Τα Καταπληκτικά Χέρια Μας

ΜΕ ΜΙΑ διαπεραστική κραυγή, ο νεαρός πετάει το σφυρί του και πιάνει σφιχτά τον αντίχειρά του σαν να προσπαθεί να διώξει τον πόνο με την πίεση. Αντί να χτυπήσει το καρφί, χτύπησε τον αντίχειρά του—ξανά.

Εκείνη τη στιγμή ο επίδοξος μαραγκός είναι πιθανό ότι θα προτιμούσε να μην έχει αυτόν τον αντίχειρα. Αλλά ο συχνά «αδέξιος» αντίχειρας είναι μέρος ενός ιδιαίτερα πολύτιμου εξοπλισμού που έχει ο καθένας από εμάς—του ανθρώπινου χεριού.

Επειδή είμαστε τόσο εξοικειωμένοι με τα χέρια μας—τα ευκίνητα δάχτυλα, τις εύκαμπτες αρθρώσεις, τα ευαίσθητα νεύρα, κτλ.—είναι εύκολο να τα θεωρήσουμε δεδομένα. Αλλά δεν μπορούμε να κάνουμε σχεδόν καμιά εργασία αν δεν χρησιμοποιήσουμε τα χέρια μας. «Πάντα όσα εύρη η χειρ σου να κάμη, κάμε κατά την δύναμίν σου», πρότρεψε ο σοφός βασιλιάς Σολομών. (Εκκλησιαστής 9:10) Ήταν κατάλληλο που διάλεξε το χέρι ως σύμβολο της ανθρώπινης δραστηριότητας, επειδή είναι πράγματι ένα εργαλείο ακριβείας που δεν έχει όμοιό του.

Φτιαγμένα με Ελκυστικό Τρόπο

Τα δάχτυλά μας μπορούν να πετούν πάνω στο πληκτρολόγιο μιας γραφομηχανής γράφοντας, πιθανώς, πάνω από εκατό λέξεις το λεπτό. Μπορούν να χορεύουν πάνω στα 88 πλήκτρα ενός πιάνου και να μεταφράζουν μια σελίδα νότες σε υπέροχη μουσική. Όμως τι θα πούμε για τον αντίχειρα; Λοιπόν, δοκιμάστε το εξής: Ανοίξτε την παλάμη σας και κρατήστε τα δάχτυλά σας τεντωμένα προς τα πάνω. Λυγίστε ένα‐ένα τα δάχτυλά σας, αρχίζοντας από το μικρό. Παρατηρείτε πόσο δύσκολο είναι να μην κουνήσετε και τα άλλα δάχτυλα; Τώρα λυγίστε τον  αντίχειρά σας, κινήστε τον πάνω‐κάτω, κινήστε τον κυκλικά. Μπορείτε να το κάνετε αυτό χωρίς να κουνήσετε καθόλου τα άλλα δάχτυλά σας. Αυτή η μοναδική ανεξαρτησία του αντίχειρα—που γίνεται δυνατή μέσω της εύκαμπτης εφιππιοειδούς άρθρωσης στη βάση του και μέσω της δικής του ξεχωριστής ομάδας μυών—του δίνει πολλές ξεχωριστές δυνατότητες.

Μια από αυτές είναι ότι ο αντιτακτός αντίχειράς μας μπορεί να έρθει σε επαφή με την επιφάνεια όλων των άλλων δαχτύλων ή ότι μπορεί να σφίξει κάτι με το καθένα από αυτά. Ασήμαντη λεπτομέρεια; Προσπαθήστε να σηκώσετε ένα νόμισμα χωρίς να χρησιμοποιήσετε τον αντίχειρά σας ή προσπαθήστε να ανοίξετε ένα βάζο ή να γυρίσετε ένα πόμολο. Ακόμη και ο φίλος μας ο μαραγκός χρειάζεται αυτούς τους «αδέξιους» αντίχειρες για να κρατάει το καρφί στη θέση του ή να χρησιμοποιεί το σφυρί του. Στην πραγματικότητα, για να αχρηστέψουν τους αιχμάλωτους στρατιώτες του εχθρού, μερικά αρχαία έθνη ακολουθούσαν την απάνθρωπη συνήθεια να τους κόβουν τους αντίχειρες.—Κριταί 1:6, 7.

