Πώς Αντιμετωπίζουν Κάποιες Οικογένειες μια Χρόνια Πάθηση

Η ΛΕΞΗ «αντιμετωπίζω» μπορεί να αναφέρεται στην «ικανότητα κάποιου να χειρίζεται αποτελεσματικά τις πιέσεις που υφίσταται ή να αντεπεξέρχεται σε αυτές». (Εγκυκλοπαιδικό Ιατρικό Λεξικό του Τέιμπερ [Taber’s Cyclopedic Medical Dictionary]) Σημαίνει να τα βγάζετε πέρα με τα προβλήματα μιας χρόνιας πάθησης με τέτοιον τρόπο ώστε να μπορείτε να απολαμβάνετε κάποιο μέτρο ελέγχου και ειρήνης διάνοιας. Και εφόσον μια χρόνια πάθηση είναι οικογενειακή υπόθεση, η στοργική και πιστή υποστήριξη κάθε μέλους της οικογένειας είναι απαραίτητη για να μπορέσει η οικογένεια να αντιμετωπίσει την κατάσταση με επιτυχία. Ας εξετάσουμε μερικούς τρόπους με τους οποίους αντιμετωπίζουν κάποιες οικογένειες μια χρόνια πάθηση.

Η Αξία της Γνώσης

Ίσως είναι αδύνατον να θεραπεύσετε την πάθηση, αλλά το να γνωρίζετε πώς να την αντιμετωπίσετε μπορεί να ελαχιστοποιήσει το διανοητικό και συναισθηματικό αντίκτυπο της ασθένειας. Αυτό συμφωνεί με την αρχαία παροιμία η οποία λέει: «Ο άνθρωπος που έχει γνώση ενισχύει τη δύναμη». (Παροιμίες 24:5) Πώς μπορεί κάποια οικογένεια να αποκτήσει γνώση σχετικά με την αντιμετώπιση της ασθένειας;

Το πρώτο βήμα είναι να βρεθεί ένας προσιτός και υποβοηθητικός γιατρός, ο οποίος θα είναι πρόθυμος να διαθέσει χρόνο για να εξηγήσει τα πάντα προσεκτικά στον ασθενή και στην οικογένεια. «Ο ιδανικός γιατρός», παρατηρεί το βιβλίο Ένα Παιδί με Ειδικές Ανάγκες στην Οικογένεια (A Special Child in the Family), «ενδιαφέρεται για ολόκληρη την οικογένεια καθώς και για να έχει ο ίδιος όλες τις απαραίτητες ιατρικές ικανότητες».

Το επόμενο βήμα είναι να κάνετε συγκεκριμένες ερωτήσεις μέχρι να καταλάβετε την κατάσταση όσο καλύτερα μπορείτε. Ωστόσο, να θυμάστε ότι όταν είστε με το γιατρό, είναι εύκολο να αναστατωθείτε και να ξεχάσετε τι θέλατε να ρωτήσετε. Μια υποβοηθητική εισήγηση είναι να γράφετε  εκ των προτέρων τις ερωτήσεις. Συγκεκριμένα, ίσως θέλετε να μάθετε τι να περιμένετε από την ασθένεια και τη θεραπεία, καθώς και τι μπορείτε να κάνετε για αυτήν.—Βλέπε το πλαίσιο «Ερωτήσεις που Μπορεί η Οικογένεια να Υποβάλει στο Γιατρό».

Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να δώσετε επαρκείς πληροφορίες στα αδέλφια ενός χρόνια άρρωστου παιδιού. «Εξηγήστε από την αρχή τι δεν πάει καλά», σχολιάζει μια μητέρα. «Μπορεί εύκολα να νιώσουν αποξενωμένα από τον οικογενειακό κύκλο αν δεν καταλαβαίνουν τι συμβαίνει».

Μερικές οικογένειες κατάφεραν επίσης να βρουν χρήσιμες πληροφορίες κάνοντας έρευνα στην τοπική βιβλιοθήκη, σε κάποιο βιβλιοπωλείο ή στο Ιντερνέτ​—παίρνοντας πολύ συχνά λεπτομερείς πληροφορίες για συγκεκριμένες ασθένειες.

