Μετάβαση στο περιεχόμενο

Μετάβαση στον πίνακα περιεχομένων

ΑΡΘΡΟ ΜΕΛΕΤΗΣ 37

Να Υποτάσσεστε Πρόθυμα στον Ιεχωβά—Γιατί και Πώς;

Να Υποτάσσεστε Πρόθυμα στον Ιεχωβά—Γιατί και Πώς;

«Δεν πρέπει να υποταχθούμε πιο πρόθυμα στον Πατέρα;»​—ΕΒΡ. 12:9.

ΥΜΝΟΣ 9 Ο Ιεχωβά Είναι Βασιλιάς Μας!

ΠΕΡΙΛΗΨΗ *

1. Γιατί πρέπει να υποτασσόμαστε στον Ιεχωβά;

ΠΡΕΠΕΙ να υποτασσόμαστε * στον Ιεχωβά επειδή είναι ο Δημιουργός μας. Με αυτή την ιδιότητα, έχει το δικαίωμα να θέτει κανόνες για τη δημιουργία του. (Αποκ. 4:11) Έχουμε όμως άλλον έναν σοβαρό λόγο να τον υπακούμε​—ο δικός του τρόπος διακυβέρνησης είναι ο καλύτερος. Στο διάβα της ιστορίας, πολλοί ανθρώπινοι άρχοντες έχουν ασκήσει εξουσία πάνω στους άλλους. Αλλά ο Ιεχωβά είναι ο σοφότερος και ο πιο στοργικός, ελεήμων και συμπονετικός Άρχοντας.​—Έξοδ. 34:6· Ρωμ. 16:27· 1 Ιωάν. 4:8.

2. Σύμφωνα με τα εδάφια Εβραίους 12:9-11, γιατί πρέπει να υποτασσόμαστε στον Ιεχωβά;

2 Ο Ιεχωβά θέλει να υπακούμε σε αυτόν, όχι πρωτίστως επειδή τον φοβόμαστε, αλλά επειδή τον αγαπάμε και τον θεωρούμε στοργικό Πατέρα μας. Στην επιστολή του προς τους Εβραίους, ο Παύλος εξηγεί ότι πρέπει “να υποτασσόμαστε πρόθυμα στον Πατέρα” επειδή μας εκπαιδεύει «προς όφελός μας».​—Διαβάστε Εβραίους 12:9-11.

3. (α) Πώς δείχνουμε ότι υποτασσόμαστε στον Ιεχωβά; (β) Ποια ερωτήματα θα εξετάσουμε;

3 Υποτασσόμαστε στον Ιεχωβά κάνοντας το καλύτερο που μπορούμε για να τον υπακούμε σε όλα τα πράγματα και καταπολεμώντας την τάση να βασιζόμαστε στη δική μας κατανόηση. (Παρ. 3:5) Μας είναι ευκολότερο να υποτασσόμαστε στον Ιεχωβά όταν γνωρίζουμε τις υπέροχες ιδιότητές του. Αυτές οι ιδιότητες γίνονται φανερές σε όλα όσα κάνει. (Ψαλμ. 145:9) Όσο περισσότερα μαθαίνουμε για τον Ιεχωβά, τόσο περισσότερο θα τον αγαπάμε. Και όταν αγαπάμε τον Ιεχωβά, δεν χρειαζόμαστε έναν μακροσκελή κατάλογο με κανόνες που να μας λένε τι επιτρέπεται και τι απαγορεύεται. Προσπαθούμε να εναρμονίζουμε τη νοοτροπία μας και τα αισθήματά μας με ό,τι είναι καλό και να αποφεύγουμε ό,τι είναι κακό. (Ψαλμ. 97:10) Ωστόσο, μερικές φορές ίσως μας είναι δύσκολο να υπακούμε στον Ιεχωβά. Γιατί συμβαίνει αυτό; Και τι μπορούν να μάθουν οι πρεσβύτεροι, οι πατέρες και οι μητέρες από τα παραδείγματα του κυβερνήτη Νεεμία, του βασιλιά Δαβίδ και της Μαρίας, της μητέρας του Ιησού; Αυτό το άρθρο θα μας δώσει τις απαντήσεις.