Αναλογικά με τον όγκο των εργασιών που επιτελούν, τα δάχτυλα έχουν απίστευτα λίγους μυς. Εκ πρώτης όψεως, αυτό μπορεί να φαίνεται μειονέκτημα, αφού περισσότεροι μύες σημαίνουν περισσότερη δύναμη. Ωστόσο, οι μύες τείνουν να αυξάνουν σε όγκο με τη συνεχή χρήση. Τι θα συνέβαινε αν τα δάχτυλά μας ήταν προικισμένα με ισχυρούς μυς; Με τις τόσες εργασίες που εκτελούν, τα χέρια μας σύντομα θα έμοιαζαν με χοντρά κουπιά, κάνοντας τις λεπτεπίλεπτες εργασίες δύσκολες ή ακατόρθωτες. Πόσο ευγνώμονες μπορούμε να είμαστε που ο Δημιουργός μας σοφά τοποθέτησε τους περισσότερους μυς στους πήχεις μας και τους ένωσε με τα δάχτυλα χρησιμοποιώντας ισχυρούς τένοντες!

Ένα Γάντι με Τέλεια Εφαρμογή

Το δέρμα που περιβάλλει το χέρι σας είναι κάτι περισσότερο από ένα απλό κάλυμμα. Τσιμπήστε το δέρμα στο πάνω μέρος του χεριού σας. Θα δείτε ότι είναι χαλαρό και ότι κινείται εύκολα. Επιτρέπει στη γροθιά να κλείσει. Τώρα, τι θα πούμε για την παλάμη; Το δέρμα εκεί δεν απομακρύνεται το ίδιο εύκολα από την παλάμη. Φανταστείτε απλώς πόσο δύσκολο θα ήταν να κρατήσετε οποιοδήποτε αντικείμενο σφιχτά αν το δέρμα κινούνταν εμπρός και πίσω. Για την ενίσχυση της λαβής, η παλάμη είναι επενδυμένη με μαξιλαράκια. Αυτές οι λιπώδεις αποθέσεις είναι ιδιαίτερα μεγάλες ακριβώς στις άκρες των δαχτύλων και στη βάση της παλάμης—τα πιο συνηθισμένα σημεία πίεσης όταν πιάνουμε ή πιέζουμε κάτι.

Αν κοιτάξετε από κοντά την παλάμη του χεριού σας, θα προσέξετε ότι το δέρμα δεν είναι εντελώς λείο. Εκτός από τις εμφανέστατες γραμμές της παλάμης, το χέρι καλύπτεται από πολλές μικροσκοπικές παράλληλες γραμμές και βρόχους που ονομάζονται θηλώδεις στιβάδες. Όπως οι σόλες των παπουτσιών σας, έτσι και αυτές οι αυλακώσεις παρέχουν καλύτερη πρόσφυση και βελτιώνουν τη λαβή.

Στην άκρη των αυλακώσεων υπάρχουν ανοίγματα για τους μικροσκοπικούς ιδρωτοποιούς αδένες που υγραίνουν την παλάμη. Χωρίς αμφιβολία θα έχετε δει κάποιον εργάτη να τρίβει ζωηρά τα χέρια του πριν κάνει μια βαριά εργασία. Αυτό δεν είναι απλή ιδιομορφία. Το τρίψιμο δημιουργεί θερμότητα, η οποία διεγείρει τους ιδρωτοποιούς αδένες. Η υγρασία συντελεί στο να γίνεται η λαβή πιο αποτελεσματική. Τι κάνετε όταν έχετε πρόβλημα στο γύρισμα των σελίδων ενός βιβλίου που έχει πολύ λεπτό χαρτί; Πιθανώς το ίδιο πράγμα—τρίβετε τις άκρες των δαχτύλων σας με τον αντίχειρά σας για να κάνετε ευκολότερο το γύρισμα των λεπτών σελίδων.

