Οικογένειες Χωρίς Πατέρα​—Σταματήστε το Φαύλο Κύκλο

ΑΝ ΣΥΝΕΧΙΣΤΟΥΝ οι παρούσες τάσεις, οι οικογένειες χωρίς πατέρα σύντομα θα αποτελούν τον κανόνα. Μια έκθεση του αμερικανικού Υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας υποστηρίζει: «Τα παιδιά που ανατρέφονται από μεμονωμένο γονέα τείνουν να παίρνουν μικρότερους βαθμούς, έχουν περισσότερα προβλήματα συμπεριφοράς και παρουσιάζουν μεγαλύτερα ποσοστά χρόνιων παθήσεων και ψυχιατρικών διαταραχών. . . . Τα παιδιά που ανατρέφονται μόνο από τη μητέρα τους παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο να γίνουν και αυτά γονείς σε εφηβική ηλικία, να εγκαταλείψουν το γυμνάσιο, [και] να φυλακιστούν».

Εύλογα, λοιπόν, κοινωνιολόγοι, οικογενειακοί σύμβουλοι, εκπαιδευτικοί, ακόμη και πολιτικοί, αναζητούν απεγνωσμένα τρόπους για να αναχαιτίσουν αυτή την καταστροφική τάση. Οργανώνονται εκτεταμένες εκστρατείες με σκοπό να κάνουν τους άντρες να νιώθουν περήφανοι για την πατρότητα και να ενισχύσουν την αφοσίωσή τους στην οικογένεια. Η αγορά κατακλύζεται από βιβλία που ασχολούνται με την πατρότητα. Μάλιστα, καταβάλλονται προσπάθειες για να αναγκαστούν οι πατέρες να αναλάβουν τις ευθύνες τους. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι «αμελείς πατέρες» καταδικάζονται από τους δικαστές, δέχονται επιθέσεις σε τηλεοπτικές συζητήσεις, υφίστανται δε ακόμη και δημόσια ταπείνωση. Αλλά αυτές οι προσπάθειες έχουν φέρει ελάχιστα αποτελέσματα.

Γρήγορες Λύσεις

Οι γρήγορες λύσεις μπορεί να φέρουν εξίσου αμφίβολα αποτελέσματα. Λόγου χάρη, μια διαζευγμένη γυναίκα ίσως ξαναπαντρευτεί βιαστικά, ελπίζοντας ότι θα βρει καινούριο πατέρα για τα παιδιά της. Αλλά μολονότι το να ξαναπαντρευτεί μπορεί να έχει τα πλεονεκτήματά του, ίσως υπάρξουν και προβλήματα. Τα παιδιά μερικές φορές δυσκολεύονται να αποδεχτούν ως πατέρα τους ένα καινούριο πρόσωπο. Μερικές φορές δεν τον αποδέχονται ποτέ. Μια μελέτη έδειξε ότι «σχεδόν τα δύο τρίτα των γυναικών που είχαν ζήσει με θετό γονέα είχαν εγκαταλείψει το σπίτι τους προτού γίνουν 19 χρονών . . . , ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τις γυναίκες που προέρχονταν από ενωμένες οικογένειες ήταν 50%». Ακόμη και σε επιτυχημένες θετές οικογένειες, μερικές φορές απαιτούνται αρκετά χρόνια για να αποδεχτούν τα παιδιά το θετό πατέρα. a

Παρόμοια, δεν υπάρχουν γρήγορες λύσεις για τις εφηβικές εγκυμοσύνες. Η έκτρωση, λόγου χάρη, παραβιάζει το νόμο του Θεού και αναγκάζει τη νεαρή γυναίκα “να κλείσει την πόρτα της τρυφερής της συμπόνιας” στη μικροσκοπική ζωή που αναπτύσσεται μέσα της. (Έξοδος 20:13· 21:22, 23· Ψαλμός 139:14-16· παράβαλε 1 Ιωάννη 3:17.) Πώς θα μπορούσε αυτό να μην προκαλέσει συναισθηματικά τραύματα; Πολλοί πιστεύουν ότι το να δοθεί ένα παιδί για υιοθεσία αποτελεί μια πιο ανθρωπιστική λύση, αλλά και αυτή μπορεί να προκαλέσει συναισθηματικά τραύματα​—τόσο στη μητέρα όσο και στο παιδί.