ΓΙΑΤΙ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΔΥΣΚΟΛΗ Η ΥΠΟΤΑΓΗ ΣΤΟΝ ΙΕΧΩΒΑ

4, 5. Σύμφωνα με τα εδάφια Ρωμαίους 7:21-23, γιατί μπορεί να είναι δύσκολη η υποταγή στον Ιεχωβά;

4 Ένας λόγος για τον οποίο ίσως μας είναι δύσκολο να υποτασσόμαστε στον Ιεχωβά είναι ότι όλοι μας έχουμε κληρονομήσει την αμαρτία και είμαστε ατελείς. Ως εκ τούτου, ρέπουμε προς τον στασιασμό. Όταν ο Αδάμ και η Εύα στασίασαν εναντίον του Θεού και έφαγαν τον απαγορευμένο καρπό, άρχισαν να θέτουν δικούς τους κανόνες. (Γέν. 3:22) Μέχρι και σήμερα, οι περισσότεροι άνθρωποι επιλέγουν να αψηφούν τον Ιεχωβά και να αποφασίζουν οι ίδιοι τι είναι σωστό και τι λάθος.

5 Ακόμα και εκείνοι που γνωρίζουν και αγαπούν τον Ιεχωβά ίσως δυσκολεύονται να υποτάσσονται πλήρως σε αυτόν. Ο απόστολος Παύλος αντιμετώπισε αυτό το πρόβλημα. (Διαβάστε Ρωμαίους 7:21-23) Όπως ο Παύλος, έτσι και εμείς θέλουμε να κάνουμε το σωστό στα μάτια του Ιεχωβά. Αλλά πρέπει να καταπολεμούμε συνεχώς την τάση να κάνουμε κακά πράγματα.

6, 7. Ποιος είναι ένας λόγος για τον οποίο μπορεί να είναι δύσκολη η υποταγή στον Ιεχωβά; Δώστε παράδειγμα.

6 Κάτι άλλο που μπορεί να καθιστά δύσκολη την υποταγή στον Ιεχωβά είναι οι επιρροές που δεχόμαστε από τον πολιτισμό στον οποίο ανατραφήκαμε. Πολλές ανθρώπινες απόψεις συγκρούονται με το θέλημα του Ιεχωβά, και ίσως απαιτείται διαρκής αγώνας για να απεγκλωβιστούμε από διαδεδομένες αντιλήψεις. Εξετάστε ένα παράδειγμα.

7 Σε κάποια μέρη τα νεαρά άτομα δέχονται πιέσεις να κάνουν στόχο της ζωής τους το να βγάλουν πολλά χρήματα. Μια αδελφή ονόματι Μαίρη * αντιμετώπισε αυτό το πρόβλημα. Προτού μάθει για τον Ιεχωβά, φοίτησε σε μια από τις πιο ονομαστές σχολές της χώρας της. Οι δικοί της την πίεζαν να βρει μια καλοαμειβόμενη θέση σε κάποιο αξιοσέβαστο επάγγελμα. Αυτό ήθελε και η ίδια. Ωστόσο, όταν έμαθε για τον Ιεχωβά και ανέπτυξε αγάπη για εκείνον, άλλαξε στόχους. Παρ’ όλα αυτά, λέει: «Κάποιες φορές βλέπω δελεαστικές επαγγελματικές ευκαιρίες που θα μου επέτρεπαν να βγάζω πολλά χρήματα αλλά θα διατάρασσαν το πνευματικό μου πρόγραμμα. Εξαιτίας της ανατροφής μου, δυσκολεύομαι ακόμα να λέω όχι. Χρειάζεται να ικετεύω τον Ιεχωβά να με βοηθάει να αντιστέκομαι στον πειρασμό να δεχτώ μια δουλειά που θα με απομάκρυνε από την υπηρεσία μου σε εκείνον».​—Ματθ. 6:24.