Οι βρόχοι και οι στρόβιλοι των αυλακώσεων στις άκρες των δαχτύλων σας χρησιμεύουν και για κάτι άλλο επίσης—σχηματίζουν το δακτυλικό σας αποτύπωμα, το οποίο είναι μοναδικό. Όσο απίστευτο και αν φαίνεται, σε αυτόν το μικρό χώρο της άκρης του δαχτύλου βρίσκεται ένα σχέδιο γραμμών που δεν έχει όμοιό του στα άλλα 50 δισεκατομμύρια και πλέον δάχτυλα και αντίχειρες που υπάρχουν. Και μολονότι τα δίδυμα αδέλφια μπορεί να φαίνονται πανομοιότυπα, κάποιος μπορεί να τα ξεχωρίσει από τα δακτυλικά τους αποτυπώματα. Είναι ενδιαφέρον ότι από τον τρίτο μόλις αιώνα Π.Κ.Χ., οι Κινέζοι επιχειρηματίες εξακρίβωναν την ταυτότητα των πελατών τους μέσω των δακτυλικών αποτυπωμάτων, τα οποία αποδεικνύονταν τόσο αξιόπιστα όσο και μια υπογραφή. Στην πραγματικότητα, ακόμη και τραύματα στο δάχτυλο δεν θα αλλοιώσουν το αποτύπωμά σας. Αυτό θα επανέλθει αναλλοίωτο στην προηγούμενη μορφή του, με την προϋπόθεση ότι η πληγή δεν είναι πολύ βαθιά.

Χιλιάδες Νεύρα

Μολονότι τα χέρια μας δεν μπορούν να δουν, να  ακούσουν ή να μυρίσουν, είναι, παρ’ όλα αυτά, ένα από τα κύρια μέσα που διαθέτουμε για να αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο που μας περιβάλλει. Τι κάνετε, για παράδειγμα, όταν βρίσκεστε σε ένα ολοσκότεινο δωμάτιο; Απλώνετε τα χέρια σας, με τα δάχτυλα τεντωμένα, και ψηλαφείτε ολόγυρα στο δωμάτιο. Ναι, τα χέρια μας δεν είναι απλώς εργαλεία ακριβείας, αλλά είναι επίσης λεπτοί αισθητήρες. Μας παρέχουν μια συνεχή ροή πληροφοριών—η σόμπα είναι ζεστή, η πετσέτα είναι υγρή, η ρόμπα είναι μεταξένια, το τρίχωμα της γάτας είναι απαλό, και ούτω καθεξής. Η πέμπτη μας αίσθηση, η αίσθηση της αφής, ξεκινάει από τα χέρια.

Οι άκρες των δαχτύλων μας είναι τόσο ευαίσθητες επειδή έχουν υψηλή συγκέντρωση αισθητηρίων νεύρων—1.400 ανά τετραγωνικό εκατοστό. Αν κρατήσετε δυο καρφίτσες σε απόσταση 6 χιλιοστών τη μια από την άλλη και τις ακουμπήσετε στο πρόσωπό σας, θα τις αισθανθείτε σαν μια μόνο καρφίτσα. Αλλά, αγγίξτε τις ίδιες καρφίτσες με την άκρη του δαχτύλου σας, και τα πάμπολλα νεύρα που βρίσκονται εκεί θα σας πουν αμέσως ότι αισθάνονται δυο καρφίτσες. Αυτό είναι που δίνει τη δυνατότητα σε κάποιο τυφλό άτομο να διαβάζει με τη μέθοδο Μπράιγ. Ποιος λέει ότι τα χέρια δεν βλέπουν;

