Αυτοκτονία​—Η Κρυφή Επιδημία

Ο ΤΖΟΝ ΚΑΙ Η ΜΑΙΡΗ a κοντεύουν τα 60 και ζουν σε ένα μικρό σπίτι στην ύπαιθρο των Ηνωμένων Πολιτειών. Ο Τζον αργοπεθαίνει από εμφύσημα και από συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια. Η Μαίρη δεν μπορεί να σκεφτεί τη ζωή της χωρίς τον Τζον, και δεν μπορεί να αντέξει τον πόνο που νιώθει όταν τον βλέπει να αργοσβήνει αναπνέοντας με δυσκολία. Η Μαίρη έχει επίσης προβλήματα υγείας, και πάσχει εδώ και χρόνια από κατάθλιψη. Ο Τζον έχει θορυβηθεί τελευταία επειδή η Μαίρη μιλάει για αυτοκτονία. Οι σκέψεις της μπερδεύονται ολοένα και περισσότερο εξαιτίας της κατάθλιψης και των πολλών φαρμάκων που παίρνει. Λέει ότι δεν μπορεί να αντέξει στη σκέψη ότι θα μείνει μόνη.

Το σπίτι είναι γεμάτο φάρμακα​—χάπια για την καρδιά, αντικαταθλιπτικά, ηρεμιστικά. Νωρίς ένα πρωί, η Μαίρη πηγαίνει στην κουζίνα και αρχίζει να καταπίνει χάπια. Συνεχίζει αδιάκοπα, ώσπου τη βρίσκει ο Τζον και της παίρνει τα χάπια. Καθώς η Μαίρη πέφτει σε κώμα, ο Τζον καλεί τις πρώτες βοήθειες και προσεύχεται να μην είναι πολύ αργά.

Τι Αποκαλύπτουν οι Στατιστικές

Πολλά έχουν γραφτεί τα τελευταία χρόνια για τον αυξανόμενο αριθμό των νέων που αυτοκτονούν—και δικαιολογημένα, εφόσον δεν υπάρχει μεγαλύτερη τραγωδία από τον πρόωρο θάνατο ενός νέου ανθρώπου γεμάτου ζωή και ελπιδοφόρες προοπτικές. Εντούτοις, ένα γεγονός που δεν βλέπει το φως της δημοσιότητας είναι ότι στις περισσότερες χώρες το ποσοστό αυτοκτονιών αυξάνεται σταθερά σε συνάρτηση με την ηλικία. Αυτό αληθεύει ανεξάρτητα από το αν το συνολικό ποσοστό αυτοκτονιών σε μια χώρα είναι υψηλό ή χαμηλό, όπως δείχνει το παρακάτω πλαίσιο. Μια ματιά σε αυτές τις στατιστικές αποκαλύπτει επίσης την παγκοσμιότητα αυτής της κρυφής επιδημίας.

 Τα Κέντρα για τον Έλεγχο των Ασθενειών στις Η.Π.Α. ανέφεραν το 1996 ότι οι αυτοκτονίες Αμερικανών ηλικίας 65 ετών και άνω είχαν αυξηθεί κατά 36 τοις εκατό από το 1980. Αυτό οφειλόταν εν μέρει στο ότι αυξήθηκε ο αριθμός των ηλικιωμένων Αμερικανών​—αλλά δεν ήταν αυτή η μοναδική αιτία. Το 1996 αυξήθηκε επίσης κατά 9 τοις εκατό το πραγματικό ποσοστό αυτοκτονιών μεταξύ ατόμων ηλικίας 65 ετών και άνω, για πρώτη φορά έπειτα από 40 χρόνια. Σε σύγκριση με τους θανάτους από τραυματισμούς, μόνο οι πτώσεις και τα αυτοκινητικά δυστυχήματα σκότωσαν περισσότερους ηλικιωμένους Αμερικανούς. Μάλιστα, ακόμα και αυτά τα ανησυχητικά ποσοστά μπορεί να είναι πολύ χαμηλότερα από τα πραγματικά. «Υπάρχουν υποψίες ότι οι στατιστικές για τις αυτοκτονίες που βασίζονται στο πιστοποιητικό θανάτου μπορεί να μην αντικατοπτρίζουν καθόλου την πραγματικότητα», παρατηρεί το Εγχειρίδιο για τη Μελέτη της Αυτοκτονίας (A Handbook for the Study of Suicide). Το βιβλίο προσθέτει ότι, σύμφωνα με ορισμένους υπολογισμούς, οι πραγματικοί αριθμοί είναι διπλάσιοι από ό,τι δείχνουν οι στατιστικές.

