερνήτης φοβόταν πως ο Ιησούς θα προκαλούσε πολιτικές αναταραχές, πράγμα που αποτελούσε κύρια αιτία ανησυχίας καθ’ όλη τη διακυβέρνηση του Πιλάτου. Ο Ιησούς απάντησε: «Η Βασιλεία μου δεν είναι μέρος αυτού του κόσμου». (Ιωάν. 18:36) Δεν επρόκειτο να αναμειχθεί στην πολιτική, διότι η Βασιλεία του θα ήταν ουράνια. Είπε στον Πιλάτο ότι το έργο του στη γη ήταν “να δώσει μαρτυρία για την αλήθεια”.​—Διαβάστε Ιωάννης 18:37.

7. Γιατί ίσως είναι δύσκολο να αποφεύγουμε να δίνουμε σιωπηρή υποστήριξη σε κινήματα ανεξαρτησίας;

⁷ Αν κατανοούμε τον διορισμό μας τόσο ξεκάθαρα όσο ο Ιησούς, θα αποφεύγουμε να δίνουμε έστω και σιωπηρή υποστήριξη σε κινήματα πολιτικής ανεξαρτησίας. Αυτό ίσως δεν είναι εύκολο. Ένας περιοδεύων επίσκοπος παρατηρεί: «Οι άνθρωποι στην περιοχή μας υιοθετούν όλο και πιο ριζοσπαστικές απόψεις. Κυριαρχεί εθνικιστικό πνεύμα, και πολλοί το θεωρούν δεδομένο ότι η πολιτική ανεξαρτησία θα βελτιώσει τη ζωή τους. Οι αδελφοί ευτυχώς περιφρουρούν τη Χριστιανική τους ενότητα επικεντρώνοντας τις προσπάθειές τους στο κήρυγμα των καλών νέων της Βασιλείας. Αποβλέπουν στον Θεό για να τακτοποιήσει τις αδικίες και τα άλλα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε».

8. Δείξτε με παράδειγμα τι βάρη σήκωναν οι Ιουδαίοι του πρώτου αιώνα.

⁸ Η αδικία συχνά οξύνει τα πολιτικά πάθη. Η φορολογία ήταν φλέγον πολιτικό ζήτημα την εποχή του Ιησού. Μάλιστα, ο στασιασμός του Ιούδα του Γαλιλαίου πυροδοτήθηκε από μια απογραφή η οποία έγινε για να διασφαλιστεί η καταβολή φόρων στη Ρώμη. Οι υπήκοοι της Ρώμης, μεταξύ αυτών και οι ακροατές του Ιησού, ήταν υποχρεωμένοι να καταβάλλουν πολλούς φόρους, λόγου χάρη για τα διάφορα αγαθά, για τη γη και για τα σπίτια. Η διαφθορά που επικρατούσε ανάμεσα στους εισπράκτορες φόρων έκανε το φορτίο τους ακόμα πιο βαρύ. Αυτοί μπορούσαν να αγοράσουν μια θέση εξουσίας σε δημοπρασία και έπειτα να επωφελούνται από τις εισπράξεις. Ο Ζακχαίος, ο επικεφαλής εισπράκτορας φόρων στην Ιεριχώ, είχε πλουτίσει αρπάζοντας χρήματα από τον λαό. (Λουκ. 19:2, 8) Προφανώς υπήρχαν πολλοί σαν αυτόν.

9, 10. (α) Πώς επιχείρησαν οι εχθροί του Ιησού να τον εμπλέξουν σε ένα πολιτικό ζήτημα; (β) Τι μαθαίνουμε από την απάντηση του Ιησού; (Βλέπε εικόνα στην αρχή του άρθρου.)

