1. Πώς περιγράφει η Αγία Γραφή την αληθινή αγάπη;

 «ΟΙ ΦΛΟΓΕΣ της [αγάπης] είναι τρομερή φωτιά, η φλόγα του Γιαχ. Τα ορμητικά νερά δεν σβήνουν την αγάπη ούτε την παρασύρουν οι ποταμοί». b (Άσμ. Ασμ. 8:6, 7) Τι ωραία περιγραφή της αληθινής αγάπης! Αυτά τα λόγια περιέχουν μια καθησυχαστική αλήθεια για τα αντρόγυνα: Μπορείτε να έχετε δυνατή αγάπη ο ένας για τον άλλον.

2. Τι πρέπει να κάνει ένα αντρόγυνο για να διασφαλίσει ότι η αγάπη του δεν θα ψυχρανθεί;

² Το αν ένα αντρόγυνο θα έχει δυνατή αγάπη σε όλη του τη ζωή εξαρτάται από τους ίδιους. Για παράδειγμα, μια φωτιά έχει τη δυνατότητα να καίει επ’ αόριστον​—αλλά μόνο αν τροφοδοτείται. Αν δεν τη συντηρεί κανείς, κάποια στιγμή θα σβήσει. Παρόμοια, η αγάπη μεταξύ των συζύγων μπορεί να παραμείνει δυνατή επ’ αόριστον​—αλλά μόνο αν τρέφουν τη σχέση τους. Κάποιες φορές, ένα αντρόγυνο ίσως νιώθει ότι η αγάπη του ψυχραίνεται, ιδίως όταν τους καταβαρύνουν οικονομικές δυσχέρειες, προβλήματα υγείας ή οι πιέσεις της ανατροφής παιδιών. Αν λοιπόν είστε παντρεμένοι, πώς μπορείτε να κρατήσετε ζωντανή τη «φλόγα του Γιαχ» στον γάμο σας; Σε αυτό το άρθρο, θα εξετάσουμε τρεις τρόπους με τους οποίους μπορείτε να κρατήσετε τη σχέση σας ισχυρή και να έχετε ευτυχισμένο γάμο. c

3. Πώς βοηθάει η ισχυρή σχέση με τον Ιεχωβά ένα αντρόγυνο να κρατήσει ζωντανή την αγάπη του; (Εκκλησιαστής 4:​12) (Βλέπε επίσης εικόνα.)

³ Για να κρατήσουν ζωντανή τη «φλόγα του Γιαχ», τόσο ο σύζυγος όσο και η σύζυγος πρέπει να προσπαθούν να έχουν  ισχυρή σχέση με τον Ιεχωβά. Πώς ωφελεί αυτό τον γάμο τους; Όταν οι σύζυγοι θεωρούν πολύτιμη τη φιλία τους με τον ουράνιο Πατέρα τους, εφαρμόζουν πρόθυμα τις συμβουλές του, πράγμα που τους βοηθάει να αποφεύγουν και να υπερνικούν προβλήματα τα οποία θα μπορούσαν να κάνουν την αγάπη που έχουν ο ένας για τον άλλον να ψυχρανθεί. (Διαβάστε Εκκλησιαστής 4:​12) Επιπρόσθετα, τα πνευματικά άτομα αγωνίζονται να μιμούνται τον Ιεχωβά και να καλλιεργούν ιδιότητες που εκδηλώνει εκείνος, όπως καλοσύνη, μακροθυμία και συγχωρητικότητα. (Εφεσ. 4:​32–5:1) Όταν ένα αντρόγυνο εκδηλώνει τέτοιες ιδιότητες, είναι ευκολότερο να ευημερεί η αγάπη. Μια αδελφή, η Λένα, η οποία είναι παντρεμένη πάνω από 25 χρόνια, λέει: «Είναι εύκολο να αγαπάς και να σέβεσαι ένα πνευματικό άτομο».