Το μόνο μέρος του χεριού που δεν έχει νεύρα είναι τα νύχια. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είναι άχρηστα. Απεναντίας, τα νύχια προσφέρουν υποστήριξη και προστασία στις ευαίσθητες αλλά εύθραυστες άκρες των δαχτύλων. Επίσης είναι χρήσιμα όταν θέλετε να ξεφλουδίσετε ένα πορτοκάλι, να ξύσετε ένα μικρό λεκέ ή να σηκώσετε μια μικροσκοπική χάντρα. Αναρωτηθήκατε ποτέ πόσο γρήγορα μεγαλώνουν τα νύχια; Αυτό εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες. Τα νύχια μας μεγαλώνουν γρηγορότερα το καλοκαίρι από ό,τι το χειμώνα. Μεγαλώνουν ταχύτατα στον αντίχειρα και πολύ πιο αργά στο μικρό δάχτυλο. Μεγαλώνουν γρηγορότερα στο χέρι που χρησιμοποιούμε περισσότερο. Και ο γενικός ρυθμός αύξησης υπολογίζεται ότι είναι περίπου 0,1 χιλιοστό την ημέρα.

Δίνουν Πληροφορίες για Εμάς

Τα χέρια μας μπορούν να αποκαλύψουν πολλά για το άτομό μας. Μια θερμή χειραψία, ένα απαλό χάδι, μια σφιχτή γροθιά, μια δεικτική χειρονομία με τεντωμένο δάχτυλο—όλα λένε κάτι για εμάς. Στην πραγματικότητα, οι περισσότεροι από εμάς θα το βρίσκαμε δύσκολο να μιλήσουμε χωρίς να στολίζουμε τα λόγια μας με κάποιο είδος εμφατικών ή περιγραφικών χειρονομιών. Για τους κουφούς, αυτή η ικανότητα έκφρασης γίνεται απαραίτητη. Όπου αποτυχαίνει ο προφορικός λόγος, το χέρι μπορεί να συνεχίσει με τη γλώσσα των νευμάτων. Οι Ινδιάνοι της Αμερικής, οι Χαβανέζοι και οι Βουσμάνοι της Αφρικής έχουν όλοι τη δική τους χαριτωμένη μορφή της γλώσσας των νευμάτων.

Εκτός από το να μιλάνε για εμάς, τα χέρια μας επίσης μιλάνε σε εμάς. «Στο βαθμό που χρησιμοποιούνται για επικοινωνία, όχι μόνο λέξεων αλλά συναισθημάτων και ιδεών, τα χέρια του ανθρώπου είναι μοναδικά», γράφει ο Τζον Νάπιερ στο βιβλίο του Χέρια (Hands). Μολονότι τα «χέρια» πολλών ζώων φαίνονται βασικά τα ίδια με τα δικά μας, δεν μπορούμε να μειώσουμε τη μοναδική δομή και ικανότητα του ανθρώπινου χεριού αποδίδοντάς τη στην τυφλή εξέλιξη. Αντίθετα, το ευφυές σχέδιό του δείχνει ξεκάθαρα τη σοφία του Σχεδιαστή του, του Σχεδιαστή και Δημιουργού όλων των πραγμάτων, του Ιεχωβά Θεού.—Αποκάλυψις 4:11.

Έτσι, καθώς ο νεαρός μαραγκός μας, με το σφυρί στο χέρι, τοποθετεί πάλι το καρφί ανάμεσα στον αντίχειρα και στο δείκτη του, ίσως έχει αποκτήσει καινούριο σεβασμό για τα δυο πολύτιμα χέρια του. Πράγματι, είμαστε καλά εξοπλισμένοι να κάνουμε όλα όσα βρίσκει το χέρι μας να κάνει.

[Εικόνα στη σελίδα 20]

Ούτε δυο δάχτυλα ή αντίχειρες από τα 50 δισεκατομμύρια και πλέον που υπάρχουν δεν έχουν βρεθεί με το ίδιο αποτύπωμα