 Όχι, οι γρήγορες λύσεις δεν θα σταματήσουν το φαύλο κύκλο των οικογενειών χωρίς πατέρα. Οι σημερινές τάσεις όσον αφορά την οικογένεια θα αναχαιτιστούν μόνο αν οι άνθρωποι θελήσουν να κάνουν ριζικές αλλαγές στον τρόπο σκέψης, στη νοοτροπία, στη συμπεριφορά και στην ηθική τους. Απαιτείται κάτι παραπάνω από τα πομπώδη λόγια και τη δημοφιλή ψυχολογία για να υποκινηθούν οι άνθρωποι να κάνουν εκτεταμένες αλλαγές. Αυτό το «κάτι παραπάνω» βρίσκεται στο Λόγο του Θεού, την Αγία Γραφή. Άλλωστε, ο Θεός είναι αυτός που θέσπισε τη γαμήλια διευθέτηση. (Εφεσίους 3:14, 15) Εκείνος γνωρίζει καλύτερα από κάθε άλλον τι χρειάζονται τα παιδιά.

Οι Γραφικές Αρχές Βοηθούν τις Οικογένειες να Αντιμετωπίσουν το Πρόβλημα

Αλλά μπορούν τα παιδιά που ζουν χωρίς τον ένα γονέα τους να βοηθηθούν πραγματικά από την Αγία Γραφή; Δεν υφίστανται ανεπανόρθωτη βλάβη; Όχι. Στην αρχή αυτού του άρθρου, παραθέσαμε μέρος μιας αμερικανικής κρατικής έκθεσης η οποία ανέλυε πολλούς από τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν αυτά τα παιδιά. Παρά τα απαισιόδοξα σχόλιά της, η έκθεση κατέληγε: «Μολονότι όλα τα στοιχεία δείχνουν ότι ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος, οι έρευνες φανερώνουν επίσης ότι τα περισσότερα παιδιά μονογονεϊκών οικογενειών αναπτύσσονται φυσιολογικά». Ναι, οι συνέπειες της έλλειψης πατέρα μπορούν να εξαλειφθούν ή έστω να ελαχιστοποιηθούν. Αυτό αληθεύει ιδιαίτερα όταν εφαρμόζονται οι Γραφικές αρχές στην ανατροφή του παιδιού.

Αυτό απαιτεί σκληρή εργασία από μέρους του μεμονωμένου γονέα​—προοπτική που μπορεί αρχικά να φαίνεται δυσβάσταχτη. Αλλά αν βρίσκεστε σε αυτή την κατάσταση, μπορείτε να μάθετε να βασίζεστε πλήρως στον Ιεχωβά Θεό. (Παροιμίες 3:1, 2) Μερικές Χριστιανές γυναίκες των Βιβλικών χρόνων αντιμετώπιζαν οδυνηρές καταστάσεις, λόγου χάρη ήταν χήρες. Η Αγία Γραφή λέει για αυτές: «Η . . . γυναίκα που είναι πραγματικά χήρα και έχει μείνει άπορη έχει στηρίξει την ελπίδα της στον Θεό και εμμένει σε δεήσεις και προσευχές νύχτα και ημέρα». (1 Τιμόθεο 5:5) Να θυμάστε ότι ο Ιεχωβά αποκαλεί τον εαυτό του “πατέρα για τα αγόρια που είναι ορφανά από πατέρα”. (Ψαλμός 68:5) Μπορείτε να έχετε τη βεβαιότητα ότι αυτός θα υποστηρίξει μια θεοφοβούμενη γυναίκα που προσπαθεί να αναθρέψει τα παιδιά της.

Η διεξαγωγή τακτικής οικιακής Γραφικής μελέτης με τα παιδιά σας αποτελεί έναν ουσιώδη τρόπο για να τα βοηθήσετε να γίνουν ισορροπημένοι, ώριμοι ενήλικοι. (Δευτερονόμιο 6:6-9) Πολλοί μεμονωμένοι γονείς που είναι Μάρτυρες του Ιεχωβά χρησιμοποιούν έντυπα βασισμένα στην Αγία Γραφή τα οποία έχουν σχεδιαστεί ειδικά για νεαρά άτομα, όπως είναι το βιβλίο Οι Νεαροί Ρωτούν​—Αποτελεσματικές Απαντήσεις. b Οι πληροφορίες αυτών των εντύπων βοηθούν τους νεαρούς να αναπτύξουν ηθικά πρότυπα τα οποία μπορούν να τους βοηθήσουν να αποφύγουν τα λάθη των γονέων τους. Καθώς τα παιδιά γνωρίζουν τον Ιεχωβά Θεό, μπορούν να αρχίσουν να κατανοούν ότι έχουν έναν ουράνιο Πατέρα που ενδιαφέρεται βαθιά για αυτά. (Ψαλμός 27:10) Έτσι θα βοηθηθούν να αντιμετωπίσουν τα αισθήματα εγκατάλειψης. Μια κοπέλα από τη Βρετανία, της οποίας οι γονείς χώρισαν, θυμάται: «Καθώς συνέβαιναν όλα αυτά, η μαμά ενστάλαξε μέσα μου την ανάγκη για προσευχή και πλήρη εμπιστοσύνη στον Ιεχωβά. Αυτό μας βοήθησε να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα».

