Ματιές στον Κόσμο

Μοναδικός ο Πλανήτης Γη

Σύμφωνα με τους αστρονόμους, νέοι πλανήτες ανακαλύπτονται διαρκώς καθώς οι επιστήμονες μετρούν τις ασθενείς ταλαντώσεις​—που προκαλούνται από τη βαρυτική έλξη του πλανήτη—​του μακρινού άστρου γύρω από το οποίο περιστρέφονται οι πλανήτες αυτοί. Μέχρι το 1999, είχε ανακοινωθεί η ύπαρξη 28 τέτοιων πλανητών έξω από το ηλιακό μας σύστημα. Οι νέοι πλανήτες που λέγεται ότι ανακαλύφτηκαν είναι περίπου ισομεγέθεις με τον Δία ή και μεγαλύτεροι. Η μάζα του Δία είναι περίπου 318 φορές μεγαλύτερη από της Γης. Όπως και ο Δίας, αυτοί οι πλανήτες πιστεύεται ότι αποτελούνται από ήλιο και υδρογόνο. Λόγω των τροχιακών τους αποστάσεων, λέγεται ότι είναι εξαιρετικά απίθανο να συνυπάρχουν με αυτούς κάποιοι πλανήτες ισομεγέθεις με τη Γη. Επιπλέον, ανόμοια με την κυκλική τροχιά των 150 εκατομμυρίων χιλιομέτρων που διαγράφει η Γη, αυτοί περιστρέφονται γύρω από τα άστρα τους σε ωοειδείς τροχιές. Μάλιστα η απόσταση ενός τέτοιου πλανήτη από το άστρο του κυμαίνεται από 58 εκατομμύρια χιλιόμετρα ως 344 εκατομμύρια χιλιόμετρα. «Αρχίζει να φαίνεται ότι οι εύτακτες, κυκλικές τροχιές σαν και αυτές που βλέπουμε στο δικό μας ηλιακό σύστημα είναι σχετικά σπάνιες», είπε ένας αστρονόμος.

Επικοινωνούν με Σφυρίγματα

Στο ισπανικό νησί Γκομέρα, που ανήκει στα Κανάρια Νησιά, οι μαθητές απαιτείται να μαθαίνουν τη γλώσσα των σφυριγμάτων, που χρησιμοποιείται επί αιώνες από τους ντόπιους βοσκούς, αναφέρει η εφημερίδα Δε Τάιμς του Λονδίνου. Η γλώσσα σίλμπο, η οποία επινοήθηκε αρχικά στην Γκομέρα για να επικοινωνούν οι άνθρωποι από πλαγιά σε πλαγιά στις ορεινές περιοχές, χρησιμοποιεί σφυρίγματα που μιμούνται τις συλλαβές του λόγου. Αυτός που σφυρίζει βάζει τα δάχτυλα στο στόμα του για να παραγάγει ποικίλους ήχους και τοποθετεί τις παλάμες του γύρω από το στόμα του για να ενισχύεται ο ήχος και να φτάνει σε απόσταση μέχρι και τριών χιλιομέτρων. Η σίλμπο, που είχε σχεδόν εκλείψει τη δεκαετία του 1960, έχει ξαναγίνει δημοφιλής, και τώρα το νησί έχει μια ειδική ετήσια «ημέρα σφυρίγματος». Ωστόσο, υπάρχουν περιορισμοί. «Μπορείς να κάνεις συζητήσεις, αλλά δεν υπάρχουν πολλά πράγματα για τα οποία να μπορείς να μιλήσεις», λέει ο Χουάν Εβαρίστο, ένας ντόπιος εκπαιδευτής.

