Πώς Προωθείται η «Κουλτούρα του Θανάτου»;

«Χιλιάδες χιλιόμετρα χωρίζουν τους γεμάτους τραυματικές εμπειρίες νεαρούς πρόσφυγες του Κοσσυφοπεδίου από τα Αμερικανόπουλα που εκτίθενται στη βία και σε άλλες οδυνηρές εμπειρίες, αλλά η συναισθηματική απόσταση που τους χωρίζει ίσως δεν είναι τόσο μεγάλη».—Μαρκ Κάουφμαν, Δε Ουάσινγκτον Ποστ (The Washington Post).

Είτε μας αρέσει είτε όχι, όλοι επηρεαζόμαστε άμεσα ή έμμεσα από το θάνατο. Αυτό ισχύει ανεξάρτητα από το πού ζούμε​—σε μια χώρα που σπαράσσεται από βίαιες διαμάχες ή σε κάποια άλλη που απολαμβάνει σχετική σταθερότητα.

Η «ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ» αντικατοπτρίζεται σήμερα στα υψηλά ποσοστά κατάθλιψης, άγχους, εθισμού στα ναρκωτικά, εκτρώσεων, αυτοκαταστροφικής συμπεριφοράς, αυτοκτονιών και μαζικών δολοφονιών. Ο καθηγητής Μάικλ Κερλ, του Τμήματος Κοινωνιολογίας και Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Τρίνιτι στο Σαν Αντόνιο του Τέξας, στις ΗΠΑ, εξήγησε αναφορικά με την εκμετάλλευση του θέματος του θανάτου: «Από την πλεονεκτική θέση που μας δίνει το γεγονός ότι ζούμε στα τέλη του εικοστού αιώνα [1999], διαπιστώνουμε πως . . . ο θάνατος αρχίζει να αναγνωρίζεται ως η κεντρική υποκινούσα δύναμη πίσω από τη ζωή, τη ζωτικότητα και τη δομή της κοινωνικής τάξης. Ο θάνατος είναι η μούσα που εμπνέει τις θρησκείες, τις φιλοσοφίες, τις πολιτικές ιδεολογίες, τις καλές τέχνες και τις ιατρικές τεχνολογίες μας. Ωθεί τους ανθρώπους να αγοράζουν εφημερίδες και ασφαλιστήρια συμβόλαια, κάνει συναρπαστικά τα σενάρια των τηλεοπτικών μας προγραμμάτων και . . . δίνει ώθηση ακόμη και στις βιομηχανίες μας». Ας εξετάσουμε μερικά παραδείγματα σχετικά με το πώς εκδηλώνεται στην εποχή μας αυτό το φαινόμενο  που αποκαλείται κουλτούρα του θανάτου.

Οι Πωλήσεις Όπλων

Η «κουλτούρα του θανάτου» αντικατοπτρίζεται καθημερινά στις πωλήσεις όπλων. Χρησιμοποιώντας όπλα, οι άνθρωποι σκοτώνουν στρατιώτες, αλλά κυρίως σκοτώνουν αμάχους, μεταξύ των οποίων αθώες γυναίκες και παιδιά. Στους πολέμους, εμφύλιους ή μη, η ζωή είναι πάντοτε φτηνή. Πόσο κοστίζει η σφαίρα ενός δολοφόνου ή ενός ελεύθερου σκοπευτή;

Το γεγονός ότι σε μερικές χώρες η απόκτηση όπλων είναι πολύ εύκολη έχει προκαλέσει τρομακτική και διαρκή αύξηση των μεμονωμένων καθώς και των ομαδικών θανάτων. Μετά την τραγωδία στο λύκειο του Λίτλτον στο Κολοράντο, άρχισαν οι εκδηλώσεις διαμαρτυρίας για την ευρεία πώληση όπλων και την ευκολία με την οποία μπορούν να τα αποκτούν οι ανήλικοι. Ο αριθμός των νεαρών ατόμων που πεθαίνουν με βίαιο τρόπο στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι ανησυχητικός​—κατά μέσο όρο 40 την εβδομάδα, σύμφωνα με το περιοδικό Νιούζγουικ (Newsweek). Από αυτούς, σχεδόν το 90 τοις εκατό πέφτουν θύματα της χρήσης όπλων. Αυτό ισοδυναμεί με 150 σφαγές σαν του Λίτλτον κάθε χρόνο!

