Ερωτήσεις από Αναγνώστες
Είχαν οι Ισραηλίτες τίποτα άλλο να φάνε στην έρημο εκτός από μάννα και ορτύκια;
Το μάννα ήταν η κύρια τροφή των Ισραηλιτών τα 40 χρόνια που έμειναν στην έρημο. (Έξοδ. 16:35) Ο Ιεχωβά προμήθευσε επίσης ορτύκια σε δύο περιπτώσεις. (Έξοδ. 16:12, 13· Αριθ. 11:31) Ωστόσο, οι Ισραηλίτες είχαν στη διάθεσή τους και άλλες τροφές σε περιορισμένες ποσότητες.
Για παράδειγμα, ο Ιεχωβά μερικές φορές οδηγούσε τον λαό του σε κάποιον «τόπο ανάπαυσης», όπου υπήρχαν φυσικά αποθέματα για την κάλυψη των αναγκών τους. (Αριθ. 10:33) Ένας από αυτούς τους τόπους ήταν η όαση στην Αιλίμ, «όπου υπήρχαν 12 πηγές νερού και 70 φοίνικες»—αναμφίβολα χουρμαδιές. (Έξοδ. 15:27) Το βιβλίο Φυτά της Βίβλου (Plants of the Bible) δηλώνει ότι η χουρμαδιά, η οποία «έχει πολύ εκτεταμένο γεωγραφικό εύρος, . . . είναι το κυριότερο εδώδιμο φυτό της ερήμου και παρέχει τροφή, λάδι και στέγη σε εκατομμύρια ανθρώπους».
Οι Ισραηλίτες μπορεί επίσης να σταμάτησαν στη μεγάλη όαση που είναι σήμερα γνωστή ως Φεϊράν και η οποία αποτελεί μέρος του ουάντι Φεϊράν. a Αυτό το ουάντι, ή αλλιώς κοιλάδα χειμάρρου, «έχει μήκος 81 μίλια [130 χλμ.] και είναι ένα από τα μακρύτερα, ομορφότερα και πιο φημισμένα ουάντι στο Σινά», λέει το βιβλίο Ανακαλύπτοντας τον Κόσμο της Βίβλου (Discovering the World of the Bible). Το βιβλίο συνεχίζει: «Μέσα στο ουάντι, περίπου 28 μίλια [45 χλμ.] από τις εκβολές του, υπάρχει η πανέμορφη, γεμάτη φοίνικες όαση Φεϊράν, η οποία έχει μήκος 3 μίλια [4,8 χλμ.] και βρίσκεται περίπου 2.000 πόδια [610 μ.] πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Είναι η Εδέμ του Σινά. Από τους αρχαίους καιρούς, άνθρωποι εγκαθίστανται σε αυτή την τοποθεσία χάρη στις χιλιάδες χουρμαδιές που υπάρχουν εκεί».
Φεύγοντας από την Αίγυπτο, οι Ισραηλίτες πήραν μαζί τους ζυμάρι, σκάφες του ζυμώματος και πιθανώς κάποια σιτηρά και λάδι. Βέβαια, αυτές οι προμήθειες δεν θα κράτησαν πολύ. Ο λαός πήρε επίσης μαζί του “γιδοπρόβατα και βόδια, έναν μεγάλο αριθμό ζώων”. (Έξοδ. 12:34-39) Ωστόσο, εξαιτίας των αντίξοων συνθηκών στην έρημο, ο αριθμός των ζώων πιθανότατα θα μειώθηκε. Κάποια από αυτά ίσως χρησίμευσαν ως τροφή για τους Ισραηλίτες. Κάποια άλλα ίσως τα πρόσφεραν ως θυσίες, ακόμα και σε ψεύτικους θεούς. b (Πράξ. 7:) Παρ’ όλα αυτά, οι Ισραηλίτες εξέτρεφαν κάποια ζώα, όπως φαίνεται από τα λόγια που τους είπε ο Ιεχωβά όταν εκδήλωσαν χονδροειδή έλλειψη πίστης: «Οι γιοι σας θα γίνουν βοσκοί στην έρημο 40 χρόνια». ( 39-43Αριθ. 14:33) Επομένως, είναι πιθανό ότι τα κοπάδια τους τούς παρείχαν γάλα και περιστασιακά κρέας, αλλά ασφαλώς όχι σε αρκετή ποσότητα για να συντηρηθούν περίπου τρία εκατομμύρια άτομα επί 40 χρόνια. c
Πού έβρισκαν τα ζώα τροφή και νερό; d Εκείνη την εποχή, ίσως υπήρχαν περισσότερες βροχοπτώσεις και, κατά συνέπεια, περισσότερη βλάστηση στην έρημο. Η εγκυκλοπαίδεια Ενόραση στις Γραφές, Τόμος 1, δηλώνει ότι, πριν από 3.500 χρόνια, «τα αποθέματα νερού στην Αραβία ήταν κάπως περισσότερα από σήμερα. Τα πολλά βαθιά και ξερά ουάντι, δηλαδή οι κοιλάδες, που ήταν κάποτε κοίτες ποταμών, αποτελούν απόδειξη ότι στο παρελθόν οι βροχοπτώσεις ήταν τόσες ώστε να σχηματίζονται ρεύματα νερού». Και πάλι όμως, η έρημος ήταν άγονο και φοβερό μέρος. (Δευτ. 8:14-16) Χωρίς το νερό που παρείχε θαυματουργικά ο Ιεχωβά, τόσο οι Ισραηλίτες όσο και τα ζώα τους θα είχαν ασφαλώς πεθάνει.—Έξοδ. 15:22-25· 17:1-6· Αριθ. 20:2, 11.
Ο Μωυσής είπε στους Ισραηλίτες ότι ο Ιεχωβά τούς είχε θρέψει με το μάννα “για να τους κάνει να γνωρίσουν ότι ο άνθρωπος δεν ζει μόνο με ψωμί, αλλά με κάθε έκφραση από το στόμα του Ιεχωβά”.—Δευτ. 8:3.
a Βλέπε Σκοπιά 1 Μαΐου 1992, σελ. 24, 25.
b Η Γραφή αναφέρει δύο περιπτώσεις κατά τις οποίες θυσιάστηκαν ζώα στον Ιεχωβά στην έρημο. Η πρώτη περίπτωση ήταν όταν καθιερώθηκε το ιερατείο. Η δεύτερη ήταν το Πάσχα. Και τα δύο αυτά γεγονότα έλαβαν χώρα το 1512 Π.Κ.Χ., το δεύτερο έτος μετά την αναχώρηση του Ισραήλ από την Αίγυπτο.—Λευιτ. 8:14–9:24· Αριθ. 9:1-5.
c Προς το τέλος των 40 ετών στην έρημο, οι Ισραηλίτες πήραν εκατοντάδες χιλιάδες ζώα ως λάφυρα πολέμου. (Αριθ. 31:32-34) Παρ’ όλα αυτά, συνέχισαν να τρώνε μάννα ώσπου μπήκαν στην Υποσχεμένη Γη.—Ιησ. Ναυή 5:10-12.
d Δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι τα ζώα έτρωγαν μάννα, εφόσον αυτό κατανεμόταν ανάλογα με το πόσο έτρωγε κάθε άτομο.—Έξοδ. 16:15, 16.