Παιδιά και Ύπνος

«Οι γονείς πρέπει να θέτουν όρια, όχι μόνο στο πόσο αργά μπορούν να πηγαίνουν για ύπνο τα σχολικής ηλικίας παιδιά τους, αλλά και στο τι μπορούν να κάνουν πριν από τον ύπνο», λέει το περιοδικό Γονείς. «Η τηλεόραση, τα ηλεκτρονικά παιχνίδια και το “σερφ” στο Ιντερνέτ είναι δραστηριότητες που διεγείρουν το νου των παιδιών και τον κάνουν να “δουλεύει υπερωριακά”. Και αν έχουν πολλές εξωσχολικές υποχρεώσεις, τότε δεν καταφέρνουν να τελειώνουν το διάβασμά τους σε κάποια λογική ώρα». Οι έρευνες δείχνουν ότι η έλλειψη ύπνου πολλές φορές επιδρά διαφορετικά στα μικρότερα παιδιά​—γίνονται υπερκινητικά και ανεξέλεγκτα, ενώ οι ενήλικοι νυστάζουν και ηρεμούν. Ως αποτέλεσμα, όταν βρίσκονται στο σχολείο, τα παιδιά που δεν κοιμούνται αρκετά δεν μπορούν να συγκεντρωθούν, να προσέξουν, να συγκρατήσουν αυτά που μαθαίνουν και να λύσουν προβλήματα. Οι ειδικοί λένε ότι οι γονείς πρέπει να καθορίζουν πότε ακριβώς θα πηγαίνουν για ύπνο τα παιδιά τους, και αυτό να αποτελεί προτεραιότητα​—όχι την τελευταία επιλογή, όταν είναι πια εξαντλημένα ή δεν έχουν τίποτα άλλο να κάνουν.

Το AIDS σε Όλο τον Κόσμο

Σύμφωνα με μια καινούρια έκθεση των Ηνωμένων Εθνών, σε όλο τον κόσμο «πάνω από 50 εκατομμύρια άτομα έχουν προσβληθεί από τον ιό HIV ή από AIDS​—αριθμός περίπου ίσος με τον πληθυσμό του Ηνωμένου Βασιλείου—​και 16 εκατομμύρια έχουν πεθάνει», λέει η καναδική εφημερίδα Δε Γκλόουμπ εντ Μέιλ. «Οι έρευνες σε εννιά αφρικανικές χώρες έδειξαν ότι οι γυναίκες που έχουν προσβληθεί από αυτή την ασθένεια είναι 20 τοις εκατό περισσότερες από τους άντρες», και ότι «τα κορίτσια εφηβικής ηλικίας [έχουν] πενταπλάσιες πιθανότητες να προσβληθούν από τον HIV/AIDS σε σχέση με τα συνομήλικά τους αγόρια». Ο Πίτερ Πιο, διευθυντής του Κοινού Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών κατά του HIV/AIDS, αποκαλεί την κατάσταση στην Ανατολική Ευρώπη «εκρηκτική». Η έκθεση τονίζει ότι «το ποσοστό των ατόμων που προσβλήθηκαν από τον ιό HIV στην πρώην Σοβιετική Ένωση υπερδιπλασιάστηκε τα περασμένα δύο χρόνια​—η πιο απότομη αύξηση σε όλο τον κόσμο». Οι ειδικοί λένε ότι αυτό οφείλεται στην αύξηση των τοξικομανών που παίρνουν τη δόση τους ενδοφλεβίως σε αυτή την περιοχή. Σε όλο τον κόσμο, τα μισά και πλέον άτομα που προσβάλλονται από HIV/AIDS «παρουσιάζουν την ασθένεια μέχρι την ηλικία των 25 ετών και πεθαίνουν συνήθως προτού φτάσουν στα 35 τους».

