1. Ποιες καταστάσεις αντιμετώπιζαν οι Χριστιανοί του πρώτου αιώνα;

ΑΝΑΜΕΣΑ στα έτη 62 και 64 Κ.Χ., ο απόστολος Πέτρος έγραψε στους «προσωρινούς κατοίκους τους διασκορπισμένους στον Πόντο, στη Γαλατία, στην Καππαδοκία, στην Ασία και στη Βιθυνία». (1 Πέτρ. 1:1) Οι αδελφοί αυτών των εκκλησιών στη Μικρά Ασία, οι οποίοι ανήκαν σε διάφορους πολιτισμούς, είχαν ανάγκη από ενθάρρυνση και καθοδηγία. Γίνονταν στόχος εναντίωσης και υβριστικής ομιλίας. Αντιμετώπιζαν «πύρινες δοκιμασίες». Επιπρόσθετα, ζούσαν σε κρίσιμους καιρούς. «Το τέλος . . . όλων των πραγμάτων έχει πλησιάσει», έγραψε ο Πέτρος. Ναι, το βίαιο τέλος του ιουδαϊκού συστήματος πραγμάτων θα ερχόταν σε λιγότερο από μια δεκαετία. Τι θα βοηθούσε τους απανταχού Χριστιανούς να τα καταφέρουν σε εκείνους τους πιεστικούς καιρούς;​—1 Πέτρ. 4:4, 7, 12.

2, 3. Γιατί παρότρυνε ο Πέτρος τους αδελφούς του να εκδηλώνουν φιλοξενία; (Βλέπε εικόνα στην αρχή του άρθρου.)

² Μεταξύ άλλων, ο Πέτρος πρότρεψε τους αδελφούς του: «Να είστε φιλόξενοι ο ένας προς τον άλλον». (1 Πέτρ. 4:9) Η λέξη φιλοξενία του πρωτότυπου ελληνικού κειμένου σημαίνει κατά κυριολεξία «αγάπη για τους ξένους» ή «καλοσύνη προς τους ξένους». Προσέξτε όμως ότι ο Πέτρος πρότρεψε τους Χριστιανούς αδελφούς και αδελφές του να είναι φιλόξενοι «ο ένας προς τον άλλον», δηλαδή  σε άτομα που ήδη γνώριζαν και συναναστρέφονταν. Πώς θα ωφελούνταν αν ήταν φιλόξενοι;

³ Κάτι τέτοιο θα τους έφερνε πιο κοντά. Σκεφτείτε τις δικές σας εμπειρίες. Είχατε ποτέ τη χαρά να σας προσκαλέσει κάποιος στο σπίτι του; Δεν σας άφησε όμορφες αναμνήσεις εκείνη η περίσταση; Όταν προσκαλέσατε εσείς κάποιους από την εκκλησία σας, δεν έγινε βαθύτερη η φιλία σας; Προσφέροντας φιλοξενία, γνωρίζουμε τους αδελφούς και τις αδελφές μας σε πιο προσωπικό επίπεδο από ό,τι θα μπορούσαμε να τους γνωρίσουμε υπό άλλες συνθήκες. Οι Χριστιανοί στις ημέρες του Πέτρου χρειαζόταν να έρθουν ακόμα πιο κοντά ο ένας στον άλλον καθώς οι συνθήκες χειροτέρευαν. Το ίδιο ισχύει για τους Χριστιανούς που ζουν σε αυτές τις «τελευταίες ημέρες».​—2 Τιμ. 3:1.

4. Ποιες ερωτήσεις θα εξετάσουμε σε αυτό το άρθρο;

⁴ Ποιες ευκαιρίες έχουμε να είμαστε «φιλόξενοι ο ένας προς τον άλλον»; Πώς θα υπερπηδήσουμε φραγμούς που ίσως μας εμποδίζουν να προσφέρουμε φιλοξενία; Τι θα μας βοηθήσει να είμαστε καλοί φιλοξενούμενοι;

5. Πώς μπορούμε να είμαστε φιλόξενοι στις συναθροίσεις μας;