8. Τι θα εξετάσουμε στη συνέχεια;

8 Αν υποτασσόμαστε στον Ιεχωβά, ωφελούμαστε εμείς οι ίδιοι. Αλλά όσοι έχουν κάποια εξουσία, όπως οι πρεσβύτεροι, οι πατέρες και οι μητέρες, έχουν έναν επιπρόσθετο λόγο για να ακολουθούν την καθοδηγία του Θεού: όταν το κάνουν αυτό ωφελούν και άλλους. Ας εξετάσουμε κάποια Βιβλικά παραδείγματα που μας διδάσκουν πώς να διαχειριζόμαστε την εξουσία με τρόπο που ευαρεστεί τον Ιεχωβά.

ΤΙ ΜΑΘΑΙΝΟΥΝ ΟΙ ΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΝΕΕΜΙΑ

Οι πρεσβύτεροι συμμετέχουν στις εργασίες που γίνονται στην Αίθουσα Βασιλείας, όπως και ο Νεεμίας συμμετείχε προσωπικά στην ανοικοδόμηση της Ιερουσαλήμ (Βλέπε παραγράφους 9-11) *

9. Ποιες δυσκολίες αντιμετώπισε ο Νεεμίας;

9 Ο Ιεχωβά έχει εμπιστευτεί στους πρεσβυτέρους τη σημαντική ευθύνη της ποίμανσης του λαού του. (1 Πέτρ. 5:2) Οι πρεσβύτεροι μπορούν να μάθουν πολλά εξετάζοντας το πώς συμπεριφερόταν ο Νεεμίας στον λαό του Ιεχωβά. Ως κυβερνήτης του Ιούδα, ο Νεεμίας είχε υπολογίσιμη εξουσία. (Νεεμ. 1:11· 2:7, 8· 5:14) Φανταστείτε κάποιες από τις δυσκολίες που αντιμετώπισε. Είχε μάθει ότι ο λαός είχε μολύνει τον ναό και ότι δεν υποστήριζε οικονομικά τους Λευίτες όπως όριζε ο Νόμος. Οι Ιουδαίοι παραβίαζαν τον νόμο του Σαββάτου, και μερικοί είχαν παντρευτεί ξένες γυναίκες. Ο κυβερνήτης Νεεμίας έπρεπε να χειριστεί αυτή τη δύσκολη κατάσταση.​—Νεεμ. 13:4-30.

10. Πώς αντέδρασε ο Νεεμίας στις δυσκολίες που αντιμετώπισε;

10 Ο Νεεμίας δεν καταχράστηκε την εξουσία του επιβάλλοντας τους δικούς του κανόνες στον λαό του Θεού. Αντίθετα, επιζήτησε με ένθερμη προσευχή την καθοδήγηση του Ιεχωβά και δίδαξε στον λαό τον Νόμο Του. (Νεεμ. 1:4-10· 13:1-3) Επίσης, εργάστηκε ταπεινά στο πλευρό των αδελφών του, βοηθώντας τους μάλιστα να ανοικοδομήσουν τα τείχη της Ιερουσαλήμ.​—Νεεμ. 4:15.