Αντιηλιακά και Καρκίνος

«Η χρήση αντιηλιακών με υψηλό δείκτη προστασίας ξεγελά ορισμένα άτομα δίνοντάς τους μια ψευδαίσθηση σιγουριάς, πράγμα που μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο να πάθουν καρκίνο  του δέρματος», αναφέρει η εφημερίδα Δε Τάιμς του Λονδίνου. «Αυτό συμβαίνει επειδή μένουν περισσότερη ώρα στον Ήλιο και απορροφούν πιο πολλή ακτινοβολία». Ορισμένοι ερευνητές του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Ογκολογίας στο Μιλάνο της Ιταλίας διαπίστωσαν ότι όσοι χρησιμοποιούν αντιηλιακό με δείκτη προστασίας 30 κάθονται 25 τοις εκατό περισσότερη ώρα στον ήλιο από εκείνους που χρησιμοποιούν αντιηλιακό με δείκτη 10. Ο Φιλίπ Οτιέ, υπεύθυνος της έρευνας, λέει: «Η προστασία που παρέχει το αντιηλιακό από τον καρκίνο του δέρματος, κυρίως από το μελάνωμα, δεν έχει αποδειχτεί σε ό,τι αφορά το γενικό πληθυσμό, αλλά υπάρχουν αδιάσειστα στοιχεία που δείχνουν ότι η διάρκεια της ηλιοθεραπείας σχετίζεται άμεσα με τον καρκίνο του δέρματος». Οι ειδικοί στον τομέα της υγείας προειδοποιούν τώρα κατά της παρατεταμένης έκθεσης στον ήλιο, άσχετα από το δείκτη προστασίας του αντιηλιακού. Ο Κρίστοφερ Νιου, υπεύθυνος της εκστρατείας κατά του καρκίνου την οποία διεξάγει η βρετανική Εκπαιδευτική Υπηρεσία σε Θέματα Υγείας, συμβουλεύει: «Μη σταματάτε να χρησιμοποιείτε αντιηλιακά, αλλά να θυμάστε ότι δεν πρέπει να τα χρησιμοποιείτε για να κάνετε περισσότερη ηλιοθεραπεία».

Το Ιδανικό Μεταφορικό Μέσο;

Τα τρίκυκλα ποδήλατα, γνωστά και ως ποδήλατα ρίκσο, χρησιμοποιούνται στην Ινδία επί δεκαετίες. Εντούτοις, το περιοδικό Άουτλουκ σχολιάζει ότι δεν έχουν υποστεί καμιά αλλαγή​—«αποτελούνται από ένα βαρύ ξύλινο σκελετό, από ένα μεγάλο πλαίσιο από χυτοσίδηρο, καθώς επίσης από καθίσματα που είναι άβολα εξαιτίας της κλίσης τους, και τέλος δεν διαθέτουν ταχύτητες». Τα πρόσφατα χρόνια υπήρξαν μεγάλες αντιδράσεις κατά της χρήσης τους εξαιτίας της καταπόνησης των οδηγών τους, που είναι συνήθως ηλικιωμένοι, υποσιτιζόμενοι άντρες. Τώρα που η μόλυνση του αέρα παίρνει επικίνδυνες διαστάσεις στην Ινδία, δίνεται μια ακόμη ευκαιρία στο ποδήλατο ρίκσο. Μια εταιρία που εδρεύει στο Δελχί κατασκεύασε ένα τέτοιο όχημα με πολύ ελαφρύτερο και πιο λεπτοκαμωμένο σκελετό που μειώνει την αντίσταση του αέρα, με σύστημα ταχυτήτων το οποίο απαιτεί πολύ λιγότερη δύναμη για την κίνηση των πεντάλ, με εργονομικά σχεδιασμένες σέλες, με τιμόνι που ελαττώνει την καταπόνηση των καρπών και με πιο ευρύχωρα και πιο άνετα καθίσματα για τους επιβάτες. Σύμφωνα με τον Τ. Βινίτ, επικεφαλής του προγράμματος, αυτό το όχημα «εναρμονίζεται με τη σημερινή επικρατούσα τάση σχετικά με το τι είναι πολιτικά ορθό, της οποίας βασικό σύνθημα είναι τα ανθρώπινα δικαιώματα και ένα περιβάλλον απαλλαγμένο από μόλυνση». Το ίδιο περιοδικό αναφέρει: «Το ταπεινό ρίκσο θα μπορούσε να αποδειχτεί το ιδανικό μεταφορικό μέσο του 21ου αιώνα».