 Διατηρήστε το Δεσμό Γονέα-Παιδιού

Η Αγία Γραφή καθιστά σαφές ότι το παιδί πρέπει να τιμάει τόσο τη μητέρα του όσο και τον πατέρα του. (Έξοδος 20:12) Το διαζύγιο δεν διασπά το δεσμό που υπάρχει ανάμεσα στον πατέρα και στο παιδί. Μολονότι ο πρώην σύζυγος πιθανώς δεν ζει πια στο σπίτι, τα παιδιά μπορούν ακόμη να ωφελούνται αν έχουν μια θερμή σχέση μαζί του. c Το πρόβλημα είναι ότι η μητέρα ίσως νιώθει θυμωμένη μαζί του και δεν θέλει να τον βλέπει να ανακατεύεται με τα παιδιά. Πώς μπορεί η μητέρα να αντιμετωπίσει αυτά τα συναισθήματα;

Η Αγία Γραφή δίνει μια καλή συμβουλή προειδοποιώντας: «Πρόσεξε μη σε παρασύρει η οργή ώστε να [ενεργήσεις] εκδικητικά . . . Πρόσεξε να μη στραφείς σε ό,τι είναι βλαβερό». (Ιώβ 36:18-21) Ομολογουμένως, δεν είναι εύκολο να μιλάτε ευγενικά για κάποιον που σας πλήγωσε ή σας εγκατέλειψε. Αλλά ρωτήστε τον εαυτό σας: “Μπορεί μια κοπέλα να μάθει να εμπιστεύεται έναν άντρα αν ακούει διαρκώς πόσο κακός είναι ο πατέρας της; Μπορεί ένα αγόρι να αναπτύξει μια σταθερή, ανδροπρεπή προσωπικότητα αν δέχεται επιπλήξεις του είδους: «Είσαι ίδιος ο πατέρας σου»; Μπορούν τα παιδιά να έχουν υγιή άποψη για την εξουσία αν διδάσκονται να περιφρονούν τον πατέρα τους ή παροτρύνονται να μην τον βλέπουν καθόλου;” Σαφώς, λοιπόν, το να υποσκάπτετε τη σχέση των παιδιών σας με τον πατέρα τους είναι επιζήμιο.

Ίσως νιώσετε έκπληξη μαθαίνοντας ότι η Αγία Γραφή δεν καταδικάζει τη δίκαιη αγανάκτηση. «Να οργίζεστε», λέει η Αγία Γραφή, «και εντούτοις να μην αμαρτάνετε». (Εφεσίους 4:26) Αμαρτία δεν είναι το να θυμώνετε, αλλά το να σας κυριεύει “η οργή, ο θυμός, η κακία και τα υβριστικά λόγια”. (Κολοσσαείς 3:8) Γι’ αυτό, να αποφεύγετε να μιλάτε άσχημα για τον πατέρα μπροστά στα παιδιά σας. Αν νιώθετε την ανάγκη να εκφράσετε την απογοήτευσή σας, ακολουθήστε την προτροπή της Αγίας Γραφής και μιλήστε σε κάποιον για την «έντονη ανησυχία» σας​—ίσως σε έναν έμπιστο φίλο, αλλά όχι στα παιδιά σας. (Παροιμίες 12:25) Να προσπαθείτε να τηρείτε θετική στάση και να αποφεύγετε να σκέφτεστε συνέχεια το παρελθόν. (Εκκλησιαστής 7:10) Αυτό μπορεί να σας βοηθήσει να κατευνάσετε το θυμό σας.