4. Γιατί επέλεξε ο Ιεχωβά τον Ιωσήφ και τη Μαρία για να γίνουν οι γονείς του μελλοντικού Μεσσία;

⁴ Εξετάστε ένα Βιβλικό παράδειγμα. Όταν ο Ιεχωβά έπρεπε να επιλέξει ένα αντρόγυνο για να γίνουν γονείς του μελλοντικού Μεσσία, επέλεξε τον Ιωσήφ και τη Μαρία ανάμεσα από τους πολλούς απογόνους του Δαβίδ. Γιατί; Επειδή είχαν και οι δύο προσωπική σχέση με τον Ιεχωβά και ο Ιεχωβά ήξερε ότι θα οικοδομούσαν τον γάμο τους γύρω από την αγάπη τους για εκείνον. Αντρόγυνα, τι μπορείτε να μάθετε από τον Ιωσήφ και από τη Μαρία;

5. Τι μπορούν να μάθουν οι άντρες από τον Ιωσήφ;

⁵ Ο Ιωσήφ εφάρμοζε πρόθυμα την κατεύθυνση που του έδινε ο Ιεχωβά και, ως αποτέλεσμα, γινόταν καλύτερος σύζυγος. Σε τουλάχιστον τρεις περιπτώσεις, έλαβε οδηγίες από τον Θεό σχετικά με την οικογένειά του. Κάθε φορά, υπάκουε αμέσως, ακόμα και όταν αυτό συνεπαγόταν μεγάλες αλλαγές. (Ματθ. 1:​20, 24· 2:​13-15, 19-21) Ακολουθώντας την κατεύθυνση που έδινε ο Θεός, ο Ιωσήφ προστάτευε, στήριζε και φρόντιζε τη Μαρία. Φανταστείτε πώς θα αύξησαν οι πράξεις του Ιωσήφ την αγάπη και τον σεβασμό της Μαρίας για εκείνον! Άντρες, μπορείτε να μιμείστε τον Ιωσήφ αναζητώντας βασισμένες στη Γραφή συμβουλές σχετικά με τη φροντίδα της οικογένειάς σας. d Όταν εφαρμόζετε αυτές τις συμβουλές, ακόμα και αν κάτι τέτοιο συνεπάγεται αλλαγές, δείχνετε αγάπη για τη σύζυγό σας και ενισχύετε τον γάμο σας. Μια αδελφή στο Βανουάτου, η οποία είναι παντρεμένη πάνω από 20 χρόνια, λέει: «Όταν ο σύζυγός μου αναζητάει την κατεύθυνση του Ιεχωβά και την εφαρμόζει, τον σέβομαι ακόμα περισσότερο. Νιώθω ασφαλής και έχω πεποίθηση στις αποφάσεις του».

6. Τι μπορούν να μάθουν οι γυναίκες από τη Μαρία;

⁶ Η Μαρία είχε τη δική της σχέση με τον Ιεχωβά. Η πίστη της δεν εξαρτόταν από τα όσα έκανε ο Ιωσήφ. Γνώριζε καλά τις Γραφές. e Έβρισκε επίσης χρόνο για στοχασμό. (Λουκ.  2:​19, 51) Αναμφίβολα, η Μαρία ήταν εξαιρετική σύζυγος χάρη στην πνευματικότητά της. Σήμερα, πολλές γυναίκες προσπαθούν να κάνουν ό,τι έκανε και η Μαρία. Για παράδειγμα, μια αδελφή, η Έμικο, λέει: «Προτού παντρευτώ, είχα το προσωπικό μου πνευματικό πρόγραμμα. Αλλά αφού παντρεύτηκα, συνειδητοποίησα ότι, επειδή ο άντρας μου προσευχόταν εκ μέρους και των δυο μας και ηγούνταν στη λατρεία, η πίστη μου είχε φτάσει στο σημείο να εξαρτάται από τα όσα έκανε εκείνος. Αντιλήφθηκα ότι χρειαζόταν να βαστάξω το δικό μου φορτίο όσον αφορά τη σχέση μου με τον Ιεχωβά. Γι’ αυτό, τώρα ξεχωρίζω χρόνο για να μένω μόνη με τον Θεό μου​—να προσεύχομαι, να διαβάζω τη Γραφή και να στοχάζομαι τις σκέψεις του». (Γαλ. 6:5) Γυναίκες, αν ενισχύετε συνεχώς τη φιλία σας με τον Ιεχωβά, οι σύζυγοί σας θα έχουν ακόμα περισσότερους λόγους να σας επαινούν και να σας αγαπούν.​—Παρ. 31:30.