⁵ Στις συναθροίσεις: Καλωσορίζουμε όλους όσους παρευρίσκονται στις συναθροίσεις μας. Όλοι μαζί είμαστε καλεσμένοι στο ίδιο πνευματικό γεύμα. Ο Ιεχωβά και η οργάνωσή του είναι οι οικοδεσπότες μας. (Ρωμ. 15:7) Όταν παρευρίσκονται καινούρια άτομα, γινόμαστε και εμείς οικοδεσπότες κατά μία έννοια. Ας παίρνουμε λοιπόν την πρωτοβουλία να καλωσορίζουμε αυτά τα καινούρια άτομα, ανεξάρτητα από το ντύσιμο και την εμφάνισή τους. (Ιακ. 2:1-4) Αν κάποιος επισκέπτης είναι μόνος του, θα μπορούσατε να τον προσκαλέσετε να καθίσει μαζί σας. Πιθανώς θα το εκτιμήσει αν τον βοηθήσετε να παρακολουθήσει το πρόγραμμα και να βρίσκει τα εδάφια. Αυτός είναι ένας θαυμάσιος τρόπος για να ακολουθούμε «την πορεία της φιλοξενίας».​—Ρωμ. 12:13.

6. Ποιους οφείλουμε πρωτίστως να προσκαλούμε στο σπίτι μας;

⁶ Για καφέ ή φαγητό: Στους Βιβλικούς χρόνους, η φιλοξενία συνήθως περιλάμβανε πρόσκληση για γεύμα στο σπίτι κάποιου. (Γέν. 18:1-8· Κριτ. 13:15· Λουκ. 24:28-30) Η πρόσκληση για φαγητό ήταν πρόσκληση για φιλία και ειρήνη. Ποιους οφείλουμε πρωτίστως να προσκαλούμε; Εκείνους που αποτελούν βασικό κομμάτι της ζωής μας, τους αδελφούς και τις αδελφές της εκκλησίας μας. Όταν έρθουν δύσκολοι καιροί, δεν θα βασιζόμαστε ο ένας στον άλλον; Χρειάζεται να καλλιεργούμε πιστές φιλίες και ειρήνη με όλους τους. Είναι ενδιαφέρον ότι το 2011 το Κυβερνών Σώμα άλλαξε την ώρα που διεξαγόταν η Μελέτη Σκοπιάς για την οικογένεια Μπέθελ των Ηνωμένων Πολιτειών από τις 6:45 μ.μ. στις 6:15 μ.μ. Γιατί; Η ανακοίνωση ανέφερε ότι, αν η συνάθροιση τελειώνει νωρίτερα, θα είναι πιο εύκολο για τους Μπεθελίτες να κάνουν παρέες μεταξύ τους. Και άλλα γραφεία τμήματος έκαναν το ίδιο. Αυτή η διευθέτηση έχει φέρει τις οικογένειες Μπέθελ πιο κοντά από ποτέ.

7, 8. Πώς μπορούμε να προσφέρουμε φιλοξενία όταν μας επισκέπτονται εκπρόσωποι της οργάνωσης του Ιεχωβά;

⁷ Οι επισκέψεις δημόσιων ομιλητών από άλλες εκκλησίες, επισκόπων περιοχής και, ενίοτε, εκπροσώπων από το τοπικό γραφείο τμήματος μας δίνουν την ευκαιρία να προσφέρουμε φιλοξενία. (Διαβάστε 3 Ιωάννη 5-8) Ένας θαυμάσιος τρόπος να το κάνουμε αυτό είναι να τους προσφέρουμε έναν καφέ ή ένα γεύμα. Θα μπορούσατε να βοηθήσετε και εσείς;

⁸ Μια αδελφή από τις Ηνωμένες Πολιτείες θυμάται: «Στο διάβα των ετών, ο σύζυγός μου και εγώ είχαμε την ευκαιρία να φιλοξενήσουμε στο σπίτι μας πολλούς ομιλητές με τις συζύγους τους. Κάθε τέτοια εμπειρία ήταν υπέροχη​—περνούσαμε καλά και, το σπουδαιότερο, ενισχυόμασταν πνευματικά. Ποτέ δεν το μετανιώσαμε».

9, 10. (α) Ποιοι ίσως χρειάζονται φιλοξενία για κάποιο διάστημα; (β) Μπορούν να βοηθήσουν ακόμα και αυτοί που έχουν μικρό σπίτι; Δώστε παράδειγμα.