Ο Κόσμος της Ψυχαγωγίας

Ο κινηματογράφος εκμεταλλεύεται το θέμα του θανάτου. Λόγου χάρη, το σενάριο μιας ταινίας μπορεί να προσδώσει ελκυστική χροιά σε πράγματα όπως η ανηθικότητα, η βία, το εμπόριο ναρκωτικών ή το οργανωμένο έγκλημα, μειώνοντας έτσι στο ελάχιστο την αξία της ζωής και των ηθικών αρχών. Μάλιστα, μερικές ταινίες προσδίδουν ρομαντική χροιά στο θάνατο​—παρουσιάζοντας το μύθο της μετά θάνατον ζωής και την υποτιθέμενη επάνοδο μερικών για να επισκεφτούν τους ζωντανούς—​πράγμα που απλώς τον κάνει να φαίνεται ασήμαντος.

Το ίδιο αληθεύει και για μερικά τηλεοπτικά προγράμματα και είδη μουσικής. Σύμφωνα με διάφορα δημοσιεύματα, οι νεαροί δολοφόνοι στο Λίτλτον ήταν φανατικοί θαυμαστές ενός τραγουδιστή της ροκ, ο οποίος έχει γίνει διάσημος για «τον ερμαφροδιτισμό, τις σατανικές απεικονίσεις» και τα τραγούδια του που έχουν ως «θέμα τους το στασιασμό και το θάνατο».

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, το σύστημα με το οποίο αξιολογείται η καταλληλότητα των τηλεοπτικών προγραμμάτων αναθεωρήθηκε για να προστατεύει τους νέους από το να βλέπουν πράγματα που μπορεί να τους επηρεάσουν αρνητικά. Ωστόσο, αυτό δεν έφερε τα επιθυμητά αποτελέσματα. Ο Τζόναθαν Όλτερ γράφει στο περιοδικό Νιούζγουικ ότι αυτό «ίσως κάνει τα παιδιά να θέλουν περισσότερο τον απαγορευμένο καρπό». Κατόπιν πρόσθεσε ότι, αν ο Πρόεδρος Κλίντον ήθελε να ντροπιάσει και να αναγκάσει τους υπευθύνους να μειώσουν τη βία στα μέσα μαζικής επικοινωνίας, θα έπρεπε να «δημοσιοποιεί τα ονόματα όλων των μεγάλων εταιριών (και των ανώτατων διοικητικών στελεχών τους)» που, όχι μόνο γυρίζουν ταινίες με μαχαιρώματα και ηχογραφούν “γκάνγκστα ραπ”, αλλά και παράγουν ηλεκτρονικά παιχνίδια τα οποία επιτρέπουν στα παιδιά να «σκοτώνουν “εικονικά” ανθρώπους».

Ο Θάνατος στα Βιντεοπαιχνίδια και στο Ιντερνέτ

Στο βιβλίο του Μανιφέστο για τους Αγώνες Θανάτου (The Deathmatch Manifesto), ο Ρόμπερτ Γουόρινγκ αναλύει τη δημοτικότητα που έχουν μεταξύ των εφήβων τα παιχνίδια με θέμα τους αγώνες θανάτου. a Ο κ. Γουόρινγκ πιστεύει ότι, με επίκεντρο αυτό το φαινόμενο, έχει δημιουργηθεί μια κρυφή κοινωνία παικτών. Αυτά τα παιχνίδια δεν επιμορφώνουν, αλλά μαθαίνουν τον παίκτη να σκοτώνει. «Το να παίζεις με ένα ζωντανό αντίπαλο από οποιοδήποτε μέρος του κόσμου και να προσπαθείς να αποδείξεις ότι αξίζεις είναι μια δυνατή εμπειρία. Εύκολα μπορεί να σε απορροφήσει», λέει ο Γουόρινγκ. Οι έφηβοι παγιδεύονται από τη δύναμη των τρισδιάστατων σεναρίων που αποτελούν το φόντο αιματηρών σφαγών. Μερικοί οι οποίοι δεν έχουν πρόσβαση μέσω του Ιντερνέτ, αγοράζουν βιντεοπαιχνίδια για να τα χρησιμοποιούν στην τηλεόρασή τους στο σπίτι. Άλλοι συνηθίζουν να πηγαίνουν σε δημόσιους χώρους όπου νοικιάζουν συσκευές βιντεοπαιχνιδιών και διεξάγουν “εικονικούς” αγώνες μέχρι θανάτου με άλλους αντιπάλους.