7. Τι μπορούν να μάθουν τα αντρόγυνα από τον Ιωσήφ και τη Μαρία όσον αφορά το να αποδίδουν λατρεία μαζί;

⁷ Επιπρόσθετα, ο Ιωσήφ και η Μαρία συνεργάζονταν για να κρατούν ισχυρή τη σχέση τους με τον Ιεχωβά. Κατανοούσαν πόσο σημαντικό ήταν να λατρεύουν τον Ιεχωβά μαζί ως οικογένεια. (Λουκ. 2:​22-24, 41· 4:​16) Αυτό ίσως να ήταν δύσκολο, ιδίως καθώς η οικογένεια μεγάλωνε, αλλά τα κατάφερναν. Τι θαυμάσιο παράδειγμα για τα αντρόγυνα σήμερα! Αν έχετε παιδιά, όπως ο Ιωσήφ και η Μαρία, ίσως είναι δύσκολο να παρακολουθείτε τις συναθροίσεις ή να προγραμματίζετε χρόνο για οικογενειακή λατρεία. Μπορεί να είναι ακόμα δυσκολότερο να βρίσκετε χρόνο για να μελετάτε ή να προσεύχεστε μαζί ως αντρόγυνο. Ωστόσο, να θυμάστε πως, όταν λατρεύετε τον Ιεχωβά μαζί, πλησιάζετε περισσότερο εκείνον και έρχεστε πιο κοντά μεταξύ σας. Γι’ αυτό, να κάνετε τη λατρεία προτεραιότητά σας.

8. Τι μπορεί να κάνει ένα αντρόγυνο του οποίου ο γάμος περνάει κρίση για να ωφελείται πληρέστερα από την οικογενειακή λατρεία;

⁸ Τι γίνεται αν ο γάμος σας περνάει κρίση; Η ιδέα να καθίσετε μαζί για να κάνετε οικογενειακή λατρεία ίσως δεν φαίνεται ελκυστική. Αν συμβαίνει κάτι τέτοιο, αρχίστε εξετάζοντας κάτι σύντομο και ευχάριστο, κάτι που και οι δύο συμφωνείτε να συζητήσετε. Αυτό το βήμα μπορεί να ενισχύσει τη σχέση σας και την επιθυμία σας να κάνετε πνευματικά πράγματα ως αντρόγυνο.

9. Γιατί πρέπει οι σύζυγοι να περνούν χρόνο οι δυο τους;

⁹ Αντρόγυνα, μπορείτε επίσης να κρατήσετε ζωντανή την αγάπη σας περνώντας χρόνο μαζί. Αν το κάνετε αυτό, μειώνονται οι πιθανότητες να απομακρυνθείτε ο ένας από τον άλλον, διανοητικά και συναισθηματικά. (Γέν. 2:​24) Προσέξτε τι ανακάλυψαν η Λίλια και ο Ρουσλάν λίγο αφού παντρεύτηκαν, πριν από 15 και πλέον χρόνια. Η Λίλια λέει: «Συνειδητοποιήσαμε ότι δεν θα μπορούσαμε να περνάμε μαζί τόσον χρόνο όσο νομίζαμε. Οι ημέρες μας γέμιζαν με την εργασία μας, με τις δουλειές του σπιτιού και αργότερα με τα παιδιά μας. Διαπιστώσαμε ότι, αν δεν φροντίζαμε να βρίσκουμε χρόνο για τους δυο μας, θα μπορούσαμε να απομακρυνθούμε ο ένας από τον άλλον».

10. Πώς μπορούν τα αντρόγυνα να εφαρμόζουν την αρχή των εδαφίων Εφεσίους 5:​15, 16;