 ⁹ Επισκέπτες που θα μείνουν για κάποιο διάστημα: Στους αρχαίους χρόνους, η φιλοξενία συχνά περιλάμβανε και την παροχή καταλύματος σε αξιόπιστους επισκέπτες. (Ιώβ 31:32· Φιλήμ. 22) Αυτή η ανάγκη προκύπτει και στις μέρες μας. Πολλές φορές, οι επίσκοποι περιοχής χρειάζονται κατάλυμα όταν επισκέπτονται τις εκκλησίες. Οι σπουδαστές θεοκρατικών σχολών καθώς και οι εθελοντές στην οικοδόμηση μπορεί να χρειάζονται ένα μέρος να μείνουν. Εξαιτίας φυσικών καταστροφών, κάποιες οικογένειες μένουν άστεγες και χρειάζονται κατάλυμα ώσπου οι ομάδες παροχής βοήθειας να επισκευάσουν το σπίτι τους. Ας μη συμπεραίνουμε ότι μόνο όσοι διαθέτουν πολύ άνετα σπίτια είναι σε θέση να βοηθήσουν. Εκείνοι μπορεί ήδη να το έχουν κάνει αυτό πολλές φορές. Μήπως θα μπορούσατε και εσείς να προσφέρετε κατάλυμα έστω και αν οι δυνατότητές σας είναι περιορισμένες;

¹⁰ Ένας αδελφός από τη Νότια Κορέα αναπολεί με νοσταλγία την εποχή που φιλοξενούσε σπουδαστές θεοκρατικών σχολών. Ο ίδιος αναφέρει: «Αρχικά δίσταζα επειδή ήμασταν νιόπαντροι και μέναμε σε μικρό σπίτι. Αλλά αυτή η εμπειρία αποδείχτηκε πραγματικά απολαυστική. Ως νιόπαντροι, βλέπαμε πόσο ευτυχισμένο μπορεί να είναι ένα ζευγάρι όταν υπηρετεί τον Ιεχωβά και επιδιώκει από κοινού πνευματικούς στόχους».

11. Γιατί ίσως χρειάζονται φιλοξενία οι νεοφερμένοι στην εκκλησία σας;

¹¹ Νεοφερμένοι στην εκκλησία: Μεμονωμένα άτομα και οικογένειες ίσως μετακομίσουν στην περιοχή σας. Άλλοι ίσως έρθουν επειδή θέλουν να υπηρετήσουν εκεί όπου η ανάγκη είναι μεγαλύτερη. Σκαπανείς ίσως πάρουν διορισμό να βοηθήσουν στην εκκλησία σας. Στην αρχή, όλοι είναι λίγο πολύ έξω από τα νερά τους καθώς τα πάντα είναι καινούρια​—ο τόπος, η εκκλησία, ίσως δε και η γλώσσα ή ο πολιτισμός. Προσκαλώντας τους για καφέ, για φαγητό ή για βόλτα, τους βοηθάτε να κάνουν καινούριους φίλους και να προσαρμοστούν στις νέες τους περιστάσεις.

12. Ποια εμπειρία δείχνει ότι η φιλοξενία δεν χρειάζεται να είναι εξεζητημένη;

¹² Η φιλοξενία δεν χρειάζεται να είναι εξεζητημένη. (Διαβάστε Λουκάς 10:41, 42) Καθώς θυμάται τον πρώτο καιρό που υπηρετούσε ως ιεραπόστολος, ένας αδελφός λέει: «Ήμασταν νέοι, άπειροι και μας έλειπε πολύ το σπίτι μας. Κάποιο απόγευμα, η γυναίκα μου ένιωθε τρομερή νοσταλγία, και οι προσπάθειές μου να της φτιάξω τη διάθεση έπεφταν στο κενό. Τότε, γύρω στις εφτάμισι, ακούσαμε ένα χτύπημα στην πόρτα. Στο κατώφλι στεκόταν μια σπουδάστρια της Γραφής η οποία μας έφερε τρία πορτοκάλια. Είχε έρθει να καλωσορίσει τους καινούριους ιεραποστόλους. Της είπαμε να περάσει μέσα και της δώσαμε ένα ποτήρι νερό. Μετά φτιάξαμε τσάι και ζεστή σοκολάτα. Εμείς δεν ξέραμε ακόμα σουαχίλι και αυτή δεν ήξερε αγγλικά. Αλλά με εκείνο το περιστατικό αρχίσαμε να σφυρηλατούμε φιλίες με τους ντόπιους αδελφούς, πράγμα που μας έφερε απίστευτη χαρά».