Διατηρώντας μια Λογική Ποιότητα Ζωής

Είναι εντελώς φυσιολογικό να θέλουν τα μέλη της οικογένειας να διατηρήσουν μια λογική ποιότητα ζωής για τον ασθενή. Πάρτε για παράδειγμα τον Νιλ ντου Τόι, ο οποίος αναφέρθηκε στο πρώτο άρθρο. Οι εξουθενωτικές συνέπειες της ασθένειάς του εξακολουθούν να τον καταβάλλουν. Παρ’ όλα αυτά, δαπανάει περίπου 70 ώρες το μήνα κάνοντας αυτό που του αρέσει περισσότερο​—μιλώντας στους ανθρώπους της περιοχής του για τη Γραφική του ελπίδα. «Κάτι άλλο που μου δίνει εσωτερική ικανοποίηση», λέει ο ίδιος, «είναι το να παρέχω Γραφική εκπαίδευση στην εκκλησία».

Η ποιότητα ζωής περιλαμβάνει επίσης την ικανότητα να δίνουμε και να λαβαίνουμε αγάπη, να απολαμβάνουμε ευχάριστες δραστηριότητες και να ενισχύουμε την ελπίδα μας. Οι ασθενείς εξακολουθούν να θέλουν να απολαμβάνουν τη ζωή στο βαθμό που το επιτρέπει αυτό η ασθένειά τους και η αγωγή που ακολουθούν. Κάποιος πατέρας του οποίου η οικογένεια αντιμετωπίζει μια ασθένεια επί 25 χρόνια εξηγεί: «Μας αρέσει η εξοχή, αλλά λόγω των περιορισμών του γιου μας, δεν μπορούμε να πηγαίνουμε για πεζοπορία. Έτσι κάνουμε κάτι διαφορετικό. Πηγαίνουμε σε εξοχικά μέρη στα οποία δεν είναι απαραίτητες οι κοπιαστικές δραστηριότητες».

Ναι, οι ασθενείς εξακολουθούν να διαθέτουν ικανότητες που τους βοηθούν να αντλούν κάποια ευχαρίστηση από τη ζωή. Ανάλογα με τη φύση της ασθένειας, πολλοί μπορούν ακόμα να απολαμβάνουν όμορφες εικόνες και ήχους. Όσο περισσότερο νιώθουν ότι ελέγχουν διάφορες πλευρές της ζωής τους, τόσο πιθανότερο είναι να έχουν μια λογική ποιότητα ζωής.

Αντιμετώπιση Δύσκολων Συναισθημάτων

Ένας βασικός παράγοντας για να αντιμετωπίσετε με επιτυχία την κατάσταση είναι το να μάθετε πώς να ελέγχετε τα επιβλαβή συναισθήματα. Ένα από αυτά είναι ο θυμός. Η Αγία Γραφή  αναγνωρίζει ότι κάποιο άτομο ίσως έχει λόγο να είναι αναστατωμένο. Ωστόσο, μας προτρέπει επίσης να είμαστε “μακρόθυμοι”. (Παροιμίες 14:29) Γιατί είναι σοφό αυτό; Σύμφωνα με ένα βιβλίο, ο θυμός «σάς κατατρώει και σας κάνει πικρόχολο ή σας φέρνει σε σημείο να λέτε βλαβερά πράγματα για τα οποία αργότερα μετανιώνετε». Ακόμα και ένα μόνο ξέσπασμα θυμού μπορεί να προξενήσει βλάβη η οποία ίσως χρειαστεί πολύ χρόνο για να αποκατασταθεί.

Η Αγία Γραφή συστήνει: «Ο ήλιος ας μη δύει βρίσκοντάς σας σε κατάσταση θυμού». (Εφεσίους 4:26) Προφανώς, δεν μπορούμε να καθυστερήσουμε τη δύση του ήλιου. Αλλά μπορούμε να κάνουμε ορισμένα βήματα για να τακτοποιήσουμε την «κατάσταση θυμού» γρήγορα, ώστε να σταματήσουμε να βλάπτουμε τον εαυτό μας και τους άλλους. Και το πιθανότερο είναι ότι θα χειριστείτε την κατάσταση πολύ καλύτερα όταν θα έχετε ηρεμήσει.