Τελικά, να θυμάστε ότι η Αγία Γραφή προστάζει το παιδί να σέβεται τον πατέρα του​—έστω και αν η διαγωγή του πατέρα είναι κάθε άλλο παρά υποδειγματική. (Εφεσίους 6:2, 3) Γι’ αυτό, να προσπαθείτε να βοηθάτε τα παιδιά σας να βλέπουν τα ελαττώματα του πατέρα τους αντικειμενικά. Μια νεαρή που μεγάλωσε σε διαιρεμένη οικογένεια λέει: «Βλέποντας τον πατέρα μου αντικειμενικά​—ως ατελή άνθρωπο που κάνει λάθη—​μπόρεσα τελικά να τα πηγαίνω καλά μαζί του». Παροτρύνοντας τα παιδιά σας να σέβονται τον πατέρα τους, τα βοηθάτε να αποκτήσουν υγιή άποψη για τη δική σας γονική εξουσία!

Είναι, επίσης, σημαντικό να μην κάνετε ασαφή τα όρια ανάμεσα σε εσάς και στα παιδιά σας. Αυτά εξακολουθούν να βρίσκονται υπό το “νόμο της μητέρας τους”. (Παροιμίες 1:8) Ο γιος μπορεί να νιώθει πραγματικά καταβαρημένος αν αναμένεται από αυτόν να είναι “ο άντρας του σπιτιού”. Παρόμοια, η κόρη μπορεί να νιώθει μεγάλη πίεση αν αναμένεται από αυτήν να είναι το άτομο στο οποίο μπορεί η μητέρα να εκμυστηρεύεται τα πάντα. Τα παιδιά πρέπει να είναι σίγουρα ότι εσείς, ο γονέας, θα τα φροντίζετε​—όχι το αντίστροφο. (Παράβαλε 2 Κορινθίους 12:14.) Αυτή η διαβεβαίωση μπορεί να τα κάνει να αισθάνονται ασφάλεια,  έστω και αν η οικογενειακή τους κατάσταση δεν είναι ιδεώδης.

Υποκατάσταση του Πατέρα

Τι μπορεί να γίνει αν ο πατέρας δεν εμφανίζεται καθόλου; Οι ειδικοί λένε ότι τα παιδιά μπορούν να ωφεληθούν από τη συναναστροφή με άντρες. Μολονότι το παιδί βοηθιέται ως ένα βαθμό από το καλοσυνάτο ενδιαφέρον ενός θείου ή ενός γείτονα, θα ωφεληθεί ιδιαίτερα από την υγιή συναναστροφή με άντρες μέσα στη Χριστιανική εκκλησία. Ο Ιησούς υποσχέθηκε ότι η εκκλησία θα ήταν σαν μια οικογένεια που παρέχει υποστήριξη.​—Μάρκος 10:29, 30.

Στη Βιβλική εποχή, ο νεαρός Τιμόθεος μεγάλωσε και έγινε ένας εξαίρετος άνθρωπος του Θεού, χωρίς την υποστήριξη κάποιου Χριστιανού πατέρα. Η Αγία Γραφή λέει ότι αυτό οφειλόταν κατά πολύ στη μητέρα του και στη γιαγιά του που τον αγαπούσαν. (Πράξεις 16:1· 2 Τιμόθεο 1:1-5) Ωστόσο, ο Τιμόθεος ωφελήθηκε και από τη συναναστροφή του με ένα Χριστιανό άντρα​—τον απόστολο Παύλο. Ο Παύλος τον αποκάλεσε «αγαπητό και πιστό παιδί [του] όσον αφορά τον Κύριο». (1 Κορινθίους 4:17) Παρόμοια και σήμερα, οι Μάρτυρες του Ιεχωβά ενθαρρύνονται να εφαρμόζουν τη Γραφική συμβουλή “να φροντίζουν τα ορφανά και τις χήρες”. (Ιακώβου 1:27) Παροτρύνονται να “σώζουν τα αγόρια που είναι ορφανά από πατέρα” δείχνοντάς τους ειλικρινές, ισορροπημένο ενδιαφέρον. (Ιώβ 29:12) Μια νεαρή ονόματι Ανέτ θυμάται το υγιές ενδιαφέρον που της έδειχνε ένας Χριστιανός πρεσβύτερος όταν ήταν μικρή και λέει: «Ήταν ο μόνος πραγματικός πατέρας που είχα ποτέ».