Αναντικατάστατη η Αλληλογραφία

Προς το παρόν, «η τεχνολογία δεν έχει καταφέρει να αντικαταστήσει τη δύναμη της επιστολής», δηλώνει η εφημερίδα Λε Φιγκαρό. Το 1999 τα γαλλικά ταχυδρομεία σημείωσαν ρεκόρ παραδίδοντας 25 δισεκατομμύρια επιστολές. Το 90 τοις εκατό αυτών των επιστολών ήταν εμπορικές, και μόνο το 10 τοις εκατό ήταν προσωπικές. Σχεδόν οι μισές από αυτές περιείχαν κάποιο διαφημιστικό μήνυμα, και το 98 τοις εκατό όσων ρωτήθηκαν απάντησαν ότι το είχαν διαβάσει προσεκτικά. Κάθε μέρα, οι 90.000 ταχυδρόμοι της Γαλλίας, των οποίων το 40 τοις εκατό είναι γυναίκες, κάνουν πάνω από 72.000 διαδρομές για να παραδώσουν τις 60 εκατομμύρια επιστολές που αποστέλλονται καθημερινά.

Ανησυχούν οι Ασφαλιστικές Εταιρίες

Η γαλλική εφημερίδα Λε Μοντ ανέφερε ότι «το 1999 ήταν απαίσια χρονιά για το θεσμό της αντασφάλισης». Οι φυσικές καταστροφές του 1998 προξένησαν ζημιές ύψους 90 δισεκατομμυρίων δολαρίων (περ. 27 τρισ. δρχ.), για μερικές από τις οποίες οι ασφαλιστικές εταιρίες κατέβαλαν αποζημιώσεις ύψους 15 δισεκατομμυρίων δολαρίων (περ. 4,5 τρισ. δρχ.). Ωστόσο, το 1999​—που σημαδεύτηκε από σεισμούς στην Τουρκία και στην Ταϊβάν, τυφώνες στην Ιαπωνία, πλημμύρες στην Ινδία και στο Βιετνάμ, και άλλες καταστροφές—​ίσως κοστίσει στις ασφαλιστικές εταιρίες ακόμη περισσότερο. Αυτές ανησυχούν για την αυξανόμενη πιθανότητα να συμβούν μεγάλες καταστροφές σε πυκνοκατοικημένες περιοχές. Η μεγαλύτερη ασφαλιστική εταιρία του κόσμου προειδοποιεί για «τις καταστροφικές συνέπειες» της παγκόσμιας αύξησης της θερμοκρασίας και για «τις επιπτώσεις που έχουν οι ανθρώπινες δραστηριότητες στις κλιματολογικές συνθήκες».

Ακόμη Ψηλότερο Τώρα το Όρος Έβερεστ

«Το όρος Έβερεστ, το ψηλότερο βουνό του κόσμου, είναι ακόμη ψηλότερο από ό,τι πίστευαν ως τώρα οι επιστήμονες, και συνεχίζει να ψηλώνει», λέει μια πρόσφατη ανταπόκριση του Ρόιτερ. «Με τη χρήση εξελιγμένων δορυφορικών συστημάτων, ορισμένοι ορειβάτες υπολόγισαν ότι το Έβερεστ έχει ύψος 8.850 μέτρα​—σχεδόν 9 χιλιόμετρα . . . Αυτή η μέτρηση είναι κατά 2 μέτρα μεγαλύτερη από την προηγούμενη επίσημη μέτρηση που είχε γίνει το 1954 και όριζε το ύψος του σε 8.848 μέτρα». Η νέα μέτρηση αφορά το ύψος της χιονοσκέπαστης κορυφής. Το ύψος του πραγματικού βράχου που βρίσκεται κάτω από το χιόνι παραμένει άγνωστο. Η Εθνική Γεωγραφική Εταιρία υιοθετεί το νέο αυτό μέγεθος στους χάρτες της. Εκτός του ότι κινείται προς τα πάνω, το βουνό αυτό​—ουσιαστικά όλη η οροσειρά των Ιμαλαΐων—​κινείται προς τα βορειοανατολικά, προς την Κίνα, με ρυθμό 1,6 ως 6,4 χιλιοστά το χρόνο.