⁹ Οι εχθροί του Ιησού επιχείρησαν να τον παγιδέψουν και να τον κάνουν να πάρει θέση  σε κάποιο φορολογικό ζήτημα. Συγκεκριμένα, επρόκειτο για τον «κεφαλικό φόρο» του ενός δηναρίου που επιβαλλόταν στους υποτελείς των Ρωμαίων. (Διαβάστε Ματθαίος 22:16-18) Οι Ιουδαίοι δυσανασχετούσαν ιδιαίτερα με αυτόν τον φόρο διότι αντιπροσώπευε την υποταγή τους στη Ρώμη. Οι “οπαδοί της παράταξης του Ηρώδη” οι οποίοι έθεσαν αυτό το ζήτημα έλπιζαν ότι, αν ο Ιησούς κατέκρινε τον φόρο, θα μπορούσε να κατηγορηθεί για στασιασμό. Αν πάλι ο Ιησούς έλεγε ότι η φορολογία ήταν αναγκαίο βάρος, ίσως να έχανε την υποστήριξη των ακολούθων του.

¹⁰ Ο Ιησούς ήταν προσεκτικός ώστε να παραμείνει ουδέτερος στο ζήτημα της φορολογίας. Είπε: «Αποδώστε . . . αυτά που είναι του Καίσαρα στον Καίσαρα, αλλά αυτά που είναι του Θεού στον Θεό». (Ματθ. 22:21) Ο Ιησούς βέβαια ήξερε ότι υπήρχε μεγάλη διαφθορά ανάμεσα στους εισπράκτορες φόρων. Δεν ήθελε όμως να αποπροσανατολιστεί, να αφήσει την προσοχή του να αποσπαστεί από το πολύ πιο σημαντικό ζήτημα: τη Βασιλεία του Θεού, η οποία θα ήταν η πραγματική λύση. Με αυτόν τον τρόπο, έθεσε το παράδειγμα για όλους τους ακολούθους του. Δεν πρέπει να αναμειγνύονται σε πολιτικά ζητήματα, όσο σωστός και δίκαιος και αν φαίνεται ένας αγώνας. Οι Χριστιανοί επιζητούν τη Βασιλεία του Θεού και τη δικαιοσύνη του, αντί να διαμορφώνουν ισχυρές απόψεις για ορισμένες αδικίες ή να διαμαρτύρονται δημόσια για αυτές.​—Ματθ. 6:33.

11. Πώς μπορούμε να αξιοποιήσουμε θετικά την επιθυμία μας για δικαιοσύνη;

¹¹ Πολλοί Μάρτυρες του Ιεχωβά έχουν καταφέρει να αποστασιοποιηθούν από πολιτικές αντιλήψεις τις οποίες υποστήριζαν ένθερμα στο παρελθόν. Μια αδελφή από τη Μεγάλη Βρετανία λέει: «Όταν σπούδασα κοινωνιολογία στο πανεπιστήμιο, υιοθέτησα ριζοσπαστικές απόψεις. Ήθελα να αγωνιστώ για τα δικαιώματα των μαύρων, επειδή είχαμε υποστεί τόσο πολλές αδικίες. Αν και στις συζητήσεις κατάφερνα να υπερισχύει η άποψή μου, στο τέλος έμενα με τη γεύση της απογοήτευσης. Δεν αντιλαμβανόμουν ότι τα αίτια της φυλετικής αδικίας έπρεπε να ξεριζωθούν από τις καρδιές των ανθρώπων. Όταν όμως άρχισα να μελετώ τη Γραφή, κατάλαβα ότι έπρεπε να ξεκινήσω από τη δική μου καρδιά. Μάλιστα, σε αυτό το ταξίδι με οδήγησε υπομονετικά μια λευκή αδελφή. Τώρα υπηρετώ ως τακτική σκαπάνισσα σε μια εκκλησία νοηματικής, και μαθαίνω να δείχνω ενδιαφέρον σε ανθρώπους κάθε είδους».