¹⁰ Τι μπορούν να κάνουν τα αντρόγυνα για να διασφαλίζουν ότι θα περνούν χρόνο μαζί; Ίσως χρειάζεται προγραμματισμός, δηλαδή να ξεχωρίζετε χρόνο για να τον αφιερώνετε ο ένας στον άλλον. (Διαβάστε Εφεσίους 5:​15, 16) Ένας αδελφός στη Νιγηρία, ο Ούζοντου, λέει: «Όταν προγραμματίζω τις δραστηριότητές μου, συμπεριλαμβάνω και τον χρόνο που θα περάσουμε οι δυο μας με τη γυναίκα μου και κάνω αυτόν τον χρόνο προτεραιότητά  μου». (Φιλιπ. 1:​10) Προσέξτε πώς αξιοποιεί τον χρόνο της η Αναστασία, η σύζυγος ενός επισκόπου περιοχής στη Μολδαβία. Η Αναστασία λέει: «Προσπαθώ να κάνω τις δικές μου δουλειές τις ώρες που ο άντρας μου είναι απασχολημένος με τις ευθύνες του. Με αυτόν τον τρόπο, μπορούμε να περάσουμε χρόνο μαζί αργότερα». Τι γίνεται όμως αν, λόγω του προγράμματος που έχει ο καθένας σας, είναι δύσκολο να βρίσκετε χρόνο για να τον περνάτε μαζί;

11. Σε ποιες δραστηριότητες συμμετείχαν μαζί ο Ακύλας και η Πρίσκιλλα;

¹¹ Τα αντρόγυνα μπορούν να διδαχτούν από το παράδειγμα του Ακύλα και της Πρίσκιλλας, ενός αντρογύνου που εκτιμούσαν πολλοί Χριστιανοί του πρώτου αιώνα. (Ρωμ. 16:3, 4) Αν και η Γραφή δεν δίνει πολλές λεπτομέρειες σχετικά με τον γάμο τους, αποκαλύπτει ότι εργάζονταν, κήρυτταν και βοηθούσαν άλλους μαζί. (Πράξ. 18:2, 3, 24-26) Μάλιστα, οποτεδήποτε η Γραφή αναφέρει τον Ακύλα και την Πρίσκιλλα, πάντοτε τους αναφέρει μαζί.

12. Τι μπορούν να κάνουν οι σύζυγοι για να περνούν περισσότερο χρόνο μαζί; (Βλέπε επίσης εικόνα.)

¹² Πώς μπορούν τα αντρόγυνα να μιμούνται τον Ακύλα και την Πρίσκιλλα; Σκεφτείτε τα πολλά πράγματα που χρειάζεται να κάνετε εσείς και ο σύντροφός σας. Μήπως θα μπορούσατε να χειριστείτε μερικά από αυτά μαζί και όχι μόνοι σας; Για παράδειγμα, ο Ακύλας και η Πρίσκιλλα κήρυτταν μαζί. Προγραμματίζετε εσείς τακτικά να κάνετε το ίδιο; Επιπρόσθετα, ο Ακύλας και η Πρίσκιλλα εργάζονταν μαζί. Εσείς και ο σύντροφός σας ίσως να μην εργάζεστε μαζί, αλλά μήπως μπορείτε να κάνετε κάποιες δουλειές του σπιτιού μαζί; (Εκκλ. 4:9) Όταν βοηθάτε ο ένας τον άλλον, νιώθετε περισσότερο σαν ομάδα και έχετε την ευκαιρία να συζητήσετε. Ο Ρόμπερτ και η Λίντα είναι παντρεμένοι πάνω από 50 χρόνια. Ο Ρόμπερτ λέει: «Είναι αλήθεια ότι δεν μπορούμε να αφιερώσουμε πολύ χρόνο μαζί για αναψυχή. Αλλά όταν εγώ πλένω τα πιάτα και η γυναίκα μου τα σκουπίζει ή όταν ξεχορταριάζω τον κήπο και εκείνη βγαίνει να με βοηθήσει, νιώθω πολύ χαρούμενος. Όταν κάνουμε πράγματα μαζί, ερχόμαστε πιο κοντά. Η αγάπη μας συνεχίζει να μεγαλώνει».

13. Τι πρέπει να κάνουν οι σύζυγοι για να είναι αληθινά ενωμένοι;

¹³ Να θυμάστε όμως ότι απλώς και μόνο το να βρίσκεστε στον ίδιο χώρο ίσως δεν συμβάλλει απαραιτήτως στην ενότητα. Μια σύζυγος από τη Βραζιλία λέει: «Σήμερα, με τόσο πολλούς περισπασμούς, έχω διαπιστώσει ότι θα μπορούσαμε να πέσουμε στην παγίδα να νομίζουμε ότι περνάμε χρόνο μαζί απλώς και μόνο επειδή ζούμε υπό την ίδια στέγη. Έχω μάθει ότι το να βρισκόμαστε στον ίδιο χώρο είναι μόνο το μισό της όλης υπόθεσης. Το άλλο μισό είναι να δίνω στον σύντροφό μου την προσοχή που χρειάζεται». Προσέξτε πώς ο Μπρούνο και η γυναίκα του, η Τεΐζ, φροντίζουν να  δίνουν προσοχή ο ένας στον άλλον. Ο Μπρούνο λέει: «Στον ελεύθερο χρόνο που περνάμε μαζί, κλείνουμε τα κινητά μας και απολαμβάνουμε την παρέα ο ένας του άλλου».