11. Σύμφωνα με τα εδάφια 1 Θεσσαλονικείς 2:7, 8, πώς πρέπει να μεταχειρίζονται οι πρεσβύτεροι τους αδελφούς της εκκλησίας;

11 Οι πρεσβύτεροι ίσως δεν καλούνται να χειριστούν τα ίδια προβλήματα με τον Νεεμία, αλλά μπορούν να τον μιμούνται με αρκετούς τρόπους. Λόγου χάρη, εργάζονται σκληρά προς όφελος των αδελφών τους. Επίσης, δεν επιτρέπουν στην εξουσία τους να τους κάνει να έχουν μεγάλη ιδέα για τον εαυτό τους. Αντιθέτως, μεταχειρίζονται την εκκλησία με τρυφερότητα. (Διαβάστε 1 Θεσσαλονικείς 2:7, 8) Η βαθιά τους αγάπη και η ταπεινή τους στάση επηρεάζουν το πώς μιλούν στους άλλους. Ο Άντριου, ένας έμπειρος πρεσβύτερος, λέει: «Έχω διαπιστώσει ότι οι αδελφοί κατά κανόνα ανταποκρίνονται θετικά στην καλοσύνη και στη γνήσια θέρμη ενός πρεσβυτέρου. Αυτές οι ιδιότητες υποκινούν την εκκλησία να συνεργάζεται με τους πρεσβυτέρους». Ένας παλαίμαχος πρεσβύτερος ονόματι Τόνι σχολιάζει: «Προσπαθώ να εφαρμόζω τη συμβουλή του εδαφίου Φιλιππησίους 2:3 και επιδιώκω συνεχώς να θεωρώ τους άλλους ανώτερους από εμένα. Αυτό με βοηθάει να μη φέρομαι σαν δικτάτορας».

12. Γιατί πρέπει να είναι ταπεινοί οι πρεσβύτεροι;

12 Οι πρεσβύτεροι πρέπει να είναι ταπεινοί, όπως και ο Ιεχωβά είναι ταπεινός. Παρότι ο Ιεχωβά είναι ο Κυρίαρχος του σύμπαντος, «σκύβει» για να σηκώσει «τον ασήμαντο από το χώμα». (Ψαλμ. 18:35· 113:6, 7) Μάλιστα, ο Ιεχωβά απεχθάνεται τους υπερηφάνους και τους αλαζόνες.​—Παρ. 16:5.

13. Γιατί χρειάζεται ένας πρεσβύτερος να «χαλιναγωγεί τη γλώσσα του»;

13 Ένας πρεσβύτερος που υποτάσσεται στον Ιεχωβά χρειάζεται να «χαλιναγωγεί τη γλώσσα του». Ειδάλλως, μπορεί να μιλήσει άστοργα σε κάποιον που θα του φερθεί χωρίς σεβασμό. (Ιακ. 1:26· Γαλ. 5:14, 15) Ο Άντριου λέει: «Μερικές φορές, μου ερχόταν να μιλήσω άστοργα σε κάποιον αδελφό ή αδελφή που φαινόταν να μη με σέβεται. Αλλά ο στοχασμός γύρω από πιστά παραδείγματα της Γραφής μού έχει διδάξει τη σπουδαιότητα της ταπεινοφροσύνης και της πραότητας». Οι πρεσβύτεροι δείχνουν την υποταγή τους στον Ιεχωβά όταν μιλούν στοργικά και ευγενικά στους αδελφούς στην εκκλησία, περιλαμβανομένων και των συμπρεσβυτέρων τους.​—Κολ. 4:6.

ΤΙ ΜΑΘΑΙΝΟΥΝ ΟΙ ΠΑΤΕΡΕΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΒΑΣΙΛΙΑ ΔΑΒΙΔ

14. Ποιον ρόλο έχει αναθέσει ο Ιεχωβά στους πατέρες, και τι αναμένει από αυτούς;

14 Ο Ιεχωβά έχει διορίσει τον πατέρα κεφαλή της οικογένειας και αναμένει από αυτόν να διδάσκει και να διαπαιδαγωγεί τα παιδιά του. (1 Κορ. 11:3· Εφεσ. 6:4) Αλλά η εξουσία ενός πατέρα έχει περιορισμούς​—εκείνος είναι υπόλογος στον Ιεχωβά, στον οποίο κάθε οικογένεια οφείλει το όνομά της. (Εφεσ. 3:14, 15) Οι πατέρες δείχνουν την υποταγή τους στον Ιεχωβά χρησιμοποιώντας την εξουσία τους με τρόπο που τον ευαρεστεί. Μπορούν να μάθουν πολλά μελετώντας τη ζωή του βασιλιά Δαβίδ.

