«Ιστόπλεκτη Δαντέλα»​—Το Εκπληκτικό Χειροτέχνημα της Παραγουάης

ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΤΗ ΤΟΥ ΞΥΠΝΑ! ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΓΟΥΑΗ

ΑΣΟΥΝΣΙΟΝ, ΠΑΡΑΓΟΥΑΗ. Καθώς περιμένουμε τις αποσκευές μας, έχουμε μερικά λεπτά για να ρίξουμε μια ματιά τριγύρω. Ξαφνικά η σύζυγός μου με τραβάει για να δω μια βιτρίνα. «Δεν είναι καταπληκτικό!» λέει ενθουσιασμένη, δείχνοντας ένα πανέμορφο δαντελένιο τραπεζομάντιλο με εξαιρετικά περίπλοκο σχέδιο. Την ίδια στιγμή, άρχισε να αναρωτιέται πώς κατασκευάστηκε.

Η ιστόπλεκτη δαντέλα έχει τις ρίζες της στην Αραβία. Σύμφωνα με το βιβλίο Παραγουάη, Τουριστικές και Γενικές Πληροφορίες (Paraguay, Touristic and General Information), «μεταφέρθηκε στα Κανάρια Νησιά και στην Ισπανία, ενώ μεταξύ του 17ου και του 18ου αιώνα εισάχθηκε στην Παραγουάη, όπου η λεγόμενη δαντέλα του ήλιου από την Τενερίφη μετονομάστηκε σε δαντέλα Παραγουάης ή νιανδουτί». Στην Παραγουάη αυτή η λεπτή δαντέλα επηρεάστηκε από το προσωπικό ύφος του δαντελοποιού, ενώ τα χαρακτηριστικά της τοπικής χλωρίδας και πανίδας ενσωματώθηκαν στα σχέδια της δαντέλας. Μολονότι η δαντέλα δεν είναι τοπική εφεύρεση, οι Παραγουανοί εμπλούτισαν τη δαντέλα τους με καινούριες βελονιές. Πολλοί ντόπιοι ζουν από τη δαντελοποιία.

Πώς κατασκευάζεται αυτή η περίπλοκη δαντέλα που μοιάζει με ιστό αράχνης; Για να βρούμε την απάντηση, ο ξεναγός μας μάς πήγε στη μικρή πόλη Ιταγκουά, 30 χιλιόμετρα ανατολικά της Ασουνσιόν. Μας είπε ότι αυτή η περιοχή αποτελεί σημαντικό κέντρο παραγωγής ιστόπλεκτης δαντέλας στην Παραγουάη. Πράγματι, πολλά τέτοια είδη στολίζουν τις βιτρίνες των καταστημάτων που υπάρχουν κατά μήκος του κεντρικού δρόμου.

Η ιδιοκτήτρια ενός καταστήματος μάς χαιρέτησε εγκάρδια, μας έδειξε μερικές όμορφες δαντέλες, και μας εξήγησε: «Η χειροποίητη δαντέλα κατατάσσεται σε διάφορες κατηγορίες ανάλογα με την πλέξη της. Η ιστόπλεκτη δαντέλα κεντιέται με βελόνα. Οι περισσότεροι Παραγουανοί δαντελοποιοί απομνημονεύουν τα σχέδιά τους, αν και μερικοί χρησιμοποιούν πατρόν. Όλοι χρησιμοποιούν ένα κομμάτι βαμβακερού υφάσματος, που το περνούν σε ξύλινο τελάρο και φτιάχνουν τη δαντέλα χρησιμοποιώντας βελόνα και κλωστή. Οι μητέρες διδάσκουν αυτή την τέχνη στα παιδιά τους όταν είναι ακόμα μικρά, και κατόπιν εκείνα τη διδάσκουν στα δικά τους παιδιά».

Ένα είδος αράχνης χρειάζεται μόνο δύο με τρεις ώρες για να φτιάξει τον ιστό της. «Χρειάζονται δύο με τρεις μήνες για να φτιαχτεί ένα τραπεζομάντιλο οχτώ ατόμων με χοντρό νήμα. Για να κατασκευαστεί το ίδιο τραπεζομάντιλο με λεπτό νήμα χρειάζονται έξι με οχτώ μήνες», είπε η καταστηματάρχης. «Όσο λεπτότερο είναι το νήμα, τόσο ομορφότερο είναι το αποτέλεσμα».

Καθώς σηκώνει ένα λευκό δαντελένιο πετσετάκι, εξηγεί: «Το κεντρικό μοτίβο είναι το άνθος του δέντρου γκουάβα, και οι κλωστές πρέπει να μετριούνται την ώρα που το φτιάχνουν. Αυτό το σχέδιο είναι το πιο δύσκολο, και χρειάζονται δύο εβδομάδες για να κατασκευαστεί με λεπτό νήμα. Αρχικά, οι δαντελοποιοί χρησιμοποιούσαν μόνο λεπτό νήμα και όλες οι δαντέλες ήταν πολύ ακριβές. Γι’ αυτό πολλοί άρχισαν να χρησιμοποιούν χοντρό νήμα ώστε να επιταχύνουν την κατασκευή και να μειώσουν το κόστος».

Στη βιτρίνα υπήρχαν πολύχρωμα και λευκά σουπλά, τραπεζομάντιλα, πετσετάκια, σουβέρ και άλλα είδη για το σπίτι. Όταν τη ρωτήσαμε αν φτιάχνουν και ρούχα με αυτή τη δαντέλα, η καταστηματάρχης έφερε γρήγορα ένα φόρεμα που ανήκε στην κόρη της, και για το οποίο ήταν προφανώς πολύ περήφανη. Ήταν ένα όμορφο επίσημο φόρεμα στα χρώματα της ίριδας. Σε άλλα καταστήματα βρήκαμε μερικές καλοφτιαγμένες κάρτες που περιείχαν λεπτή δαντέλα. Δεν είναι να απορεί κανείς που η ιστόπλεκτη δαντέλα θεωρείται το πιο διάσημο χειροτέχνημα της Παραγουάης.

 [Ολοσέλιδη εικόνα στη σελίδα 18]