14. Αν οι σύζυγοι δεν απολαμβάνουν την παρέα ο ένας του άλλου, τι μπορούν να κάνουν;

¹⁴ Τι γίνεται όμως αν εσείς και ο γαμήλιος σύντροφός σας δεν απολαμβάνετε την παρέα ο ένας του άλλου; Ίσως έχετε διαφορετικά ενδιαφέροντα ή ίσως εκνευρίζετε ο ένας τον άλλον. Τι μπορείτε να κάνετε; Θυμηθείτε τη φωτιά που αναφέραμε στην αρχή. Δεν φουντώνει μέσα σε μια στιγμή. Χρειάζεται να τροφοδοτείται σιγά σιγά με ολοένα και μεγαλύτερα ξύλα. Παρόμοια, θα μπορούσατε να ξεκινήσετε περνώντας λίγα μόνο λεπτά μαζί κάθε μέρα. Φροντίστε να κάνετε κάτι που αρέσει και στους δυο σας, όχι κάτι που θα μπορούσε να δημιουργήσει ένταση. (Ιακ. 3:​18) Ξεκινώντας από μικρά πράγματα, ίσως αρχίσετε να αναζωπυρώνετε την αγάπη σας.

15. Γιατί είναι ζωτικός ο σεβασμός προκειμένου να διατηρηθεί ζωντανή η αγάπη ενός ζευγαριού;

¹⁵ Ο σεβασμός είναι ζωτικός σε έναν γάμο. Είναι σαν το οξυγόνο χάρη στο οποίο μια φωτιά καίει δυνατά. Χωρίς οξυγόνο, η φωτιά σβήνει γρήγορα. Παρόμοια, χωρίς σεβασμό, η αγάπη ενός αντρογύνου μπορεί γρήγορα να ψυχρανθεί. Από την άλλη πλευρά, όταν οι σύζυγοι αγωνίζονται να δείχνουν σεβασμό ο ένας στον άλλον, συμβάλλουν στο να διατηρείται ζωντανή η αγάπη τους. Ωστόσο, να θυμάστε ότι το θέμα δεν είναι αν εσείς νομίζετε ότι δείχνετε σεβασμό, αλλά αν ο σύντροφός σας νιώθει ότι τον σέβεστε. Η Πένι και ο Αρέτ είναι παντρεμένοι πάνω από 25 χρόνια. Η Πένι λέει: «Ο αμοιβαίος σεβασμός μας δημιουργεί θερμή ατμόσφαιρα στο σπίτι μας. Εκφραζόμαστε ελεύθερα επειδή ξέρουμε ότι σεβόμαστε ο ένας τη γνώμη του άλλου». Τι μπορείτε λοιπόν να κάνετε για να βοηθάτε τον σύντροφό σας να νιώθει ότι τον σέβεστε πραγματικά; Εξετάστε το παράδειγμα του Αβραάμ και της Σάρρας.

16. Τι μπορούν να μάθουν οι άντρες από το παράδειγμα του Αβραάμ; (1 Πέτρου 3:7) (Βλέπε επίσης εικόνα.)