13. Πώς ωφελούμαστε αν είμαστε φιλόξενοι;

¹³ Μήπως διστάζετε να προσφέρετε φιλοξενία; Αν ναι, τότε ίσως έχετε χάσει ευκαιρίες για να απολαύσετε θαυμάσια συντροφιά και να δημιουργήσετε μακροχρόνιες φιλίες. Η φιλοξενία είναι από τα καλύτερα αντίδοτα για τη μοναξιά. Ίσως όμως αναρωτηθείτε: “Γιατί να διστάζει κάποιος;” Υπάρχουν διάφοροι λόγοι.

14. Τι θα μπορούσαμε να κάνουμε αν η έλλειψη χρόνου και δυνάμεων περιορίζει τη φιλοξενία που δεχόμαστε ή προσφέρουμε;

¹⁴ Χρόνος και δυνάμεις: Οι υπηρέτες του Ιεχωβά είναι πολυάσχολοι και συνήθως έχουν πολλές και διάφορες υποχρεώσεις. Μερικοί νιώθουν ότι απλώς δεν έχουν τον χρόνο και τις δυνάμεις για να εκδηλώσουν φιλοξενία. Αν αυτό ισχύει και στη δική σας περίπτωση, ίσως χρειάζεται να επανεξετάσετε το πρόγραμμά σας. Μήπως θα μπορούσατε να κάνετε κάποιες προσαρμογές ώστε να έχετε τον χρόνο και τις δυνάμεις για να δέχεστε ή  να προσφέρετε φιλοξενία; Οι Γραφές προτρέπουν τους Χριστιανούς να είναι φιλόξενοι. (Εβρ. 13:2) Δεν είναι λάθος να βρίσκουμε χρόνο για αυτό. Απεναντίας, είναι κάτι που οφείλουμε να κάνουμε. Ίσως βέβαια χρειαστεί να είστε διατεθειμένοι να περιορίσετε κάποιες προαιρετικές δραστηριότητες.

15. Για ποια πράγματα ανησυχούν μερικοί που θέλουν να προσφέρουν φιλοξενία;

¹⁵ Τα αισθήματά σας για τον εαυτό σας: Έχει συμβεί να θέλετε να προσφέρετε φιλοξενία αλλά να νιώθετε ανεπαρκείς; Μερικοί είναι ντροπαλοί και φοβούνται ότι δεν θα τραβάει η συζήτηση ή ότι οι καλεσμένοι θα βαρεθούν. Άλλοι έχουν περιορισμένα οικονομικά και θεωρούν πως δεν θα ήταν ποτέ σε θέση να προσφέρουν ό,τι και οι άλλοι αδελφοί. Να θυμάστε ότι το σημαντικότερο για ένα σπίτι δεν είναι η εντυπωσιακή διακόσμηση, αλλά η τάξη, η καθαριότητα και η ευχάριστη ατμόσφαιρα.

16, 17. Αν σας αγχώνει το ενδεχόμενο να καλέσετε κόσμο, τι θα σας καθησυχάσει;

¹⁶ Αν σας αγχώνει το ενδεχόμενο να καλέσετε κόσμο, δεν είστε οι μόνοι. Κάποιος πρεσβύτερος από τη Βρετανία παραδέχεται: «Ίσως υπάρχει κάποιο άγχος όταν περιμένεις κόσμο και κάνεις προετοιμασίες. Αλλά όπως συμβαίνει και με καθετί που σχετίζεται με την υπηρεσία του Ιεχωβά, τα οφέλη και η ικανοποίηση που αποκομίζεις αντισταθμίζουν με το παραπάνω το άγχος. Κάποιες φορές, με τους καλεσμένους μου απλώς καθόμαστε και κουβεντιάζουμε πίνοντας καφέ, πράγμα που απολαμβάνω ιδιαίτερα». Να θυμάστε ότι το προσωπικό ενδιαφέρον για τους καλεσμένους πάντα βοηθάει. (Φιλιπ. 2:4) Στους περισσότερους ανθρώπους αρέσει να διηγούνται περιστατικά από τη ζωή τους. Οι κοινωνικές συναναστροφές είναι ίσως οι μόνες περιστάσεις στις οποίες οι άλλοι ζητούν να ακούσουν τις εμπειρίες μας. Ένας άλλος πρεσβύτερος γράφει: «Όταν καλώ στο σπίτι μου αδελφούς από την εκκλησία, έχω την ευκαιρία να τους καταλάβω καλύτερα και να τους γνωρίσω, ιδίως να μάθω πώς ήρθαν στην αλήθεια». Το στοργικό ενδιαφέρον μπορεί να κάνει οποιαδήποτε περίσταση απολαυστική.