Μολονότι η καταλληλότητα των παιχνιδιών με θέμα τους «αγώνες θανάτου» αξιολογείται ανάλογα με την ηλικία του παίκτη, η αλήθεια είναι ότι υπάρχει ελάχιστος έλεγχος. Ο 14χρονος Έντι από τις Ηνωμένες Πολιτείες σχολίασε: «Συνήθως σου λένε ότι δεν είσαι αρκετά μεγάλος, αλλά δεν σου  απαγορεύουν να αγοράσεις [το παιχνίδι]». Στον Έντι αρέσει κάποιο παιχνίδι που περιλαμβάνει ένα όργιο πυροβολισμών. Μολονότι οι γονείς του το γνωρίζουν αυτό και δεν το εγκρίνουν, σπανίως ελέγχουν να δουν αν χρησιμοποιεί το παιχνίδι. Ένας έφηβος κατέληξε στο εξής συμπέρασμα: «Η γενιά μας έχει απευαισθητοποιηθεί περισσότερο από κάθε άλλη γενιά σε ό,τι αφορά τη βία. Τώρα τα παιδιά ανατρέφονται περισσότερο από την τηλεόραση παρά από τους γονείς, και η τηλεόραση τροφοδοτεί τις βίαιες φαντασιώσεις των παιδιών». Ο Τζον Λέλαντ έγραψε στο περιοδικό Νιούζγουικ: «Καθώς τουλάχιστον 11 εκατομμύρια έφηβοι είναι τώρα συνδεδεμένοι με το Ιντερνέτ [στις Ηνωμένες Πολιτείες], ολοένα και μεγαλύτερο μέρος της ζωής των ατόμων εφηβικής ηλικίας δαπανάται σε ένα χώρο που είναι απρόσιτος σε πολλούς γονείς».

Τρόποι Ζωής που Οδηγούν στο Θάνατο

Τι θα πούμε για τη συμπεριφορά των ανθρώπων όταν δεν ασχολούνται με αυτά τα παιχνίδια ή με βίαιες ταινίες; Αν και στην πραγματική ζωή δεν χρειάζεται να παλεύουμε μέχρι θανάτου με αλλόκοτα πλάσματα, ο τρόπος ζωής πολλών ανθρώπων περιλαμβάνει αυτοκαταστροφική συμπεριφορά. Λόγου χάρη, παρά την επιρροή της οικογένειας, τα συστήματα υγείας και τους διάφορους ειδήμονες που προειδοποιούν για τον κίνδυνο του καπνίσματος και των ναρκωτικών, αυτές οι συνήθειες εξακολουθούν να βρίσκονται σε άνοδο. Σε πολλές περιπτώσεις οδηγούν σε πρόωρο θάνατο. Προκειμένου να αυξήσουν τα αθέμιτα κέρδη τους, οι μεγαλοεπιχειρήσεις και οι έμποροι ναρκωτικών συνεχίζουν να εκμεταλλεύονται το άγχος, την απόγνωση και την πνευματική ένδεια των ανθρώπων.

Ποιος Βρίσκεται Πίσω από Όλα Αυτά;

Μήπως η Αγία Γραφή παρουσιάζει το θάνατο ως κατάλληλο ψυχαγωγικό θέμα; Δικαιολογεί άραγε τους διάφορους τρόπους ζωής που μπορούν να μας οδηγήσουν στο θάνατο; Όχι. Για τους αληθινούς Χριστιανούς, σαν τον απόστολο Παύλο, ο θάνατος είναι στην πραγματικότητα «εχθρός».  (1 Κορινθίους 15:26) Οι Χριστιανοί δεν βλέπουν το θάνατο ως κάτι το ελκυστικό ή διασκεδαστικό αλλά, μάλλον, ως κάτι το αφύσικο, ως άμεση συνέπεια της αμαρτίας και του στασιασμού εναντίον του Θεού. (Ρωμαίους 5:12· 6:23) Ο θάνατος δεν αποτελούσε ποτέ μέρος του αρχικού σκοπού του Θεού για τον άνθρωπο.

Έχει ειπωθεί ότι ο Σατανάς διαθέτει «τα μέσα να προξενεί το θάνατο». Αποκαλείται «ανθρωποκτόνος», όχι κατ’ ανάγκην επειδή επιφέρει το θάνατο με άμεσο τρόπο, αλλά επειδή το κάνει αυτό χρησιμοποιώντας δόλο, παρασύροντας τους ανθρώπους στην αμαρτία, προωθώντας διαγωγή που προξενεί διαφθορά και θάνατο, και καλλιεργώντας δολοφονικές τάσεις στη διάνοια και στην καρδιά αντρών, γυναικών, ακόμα και παιδιών. (Εβραίους 2:14, 15· Ιωάννης 8:44· 2 Κορινθίους 11:3· Ιακώβου 4:1, 2) Ωστόσο, γιατί αποτελούν οι νεαροί τον κύριο στόχο; Τι μπορούμε να κάνουμε για να τους βοηθήσουμε;

[Υποσημείωση]

[Εικόνα στη σελίδα 7]

«Η γενιά μας έχει απευαισθητοποιηθεί περισσότερο από κάθε άλλη γενιά σε ό,τι αφορά τη βία»