Όπως όλες οι οικογένειες, έτσι και η δική σας αναμφίβολα θα έχει ψυχολογικές μεταπτώσεις. Πολλοί διαπιστώνουν ότι αντιμετωπίζουν καλύτερα την κατάσταση όταν μπορούν να ανοίξουν την καρδιά τους ο ένας στον άλλον ή σε κάποιο άλλο άτομο που είναι σπλαχνικό και συμπονετικό. Αυτό συνέβη με την Καθλίν. Αρχικά φρόντιζε την καρκινοπαθή μητέρα της και αργότερα το σύζυγό της, ο οποίος υπέφερε από χρόνια κατάθλιψη και τελικά από τη νόσο του Αλτσχάιμερ. Η ίδια αναγνωρίζει: «Το να συζητάω με φίλους που είχαν κατανόηση με ανακούφιζε και με παρηγορούσε». Η Ρόζμαρι, που φρόντιζε τη μητέρα της δύο χρόνια, συμφωνεί: «Το να μιλάω σε μια αληθινή φίλη με βοηθούσε να διατηρώ την ισορροπία μου».

Ωστόσο, μην εκπλαγείτε αν δεν μπορέσετε να συγκρατήσετε τα δάκρυά σας καθώς μιλάτε. «Το κλάμα σάς ανακουφίζει από την ένταση και τον πόνο, και σας βοηθάει να ξεπεράσετε τη θλίψη», λέει το βιβλίο Ένα Παιδί με Ειδικές Ανάγκες στην Οικογένεια. a

Να Διατηρείτε Θετική Στάση

«Η θέλησή σας για ζωή μπορεί να σας στηρίξει όταν είστε άρρωστοι», έγραψε ο σοφός Βασιλιάς Σολομών. (Παροιμίες 18:14, Σημερινή Αγγλική Μετάφραση [Today’s English Version]) Σύγχρονοι ερευνητές έχουν παρατηρήσει ότι οι προσδοκίες των ασθενών​—είτε αρνητικές είτε θετικές—​συχνά τείνουν να επηρεάζουν το αποτέλεσμα της θεραπείας τους. Ωστόσο, πώς μπορεί μια οικογένεια να παραμείνει αισιόδοξη καθώς αντιμετωπίζει κάποια μακρόχρονη ασθένεια;

Ενώ δεν αγνοούν την ασθένεια, οι οικογένειες αντιμετωπίζουν την κατάσταση καλύτερα όταν επικεντρώνουν την προσοχή τους στα όσα μπορούν ακόμα να κάνουν. «Εξαιτίας μιας τέτοιας κατάστασης μπορεί να γίνετε εντελώς αρνητικοί», παραδέχεται κάποιος πατέρας, «αλλά πρέπει να συνειδητοποιήσετε ότι έχετε ακόμα πάρα πολλά πράγματα. Έχετε τη ζωή σας, έχετε ο ένας τον άλλον, έχετε τους φίλους σας».

 Μολονότι μια χρόνια πάθηση δεν είναι κάτι που μπορείτε να το παίρνετε στα ελαφρά, η υγιής αίσθηση του χιούμορ βοηθάει στην αποφυγή του απαισιόδοξου πνεύματος. Αυτό φαίνεται καθαρά από την έντονα χιουμοριστική διάθεση της οικογένειας Ντου Τόι. Η Κολέτ, η μικρότερη αδελφή του Νιλ ντου Τόι, εξηγεί: «Επειδή έχουμε μάθει να αντιμετωπίζουμε ορισμένες καταστάσεις, μπορούμε να γελάμε όταν μας συμβαίνουν διάφορα πράγματα τα οποία ίσως φαίνονται πολύ εκνευριστικά σε άλλους. Αλλά αυτό βοηθάει στην εκτόνωση της έντασης». Η Αγία Γραφή μάς διαβεβαιώνει ότι «η χαρούμενη καρδιά κάνει καλό ως γιατρικό».​—Παροιμίες 17:22.