¹⁷ Μια σκαπάνισσα που φιλοξενούσε σπουδαστές διαφόρων θεοκρατικών σχολών παραδέχτηκε: «Στην αρχή, ανησυχούσα επειδή το σπίτι μου είναι πολύ λιτό και έχω μεταχειρισμένα έπιπλα. Αλλά η σύζυγος ενός εκπαιδευτή με καθησύχασε. Μου είπε ότι, όταν υπηρετούν με τον σύζυγό της στο έργο περιοδεύοντα επισκόπου, οι καλύτερες εβδομάδες είναι αυτές που περνούν με ένα πνευματικό άτομο το οποίο ίσως δεν έχει πολλά από υλική άποψη αλλά είναι επικεντρωμένο στα ίδια πράγματα με αυτούς​—στην υπηρεσία του Ιεχωβά και στο να κρατάει τη ζωή του απλή. Αυτό μου θύμισε κάτι που μας έλεγε η μητέρα μου όταν ήμασταν παιδιά: “Καλύτερα ένα πιάτο λαχανικά και να υπάρχει αγάπη”». (Παρ. 15:17) Αφήστε την αγάπη να είναι το κίνητρο για τη φιλοξενία σας και μην ανησυχείτε.

18, 19. Πώς μας βοηθάει η φιλοξενία να ξεπερνάμε τα αρνητικά αισθήματα για τους άλλους;

¹⁸ Τα αισθήματά σας για τους άλλους: Μήπως υπάρχει κάποιος στην εκκλησία που σας εκνευρίζει; Η αρχική σας εντύπωση για αυτό το άτομο μπορεί να ήταν αρνητική, και αν δεν κάνετε κάτι για να την αλλάξετε, ίσως παραμείνει έτσι. Οι διαφορές προσωπικοτήτων μπορεί να καταπνίγουν τις καλές προθέσεις που έχετε για φιλοξενία. Ή ίσως κάποιος να σας πλήγωσε στο παρελθόν και δυσκολεύεστε να το ξεχάσετε.

¹⁹ Η Αγία Γραφή συστήνει τη φιλοξενία ως μέσο για να βελτιώνουμε τις σχέσεις μας με τους άλλους, ακόμα και με τους εχθρούς μας. (Διαβάστε Παροιμίες 25:21, 22) Η φιλοξενία μπορεί να μειώσει την ένταση και να μαλακώσει τα άσχημα αισθήματα. Μπορεί να φέρει στην επιφάνεια αξιαγάπητες πτυχές της προσωπικότητας του καλεσμένου μας, αυτές που είδε ο Ιεχωβά όταν τον έλκυσε στην αλήθεια. (Ιωάν. 6:44) Μια απρόσμενη πρόσκληση που απευθύνεται με αγάπη μπορεί να αποτελέσει το ξεκίνημα μιας εντελώς αλλαγμένης σχέσης. Πώς μπορείτε να είστε σίγουροι ότι το πραγματικό σας κίνητρο είναι η αγάπη; Ένας τρόπος είναι να εφαρμόζετε την προτροπή του εδαφίου Φιλιππησίους 2:3: «Με ταπεινοφροσύνη να θεωρείτε τους  άλλους ανώτερους από εσάς». Αν εντοπίζουμε τρόπους με τους οποίους οι αδελφοί και οι αδελφές μας είναι ανώτεροι από εμάς​—στην πίστη, στην υπομονή, στην αφοβιά ή σε άλλες Χριστιανικές ιδιότητες—​τότε η αγάπη μας για αυτούς θα βαθαίνει και θα ανοίγει ο δρόμος για γνήσια φιλοξενία που θα είναι σαν βάλσαμο.