¹⁶ Ο Αβραάμ φερόταν στη Σάρρα με σεβασμό. Λάβαινε υπόψη τη γνώμη της και σεβόταν τα αισθήματά της. Σε μια περίπτωση, η Σάρρα ήταν αναστατωμένη και εξέφρασε έντονα τα αισθήματά της στον Αβραάμ, ρίχνοντας μάλιστα το φταίξιμο σε εκείνον. Μήπως ο Αβραάμ αντέδρασε ξεσπώντας με θυμό; Όχι. Ήξερε ότι η Σάρρα ήταν υποτακτική και υποστηρικτική σύζυγος. Την άκουσε προσεκτικά και προσπάθησε να λύσει το ζήτημα. (Γέν. 16:5, 6) Τι μαθαίνουμε από αυτό; Άντρες, έχετε την εξουσία να παίρνετε αποφάσεις για την οικογένειά σας. (1 Κορ. 11:3) Εντούτοις, το στοργικό θα ήταν να λαβαίνετε υπόψη τη γνώμη της συζύγου σας προτού αποφασίσετε, ιδίως αν η απόφαση θα την επηρεάσει. (1 Κορ. 13:4, 5) Άλλες φορές, η σύζυγός σας ίσως είναι αγχωμένη και νιώθει  την ανάγκη να εκφραστεί. Σέβεστε τα αισθήματά της ακούγοντας προσεκτικά; (Διαβάστε 1 Πέτρου 3:7) Η Ανζέλα και ο Ντμίτρι είναι παντρεμένοι σχεδόν 30 χρόνια. Η Ανζέλα εξηγεί πώς ο σύζυγός της την κάνει να νιώθει ότι τη σέβεται: «Ο Ντμίτρι είναι πάντα πρόθυμος να με ακούσει όταν είμαι αναστατωμένη ή όταν θέλω απλώς να μιλήσω. Είναι υπομονετικός μαζί μου, ακόμα και όταν είμαι συναισθηματικά φορτισμένη».

17. Τι μπορούν να μάθουν οι γυναίκες από το παράδειγμα της Σάρρας; (1 Πέτρου 3:5, 6)

¹⁷ Η Σάρρα έδειχνε σεβασμό στον Αβραάμ, υποστηρίζοντας τις αποφάσεις του. (Γέν. 12:5) Σε μια περίπτωση, ο Αβραάμ αποφάσισε να φιλοξενήσει κάποιους απρόσμενους επισκέπτες. Ζήτησε από τη Σάρρα να αφήσει ό,τι έκανε εκείνη τη στιγμή και να ετοιμάσει μια μεγάλη ποσότητα ψωμιού. (Γέν. 18:6) Η Σάρρα ενήργησε γρήγορα και υποστήριξε την απόφαση του Αβραάμ. Γυναίκες, μπορείτε να μιμείστε τη Σάρρα υποστηρίζοντας τις αποφάσεις του συζύγου σας. Όταν το κάνετε αυτό, ενισχύετε τον γάμο σας. (Διαβάστε 1 Πέτρου 3:5, 6) Ο Ντμίτρι εξηγεί πώς η σύζυγός του τον κάνει να νιώθει ότι τον σέβεται: «Εκτιμώ τις προσπάθειες που κάνει η Ανζέλα για να υποστηρίζει τις αποφάσεις μου, ακόμα και αν οι απόψεις μας δεν συμπίπτουν. Αν το αποτέλεσμα δεν είναι το καλύτερο, δεν με επικρίνει». Είναι πολύ εύκολο να αγαπάτε κάποιον που σας σέβεται!

18. Πώς ωφελούνται τα αντρόγυνα όταν προσπαθούν να κρατήσουν ζωντανή την αγάπη τους;

¹⁸ Σήμερα, ο Σατανάς θέλει να σβήσει την αγάπη που υπάρχει στους Χριστιανικούς γάμους. Ξέρει ότι, αν οι σύζυγοι χάσουν την αγάπη τους ο ένας για τον άλλον, μπορεί να αρχίσουν να ξεμακραίνουν από τον Ιεχωβά. Ωστόσο, η αληθινή αγάπη δεν σβήνει! Ας είναι λοιπόν η αγάπη στον γάμο σας σαν την αγάπη που περιγράφεται στο Άσμα Ασμάτων. Να είστε αποφασισμένοι να οικοδομείτε τη ζωή σας μαζί γύρω από τον Ιεχωβά, να βρίσκετε χρόνο ο ένας για τον άλλον και να σέβεστε τα αισθήματα και τις ανάγκες ο ένας του άλλου. Αν ενεργείτε έτσι, ο γάμος σας θα φέρνει τιμή στην Πηγή της αληθινής αγάπης, τον Ιεχωβά και, σαν μια φωτιά που τροφοδοτείται καλά, η αγάπη σας θα είναι φλογερή για πάντα.