12. Ποιο «προζύμι» είπε ο Ιησούς στους μαθητές του να αποφεύγουν;

¹² Την εποχή του Ιησού, η θρησκεία αναμειγνυόταν συχνά στην πολιτική. Το βιβλίο Η Καθημερινή Ζωή στην Παλαιστίνη στους Χρόνους του Ιησού αναφέρει ότι «οι θρησκευτικές αιρέσεις που χώριζαν τους Ιουδαίους αντιστοιχούσαν, σε γενικές γραμμές, με αυτά που ονομάζουμε πολιτικά κόμματα». Γι’ αυτό, ο Ιησούς προειδοποίησε τους μαθητές του: «Να έχετε τα μάτια σας ανοιχτά· να φυλάγεστε από το προζύμι των Φαρισαίων και το προζύμι του Ηρώδη». (Μάρκ. 8:15) Κάνοντας λόγο για τον Ηρώδη προφανώς εννοούσε τους οπαδούς της παράταξής του. Η δε πολιτική τοποθέτηση των Φαρισαίων ήταν υπέρ της ιουδαϊκής ανεξαρτησίας. Η αφήγηση του Ματθαίου αποκαλύπτει ότι ο Ιησούς ανέφερε και τους Σαδδουκαίους σε αυτή τη συζήτηση. Εκείνοι ήθελαν να διατηρηθεί το κατεστημένο. Πολλά από τα μέλη τους διέθεταν πολιτική ισχύ υπό τη ρωμαϊκή διοίκηση. Ο Ιησούς προειδοποίησε αυστηρά τους μαθητές του να φυλάγονται από το προζύμι αυτών των τριών ομάδων, δηλαδή από τις διδασκαλίες που προωθούσαν. (Ματθ. 16:6, 12) Είναι ενδιαφέρον ότι αυτή η συζήτηση έλαβε χώρα λίγο μετά το περιστατικό κατά το οποίο ο λαός ήθελε να κάνει τον Ιησού βασιλιά.

13, 14. (α) Πώς οδηγούσαν τα πολιτικά και τα θρησκευτικά ζητήματα σε βία και αδικία; (β) Γιατί δεν αποτελεί η αδικία δικαιολογία για βία; (Βλέπε εικόνα στην αρχή του άρθρου.)

 ¹³ Όταν η θρησκεία αναμειγνύεται με την πολιτική, είναι εύκολο να ξεσπάσει βία. Ο Ιησούς δίδαξε τους μαθητές του να παραμένουν ουδέτεροι σε τέτοιες συνθήκες. Αυτό σχετίζεται με τον λόγο για τον οποίο οι πρωθιερείς και οι Φαρισαίοι συνωμότησαν να σκοτώσουν τον Ιησού. Τον έβλεπαν ως πολιτικό και θρησκευτικό αντίπαλο που απειλούσε τη θέση τους. Έλεγαν: «Αν τον αφήσουμε έτσι, θα πιστέψουν όλοι σε αυτόν, και θα έρθουν οι Ρωμαίοι και θα μας πάρουν και τον τόπο και το έθνος». (Ιωάν. 11:48) Γι’ αυτό, ο αρχιερέας Καϊάφας πρωτοστάτησε στη συνωμοσία που οδήγησε στον θάνατο του Ιησού.​—Ιωάν. 11:49-53· 18:14.

¹⁴ Ο Καϊάφας έστειλε στρατιώτες να συλλάβουν τον Ιησού υπό το κάλυμμα της νύχτας. Ο Ιησούς ήξερε για αυτό το επαίσχυντο σχέδιο, οπότε στη διάρκεια του τελευταίου του γεύματος με τους αποστόλους, τους ζήτησε να πάρουν μαζί τους μερικά σπαθιά. Δύο θα αρκούσαν για να τους διδάξει ένα ζωτικό μάθημα. (Λουκ. 22:36-38) Αργότερα εκείνο το βράδυ, ο Πέτρος επιτέθηκε με σπαθί σε ένα άτομο από τον όχλο. Αναμφίβολα είχε εξοργιστεί με την άδικη σύλληψη του Ιησού μέσα στη νύχτα. (Ιωάν. 18:10) Αλλά ο Ιησούς είπε στον Πέτρο: «Βάλε το σπαθί σου πίσω στη θέση του, γιατί όλοι όσοι παίρνουν σπαθί θα αφανιστούν από σπαθί». (Ματθ. 26:52, 53) Εκείνο το δυναμικό μάθημα εναρμονιζόταν με κάτι που είχε πει ο Ιησούς στην προσευχή του νωρίτερα το ίδιο βράδυ​—ότι οι μαθητές του δεν έπρεπε να είναι μέρος του κόσμου. (Διαβάστε Ιωάννης 17:16) Την καταπολέμηση της αδικίας έπρεπε να την αφήσουν στον Θεό.