20. Γιατί και πώς πρέπει να τιμούμε μια πρόσκληση που έχουμε ήδη αποδεχτεί;

²⁰ Ο ψαλμωδός Δαβίδ ρώτησε: «Ιεχωβά, ποιος μπορεί να φιλοξενηθεί στη σκηνή σου;» (Ψαλμ. 15:1) Κατόπιν, αναφέρθηκε σε πνευματικές ιδιότητες που αναζητά ο Θεός σε εκείνους που φιλοξενεί. Μια από αυτές είναι να τηρούμε τον λόγο μας: «Δεν παίρνει πίσω την υπόσχεσή του, ακόμη και όταν αυτό είναι κακό για τον ίδιο». (Ψαλμ. 15:4) Αν αποδεχτούμε μια πρόσκληση, δεν πρέπει να την ακυρώσουμε ελαφρά τη καρδία. Ο οικοδεσπότης μας μπορεί να έχει κάνει προετοιμασίες, και όλος του ο κόπος θα πάει χαμένος αν ακυρώσουμε την πρόσκληση. (Ματθ. 5:37) Ενίοτε μερικοί ακυρώνουν μια πρόσκληση που έχουν ήδη αποδεχτεί γιατί προκύπτει κάποια άλλη που τους φαίνεται πιο δελεαστική. Θα φανέρωνε κάτι τέτοιο αγάπη και σεβασμό; Το σωστό είναι να δεχόμαστε τη φιλοξενία με γνήσια εκτίμηση για ό,τι έχουν να μας προσφέρουν οι οικοδεσπότες μας. (Λουκ. 10:7) Και αν είμαστε όντως αναγκασμένοι λόγω αναπόφευκτων καταστάσεων να ακυρώσουμε, ας δείξουμε αγάπη και στοχαστικό ενδιαφέρον ειδοποιώντας τους οικοδεσπότες μας το συντομότερο δυνατόν.

21. Πώς θα μας βοηθήσει ο σεβασμός για τα τοπικά έθιμα να είμαστε καλοί φιλοξενούμενοι;

²¹ Είναι επίσης σημαντικό να σεβόμαστε τα τοπικά έθιμα. Σε μερικούς πολιτισμούς, οι απρόσκλητοι επισκέπτες είναι καλοδεχούμενοι. Σε άλλους, είναι προτιμότερο να έχει προηγηθεί κάποια συνεννόηση. Σε μερικά μέρη, οι οικοδεσπότες τιμούν τους καλεσμένους δίνοντάς τους το καλύτερο που έχουν, ενώ η οικογένεια έρχεται σε δεύτερη θέση. Σε άλλα, όλοι μοιράζονται τα ίδια. Σε μερικές περιοχές, συνηθίζεται να φέρνουν οι καλεσμένοι κάτι για να συμβάλουν στην περίσταση. Σε άλλες, οι οικοδεσπότες προτιμούν να μη νιώθουν οι καλεσμένοι τους τέτοια υποχρέωση. Επίσης, σε μερικούς πολιτισμούς, αναμένεται από τους καλεσμένους να αρνηθούν ευγενικά τις πρώτες μια δυο προσκλήσεις. Σε άλλους, η άρνηση ερμηνεύεται ως έλλειψη εκτίμησης. Ας κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας ώστε οι οικοδεσπότες μας να χαίρονται που μας προσκάλεσαν.

22. Γιατί είναι τόσο σημαντικό να είμαστε «φιλόξενοι ο ένας προς τον άλλον»;

²² Είναι πιο ξεκάθαρο από ποτέ ότι «το τέλος . . . όλων των πραγμάτων έχει πλησιάσει». (1 Πέτρ. 4:7) Μπροστά μας βρίσκεται η μεγαλύτερη θλίψη που έχει δει ποτέ ο κόσμος. Καθώς οι πιέσεις αυξάνονται, χρειάζεται να υπάρχει η βαθύτερη δυνατή αγάπη ανάμεσα σε εμάς και στους αδελφούς μας. Η συμβουλή του Πέτρου στους Χριστιανούς βρίσκει σήμερα τη μεγαλύτερη εφαρμογή της: «Να είστε φιλόξενοι ο ένας προς τον άλλον». Πρόκειται για μια απολαυστική και απαραίτητη πορεία ενέργειας δίχως τέλος.​—1 Πέτρ. 4:9.