Ενωμένη Ευρώπη​—Γιατί Έχει Τόση Σημασία;

Η ΣΑΜΠΑΝΙΑ έρρεε άφθονη. Τα πυροτεχνήματα φώτιζαν τον ουρανό. Γιατί γίνονταν όλα αυτά; Μήπως για μια νέα χιλιετία; Όχι, αυτό το γεγονός βάσιμα θεωρήθηκε πιο σημαντικό από μια απλή αλλαγή αριθμών στα ημερολόγια του κόσμου. Ήταν η 1η Ιανουαρίου του 1999. Εκείνη την ημέρα καθιερώθηκε επίσημα το νέο ενιαίο νόμισμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ)​—το ευρώ.

Πολλοί Ευρωπαίοι θεωρούν ότι η καθιέρωση ενιαίου νομίσματος αποτελεί ένα ιστορικό βήμα στο μακρόχρονο αγώνα της Ευρώπης για ενότητα. Η ολλανδική εφημερίδα Ντε Τελεχράφ (De Telegraaf) χαιρέτισε την καθιέρωση του ευρώ ως το «επιστέγασμα της ευρωπαϊκής ενοποίησης». Πράγματι, έπειτα από δεκαετίες ονείρων, διπλωματικών επαφών και καθυστερήσεων, η ευρωπαϊκή ενότητα φαίνεται πιο κοντά παρά ποτέ.

Είναι αλήθεια ότι οι άνθρωποι που ζουν έξω από την Ευρώπη ίσως αναρωτιούνται γιατί υπάρχει όλη αυτή η αναστάτωση. Ίσως φαίνεται ότι η άφιξη του ευρώ και οι προσπάθειες για ευρωπαϊκή ενοποίηση ελάχιστα επηρεάζουν την καθημερινή τους ζωή. Ωστόσο, η ενοποίηση της Ευρώπης θα δημιουργήσει έναν από τους ισχυρότερους οικονομικούς συνασπισμούς στον κόσμο. Έτσι θα είναι δύσκολο να αγνοήσει κάποιος την ενωμένη Ευρώπη—ανεξάρτητα από το πού ζει.

Παραδείγματος χάρη, ο Υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μαρκ Γκρόσμαν είπε πρόσφατα σε κάποιο ακροατήριο στη Βόρεια Αμερική: «Η ευημερία μας είναι συνυφασμένη με την Ευρώπη». Γιατί; Μεταξύ των λόγων που ανέφερε ήταν ότι «ο ένας στους 12 Αμερικανούς εργάτες εργοστασίου δουλεύει σε μια από τις 4.000 ευρωπαϊκές επιχειρήσεις οι οποίες λειτουργούν στις ΗΠΑ». Λέγεται, επίσης, ότι το νέο νόμισμα της Ευρώπης ενδέχεται να επηρεάσει την τιμή των εισαγόμενων ειδών​—ακόμα και τα επιτόκια των ενυπόθηκων δανείων—​σε χώρες που απέχουν πολύ από την Ευρώπη.

Οι αναπτυσσόμενες χώρες ίσως ωφεληθούν. Πώς; Σύμφωνα με μια μελέτη, «η αντικατάσταση των ευρωπαϊκών νομισμάτων από το ευρώ θα απλοποιήσει τις εμπορικές σχέσεις των αναπτυσσόμενων χωρών με την ΕΕ». Επιπλέον, μερικοί προλέγουν ότι θα ωφεληθούν οι ιαπωνικές και οι αμερικανικές εταιρίες που υπάρχουν στην Ευρώπη. Όταν θα χρησιμοποιείται πλήρως το ευρώ, δεν θα υπάρχουν διακυμάνσεις στις συναλλαγματικές ισοτιμίες των ευρωπαϊκών χωρών. Οι εμπορικές συναλλαγές στην Ευρώπη μπορεί κάλλιστα να γίνουν πιο συμφέρουσες.

Αν σκοπεύετε να ταξιδέψετε στην Ευρώπη, ίσως νιώσετε και εσείς τα οφέλη της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Σύντομα θα μπορείτε να αγοράζετε αγαθά και υπηρεσίες σε διαφορετικές ευρωπαϊκές χώρες χρησιμοποιώντας ένα νόμισμα, το ευρώ, το οποίο θα έχει περίπου την ίδια αξία με το αμερικανικό δολάριο. Θα έχει περάσει πια ο καιρός που οι τουρίστες μπερδεύονταν με τα φλορίνια, τα φράγκα, τις λιρέτες, τα γερμανικά μάρκα, καθώς και με τα κομπιουτεράκια.