Ο Φαύλος Κύκλος Σταματάει

Χάρη σε αυτές τις αρχές, τα παιδιά που μεγαλώνουν χωρίς πατέρα μπορούν να βοηθηθούν να πετύχουν. Παρά τα μειονεκτήματα της παιδικής τους ηλικίας, μπορούν να γίνουν ισορροπημένοι, παραγωγικοί ενήλικοι, καθώς και στοργικοί, πιστοί και αφοσιωμένοι γονείς. Παρ’ όλα αυτά, η πρόληψη είναι πολύ καλύτερη από οποιαδήποτε θεραπεία. Και σε τελική ανάλυση, ο φαύλος κύκλος των οικογενειών χωρίς πατέρα μπορεί να σταματήσει μόνο αν οι άντρες και οι γυναίκες δεσμευτούν να εφαρμόζουν την Αγία Γραφή στη ζωή τους​—για παράδειγμα, αν τηρούν την απαγόρευση της Αγίας Γραφής για το προγαμιαίο σεξ και ακολουθούν τους κανόνες που θέτει η Αγία Γραφή για τους συζύγους.​—1 Κορινθίους 6:9· Εφεσίους 5:21-33.

Στην εποχή μας, πολλά παιδιά έχουν τον πατέρα τους στην οικογένεια, αλλά και πάλι μπορεί να είναι χωρίς πατέρα. Ένας ειδικός σε οικογενειακά θέματα υποστηρίζει: «Το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν . . . τα παιδιά σήμερα είναι ότι οι γονείς δεν τους αφιερώνουν χρόνο και προσοχή». Ο Λόγος του Θεού προτείνει μια ριζική λύση. Δίνει την εξής προσταγή στους πατέρες σχετικά με τα παιδιά τους: «Να τους παρέχετε τη διδασκαλία και τη διόρθωση που αρμόζουν στη Χριστιανική ανατροφή». (Εφεσίους 6:4, Νέα Αγγλική Βίβλος [New English Bible]· Παροιμίες 24:27) Όταν οι πατέρες ακολουθούν τις συμβουλές της Αγίας Γραφής, τα παιδιά δεν φοβούνται μήπως εγκαταλειφθούν.

Είναι, όμως, ρεαλιστικό να πιστεύουμε ότι οι άνθρωποι θα στραφούν μαζικά στην Αγία Γραφή; Κάθε άλλο. (Ματθαίος 7:14) Αλλά οι Μάρτυρες του Ιεχωβά έχουν βοηθήσει εκατομμύρια άτομα να βρουν ευτυχία στην οικογενειακή τους ζωή μέσω ενός προγράμματος οικιακής Γραφικής μελέτης. d Φυσικά, η Αγία Γραφή προειδοποιεί ότι όλα τα αντρόγυνα θα υφίστανται «θλίψη στη σάρκα» εξαιτίας της ατέλειας. (1 Κορινθίους 7:28) Αλλά όσοι σέβονται αληθινά το Λόγο του Θεού προσπαθούν να επιλύουν τα προβλήματά τους, και όχι να παίρνουν διαζύγιο μόλις εμφανιστούν οι πρώτες δυσκολίες. Ομολογουμένως, υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες ίσως είναι κατάλληλο για ένα Χριστιανό να σκεφτεί την πιθανότητα του χωρισμού ή ακόμα και του διαζυγίου. (Ματθαίος 5:32) Εντούτοις, η επίγνωση των επιπτώσεων που μπορεί να έχει αυτό στα παιδιά του θα υποκινήσει ένα Χριστιανό να αναζητήσει τρόπους για να σώσει το γάμο του αν αυτό είναι δυνατόν.

Αν ακολουθείτε την Αγία Γραφή, δεν θα σώσετε απλώς την οικογένειά σας τώρα. Θα μπορέσετε όλοι να ζήσετε για πάντα! Ο Ιησούς είπε: «Αυτό σημαίνει αιώνια ζωή, το να αποκτούν γνώση για εσένα, τον μόνο αληθινό Θεό, και για αυτόν που απέστειλες, τον Ιησού Χριστό». (Ιωάννης 17:3) Η ανάγνωση και η εφαρμογή των συμβουλών που βρίσκονται στο Λόγο του Θεού είναι ένας από τους καλύτερους τρόπους για να διασφαλίσετε ότι η οικογένειά σας θα παραμείνει αλώβητη για πάντα.

[Υποσημειώσεις]

[Εικόνα στη σελίδα 8, 9]

Ακολουθώντας τις Γραφικές αρχές, ο μεμονωμένος γονέας μπορεί να αναθρέψει τα παιδιά του με επιτυχία

[Εικόνα στη σελίδα 10]

Οι Χριστιανοί άντρες μπορούν συχνά να “σώσουν το αγόρι που είναι ορφανό από πατέρα” δείχνοντάς του ειλικρινές και υγιές ενδιαφέρον