Ποιο είναι το αποτέλεσμα; Οι Ηνωμένες Πολιτείες, όπως και πολλές άλλες χώρες, μαστίζονται από την κρυφή παγκόσμια επιδημία των αυτοκτονιών μεταξύ ηλικιωμένων. Ο Δρ Χέρμπερτ Χέντιν, ειδικός επί του θέματος, παρατηρεί: «Παρ’ όλο που το ποσοστό των αυτοκτονιών στις Ηνωμένες Πολιτείες αυξάνεται σταθερά και αισθητά σε συνάρτηση με την ηλικία, το κοινό ελάχιστα ασχολείται με τις αυτοκτονίες ηλικιωμένων». Γιατί συμβαίνει αυτό; Όπως ισχυρίζεται ο Χέντιν, μέρος του προβλήματος οφείλεται στο ότι το ποσοστό των αυτοκτονιών στους ηλικιωμένους ήταν ανέκαθεν υψηλό και έτσι «δεν προξένησε την ξαφνική αναστάτωση που δημιούργησε η συνταρακτική αύξηση στις αυτοκτονίες των νέων».

Τρομερή Αποτελεσματικότητα

Αυτές οι στατιστικές, παρότι συγκλονιστικές, είναι απλώς ψυχροί αριθμοί. Δεν μπορούν να κάνουν κάποιον να καταλάβει τη μοναξιά που νιώθουν όσοι χάνουν τον πολυαγαπημένο τους σύντροφο, την απογοήτευση που επιφέρει η χαμένη ανεξαρτησία, την απόγνωση που προξενεί μια μακρόχρονη ασθένεια, το αίσθημα κενού που δημιουργεί η χρόνια κατάθλιψη, την απελπισία που προκαλεί μια θανατηφόρα αρρώστια. Η πικρή αλήθεια είναι ότι, ενώ για τους νεαρούς η αυτοκτονία μπορεί να αποτελεί μια απερίσκεπτη αντίδραση σε προσωρινά προβλήματα, οι ηλικιωμένοι συνήθως αντιμετωπίζουν προβλήματα που φαίνονται μόνιμα και άλυτα. Ως αποτέλεσμα, όταν στρέφονται στην αυτοκτονία, συνήθως είναι πιο αποφασισμένοι από τους νέους και τη φέρνουν σε πέρας με τρομερή αποτελεσματικότητα.

«Οι αυτοκτονίες, όχι μόνο είναι πιο διαδεδομένες ανάμεσα στους ηλικιωμένους, αλλά και η ίδια η πράξη της αυτοκτονίας παρουσιάζει σοβαρές διαφορές μεταξύ ηλικιωμένων και νέων», παρατηρεί ο Δρ Χέντιν στο βιβλίο του Η Αυτοκτονία στην Αμερική (Suicide in America). «Συγκεκριμένα, η αναλογία ανάμεσα στις απόπειρες αυτοκτονίας και στις αυτοκτονίες αλλάζει αισθητά όταν πρόκειται για ηλικιωμένους. Στο συνολικό πληθυσμό, η αναλογία ανάμεσα στις απόπειρες αυτοκτονίας και στις αυτοκτονίες υπολογίζεται σε 10 προς 1· μεταξύ των νέων (15-24 ετών) υπολογίζεται σε 100 προς 1· και μεταξύ ατόμων άνω των 55 ετών υπολογίζεται σε 1 προς 1».

Πολύ ανησυχητικές στατιστικές! Πόσο αποκαρδιωτικό είναι να γερνάει κανείς, να χάνει τις σωματικές του δυνάμεις, να πονάει και να αρρωσταίνει! Δεν εκπλήσσει, λοιπόν, το ότι αυτοκτονούν τόσο πολλοί ηλικιωμένοι. Εντούτοις, υπάρχουν ισχυροί λόγοι για να θεωρούμε τη ζωή πολύτιμη​—ακόμα και όταν αντιμετωπίζουμε πολύ δύσκολες καταστάσεις. Ας δούμε τι συνέβη στη Μαίρη, η οποία αναφέρθηκε στην αρχή.

[Υποσημείωση]

[Πίνακας στη σελίδα 3]

Ποσοστά Αυτοκτονιών ανά 100.000 Άτομα, κατά Ηλικία και Φύλο

Άντρες/Γυναίκες Ηλικίες 15 ως 24 Ετών

8,0/2,5 Αργεντινή

4,0/0,8 Ελλάδα

19,2/3,8 Ουγγαρία

10,1/4,4 Ιαπωνία

7,6/2,0 Μεξικό

53,7/9,8 Ρωσία

23,4/3,7 Ηνωμένες Πολιτείες

Άντρες/Γυναίκες Ηλικίες 75 Ετών και Άνω

55,4/8,3 Αργεντινή

17,4/1,6 Ελλάδα

168,9/60,0 Ουγγαρία

51,8/37,0 Ιαπωνία

18,8/1,0 Μεξικό

93,9/34,8 Ρωσία

50,7/5,6 Ηνωμένες Πολιτείες