Οι προσευχές ενός Χριστιανού πατέρα πρέπει να δείχνουν την ταπεινοφροσύνη του (Βλέπε παραγράφους 15, 16) *

15. Γιατί είναι ο βασιλιάς Δαβίδ καλό παράδειγμα για τους πατέρες;

15 Ο Ιεχωβά διόρισε τον Δαβίδ κεφαλή, όχι μόνο της οικογένειάς του, αλλά και ολόκληρου του έθνους του Ισραήλ. Ως βασιλιάς, ο Δαβίδ είχε πολλή εξουσία. Κάποιες φορές, καταχράστηκε αυτή την εξουσία και διέπραξε σοβαρά λάθη. (2 Σαμ. 11:14, 15) Αλλά έδειχνε την υποταγή του στον Ιεχωβά αποδεχόμενος διαπαιδαγώγηση. Άνοιγε την καρδιά του στον Ιεχωβά μέσω προσευχής. Έκανε δε το καλύτερο που μπορούσε για να υπακούει στις συμβουλές του Ιεχωβά. (Ψαλμ. 51:1-4) Επιπρόσθετα, ήταν τόσο ταπεινός ώστε δεχόταν σωστές συμβουλές, όχι μόνο από άντρες, αλλά και από γυναίκες. (1 Σαμ. 19:11, 12· 25:32, 33) Ο Δαβίδ μάθαινε από τα λάθη του και έκανε την υπηρεσία του Ιεχωβά επίκεντρο της ζωής του.

16. Ποια διδάγματα αντλούν οι πατέρες από το παράδειγμα του Δαβίδ;

16 Εξετάστε μερικά από τα διδάγματα που αντλούν οι πατέρες από το παράδειγμα του βασιλιά Δαβίδ: Μην καταχράστε την εξουσία που σας έχει δώσει ο Ιεχωβά. Να αναγνωρίζετε τα λάθη σας και να δέχεστε Γραφικές συμβουλές από τους άλλους. Αν ενεργείτε έτσι, η οικογένειά σας θα σας σέβεται για την ταπεινοφροσύνη σας. Όταν προσεύχεστε με την οικογένειά σας, να ανοίγετε την καρδιά σας στον Ιεχωβά ώστε να ακούν και εκείνοι πόσο πολύ στηρίζεστε σε αυτόν. Και πάνω από όλα, να οικοδομείτε τη ζωή σας γύρω από την υπηρεσία του Ιεχωβά. (Δευτ. 6:6-9) Το καλό σας παράδειγμα είναι ένα από τα πιο πολύτιμα δώρα που μπορείτε να δώσετε στην οικογένειά σας.

ΤΙ ΜΑΘΑΙΝΟΥΝ ΟΙ ΜΗΤΕΡΕΣ ΑΠΟ ΤΗ ΜΑΡΙΑ

17. Ποιον ρόλο έχει αναθέσει ο Ιεχωβά στις μητέρες;

17 Ο Ιεχωβά έχει αναθέσει στη μητέρα έναν αξιότιμο ρόλο μέσα στην οικογένεια και της έχει δώσει κάποια εξουσία πάνω στα παιδιά της. (Παρ. 6:20) Μάλιστα, μια μητέρα μπορεί να επηρεάσει τα παιδιά της βαθιά και για όλη τους τη ζωή. (Παρ. 22:6) Προσέξτε τι μπορούν να μάθουν οι μητέρες από τη Μαρία, τη μητέρα του Ιησού.