15, 16. (α) Πώς βοηθάει ο Λόγος του Θεού τους Χριστιανούς να αποφεύγουν τις διαμάχες; (β) Ποια αντίθεση βλέπει ο Ιεχωβά καθώς παρατηρεί τον σημερινό κόσμο;

¹⁵ Αυτό το έμαθε και η αδελφή από τη νότια Ευρώπη που αναφέρθηκε στην αρχή. Η ίδια παρατηρεί: «Διαπίστωσα ότι η βία δεν φέρνει δικαιοσύνη. Είδα ότι εκείνοι που καταφεύγουν στη βία πολλές φορές χάνουν τη ζωή τους. Πολλοί άλλοι ζουν γεμάτοι θυμό. Πόσο χάρηκα που έμαθα από τη Γραφή ότι μόνο ο Θεός μπορεί να φέρει αληθινή δικαιοσύνη στη γη! Τα τελευταία 25 χρόνια, αυτό το άγγελμα κηρύττω». Ο αδελφός από την Αφρική αντικατέστησε τη λόγχη του με το «σπαθί του πνεύματος», τον Λόγο του Θεού, καθώς κηρύττει ένα άγγελμα ειρήνης στους συνανθρώπους του, ανεξάρτητα από τη φυλή τους. (Εφεσ. 6:17) Και όσο για την αδελφή από την κεντρική Ευρώπη, αφού έγινε Μάρτυρας του Ιεχωβά, παντρεύτηκε έναν αδελφό από κάποια εθνότητα την οποία προηγουμένως μισούσε. Και οι τρεις έκαναν αυτές τις αλλαγές επειδή επιθυμούσαν να μιμηθούν τον Χριστό.

¹⁶ Πόσο σημαντικές είναι αυτές οι αλλαγές! Η Γραφή παρομοιάζει την ανθρωπότητα με μανιασμένη θάλασσα που δεν γαληνεύει ποτέ. (Ησ. 17:12· 57:20, 21· Αποκ. 13:1) Παρότι τα πολιτικά ζητήματα φέρνουν αναστάτωση και διχασμό στους ανθρώπους και προκαλούν αλόγιστη βία, εμείς διατηρούμε την ειρήνη και την ενότητά μας. Καθώς ο Ιεχωβά παρατηρεί τον διαιρεμένο κόσμο μας, πρέπει να συγκινείται βλέποντας την ενότητα που υπάρχει μέσα στον λαό του.​—Διαβάστε Σοφονίας 3:17.

17. (α) Με ποιους τρεις τρόπους μπορούμε να προάγουμε την ενότητα; (β) Τι θα εξετάσουμε στο επόμενο άρθρο;

¹⁷ Είδαμε ότι μπορούμε να προάγουμε τη Χριστιανική ενότητα με τρεις τρόπους: (1) Θέτουμε την εμπιστοσύνη μας στην ουράνια Βασιλεία του Θεού για τη διόρθωση των αδικιών, (2) αρνούμαστε να πάρουμε θέση σε πολιτικά ζητήματα και (3) απορρίπτουμε τη βία. Μερικές φορές όμως, η ενότητά μας μπορεί να απειληθεί από την προκατάληψη. Το επόμενο άρθρο θα ασχοληθεί με το πώς μπορούμε να υπερνικήσουμε αυτό το εμπόδιο, όπως έκαναν και οι Χριστιανοί του πρώτου αιώνα.