Οι Πνευματικές Αξίες Είναι οι Πιο Σημαντικές

Ένα ζωτικό μέρος της πνευματικής ευημερίας των αληθινών Χριστιανών περιλαμβάνει το να “γνωστοποιούν τα αιτήματά τους στον Θεό με προσευχή και δέηση”. Το αποτέλεσμα είναι αυτό που υπόσχεται η Αγία Γραφή: «Η ειρήνη του Θεού η οποία υπερέχει από κάθε σκέψη θα περιφρουρήσει τις καρδιές σας και τις διανοητικές σας δυνάμεις». (Φιλιππησίους 4:6, 7) Έπειτα από σχεδόν 30 χρόνια παροχής φροντίδας σε δύο παιδιά  με χρόνια πάθηση, μια μητέρα δηλώνει: «Έχουμε μάθει ότι ο Ιεχωβά μάς βοηθάει να αντιμετωπίζουμε την κατάσταση. Πραγματικά μάς στηρίζει».

Επιπλέον, πολλοί ενισχύονται από τις Γραφικές υποσχέσεις για μια παραδεισένια γη απαλλαγμένη από τον πόνο και τα παθήματα. (Αποκάλυψη 21:3, 4) «Εξαιτίας της χρόνιας πάθησης που αντιμετωπίζει η οικογένειά μας», λέει ο Μπρέαμ, «για εμάς αποκτάει μεγαλύτερο νόημα η υπόσχεση που δίνει ο Θεός ότι “ο κουτσός θα σκαρφαλώνει σαν το ελάφι και η γλώσσα του άλαλου θα βγάζει κραυγές ευφροσύνης”». Όπως και τόσοι άλλοι, έτσι και η οικογένεια Ντου Τόι ανυπομονεί να έρθει εκείνος ο καιρός στον Παράδεισο κατά τον οποίο «κανένας κάτοικος δεν θα λέει: “Είμαι άρρωστος”».​—Ησαΐας 33:24· 35:6.

Πάρτε θάρρος. Ο πόνος και τα παθήματα που καταβαρύνουν την ανθρωπότητα αποτελούν μέρος των αποδείξεων οι οποίες πιστοποιούν ότι επίκεινται καλύτερες συνθήκες. (Λουκάς 21:7, 10, 11) Στο μεταξύ, όμως, πολλά άτομα που παρέχουν φροντίδα και πολλοί ασθενείς μπορούν να επιβεβαιώσουν ότι ο Ιεχωβά είναι πράγματι «ο Πατέρας του τρυφερού ελέους και ο Θεός κάθε παρηγοριάς, ο οποίος μας παρηγορεί σε κάθε μας θλίψη».​—2 Κορινθίους 1:3, 4.

[Υποσημείωση]

[Πλαίσιο/Εικόνα στη σελίδα 8]

Ερωτήσεις που Μπορεί η Οικογένεια να Υποβάλει στο Γιατρό

• Πώς θα εξελιχθεί η πάθηση, και με ποιο αποτέλεσμα;

• Τι συμπτώματα θα υπάρξουν, και πώς μπορούν να τεθούν υπό έλεγχο;

• Τι εναλλακτικές θεραπευτικές αγωγές υπάρχουν;

• Ποιες παρενέργειες, ποιοι κίνδυνοι και ποια οφέλη ενδέχεται να προκύψουν από τις διάφορες θεραπευτικές αγωγές;

• Τι μπορεί να γίνει για να βελτιωθεί η κατάσταση, και τι πρέπει να αποφεύγεται;

[Πλαίσιο/Εικόνα στη σελίδα 11]

Πώς να Παρέχετε Υποστήριξη

Μερικοί ίσως αποφεύγουν τις επισκέψεις και την παροχή βοήθειας επειδή δεν γνωρίζουν τι να πουν ή πώς να χειριστούν την κατάσταση. Άλλοι ίσως έχουν την τάση να γίνονται φορτικοί και, επιβάλλοντας αυτό που εκείνοι θεωρούν υποβοηθητικό, ίσως επιτείνουν την πίεση που νιώθει η οικογένεια. Πώς μπορεί, λοιπόν, κανείς να παρέχει υποστήριξη σε όσους έχουν κάποιον χρόνια ασθενή στην οικογένειά τους χωρίς να παραβιάζει την ιδιωτική τους ζωή;