18, 19. Τι μαθαίνουν οι μητέρες από το παράδειγμα της Μαρίας;

18 Η Μαρία διέθετε πολύ καλή γνώση των Γραφών. Είχε καλλιεργήσει βαθύ σεβασμό για τον Ιεχωβά και είχε αναπτύξει ισχυρή προσωπική φιλία μαζί του. Ήταν πρόθυμη να υποταχθεί στην καθοδηγία του Ιεχωβά, παρότι αυτό θα άλλαζε εντελώς τη ζωή της.​—Λουκ. 1:35-38, 46-55.

Αν μια μητέρα είναι κουρασμένη ή εκνευρισμένη, ίσως χρειάζεται να καταβάλει μεγαλύτερη προσπάθεια για να εκδηλώσει αγάπη στην οικογένειά της (Βλέπε παράγραφο 19) *

19 Μητέρες, μπορείτε να μιμείστε τη Μαρία με αρκετούς τρόπους. Πώς; Πρώτον, διατηρώντας τη φιλία σας με τον Ιεχωβά μέσω προσωπικής μελέτης και κατ’ ιδίαν προσευχών. Δεύτερον, όντας πρόθυμες να κάνετε αλλαγές στη ζωή σας για να ευαρεστείτε τον Ιεχωβά. Λόγου χάρη, μπορεί οι γονείς σας να έχαναν εύκολα την ψυχραιμία τους και να μιλούσαν σκληρά στα παιδιά τους. Ως αποτέλεσμα, ίσως μεγαλώσατε με την άποψη ότι αυτή είναι φυσιολογική συμπεριφορά στην οικογένεια. Ακόμα και αφού μάθατε τους κανόνες του Ιεχωβά, ίσως δυσκολεύεστε να διατηρείτε την ηρεμία σας και να κάνετε υπομονή με τα παιδιά σας, ιδίως αν είναι άτακτα όταν είστε κουρασμένες. (Εφεσ. 4:31) Σε τέτοιες στιγμές, χρειάζεται περισσότερο από ποτέ να στηρίζεστε στον Ιεχωβά μέσω προσευχής. Μια μητέρα ονόματι Λίντια λέει: «Μερικές φορές, χρειάζεται να κάνω πολύ έντονη προσευχή για να μη μιλήσω θυμωμένα όταν ο γιος μου είναι ανυπάκουος. Έχει χρειαστεί ακόμα και να αφήσω τη φράση μου στη μέση για να προσευχηθώ σιωπηλά στον Ιεχωβά για βοήθεια. Η προσευχή με βοηθάει να παραμένω ήρεμη».​—Ψαλμ. 37:5.

20. Ποιο πρόβλημα ίσως αντιμετωπίζουν μερικές μητέρες, και πώς μπορούν να το ξεπεράσουν;

20 Μερικές μητέρες ίσως αντιμετωπίζουν ένα παρεμφερές πρόβλημα​—δυσκολεύονται να εκδηλώσουν την αγάπη τους για τα παιδιά τους. (Τίτο 2:3, 4) Κάποιες γυναίκες μεγάλωσαν σε ένα σπιτικό όπου οι γονείς δεν είχαν θερμή σχέση με τα παιδιά τους. Αν μεγαλώσατε και εσείς έτσι, δεν υπάρχει λόγος να επαναλάβετε τα λάθη των γονέων σας. Μια μητέρα που υποτάσσεται στο θέλημα του Ιεχωβά ίσως χρειάζεται να μάθει πώς να εκδηλώνει την αγάπη της στα παιδιά της. Μπορεί να της είναι δύσκολο να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο σκέφτεται, νιώθει και ενεργεί. Αλλά είναι εφικτό, και αυτές οι αλλαγές θα ωφελήσουν τόσο την ίδια όσο και την οικογένειά της.

ΕΞΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΝΑ ΥΠΟΤΑΣΣΕΣΤΕ ΣΤΟΝ ΙΕΧΩΒΑ

21, 22. Σύμφωνα με τα εδάφια Ησαΐας 65:13, 14, ποια οφέλη απορρέουν όταν υποτασσόμαστε στον Ιεχωβά;

21 Ο βασιλιάς Δαβίδ γνώριζε τα οφέλη που φέρνει η υποταγή στον Ιεχωβά. Όπως έγραψε: «Οι προσταγές του Ιεχωβά είναι δίκαιες· χαροποιούν την καρδιά. Η εντολή του Ιεχωβά είναι καθαρή· κάνει τα μάτια να λάμπουν. Ο υπηρέτης σου έχει λάβει προειδοποίηση από αυτές· η τήρησή τους φέρνει μεγάλη ανταμοιβή». (Ψαλμ. 19:8, 11) Σήμερα, μπορούμε να δούμε τη διαφορά ανάμεσα σε εκείνους που υποτάσσονται στον Ιεχωβά και σε εκείνους που απορρίπτουν τις στοργικές του συμβουλές. Όσοι υποτάσσονται στον Ιεχωβά «φωνάζουν χαρούμενα λόγω της καλής κατάστασης της καρδιάς τους».​—Διαβάστε Ησαΐας 65:13, 14.

22 Όταν οι πρεσβύτεροι, οι πατέρες και οι μητέρες υποτάσσονται πρόθυμα στον Ιεχωβά, η ζωή τους βελτιώνεται, η οικογένειά τους είναι πιο ευτυχισμένη και ολόκληρη η εκκλησία είναι πιο ενωμένη. Αλλά το σημαντικότερο είναι ότι κάνουν την καρδιά του Ιεχωβά να χαίρεται. (Παρ. 27:11) Υπάρχει μεγαλύτερη ανταμοιβή από αυτό;

ΥΜΝΟΣ 123 Όσια Υποταγή στη Θεοκρατική Τάξη

^ παρ. 5 Αυτό το άρθρο δείχνει γιατί πρέπει να υποτασσόμαστε στον Ιεχωβά. Εξηγεί επίσης τι μπορούν να μάθουν οι πρεσβύτεροι, οι πατέρες και οι μητέρες​—άτομα που έχουν κάποια εξουσία—​από τα παραδείγματα του κυβερνήτη Νεεμία, του βασιλιά Δαβίδ και της Μαρίας, της μητέρας του Ιησού.

^ παρ. 1 ΕΠΕΞΗΓΗΣΗ: Οι λέξεις υποτάσσομαι και υποταγή έχουν αρνητική σημασία για όσους εξαναγκάζονται να υπακούν σε κάποιον. Ωστόσο, οι υπηρέτες του Θεού επιλέγουν να υπακούν σε εκείνον, γι’ αυτό δεν βλέπουν αρνητικά την έννοια της υποταγής.

^ παρ. 7 Μερικά ονόματα σε αυτό το άρθρο έχουν αλλαχτεί.

^ παρ. 62 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΙΚΟΝΩΝ: Ένας πρεσβύτερος εργάζεται μαζί με τον γιο του στη συντήρηση της Αίθουσας Βασιλείας, όπως και ο Νεεμίας βοήθησε προσωπικά στην ανοικοδόμηση των τειχών της Ιερουσαλήμ.

^ παρ. 64 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΙΚΟΝΑΣ: Ένας πατέρας εκπροσωπεί την οικογένειά του αναπέμποντας μια ένθερμη προσευχή στον Ιεχωβά.

^ παρ. 66 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΙΚΟΝΑΣ: Ένα παιδί έχασε ώρες ολόκληρες παίζοντας βιντεοπαιχνίδια και δεν έκανε τις δουλειές του στο σπίτι ούτε τα μαθήματά του. Η μητέρα του, που έχει γυρίσει κουρασμένη από τη δουλειά, το διαπαιδαγωγεί χωρίς να χάσει την ψυχραιμία της ή να χρησιμοποιήσει σκληρά λόγια.