Ωστόσο, καθώς η Ευρώπη προχωράει για να γίνει μια ενοποιημένη ήπειρος προσφέρει κάτι πολύ πιο ελκυστικό​—ελπίδα. Σκεφτείτε απλώς ότι πριν από μερικές δεκαετίες η Ευρώπη ήταν βυθισμένη στον πόλεμο. Από αυτή την άποψη, η ενοποίηση της Ευρώπης είναι καταπληκτικό φαινόμενο. Άνθρωποι από όλο τον κόσμο παρακολουθούν με ενδιαφέρον.

Πολλοί δεν μπορούν παρά να αναρωτηθούν αν η παγκόσμια ενότητα αποτελεί ρεαλιστική προσδοκία. Πράγματι αυτή είναι δελεαστική προοπτική! Μήπως τα βήματα που κάνει η Ευρώπη για να ενωθεί θα φέρουν τους ανθρώπους πιο κοντά σε έναν ενωμένο κόσμο; Προτού εξετάσουμε αυτό το ερώτημα, πρέπει να ρίξουμε μια αντικειμενική ματιά στην ευρωπαϊκή ενοποίηση. Ποια είναι τα εμπόδια στο δρόμο για την ένωση τα οποία απομένει να ξεπεραστούν;

 [Πλαίσιο​/Πίνακας στη σελίδα 4]

ΠΩΣ ΓΕΝΝΗΘΗΚΕ Η ΕΝΩΣΗ;

Η ιδέα της ενωμένης Ευρώπης δεν είναι εντελώς καινούρια. Κάποια σχετική ενότητα υπήρξε τον καιρό της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, κατόπιν υπό την κυριαρχία του Καρλομάγνου και αργότερα υπό τον Ναπολέοντα Α΄. Σε αυτές τις περιπτώσεις η ενότητα βασιζόταν στη βία και στις κατακτήσεις. Μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, όμως, αρκετές πολεμοπαθείς χώρες ένιωσαν την ανάγκη να ενωθούν με βάση τη συνεργασία. Αυτές οι χώρες έλπιζαν ότι μια τέτοια συνεργασία θα οδηγούσε όχι μόνο στην οικονομική τους ανάκαμψη αλλά και στην απαγόρευση του πολέμου. Στη συνέχεια αναφέρονται μερικά από τα ιστορικά βήματα που οδήγησαν στην παρούσα κατάσταση:

• 1948 Εκατοντάδες Ευρωπαίοι πολιτικοί ηγέτες συγκεντρώνονται στη Χάγη της Ολλανδίας και υπόσχονται: «Ποτέ ξανά δεν θα πολεμήσουμε μεταξύ μας».

• 1950 Η Γαλλία και η Γερμανία αρχίζουν να συνεργάζονται για να προστατέψουν τις βιομηχανίες τους που παράγουν άνθρακα και χάλυβα. Και άλλες χώρες ενώνονται μαζί τους, γεγονός που οδηγεί στην ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ). Αυτή αρχίζει να λειτουργεί το 1952 και περιλαμβάνει το Βέλγιο, τη Γαλλία, τη Δυτική Γερμανία, την Ιταλία, το Λουξεμβούργο και την Ολλανδία.

• 1957 Τα έξι μέλη της ΕΚΑΧ ιδρύουν δύο άλλους οργανισμούς: την Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ) και την Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής Ενέργειας (ΕΚΑΕ).

• 1967 Η ΕΟΚ συγχωνεύεται με την ΕΚΑΧ και την ΕΚΑΕ δημιουργώντας την Ευρωπαϊκή Κοινότητα.

• 1973 Η Ευρωπαϊκή Κοινότητα δέχεται τη Δανία, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ιρλανδία.

• 1981 Η Ελλάδα εντάσσεται στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα.

• 1986 Η Ισπανία και η Πορτογαλία εντάσσονται στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα.

• 1990 Η Ευρωπαϊκή Κοινότητα διευρύνεται περισσότερο όταν ενώνεται η Δυτική με την Ανατολική Γερμανία, εισάγοντας την πρώην Ανατολική Γερμανία στον οργανισμό.

• 1993 Οι προσπάθειες για μεγαλύτερη οικονομική και πολιτική ένωση των μελών της Ευρωπαϊκής Κοινότητας οδηγούν στη δημιουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ).

• 2000 Η ΕΕ αποτελείται από 15 κράτη-μέλη​—Αυστρία, Βέλγιο, Γαλλία, Γερμανία, Δανία, Ελλάδα, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιρλανδία, Ισπανία, Ιταλία, Λουξεμβούργο, Ολλανδία, Πορτογαλία, Σουηδία και Φινλανδία.

[Εικόνα στη σελίδα 3]

Το ευρώ θα αντικαταστήσει πολλά ευρωπαϊκά νομίσματα

[Ευχαριστίες για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 3]

Ευρώ και σύμβολα ευρώ στις σελίδες 3, 5, 6 και 8: © European Monetary Institute