Να ακούτε συμπονετικά. “Να είστε γρήγοροι στο να ακούτε”, λέει το εδάφιο Ιακώβου 1:19. Να δείχνετε ενδιαφέρον με το να είστε καλοί ακροατές και να αφήνετε τα μέλη της οικογένειας να πουν τον πόνο τους αν θέλουν να μιλήσουν. Ίσως είναι πιο πρόθυμοι να το κάνουν αυτό αν νιώθουν ότι έχετε «κατανόηση». (1 Πέτρου 3:8) Να θυμάστε, όμως, ότι δεν αντιδρά κάθε άτομο ή κάθε οικογένεια με τον ίδιο τρόπο σε μια χρόνια πάθηση. Γι’ αυτό, «μη δίνετε συμβουλές αν δεν γνωρίζετε πραγματικά τα πάντα σχετικά με την ασθένεια ή το πρόβλημα», λέει η Καθλίν, η οποία φρόντιζε τη μητέρα της και αργότερα το χρόνια ασθενή σύζυγό της. (Παροιμίες 10:19) Και να θυμάστε ότι, ακόμα και αν έχετε κάποια γνώση για το θέμα, ο ασθενής και η οικογένεια ίσως αποφασίσουν να μη ζητήσουν, ή να μη δεχτούν, τη συμβουλή σας.

Να προσφέρετε πρακτική βοήθεια. Ενώ πρέπει να σέβεστε την ιδιωτική ζωή της οικογένειας, να είστε ωστόσο διαθέσιμοι όταν σας χρειάζονται πραγματικά. (1 Κορινθίους 10:24) Ο Μπρέαμ, ο οποίος α­ναφέρθηκε επανειλημμένα σε αυτή τη σειρά των άρθρων, λέει: «Η βοήθεια των Χριστιανών αδελφών μας ήταν ανεκτίμητη. Λόγου χάρη, τα βράδια που μέναμε στο νοσοκομείο επειδή η κατάσταση της Μισέλ ήταν κρίσιμη, πάντοτε υπήρχαν τέσσερις με έξι αδελφοί που έμεναν μαζί μας όλο το βράδυ. Είχαμε βοήθεια όποτε τη χρειαζόμασταν». Η σύζυγος του Μπρέαμ, η Αν, προσθέτει: «Ήταν ένας παγερός χειμώνας, και επί δύο εβδομάδες μάς έφερναν διαφορετική σούπα κάθε μέρα. Μας έτρεφε η ζεστή σούπα και η άφθονη θερμή αγάπη».

Να προσεύχεστε μαζί τους. Μερικές φορές, τα πρακτικά πράγματα που μπορείτε να κάνετε ίσως είναι λίγα ή και ανύπαρκτα. Ωστόσο, ελάχιστα πράγματα είναι τόσο ενθαρρυντικά όσο το να συζητήσετε μια εποικοδομητική Γραφική σκέψη ή να κάνετε μια εγκάρδια προσευχή με τους ασθενείς και τις οικογένειές τους. (Ιακώβου 5:16) «Ποτέ μην υποτιμάτε τη δύναμη που έχει το να προσεύχεστε για​—και μαζί με—​τους χρόνια ασθενείς και τις οικογένειές τους», λέει ο 18χρονος Νίκολας του οποίου η μητέρα πάσχει από χρόνια κατάθλιψη.

Ναι, το σωστό είδος υποστήριξης μπορεί να βοηθήσει πολύ τις οικογένειες να αντιμετωπίσουν το άγχος που δημιουργεί μια χρόνια πάθηση. Η Αγία Γραφή το θέτει ως εξής: «Ο φίλος είναι στοργικός σύντροφος πάντοτε, και ο αδελφός γεννιέται για να μοιράζεται τις δυσκολίες».​—Παροιμίες 17:17, Η Νέα Αγγλική Βίβλος (The New English Bible).

[Πλαίσιο/Εικόνα στη σελίδα 12]

Όταν η Πάθηση Είναι Θανατηφόρα

Μερικές οικογένειες ίσως διστάζουν να συζητήσουν τον επικείμενο θάνατο κάποιου αγαπημένου τους προσώπου που βρίσκεται στο τελευταίο στάδιο μιας αρρώστιας. Ωστόσο, το βιβλίο Παροχή Φροντίδας​—Πώς να τα Καταφέρετε (Caring​—How to Cope) δηλώνει ότι «το να γνωρίζετε σε γενικές γραμμές τι να περιμένετε και τι πρέπει να κάνετε ίσως μειώσει τα αισθήματα πανικού». Αν και τα επιμέρους βήματα διαφέρουν ανάλογα με τους τοπικούς νόμους και έθιμα, ακολουθούν μερικές εισηγήσεις τις οποίες μπορεί να εξετάσει η οικογένεια που φροντίζει ένα ετοιμοθάνατο αγαπημένο της πρόσωπο στο σπίτι.

Εκ των Προτέρων

1. Ρωτήστε το γιατρό τι να περιμένετε τις τελευταίες μέρες και ώρες καθώς και τι πρέπει να γίνει αν ο ασθενής πεθάνει τη νύχτα.

2. Φτιάξτε έναν κατάλογο με εκείνους που θα πρέπει να ενημερωθούν για το θάνατο.

3. Σκεφτείτε τα σχετικά με την κηδεία:

• Ποιες είναι οι επιθυμίες του ασθενούς;

• Ταφή ή αποτέφρωση; Συγκρίνετε το κόστος και τις υπηρεσίες από διάφορα γραφεία κηδειών.

• Πότε θα πρέπει να γίνει η κηδεία; Αφήστε κάποιο χρόνο για όσους θα χρειαστεί να ταξιδέψουν.

• Ποιος θα διεξαγάγει την επικήδεια τελετή;

• Πού θα διεξαχθεί;

4. Ακόμα και αν είναι υπό την επήρεια κατασταλτικών φαρμάκων, ο ασθενής ίσως εξακολουθεί να αντιλαμβάνεται τι λέγεται και τι γίνεται γύρω του. Να προσέχετε να μην πείτε κάτι μπροστά του που δεν θα θέλατε να το ακούσει. Ίσως πρέπει να τον καθησυχάζετε μιλώντας του ήρεμα και κρατώντας του το χέρι.

Όταν το Αγαπημένο Άτομο Πεθάνει

Ακολουθούν μερικά πράγματα που μπορούν να κάνουν οι άλλοι για να βοηθήσουν την οικογένεια:

1. Αφήστε τα μέλη της οικογένειας να μείνουν μόνα τους με τον νεκρό για ένα λογικό χρονικό διάστημα ώστε να αρχίσουν να εξοικειώνονται με το θάνατο του αγαπημένου τους προσώπου.

2. Προσευχηθείτε με την οικογένεια.

3. Όταν η οικογένεια είναι έτοιμη, ίσως θέλει βοήθεια για να ειδοποιήσει τους ακόλουθους:

• Το γιατρό για να επιβεβαιώσει το θάνατο και να εκδώσει πιστοποιητικό θανάτου.

• Κάποιο γραφείο κηδειών το οποίο θα φροντίσει για τον νεκρό.

• Συγγενείς και φίλους. (Ευγενικά, θα μπορούσατε να πείτε κάτι σαν και αυτό: «Σας τηλεφωνώ για να σας ενημερώσω σχετικά με [το όνομα του ασθενούς]. Λυπάμαι, αλλά έχω άσχημα νέα. Όπως γνωρίζετε, πάλεψε με [το όνομα της ασθένειας] αρκετό καιρό και πέθανε [πότε και πού].)

• Τα γραφεία κάποιας εφημερίδας για να δημοσιευτεί μια αγγελία θανάτου, αν το επιθυμεί η οικογένεια.

4. Τα μέλη της οικογένειας ίσως θέλουν να είναι κάποιος μαζί τους για να τους βοηθήσει να ολοκληρώσουν τις διευθετήσεις της κηδείας.

[Εικόνα στη σελίδα 9]

Τα μέλη της οικογένειας θα πρέπει να κάνουν το καλύτερο που μπορούν για να διατηρήσουν μια λογική ποιότητα ζωής

[Εικόνα στη σελίδα 10]

Το να προσεύχεστε μαζί με την οικογένεια μπορεί να τη βοηθήσει να αντιμετωπίσει την κατάσταση